durahshon.tjАввалин сомонаи Универсалӣ дар Тоҷикистон

Биотехнология просесси технологиест, ки бо истифодаи системаҳои биологӣ, ё худ организмҳои зинда сурат мегирад. Асоси биотехнологияро дастовардҳои навтарини соҳаҳои илми муосир – биохимия ва биофизика, микробиология ва биологияи молекулавӣ, муҳандисии генетикӣ, химияи антибиотикҳо, иммунология ва ғайра ташкил медиҳанд. Бо вуҷуди он ки истилоҳи «биотехнология» нисбатан нав аст (солҳои 70 – ўми асри 20 пайдо шудааст), одамон дар замонҳои қадим ҳам бо ин гуна просессҳо шинос буданд. Мисоли равшани он истифодаи хамиртуруш барои нонпазӣ, истеҳсоли ҷурғот, оби ҷав (пиво) ва ғайра.

Просмотров: 1406

Агар ба таърихи инкишофи табиатшиносӣ бори дигар назар андозем, дида мешавад, ки дар ҳама давру замон вай яке аз воситаҳои асосии пешрафти ҷомеа ҳисобида мешавад. Кашфиётҳои илмӣ ва татбиқи амалии онҳо ба тақдиру сарнавишти инсон таъсири беандоза калон дорад.

Просмотров: 2071

Объектҳои омўзиши табиатшиносии классикӣ (масалан, термодинамикаи асри 19 ва нимаи аввали асри 20) системаҳои содда, пўшида ва нисбат ба вақт баргардандаанд. Вале аксари кули системаҳои воқеӣ чунин намебошанд ва кушодаву мураккабанд. Система кушода номида мешавад, агар вай бо муҳити атрофи хеш дар додугирифти энергия, модда ва информатсия бошад.

Просмотров: 1243

Агар ба таърихи зиёда аз 2 ҳазору 500 солаи табиатшиносӣ назар андозем, дида мешавад, ки вай хусусан дар се садсолаи охир бо суръати бениҳоят баланд инкишоф ёфтааст. Дар ин муддат дар соҳаи физика аз тасаввуроти натурфалсафии олимони Юнони қадим то манзараи квантию релятивии микро-, макро- ва мегаолам, дар соҳаи химия аз тасаввуротҳои кимиёгарони асримиёнагӣ то химияи квантӣ, дар соҳаи кайҳоншиносӣ аз тасаввуроти геосентрӣ то манзараи муосири астрономии Олам ва дар соҳаи омўзиши табиати зинда аз биологияи тасвирӣ то биологияи молекулавию генетика роҳ паймуда шуд.

Просмотров: 1468

Оид ба пайдоиши ҳаёт дар рўи Замин, ки яке аз проблемаҳои муҳимтарини табиатшиносӣ мебошад, дар давраҳои гуногуни таърихи инсоният ақидаҳои мухталиф, ва аксар вақт соддалавҳона, баён шуда буданд. Аз назари илми муосир се ақида оид ба пайдоиши ҳаёт дар рўи Замин ба ҳақиқат наздик ҳисобида мешавад.

Просмотров: 3713

Табиати зиндаи рўи Замин ниҳоят гуногуншаклу гуногунранг аст. Аз рўи сохти ҳуҷайрагӣ организмҳои зинда ба беҳуҷайра ва ҳуҷайрадорҳо ҷудо мешаванд. Шакли беҳуҷайраи ҳаёт вирусҳо ва фагҳо мебошанд. Вирусҳо мавҷудотанд, ки байни организмҳои зинда ва ғайризинда ҷойгир шудаанд. Дар замони ҳозира зиёда аз 500 навъи вирусҳо ба қайд гирифта шудаанд.

Просмотров: 1216

Назарияи эволютсионии Дарвин маҳсули ба ҳам даромехтани (синтези) донишҳои мухталифи назариявӣ ва амалии биологӣ мебошад. Аз ин рў, тасдиқу қабули ин назария соҳаҳои гуногуни биологияро дар бар гирифта, бештар таҳти баҳсу мунозираҳои беамон ва оштинопазири ақидаҳо суръат мегирифт.

Просмотров: 690

Дар ҳама давру замон яке аз масъалаҳои муҳимтарин, ҷолиби диққат, баҳснок ва хамзамон мураккабтарини табиатшиносӣ проблемаи пайдоиши ҳаёт ва табиати зинда ба шумор мерафт. Биология ҳамчун таълимот оид ба ҳаёт ва табиати зинда дар замонҳои қадим пайдо шуда, таърихан чун илми тасвирии щаклу намудҳои гуногуни олами наботот ва ҳайвонот инкишоф ёфтааст.

Просмотров: 1065

Азбаски ҳодисаву просесҳои дар кайҳон ва ҷирмҳои кайҳонӣ ба вуҷуд оянда обьектҳои физикианд, пас бунёди нишондодҳои методологии илми астрономия ва тағйиру ивази онҳо ба тағйиротҳо дар физика алоқамандии бевосита дорад. Аз ин рў нишондодҳои методологии физикаи классикӣ ба бунёди чунин нишондодҳо дар астрономияи классикӣ мусоидат намуданд. Аз асри 18 то миёнаҳои асри 20 нишондодҳои методологии чунини астрономияи классикӣ ташаккул ёфтаанд:

Просмотров: 717

Офтоб, тавре қайд карда будем, яке аз ситораҳои қатории Галактикаи мо – Роҳи каҳкашон буда, дар атрофи он сайёраҳо, кометаҳо, астероидҳо ва метеорҳо давр мезананд. Офтобро ҳамчун кураи оташин тасаввур кардан мумкин аст, ки зичиаш ҳамагӣ 1,4 г/см3 буда, ҳарорати сатҳи берунааш 6000 ºС ва ҳарорати қаъраш 30 – 40 миллион градус мебошад. Вай асосан аз газҳои гидроген ва гелий, ки аз сабаби баланд будани ҳарорат дар ҳолати ионизатсия (плазмашакл) мебошанд, иборат аст. Радиуси кураи офтоб 700 ҳазор км мебошад, яъне аз кураи Замин зиёда аз 100 маротиба калон аст.

Просмотров: 3749