?атори тортанак?о
Дата: 2016-10-10
?атори калонтарини синфи тортанакшаклон (зиёда аз 27 ?азор намуд).Дар табиат э?тимол ?ое нест, ки дар он ?о ин ё он намуди тортанак вонахўрад. Тортанак?о дар ?исми шикам? банд?ои озод надоранд. ?исми шикамии он?о яклухт буда, бо сарсина бо xои борикшуда, ки аз ?исоби банди 7 – ум ?осил шудааст, пайваст шудааст. Хелисера – чанголмонанд. Педипалп ?ассосамонанд, дар нарина?о роли узви копулятивиро иxро мекунад. Узви нафасгир? – 1 – 2 xуфт шуш, дар аксар тортанак?о инчунин трахея низ дида мешавад. Пой?ои ду банди шикам? ба озахи тортан? табдил ёфтааст.
Хусусияти характернок дар биологияи тортанак?о - дар он?о тара??? кардани ?адуд?ои тортан? мебошад, ки баромадго?и он ба озахи тортан? кушода мешавад. Шумораи ?адуд?ои тортан? то 1000 то, дар ковокии шикам? xойгир шудааст. ?адуд?ои тортан? моддаи моеъ xудо мекунад, ки дар ?аво тез хушк шуда, ба тори борик табдил меёбад. Тортанак торро ба ма?сад?ои гуногун истифода мебарад: барои доштани тeъма, xои зист, пиллагузор?, пилласоз?, му?офизат аз душман, па?ншав? ва ?айра?о. Модина пилларо нига?бон? мекунад ё бардошта мегардад.
Дар тортанак?о диморфизми xинс? на?з намудор аст. Бо сохти педипалп, одатан модина аз нарина калон. Пас аз бордоршав? модина?о нарина?ои майда ва сустро мехeранд.
?атори тортанак?о ба ду зер?атор xудо мешавад:
1. Тортанак?ои ча?оршушдор. Дар он?о фа?ат 2 xуфт шуш мавxуд буда, трахея нест. Асосан дар тропика па?н шудааст.
Вакил: тортанаки паррандахeри амрико? ва тортанаки паррандахeри яван? (9см мешавад).
2. Тортанак?ои душушдор. Дар ин тортанак?о як xуфт шуш ва трахея дида мешавад. ?амаи тортанак?ои дар ИДМ дучоршаванда ба ин гурe? дохил мешаванд: тортанаки салибдор, тортанаки хонаг?, ?унда, тортанаки ну?раранг, тарантул. Тарантул ё б? дар лона?ои чу?ур то 60 см зиндаг? мекунад. Дар ИДМ аз xумла Осиёи Миёна тарантули рус? па?н шудааст (3,5см), дар биёбон ва нимбиёбон па?н шудааст. Бачаашон то муста?ил шудан ба пушти модар часпида меистанд. Дар То?икистон якчанд намуди б?, аз ?умла бийи дашт? вомехўрад, ки андозаи он?о 3-5 см аст.
А?амияти тортанак?о. ?амаи тортанак?о ?айвоноти фоиданок мебошанд. Он?о аз ?ашароти зараррасон (пашша?о, хомeшак?о) ?изо карда, фоида меоранд. Баъзе сухан?ое, ки мардум дар бораи тортанак?о мегeянд, ягон асос надорад. Фа?ат як намуди тортанак - ?унда хеле хавфнок мебошад. Дар Кавказ ва Осиёи Миёна дучор мешавад. За?ри ?унда марговар мебошад. Соли 1980 дар ?ишло?и Шаш?ади но?ияи Панxакент аз газидани ?унда 8 нафар нобуд шуда буданд. Баъд а?олии ?ишло?ро ба дигар xой кeчониданд. Аломат?ои фар?кунандаи ?унда: тортанаки на он ?адар калон (то 2 см), ?исми шикамиаш сиё? буда, ягон хел до? надоранд. ?унда?ои Увропаи ?ануб? бошад бар?ади тахтапушт ва шикам до??ои рангин доранд. Дар ?унда?ои То?икистон, чунин до??о тан?о дар насл?ои ?авон мав?уд буда, дар насл?ои боли? дида намешавад. Фа?ат дар баъзе маврид?о дар таги шикам до??ои рангин ба назар мерасад. ?унда дар замин байни санг?о зиндаг? мекунад (тенета сохта). Фа?ат за?ри ?унда ба гeсфандон таъсир намекунад. Зеро ки дар гeсфандон нисбат ба за?ри он иммунитет ?осил шудааст. Бинобар он дар чарого??ое, ки ?унда па?н шудааст, гeсфандонро сар меди?анд. Гeсфандон ?ундаро зер карда, лонаи онро вайрон мекунанд. ?унда аз xарангмор 15 маротиба за?рноктар аст.
Просмотр: 1461