Дата: 2017-03-14
Дар аср?ои XIII -_XIV Калисои Католик? ба феодали калонтарин дар Аврупо табдил ёфта буд. Дайр?ои сершумор, замин?ои бепоёни ?осилхез, андози да?як аз тамоми олами католик?, ба хазинаи Папа?ои Рим мабла??ои калонеро ?амъ оварданд, ки ягон давлати дуняв? дар ин масъала бо Калисои Католик? ра?обат карда наметавонист. Ба ин ?аноат накарда, Папа?ои Рим фурўши индулгентсия?оро ба ро? монданд.
Индулгентсия ин ко?ази «?имматнок» бо мў?ру имзои Папаи Рим мебошад, ки дар он, ба ивази мабла?и муайян, авфи гуно??о ва ?иноят?о аз тарафи Папаи Рим, дода шудааст. Ро?зану ?отиле агар ?иноят содир кунад, насрониеро кушад, молу амволи ўро ?орат намояд ва ба як ?исми боигарии ?ораткардааш индулгентсия харад, он го? гуно??ои ў аз тарафи Папаи Рим авф мешавад, ў боз чун кўдак бегуно? мешавад ва барои ?атлу ?орати оянда, гўё и?озат мегирад.
Ин гуна ?арисию авомфиреб? дар ягон дину оин ба ?айр аз маз?аби католик? дида намешуд, ин бошад нафрати хал??о ва шахсони озодандешро ба ву?уд меовард.
Калисои католик? тамоми ?аёти католик?оро аз поён то боло зери назорати худ гирифта буд. ?ар як насрон? ў?дадор буд ки ?ар ?афта дар назди рў?они аз гуно? ва ?иноят исти?фор кунад (исповед), шо?ону аёну ашроф бе и?озати Папаи Рим ё намояндагони ў хонадор шуда наметавонистанд. Тамоми илму фар?анг дар дасти Калисои Католик? буд, барои ?ар як озодандеш? олимону мутафаккирон ба ?азо гирифтор карда мешуданд. Сўзонда шудани Жанна Д-Арк, Ян Гус, ?ордано Бруно ва дигарон, исботи ин а?ида мебошанд. Калисои Католик? Ордени Иезуит?оро ташкил карда буд, ки он?о политсияи махф? ва ордени ?отил?ои Папаи Рим буданд. Инчунин суди католикон, - инквизитсия ташкил карда шуда буд.
Инквизитсия (аз лот. inquisitio – ?усту?ў, тафтиш, истинто?) – трибунал, сўди махсуси Калисои Католик? мебошад, ки бо фармони Папа Лутсии III соли 1184 барои мубориза бар зидди бидъат ва адёни дигар ташкил шуда буд. Вазифаи судя?оро ро?ибони ордени доминикан? и?ро мекарданд. Ро?иби доминикан? Т. Торквемада, соли 1480 инквизитсияи нав ва ?одекси нави инквизитсияро баровард, ?онун?ои он боз ?ам муд?иштар буданд. Аз рўи ахбороти таърихшиносон инквизитсия нави Торквемада дар муддати фаъолияташ да??о ?азор нафарро ба ?атл ?укм кардааст. Ягон давлати мустабиди дунё чунин суд ва чунин ми?дори ?укми ?атл надошт.
Дар аср?ои XIV – XV Аврупои ?арб? ба даврони Э?ё ?адам гузошт, муносибат?ои капиталист? пайдо шуданд, мануфактура?о кушода шуда, кашфиёт?ои бузурги географ? сар шуданд. Барои инкишофи капитализм дар Аврупои ?арб? як монеа ву?уд дошт, ки он ?ам муносибат?ои феодал? ва муттакои асосии он Калисои католикию ?укмронии Папаи Рим буд. Мубориза бар зидди феодализм, ин мубориза бар зидди зўроварии Калисои Католик? ва сарвари он Папаи Рим буд, аз ин рў ин мубориза ба худ шакли эътирози (протести) диниро гирифт, ки он бо номи протестантизм маълум шуд.
Протестантизм дар шакли «Реформатсия» (исло?от, тагйир додан), дар аксари мамлакат?ои инкишофёфтаи Аврупои ?арб? арзи ву?уд намуд, ки он дар асоси талаби аз нав дида баромадани таълимоти дин? ва аз ?ама му?имаш озодшав? аз ?окимияти Папаи Рим, ба ву?уд омад.
Аср?ои XIV — XV дар Англия «Лолард» - ?о, рў?ониёни бенаво пайдо шуданд, ки худро шогирдони профессори университети Оксфорд ?он Виклиф (1320-1384) меномиданд ва а?ида?ои ўро тар?иб менамуданд. ?он Виклиф талаб мекард, ки дар Англия калисо ба ?окимияти дуняв?, - ба ?окимияти шо? тобеъ карда шавад. Виклиф зидди ?укмронии Папаи Рим, зидди андоз?ои аз Англия ?амъ мекакрдаи Калисои Католик?, зидди дайр?о ва заминдории он?о, зидди фурўши индулгетсия баромад менамуд. Инчунин ў тан?о Библияро китоби му?аддас ?исобида, «Ривоят?ои му?аддас» - ма?мўаи ан?уман?ои Калисои Католик? ва фармон?ои Папаи Римро, чун китоби му?аддас ва дастури асосии диндорон эътироф намекард. ?он Виклиф дар Англия обрўю эътибор ва тарафдорони зиёде пайдо кард. Папаи Рим Григории XI Виклифро ма?кум намуда, ба суди инквизитсия дод. Лондони?о ва ?укумати Англия ?арори папаро беэътибор ?исоб намуданд. Университети Оксфорд бошад из?ор намуд, ки ў озодии академ? дорад ва инквизитсия ?а? надорад, ки устоди университетро ма?кум кунад. Виклиф ордени дунявии «Рў?ониёни бенаво» - ро (Лолард?оро) ташкил намуд, ки асосан аз шогирдони ў иборат буданд ва а?ида?ои ўро тар?иб менамуданд.
Дар Чехия идея?ои ба а?ида?ои ?он Виклиф монандро профессори университети Прага Ян Гус (1369—1415) тар?иб намуд, ки асоси онро ?ояи даст кашидани Калисои Католик? аз боигар? ва аз фурўши индулгентсия ташкил медод. Инчунин Ян Гус зидди ?окимияти Папаи Рим баромада му?аддасии онро эътироф накард, ў талаби хал?ро, ки он тарафдори ало?амандиро бо дин на тан?о бо хўрдани нони калисо, инчунин бо чашидани шароб медид (Рўхониён ва феодал?о, ало?амандиро ба дин, бо хўрдани нону чашидани шароби калисо, собит мекарданд, хал?и авом бошад тан?о бо хўрдани нон. Дар ин ?о сухан оиди нобаробар? дар дин меравад, постулати баробарии ?ама дар назди Худо вайрон карда мешавад), тарафдор? намуд.Инквизитсия Ян Гусро ?абс кард ва ў бо ?арори ан?умани католики Константса 6 июли 1415 дар гулхан зинда сўзонда шуд.
Ин эътирози сахти хал?и Чехияро ба ву?уд овард, чех?о ба даст яро? гирифта, рў?ониёни католикро аз мамлакат берун карданд. Папаи Рим ва шо?и Германия Сигизмунд бар зидди бидъаткорони чех лашкаркашии салибиро эълон кард. Пан? лашкаркашии салибдоронро (аз соли 1420 то 1431) ватандўстони чех дар зери ро?барии лашкаркашашон Ян Жижка торумор намуданд. Тарафдорони Ян Гус дар Чехия ба мўътадилон ва табориён та?сим шуданд. Мўтадилонро аёну ашрофи чех ташкил медоданд, ма?сади асосии он?о ба даст овардани замин?ои калисо буд ва он?о бо ?арори ан?умани Базели, ки 30 ноябри 1433, баробарии ?амаи одамонро назди худованд эътироф мекард, роз? шуда, аз мубориза даст кашиданд.
Таборит?о (аз номи бошишго?ашон дар кў?и Табор) тан?о Библияро эътироф мекарданду Ривоят?ои му?аддасро дар сифати дастури дин? инкор, он?о зидди маф?уми аъроф (чистилище), му?аддасоти икона?о ва дигар рамз?ои Калисои Католик?, буданд, ?окимияти Папаро му?аддас ва ?укми ўро раво намедонистанд, зидди боигар? ва кару фарри рў?ониён баромад мекарданд, ?амаро дар назди Худо баробар медонистанд. Базаи и?тимоии Таборит?оро омма?ои хал?: де??онон ва косибон ташкил медоданд. Хиёнати мўътадилон (чащник?о), ки аз шўриши хал? ба ва?м омада буданд, ба он овард, ки таборит?о аз ?увваи мутта?идаи салибдорон ва мўътадилон соли 1434 шикаст хўрданд. Папой Пийи II соли 1462 ?арори ан?умани Базелиро, ки ба Гусит?о баъзе гузашт?о намуда буд, бекор кард. Шўриши де??онон ва ша?риёни чех, шўриши таборит?о то худи аср?ои XVI—XVII давом кард.
Теолги немис, профессори университети Виттенберг, - Мартин Лютер (1483—1546), бар зидди фурўши индулгентсия?о баромада, ба дари ибодатго?и мароказии Виттенберг, асари худро, ки «95 тезис оиди исти?фори гуно??о» ном дошт, часпонд.
Дар ин тесис?ояш Лютер принтсипи тавбаи ботиниро пеш гузошт, фурўши индулгентсия?оро ма?кум кард, таълимотро оиди аъроф бе?уда шумурд, хондани дуоро дар сари ?абр хурофот номид, одамони му?аддаси калисоро инкор кард. Ба замми ин Лютер ?окимияти папаро инкор намуда, талаб намуд, ки калисо ба давлат?ои милл? тобеъ карда шавад.
Исло?отчии дигар Томас Мюнсер, ки манфиати де??онон ва косибони ша?рро ифода менамуд, оиди ташкили ?амъияте орзу менамуданд, ки дар он моликияти хусус? ва нобаробарии одамон ву?уд надошта бошад.
Маркази исло?отталаб? ва протестантизм Швейтсария Женева ва Сюрих гашт, ки дар он ?о Жан Калвин (1509—1564) ва Улрихом Свингли (1484—1531) ба таълимот?ои нав оид ба дину калисо асос гузоштанд.
Жан Калвин яке аз намояндагони маш?ури исло?отталабон ва протестантизм асосгузори маз?аби калвинист? дар Франсия тавллуд шудааст Соли 1536 рисола?ои: «Андарз?о дар эъти?оди насрон?» ва соли 1541 «Низом?ои калисоро» менависад, ки дар он асос?ои таълимоти худро баён мекунад.
Дар маркази таълимоти Кальвин «Озодшав? аз гуно? (покшав?) бо воситаи дин» ва назарияи «сарнавишт; ?азою ?адар» меистад, мувофи?и он на бо воситаи дину эъти?од ба он, на бо кор?ои некаш инсон ?е? чизро дар ?аёташ та?йир дода наметавонад. На?ибон халос? меёбанд, хабисон азобу шикан?аи абад?. Та?дири инсон баъд аз марг асрори Худованд аст. Кушоиш дар кор?ои замин?, барорёбии кор?о нишони на?обад аст. Инсон бояд тамоми умр ме?нат намояд ва ме?нат му?аддас дониста шуда, як шакли ибодат ба Худованд аст. Асоси таълимоти дин? дар калвинизм Китоби му?аддас, - Библия аст. Калвин сохтори калисо ва ?окимияти папаро инкор мекунад. Калвин забони лотиниро инкор карда таълимотро бо забон?ои милл? ?оиз донист.
Рў?он? аз Сюрих, - Улрих Свингли соли 1522 «67 тезис» - и худро чоп кунонд, ки дар он принсип?ои асосии исло?оти дини насрониро пешни?од намуд. Соли 1525 рисолаи «Му?окима?о оиди дини ?а?и?? ва дурў??» - ро навишт. Свингли ро?бари исло?от?ои дин? дар Сюрих буд бо нишондоди ў дайр?оро бастанд, икона?о бекор карда шуданд, ба оиладоршавии рў?ониён и?озат дода шуд, ибодат ва дуохон? бо забони милл? мумкин гашт.
Просмотр: 1908
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved