Дата: 2016-02-18
На?ша:
Синнусоли наврас? хонандагони синф?ои 5 -9-ро дар бар мегирад, яъне аз синни 11-12 то 14-15-солаг?. Ин зинаи синнусол? дар адабиёт?ои психолог? «давраи гузариш» ва давраи «пойдоргардии ?аёти инсон» ба ?алам дода мешавад. Аз як тараф дар ин синнусол организми наврасон аз ?и?ати зо?ир? бо калонсолон хеле монанд шавад, ?ам бо ву?уди ин дар байни он?о тафовути кулл? ба ву?уд меояд. Аз тарафи дигар наврасон ?оло на шахси баркамоланду на бачаи хурдсол. Он?о дар «зинаи гузариш» буда, та?йирот?ои куллии анатомию физиолог?, психолог? ва биологиро аз сар мегузаронанд. Аз ин р?, душвории овони наврас? пеш аз ?ама дар та?йирёбии имконоти маънав?, и?тимо? ва шакл?ои нави муоширати байни?амии он?о бо ?амсолон ва бо атрофиён зо?ир мегардад.
Инчунин, дар ин синнусол шароити зист, фаъолияти таълим? ба кулл? та?йир меёбад. Ин та?йирот?о асосан дар системаи асаб, фаъолияти психик?, дар тарз?ои муошират бо атрофиён ва дар ?араёни таълим бо муаллим ба ву?уд меоянд.
Зинаи гузаришро Низомии Ган?ав? дар шеъри «Дониш талаб», ки ба фарзандаш бахшидааст, бо як ?ассосии баланд тасвир кардааст, ки дар синн? 7-солаг? бача ба боз? ва таълимом?з? маш?ул шуданаш зарур аст. лекин дар синни 14-солаг?, яъне овони наврас? вай бояд ба шав?у ?аваси хеле зиёд дониш Ом?зад ва худро аз амалу рафтор?ои но?о дур созад, ?амеша ба он саъй кунад, ки ва?ти пур?иммати худро ба аз бар кардани илм, ом?хтани касбу ?унар, ахло?и ?амида бахшад. Зеро,- таъкид мекунад Н.Ган?ав?,- ма?з тавассути донишом?з? сат?и олами маънав? ва хул?у одоби наврас мунтазам васеъ шуда, обр? ва эътибори вай дар рафти тарз?ои муоширати и?тимо? ба зинаи боз ?ам баландтаре мебарояд. Ба фикри Н.Ган?ав? ?ар ?адаре, ки дар синни наврас?хонандаро со?иби илму маърифат гардонем ва ба интихоби касбу ?унар ба ? ёр? расонем, ?амон ?адар ? тезтар ба ?ар як мартабае, ки пештар сид?ан ният карда буд, мерасад. Вале барои со?ибилму со?иб?унар шудан бетар илм ом?хтан, саъю к?шиши зиёд кардан лозим аст. барои он ки сазовори ?урмату э?тироми омма гардад, бояд ва?ташро бе?уда нагузаронида, бештар ба илму ?унаром?з? маш?ул шудан зарур аст. аз ин р?, синнусоли наврас? ва давраи гузаришро ? ба таври зайл тасвир кардааст;
Он р?з, ки ?афтсола буд?,
Чун гул ба чаман ?авола буд?,
В-акнун, ки ба чорда? расид?,
Чун сарв бар ав? сар кашид?.
?офил манишин, на ва?ти бозист,
Ва?ти ?унар асту сарфарозист.
Дониш талабу бузург? ом?з,
То бе? нигарад р?зат аз р?з.
Инчунин, дар ин синнусол мав?еи ?амъият? ва коллективии наврас та?йир меёбад. Ин ба он?о имкон меди?ад, ки дар чорабини?ои тарбияв? фаъолона ширкат варзанд ва бо ?исси масъулият муносибат намоянд.
Бояд гуфт, ки дар ин синнусол дар баробари та?сили хубу аъло мав?еи му?имро дар ?аёти наврасон интихоби касбу ?унар иш?ол мекунад. Чунки ?исме аз наврасон пас аз хатми синфи 9 ба ом?зишго??ои касб?-техник?, тибб?, ом?згор? ва ба исте?солот ба кор мераванд, ?и ин аз муаллимон, ро?барони синф?о ва волидайн ёрии амалиро талаб мекунад.
Дар ин синнусол организми наврасон бо суръати тез ва номутаносиб инкишоф меёбад. Аз як тараф ?а?ми бадан, ?адкаш?, аппарат?ои мушак? такмил меёбад ва рафти ба устухон мубаддалшавии скелет давом мекунад, ?а?ми дил ва дигар узв?ои дохил? бо суръати тез инкишоф меёбанд. Вале инкишофи баъзе устухон?о нисбат ба дигар узв?о ?афо мемонанд. Бинобар ин инкишофи номунтазами узв?о ва ?у?айра?ои асаб ба фаъолияти дил бетаъсир намемонад. ?а?ми дил нисбат ба ?а?ми диаметри раг?ои хунгузар тезтар инкишоф меёбад ва ин боиси вайроншавии фаъолияти системаи дилу раг шуда, дар шакли дилзан?, баландшавии фишори хун, дарди сар, сар чархзан?, тез мондашав? ва ?айра ифода меёбад.
Бинобар ин , мондашавии фикрию ?исмон?, дурудароз ба асаб фишор овардан ва аз сар гузаронии ?олат?ои эмотсионал? масалан, ?одиса?ои тарс, ?а?ру ?азаб, ран?иш та??ир ва ?айра боиси вайроншавии вазифаи системаи асаб шуда метавонад.
Илова бар ин, бало?ати ?инс? ва та?йирот?ои куллии биологие, ки дар организми наврасон ба ву?уд меоянд ба фаъолияти системаи асаби он?о таъсир бахшида боиси ин?и??, зудран??, тундмизо?? ва да?алии он?о сабаб мешавад. аз ин р?, чунин хусусият?ои психологии наврасонро дар рафти кори таълиму тарбия ба ?исоб гирифтан зарур аст.
Та?йирот?ои кулл? биологие, ки дар организми наврасон ба ву?уд меоянд як ?атор хусусият?ои нави психолог? шакл мегиранд. Ин та?йирот?ои ба амал омада, ба душвортарбия шудани наврасон сабаб мешавад.
Инчунин дар ибтидои асри 20 доир ба масъалаи инкишофи психики наврасон равоншиноси америко? Ст. Холл ва ру?шиноси австриё? З.Фрейд назарияи «унверсализми биологи»-ро тарафдор? мекарданд. ?амаи та?йирот?ои синни наврасиро он?о ба ?и?ат?ои биолог? вобаста карда, бо ?амин омили му?иту тарбия ва таъсири му?ити и?тимоиро ба эътибор нагирифтанд. Он?о фаъолнокии наврасонро ба ?онеъкунонии талабот?ои биолог?-?инс? ва омил?ои ташаккули шахсиятро ба ирсият вобаста мекарданд. Ба гуфти он?о дар зинаи наврас? б??рони синнусол? дар муошират ва рафтору кирдори наврасон ба ву?уд меоянд. Ба а?идаи он?о б??рони синнусол? ногузир ва зарур буда, ба омил?ои биолог? вобаста мебошанд.
Сол?ои 30-юм як ?атор равия?о ба миён омаданд, ки он?о бар хилофи равияи биогенетикии Ст. Холл ва З.Фрейд буданд. Тарафдорони ин равия а?идаеро ?онибдор? мекунанд, ки ба ташаккули сифат?ои маънав?-психологии шахсият на тан?о омил?ои биолог?, балки и?тимо?, яъне му?ит ва тарбия ?ам таъсир мерасонад.
Чунин назарияро равоншинос Л.С.Виготский тарафдор? намуда, ?айд карда буд, ки дар синни наврас? се чиз бояд бо ?ам мувофи? бошад;
инкишофи ?инс?;
инкишофи умумии организм;
инкишофи и?тимоии наврасон.
Антрополог?о синни наврасиро шар? дода мег?янд, ки дар ин зинаи синнусол? талабот ва хо?иши муайян намудани хо?иши худ дар ?амъият ва мунтазам ба ?аёти калонсолон дохилшав? ба ву?уд меоянд.
Ин ну?таи назарро олими америко? К.Левин ?онибдор? мекунад. ? мав?еи наврасони ?амъияти ?озираро тарафдор? карда, ба хулосае меояд, ки дар наврасон талабот ва хо?иши ба итти?оди калонсолон ширкат варзидан пайдо мешавад. лекин калонсолон намехо?анд, ки наврасон бо он?о як?оя ширкат варзида, аз сирру асрори муносибати он?о бохабар шаванд. Аз ин ?и?ат дар байни наврасону калонсолон ихтилофу низоъ сар мезананд.
К.Левин дара?аи душвории давраи наврасиро ба та?йирот?ои и?тимоии наврасон ва калонсолон нисбат меди?ад. А?ида?ои К.Левинро дар бораи «бе?арор?»и наврасон дар шароити имр?за як ?атор олимон ом?хта истодаанд.
Равоншинос Л.С.Виготский зинаи синнусолии наврасонро ом?хта ба чунин хулосае омадааст, ки дар инкишофи шахсияти наврасон омили и?тимо?, ало?аи наврасон бо олами и?отакарда а?амияти калон дорад. Дар та?йирот?ои му?ими биолог?-?инс? ва психологие, ки ба давраи гузариш хос аст, ба му?ити атроф ало?аи зич дорад.
?амин тавр, назарияи давраи гузариши бачагон ба зинаи калонсол? ба шароити мушаххаси ?аёти и?тимо?, инкишофи ?исмон?, биолог? ва мав?еи иш?олкардаи ?амъиятии он?о вобаста аст.
Яке аз хусусият?ои му?ими синнусоли наврас? ба шаклгирии ?исси калонсол? вобаста мебошад. Наврас худро дарк мекунад, ки ? дигар к?дак нест, балки калон шуда истодааст. Тайёр будани худро ба ?аёти калонсолон ?амчун аъзои баробар?у?у?и оила э?сос мекунад ва дар ?ама ?аб?а?ои ?аёти калонсолон фаъолона иштирок мекунад.
Пайдо шудани «?исси калонсол?» ва ё «э?соси калонсол?» дар наврасон ?одисаи фав?улодда нест. Наврас ?ис мекунад, ки ?адаш баланд, вазнаш афзуда истодааст, тобоварии ?исмониаш зиёд шуда, аломат?ои инкишофи ?исмон? дар ? бо суръати тез инкишоф меёбад, сохти организмаш ба калонсолон баробар шуда истодааст. Наврас хуб дарк мекунад, ки сат?и дониш, ма?орат ва малака?ои ме?нат? ва ?а?онбиниаш васеъ шуда истодааст, ки ва? ба ?амаи калонсолон хос аст.
Хонандагон дар синни калони наврас? ?ис мекунанд, ки дар ?аёти калонсолон фаъолона ширкат варзидан зарур аст. дар чорабини?ои мактаб? ва берун аз мактаб? иштирок кардан лозим аст. ?амаи ин та?йирот?о наврасро бовар мекунонад, ки аз калонсолон кам фар? кунад. Бинобар ин наврас дар навбати худ аз калонсолон талаб мекунад, ки бо ? ?амчун калонсол муносибат карда, дар оила а?ида ва ну?таи назари ?ро ба эътибор гиранд.
?исси калонсол? дар наврас к?шиши муста?илият ва новобастагиро ба ву?уд меорад. Пайдо шудани ?исси калонсол? аз як тараф нати?аи инкишофи омили биолог?-физиологии организм мебошад, аз тарафи дигар му?ити и?отакарда низ мебошад. Агар к?дак дар муносибат бо калонсолон мав?еи к?дакиро иш?ол накунад ва бо калонсолон дар ме?нати коллектив? фаъолона ширкат варзида супориш?ои муайянро бо ?исси масъулият и?ро кунад, бечунучаро дар ? ?исси калонсол? пайдо мешавад. ?исси калонсол? ба он оварда мерасонад, ки наврас вобастагии худро ба калонсолон нишон додан? шуда, ба тарзи суханрон?, имою ишора?о ва ба хул?у атвори он?о пайрав? карда, бештар хо?иши муста?илият ба даст овардан пайдо мекунад. Лекин дар ?олати аз тарафи калонсолон ба эътибор нагирифтани хусусият?ои психологии наврасон ба он сабаб мешавад, ки он?о супориш?ои додаи калонсолонро дар ва?таш и?ро намекунанд ва ё аз он саркаш? мекунанд, обр? ва мав?еи калонсолонро ба эътибор намегиранд ва ба рафтори муаллимону волидайн ва шахсони калонсол ?амеша аз ну?таи назари тан?ид? ба?о намеди?анд.
?одиса?оеро мушо?ида кардан мумкин аст, ки дар баъзеи наврасон хеле барва?т «?исси калонсол?» пайдо мешавад, ки он?о к?шиши бештар ба даст овардани муста?илиятро аз як тараф ва аз тарафи дигар бошад, боварии одамони калонсоли гирду атроф боиси он мегардад, ки наврас на тан?о аз ?и?ати и?тимо?, балки аз ?и?ати физиолог? ?ам худро ба калонсолон монанд карда, баъзе рафтор?ои ношоям содир мекунанд.
Пайдо шудани «?исси калонсол?» ба он оварда мерасонад, ки наврас ?у?у??ои калонсолонро ма?дуд карда, бо ?амин ?у?у??ои худро васеъ мекунад ва талаб мекунад, ки калонсолон шахсияти ?ро э?тиром кунанд ва ба ? бештар озод? ва муста?илият ди?анд. Аз тарафи дигар, «?исси калонсол?» боиси он мегардад, ки ? рафтору одоби ба к?дакон хос бударо та?йир дода, ба хислати калонсолон монанд мекунад. Сеюм, наврасон дар муносибат бо калонсолон меъёр?о ва ?оида?ои маънавиро аз бар карда истода к?шиш мекунанд, ки сазовори ба?ои мусбии калонсолон шаванд.
Агар калонсолон дар муносибат бо наврас ба мисли к?дак рафтор кунанд ва хусусият?ои психологии ? ва ?исси калонсолии ?ро ба эътибор нагиранд, дар он сурат наврас а?идаашро ба таври зайл баён мекунад: «Манн дигар хурд нестам, як гапро чанд маротиба такрор накунед. Наси?ат?оятон ба дилам зад. Маро ба ?оли худам гузоред. Сарзаниши шумо маро дилтанг мекунад. ?ар чизе ки хо?ед мег?ед.» ва ?айра. Чунин рафтор боиси ба ву?уд омадани ?исси бадбин?, низоъ ва вайроншавии муносибати байни?амии наврас ва калонсолон мегардад. Агар чунин муносибат дар тамоми давраи наврас? идома ёбад, дар он сурат наврас дар ру?ияи саркаш?, кибру ?урур ва тундмизо?? тарбия меёбад.
Мушо?ида?о нишон меди?анд, ки низоъ ва хусумат дар байни наврасу волидайн ва дигар шахсони калонсол то та?йирёбии муносибати калонсолон бо наврас давом мекунад. Калонсолон бояд фаром?ш накунанд, ки пайдо шудани «?исси калонсол?» ин ?исси солим буда, на бояд ба он фишор оваранд, балки наврасонро ба ро?и дурусти зиндаг? ?идоят намоянд.
Муносибати калонсолон бо наврас бояд дар асоси чорч?баи муайяни шуурона ва системанок гузарад. Калонсолон фаром?ш накунанд, ки назорат ва ро?барие, ки ба синнусоли наврас? хело зарур аст, аз байн наравад. Вале назорати доим?, ки боиси дилгиркун? ва асабонишавии наврас мегардад аз назорату ро?барии хонандагони синнусоли хурди мактаб? ба кулл? фар? кунад. Зеро дар синни наврас? аз фармонде??, талабкун?, ?атъият?, муносибати да?алона ва дигар муносибат?ои манф?бештар даст кашида, нисбати наврас бо ?урмату э?тиром, бо ?исси бовар? ба кор?ои и?ро кардаи ? ба?ои ?а??он? додан лозим аст. бисёр хуб мешавад, ки падару модарон фарзандонро ёрдамчии худ интихоб карда, ба он?о ма?орат ва малака?ои ме?нати оилав?-маиширо ёд ди?анд ва кор?ое, ки минбаъд дар ?аёти он?о зарур аст Ом?занд. Бисёртар муста?илияти фарзандонро инкишоф ди?анд, дар он?о сифат?ои на?иби маънав?-ахло?ии ниёгонро тарбия намоянд. Ин имкон меди?ад, ки дар наврасон волидайн муносибати д?стона, якдигарфа?м?, дастгирии ?амдигар ва ?исси ?урмату э?тиромро ба ?о оваранд.
Дар синни наврас? хо?иш ва талаботи муносибат бо ?амсолон, д?стону рафи?он ва ба коллективи ?амсолон дохил шудан равшан ифода мешавад.
Тад?и?от?о нишон доданд, ки ?исми зиёди наврасон ба мактаб бо ?авас меоянд, зеро мактаб маркази васеи муошират бо ?амсолон ва д?стону рафи?он мебошад.
Маф?уми рафо?ат ва маф?уми д?ст? дар синни наврас? мазмуни нав пайдо мекунад. Маф?уми рафо?ат бо ?исси коллективизм ва ?амкор? ало?аи зич дорад. Маф?уми д?ст? дар синни хурди наврас? фа?миши ма?дудтар дошта, бовар? нисбат ба шахси наздик ифода меёбад. Лекин бо та?йир ёфтани синнусол мазмуни д?ст? ва рафо?ат пурмазмунтар мегардад.
Дар ин синнусол дар байни духтарон ва писарон муоширати байни?ам? бар?арор мешавад. масалан, дар синфи 5-6-ум дар байни Писару духтарон ?исси д?ст? дар шакли интихоби д?сти наздик ва бо ?ам мутта?идшавии наврасон, ало?аи бисёр зичи психолог? ва боварии тарафайн зо?ир мешавад. лекин дар синфи 7-8-ум бештар масъалаи к? ба к? маъ?ул аст, ба миён омада, мав?еи хосро иш?ол мекунад. Бо ву?уди ин дар ин синнусол дар мазмуни д?стии писарону духтарон нишона?ои аввалини иш?у му?аббат пайдо мешавад. дар наврасон майлу ?аваси ба ?инси дигар пайдо шуда, дар ташаккули сифат?ои маънавии он?о са?ми калон мебозад.
Мушо?ида?о нишон меди?анд, ки нишона?ои авввалини иш?у му?аббат ва майл ба ?инси дигар дар духтарон нисбат ба писарон барва?ттар пайдо мешавад. зеро ки давраи ба бало?атрас? дар духтарон нисбат ба писарон 2-сол пештар сар мезанад. Дар ин давра духтарон ба рафтору кирдор, тарзи суханрон?, тарзи либосп?ш?, оро додани м?й?о, истифодаи рангу бор, муносибат бо ?амсолон ва ?инси дигар маро? зо?ир мекунанд.
Равоншинос И.С.Страхов масъалаи д?стиро тад?и? карда хусусият?ои онро ба таври зайл муайян кардааст;
ба д?сти ?а?и?? шудан ?исси боваринок?, садо?ат, муттасил?, кушодар??, дар ?ама ?олат бо ?ам будан лозим аст;
ошкорбаён?, боварии тарафайн ва ?амдигарфа?м?, боди??ат? ва ?озир?авоб? ба д?сти ?а?и?? зарур аст;
мувофи?и шав?у ?авас?о, фаъолияти як?оя ва ма?саду саъю к?шиш?ои ягона
риояи ёрии байни?ам? ва омодагии ? барои дастгирии ?амдигар? дар ?олат?ои ба миён омадани душвори?о.
Дар баробари ин дар байни шоирон, нависандагон, олимон дар бораи му?аббати давраи наврас? а?ида?ои мухталиф мав?уд аст. як гур?? олимон ?иссиёти овони наврасиро му?аббати ?идд? шуморида, ба он ба?ои баланд меди?анд, гур??и дигар онро як навъ ш?хии давраи бачаг? шуморида ?айд мекунанд, ки ин ?иссиёти ноустувор буда, ?алб ва дилу дидаро фаро намегирад. Аз ?умла Гёте гуфтааст; «му?аббати аввалин наврасро р??баланд мекунад. Табиат г?ё мехо?ад, ки як ?инси дигар ме?рубонию зебогиро дарк кунад».
Шоир Лои? Шерал? иш?и аввалини давраи наврасиро ба «??раи сармозада» монанд кардааст, ки баъзан боиси дилшикастаг?, нобовар?, умед?ои барбодрафтаи наврасон мегардад.
Бояд ?айд кунем, ки му?аббати давраи наврасиро мо инкор ва ё рад кардан? нестем, чунки дар бораи вай дар ?ама давру замон?о асар?ои бадеии ?а?он? офарида шудааст ва осори му?аббат дар хотири ?амаи калонсолон на?ш бастааст. Вале ?ангоми ба му?аббати давраи наврас? ба?о додан бисёр э?тиёт шудан лозим аст, зеро ин ?иссиёт дар зинаи ташаккулёбии шахсияти наврасон ба амал меояд. Наврасон ?оло аз ?и?ати и?тимо?, маънав?, физиолог? ва психолог? обутоб наёфтаанд. Му?аббати давраи наврас? бошад, хусусият?ои ба худ хос дорад;
А) масъалаи д?ст доштан, ?иссиёти иш?у му?аббатро дарк кардан тава????и наврасоно то шаклгирии расиши чинс? ба ташвиш меорад.он?о аз афсона?о ?икоя?ои баде? аз шеъру суруд?о тамошои кинофилм?о барномаи телевизион? «Му?аббат бо ниго?и аввалин», аз на?ли шахсони калонсол дар бораи му?аббат, д?стдор? во?иф мешаванд. Ба хуб? мефа?манд, ки му?аббат ?иссиётест, ки тамоми ву?уди инсонро фаро мегирад. Му?аббат ?алб?оро пур?арорат када оташи иш?ро меафр?зад вар?зе ба дарда дили он?о низ садо меди?ад.
Б) му?аббати давраи навра? му?аббати зо?и?? буда аз ?аёт зиндаг? ва масъала?о оилаю оиладор? дур аст. наврасони дар ин синнусол ба ?аёт ва зиндаги да?и?р ниго? намекунанд орзую умед?ои он?о ба ташкили оила ало?аманд нест .вай ба бозии шав?овар монанд буда он?о аз чи?ати маънав? ичтимо?э и?тисот? ва физиолог? ба ?аёт тайёр нестанд.
В) асоси му?аббати давраи наврас? аз муносибат?ои д?ст? ва рафо?ат сар мешавад ва аз ин р?, д?стиро мактаби му?аббат меноманд. ?амин тавр, му?аббати давраи наврас? аз давраи бар?ароршав? то ав?и камолот давом мекунад. Дар ва?ти пайдо шудани чунин ?иссиёт риояи покизагии ахло? а?амияти калон дорад. Зеро ки дар ?амин синнусол наврасон бомуло?иза рафтор накунанд, давраи хушу хуррам? орзую умед?ои худро барбод меди?анд ва ин ?ама боиси дили шикаста, хониши нотамом, орзу?ои амал? нашуда сабаб мешавад. аз ин ?и?ат ба падару модарон, муаллимон ва дигар шахсони калонсол лозим аст, ки оиди ин масъала бо наврасон с??бат?ои судбахш гузарондан, адабиёт?ои лозимиро тавсия намуда, ро?у равиши дурусти зиндагиро ?идоят намояд. Дар рафти с??бат хусусият?ои синнусол? ва фард?-психологии наврасон (мизо?, хислат,?обилият, шав?у ?авас, талабот?о) ба ?исоб гирифта шавад. Инчунин, одоби муоширати педагогиро риоя намуда, э?тиёткориро дурандеш будан зарур аст. ба наврасон фа?монидан лозим аст, ки барои дурусттар ва ?аматарафа фа?мида гирифтани якдигар ва?ти муайяне зарур аст. му?аббат натан?о ба ?иссиёт ва вазъи ру??, балки ба ?и?ат?ои и?тимо?, и?тисод? ва маънавии ?авонон вобаста мебошад. Аз ин ва??, барои ташкили оила лозим аст, ки аз ?и?ати и?тисод? ?авонон ба калонсолон вобаста набошанд, ма?орат ва малака?ои ме?нати оилав?-маиширо ташаккул ди?анд, сири р?з?ордориро ба хуб? донанд.
Бо ?е? ва?? калонсолоннабояд ?иссиёти давраи наврасиро поймол кунанд. Зеро мушо?ида?ои мо ?аминро собит мекунанд, ки дар асоси му?аббати давраи наврас? бисёр оила?ои намунав?, устувору муста?кам барпо шудааст. Калонсолон фаром?ш накунанд, ки дар ?олати риоя накардани одоби муошират бо наврасон ?одиса?ои нохушро низ интизор шудан аз имкон дур нест.
Яке аз ро??ои дуруст ташкил кардани кор?ои тарбиявии байни наврасон ин гузаронидани чорабини?ои гуногуну шав?овар мебошад. Махсусан бо наврасон гузаронидани с??бат?ои гур??? ё фард? аз а?амият хол? нест. Ро?барони синф?о дар ?атори дигар тараф?ои ташаккули шахсияти хонандагони синни миёнаи мактаб? ба на?ша даровардану и?ро намудани чорабини?ои тарбиявиро оиди масъала?ои ахло??, маър?за оиди маънав?- ?инс?, ахло?? як зумра чорабини?о (масалан, с??бат?ои фард?, гур??? бо табибон, шахсони бомаърифат, му?окимаи ма?ола?о оиди масъала?ои му?ити маънав? ва ?айра) гузаронида мешавад, вале ин чорабини?о тан?о дар байни духтарон гузаронида мешаваду халос. Муаллимон ва падару модарон зарурияти бо писарбачагон гузаронидани чунин чорабини?оро ба эътибор намегиранд. Чунин тарзи кори муаллимон ва волидайн боиси он мегардад, ки та?йирот?ои кули биологие, ки дар организми писарбачагон дар давраи наврас? ба ву?уд меояд, дар шакли номуташаккилона (стихияв?) гузашта он?о оиди ин та?йирот?о маълумот?ои коф? надоранд ва аз забони шахсони гуногун, дар шакл?ои гуногун маълумот пайдо мекунанд. ?исми зиёди писарбачагон ба талабот?ои санитар?-гигиен? риоя намекунанд, ки ин ба инкишофи минбаъдаи организми он?о таъсири манф? мерасонад.
Бояд ?айд кунем, ки ва?ту м??лати гузаронидани чорабини?о бояд ба ма?сад мувофи? бошад. Масалан, дар байни духтарони синф?ои 5-8-ум гузаронидани с??бат дар мавз?и «гигиенаи шахс?» ё «Ниго? доштани шарафу номуси духтар?» то давраи ба ву?уд омадани та?йирот?ои куллии биолог? дар организми духтарон (то саршавии ?айз) ба ма?сад мувофи? аст. хеле хуб мешуд, ки с??батро оиди ин масъала матахассисони со?аи тиб ва ё муаллимоне, ки дониш?ои кофии анатом?-физиолог? ва психолог? дошта гузаронанд ва дар рафти с??бат ?а одоби муоширати педагог? риоя намоянд.
Дар ин синнусол гузаронидани су?бат?ои фард? а?амияти калони тарбияв? дорад. Ин с??бат?о ?амон ва?т нати?аи хуб ва судманд дода метавонад, ки агар дар байни муаллиму наврас муносибат?ои самим?, хайрхо?она, бе?аразона ва боваринок? ву?уд дошта бошад. Махсусан, дар шароити имр?за зарурияти ба тарбияи маънав?-?инс? ва ахло?ии наврасон дар оила ва мактаб ди??ати ?идд? додан ба миён омадааст.
Просмотр: 7744
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved