Дата: 2016-03-05
Накша :
1.Роли обанборхо дар тагийр додани мухити табии.
2.Таъсири пестесид?ои дар об ?алшуда ба фаъолияти ?аётии а?оли.
3.Ро??ои и?тисод? - и?тимоии о?илонаи истифодабар? ва
Барои фаъол гаштани раванди таби? – техногени роли обамбор?о хеле назаррас аст. Дар Шимолии То?икистон (вилояти Су?д), ин обамбор?оро асосан бо ма?сдаи ирригатсия ва гирифтани энергия
(Фар?од, ?айро??ум), тан?о барои ирригатсия (Каттасой, Да?ансой), инчунин барои бо об таъминнамо?, хо?агии мо?идор?, рекреатсия ва варзиш истфиода бурда мешаванд.
Сол?ои охир ин обамбор?о мушкилот?ои экологиро аз сари худ гузаронида истодааст.
Обамбори Фар?од, ки соли 1948 ба истифода дода шуда буд, баъди сохтани сарбанд дар дарёи Сир лой?азор гашт.
Дар замони муосир дар обанбор ?араёни оби равон фаъолият надорад, ?амчун ?авзаи фишор? барои канали Фар?од хизмат мекунад. Бинобар лой?азор гаштани ин обанбор меёъри дара?аи истифодабари пурра аз обамбори ?айро??ум вобаста аст.
Таснифоти обанбор?ои вилояти Су?д аз ?и?ати пайдоиш ва ва?ти ?осилшудаи ?авза
Обанбор?о |
Соли ба истифода дода |
Типи обанбор?о |
Ва?ти ?осилшудаи ?авза |
Раванд?ои асосии экзогении ?осилшавии ?авза |
Фар?од |
1948 |
Водиг??амвор? |
Неоген – о?ози давраи чорумин |
Аккумулятсия, эрозия ва денудатсия |
?айро??ум |
1956 |
Водиг??амвор? |
Неоген – о?ози давраи чорумин |
Аккумулятсия эрозия, денудатсия |
Каттасой |
1969 |
Назди кў?? |
Неоген – о?ози давраи чорумин |
Аккумулятсия эрозия, дедудатсия |
Да?ансой |
1979 |
Назди кў?? |
Неоген – о?ози давраи чорумин |
Аккумулятсия эрозия, денудатсия |
Аз маълумотнома?о ва сарчашма?ои дар боло зикр гардида бар меояд, ки дар нати?аи бунёди обанбор?о дар вилояти Су?д та?йирёбии му?ити таби? ба амал омада, сол аз сол инкишофи зери об мондани замин?о, афзудани раванд?ои эрозия, денудатсия, аккумулятсия, ?араён?ои сел?осилшав? ба амал омада истодааст.
Са?ми каналу ?ўйбор?о, ки аз обанбор?о, сой?ои кў?? сарчашма мегиранд шаклхои релефи махсус ?осил карда аз ?и?ати пайдоиши характери техноген? доранд. Он?о дар му?ити таби? ма?мўи мураккаби хоктеппа ?осилкуниро доранд, ки боиси дигар мушкилот, ав?и раванди эрозия мегардад.
Равнади табии - техногени ин ба амал омадани эрозияи хок ин пеш аз ?ама варйоншавии таркиби табии хок дар нати?аи таъсири обхои равон ва шамол буда, о?ибати коркарди нодурусти техноген? нисбати хок аст. ?ангоми бошуурона, аз рўи на?шаи ани? амал намдуани муттахассисон ин ?олатро бар?арор кардан мумкин аст. ?ифзи сарвати хок идоракунии раванди таби? – техноген? буда, ?ангоми комплекси амал кардани кор?ои бар?арорнамо? – агротехник?, ?ангалу мелиоратив? вобаста ба хусусият?ои и?лимии То?икистони шимол? ба ро? монда мешавад
2. Таъсири пестесид?ои дар об ?алшуда ба фаъолияти
?аётии а?оли.
Ма?мўи маълумотнома?оро ба инобат гирифта, барои ба?ододан ба саломатии а?олии вилояти Су?д ва ?олати экологии марзи он ду нишонди?андахо ?удо карда мешавад .
Аз рўи а?идаи М.С. Бедной (1984) – суръати баланди тавллуд ва фавт ба давлат?ои аз ?и?ати эколог? о?ибмонда, ки инкишофи ?амъияти хеле дар паст ?арор дошта бошад хос аст. Дар чунин шароит афзоиши суръати таваллуд ша?одат аз он меди?ад, ки ?олати а?ол? - аз ?и?ати и?тисод?, и?тимо??аноатманд нест ва ба ?олати саломатии ў манф? таъсир дорад.
Пайдо шудани як?атор бемори?о ба микро ва макро элемент?ои гуногуннамуди химияв? вобаста аст, ки он дар таркиби об ва ?аво ?амро? шуда па?н мегардад. Аз ин гуногуннамуд элемент?о дар навбати аввал гурў?и элемент?ои техноген? мав?еи хос дорад. Инкишофи бемори?о ва па?ншавии он?о ?олати норасо? ва аз ?ад зиёд ?амро?шавии ин элемент?о ба организм ба амал меояд.
Аз маълумот?ои тад?и?отие, ки донишкадаи эпидемиолог? ва гигиенаи чум?урии То?икистон гузаранд, бармеояд, ки истифодаи пестисид?о дар сол?ои охир сол аз сол афзуда истода наздик 14,5 ?азор тонна ташкил меди?ад, аз он 17% - аш таркиби устувор дорад ва мухитхои таби? па?н гаштаанд. Та?рибан 59 % пестисидро дар замин?ои пахтазор, 13% дар замин?ои бо токпарвари истифода буда, 3 % - дар замин?ои кишти зироати обчакор? истифода бурда мешавад. Пестисид?оро барои коркарди шол?, ?уворимакка ма?сулоти ?изои чорво бо ма?сади нест кардани ?ашарот?о истифода мебаранд. Имрўз бештар 50 номгўи пестисид?о истифода бурда мешаванд, ки боиси фишоровар? ба му?ити таби? ва сарват?ои он мегарданд.
Фишори техноге? асосан дар но?ия?ои Конибодом, Исфара ,?аббор Расулов, Зафаробод, Мас?о? назаррас аст. Дар зонаи васеъ истифода барии пестисид?о ми?ори зиёди па?нгаштаи захрхимикат?оро дар ?авза?ои кушоди об ба амал меоваранд . ?айр аз он, дар ин но?ия?о дар раванади инфилиятсияи обёри намои , ки об аз дарёи Сир гирифта мешавад ба об?ои зеризамин? таъсири худро расонида аз ?и?ати таркиби гидрохимияви тагйир меёбад ва барои нўшоки истифода бурда намешавад, ки онро аз таблитсаи зерин мушо?ида кардан мумкин аст.
?а?ми моддахои партофташудаи ифлоскунанда дар объект?ои
табии оби вилояти Су?д (2009с.)
Модда?ои ифлоскунанда |
Ми?ори моддахои партофта шуда |
Фурўбарандаи биологии оксиген (Б.П.К.) |
709,29 т |
Моддахои ?ал нашуда |
8709,27 т |
Бо?имондаи хушк |
33737,14 т |
Хлорид |
9993,82 т |
Нитрати аммоний |
23396,69 кг |
Фосфорит?о |
10029,68 кг |
О?ан |
16718,31 кг |
Азинмаълумотномабармеояд, кими?дорита?шонгаштаипестисид?овадигармоддахоиифлоскунандадароб, ?авота?рибан 2,5 маротибаазмеъёри ?аддиа?алзиёдаст. Ми?дори зиёди а?ол? зери таъсири ин модда?о дар нати?аи ошомидани об, ба таркиби ?изо ?амро?шавии он мемонанд. Имрўз яке аз мушкилоти актуалии ин самт дар он аст, ки ба омўзиши механикии интоксикатсия ?ангоми таъсиррасонии ми?ори за?рхимикта?ои дар таркиби об ва ?изо буда а?амият дода шавад.
3.Ро??ои и?тисод? - и?тимоии о?илонаи истифодабар?
ва ?ифзи сарват?ои об.
Инкишофи и?тисод? - и?тимо? дар сол?ои охир та?йироти куллеро мепазирад ,ки он ба тамоми со?ахои фаъолияти инсон таалу? дошта, махсусан истифодабарии сарват?ои табии ва ?ифзи му?ити зист яке аз му?имтарин самт?ои ин со?а ба шумор меравад. Дар 10 -15 соли охир барномаи давлатии эколог? ба самт?ои меъёр??у?у??, и?тисоди, и?тимо? - сиёс? ди??ат доданро талаб намуда, барои комплекс? истифодабарии сарват?ои таби? ,кам намудани сарфу ?айри о?илона истифодабарии сарват?ои таби?, дарёфти истифодабарии сарват?ои мувофи? (дуюмбора истифодабарии сарвати таби?, ивазкунандахо), таъмин намудани механизми истифодабарии сарвати таби?, илм? асоснок намудани сифати сарват?ои таби? ва му?ити зист, вазифагузор? кардааст. Ро??ои асосии и?тисод? - и?тимоии о?илона истифодабар? ва ?ифзи му?ити зист тамоми самтхои истифодабарии сарват?ои табииро дар бар мегирад, ки самти истифодабарии сарвати об дар байни ин сарват?о мав?еи му?имро дорад.
Барои дарёфти ро??ои и?тисод? - и?тимоии о?илона истифодабар? ва ?ифзи сарвати об пеш аз ?ама ба рўйхатгирии сарчашма?ои об?ои равон: Исфара, Хо?аба?и?он, Уткансу, ?аромазор, Мулломир, Пон?оз, Ошоба ?амчун сарчашма?ои асосии оби нўшок? ба назар аст.
Таъмир ва васеъ гардонидани иншоот?ои канализатсион? тозакун? дар ша?р?ои Ху?анд, Конибодом, Исфара кадоме, ки дар сарчашма?ои ифлоскунандаи об?ои равон ва зери замин? чойгиранд чорабинихои мушахас андешидан чоиз аст .
Муайян намудани сарчашма?ои ифлоскунандаи об дар ша?р?ои Ху?анд, Чкаловск, Табошар, Исфара, Конибодом, Истаравшан ( дар ин ша?р?о саноат мав?еи асосиро дорад). ?амчунин ифлоскунандаи об хо?агии ?ишло? буда, дар район?ои экологии назди Сирдарё мав?еи хосаро дорад, ки дар ин мавзеъхо мониторинги экологи хатми бояд гузаронида шавад .
?ор? намудани умури гидролог? дар 10 дарё?ои кў?ии ?аторкў?и ?урама.Ба назаргирии муста?камкунии со?ил?ои дарё ва омода намудани та??изот?ои ченкунадаи об.Гузаронидани тад?иот?ои комплекс? оид ба асос?ои и?тисод? -и?тимо? ва ?ифзи сарчашма?ои сарвати об кобили кабул аст.
Барои бар?арор намудани дар боло ?айд намуда чорабини?о зарур аст, ки:
1. Эксперизаи эколог? барои муайян намудани мувофи?ии ми?ёси истифодабарии сарвати об гузаронида шавад.
2. ?и?ат?ои и?тисодии сарвати об ва сарфи он муайян карда шавад.
3. Дар ?одаи о?илона истифодабарии сарвати об, меъёри ?ифзи му?ити зист ?ор? намудни механизми давлатии и?тисод?, ки сабаби инкишофи и?тисодии давлат, вилоят мегардад.
4. Кам намудани ?а?ми та?шони?о ва фаъолияти техногени ба сарвати об, ?устани усул?ои навтарин барои ниго?доштани сифати сарвати об ва ?а?ми истифодаи он.
?ангоми омўхтану аз худ намудани ин самти рисолаи хатм ба комплекс?, такрор истифодабар?, ?ифзи му?ити зист вобаста будани ро??ои и?тисод? - и?тимоии о?илона истифодабарии сарвати об ва ?ифзи онро фахмидам , то чи андоза алокамандии табиат ва чамъиятро дарк намудам
Просмотр: 2786
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved