Дата: 2016-01-16
?исоб?ои ?исобгирии му?осиб? ва навишти дугона
На?ша:
Навишти дутарафа – тарзи инъикоси ба ?ам ало?аманди амалиёт?ои хо?аг? дар Хисобхои ?исобгирии бухгалтер?, ки ?ар як амалиёт ва мабла?и он дар дебети як счёт ва кредити счёти дигар навишта мешавад
Ба?исобгирии бухгалтер? ?амчун системаи ахборотии таъмини идоракун? бо ахбороти фоидаовар фа?мида мешавад. Ба ма?сади дастрас намудани ахбороти зарур? системаи ?исоб?ои бухгалтер? истифода бурда мешаванд.
Нисбати муайян намудани мо?ияти ?исоби бухгалтер? ду ну?таи назар ву?уд дорад:
?исоб ?амчун тарзи гурў?банд? назорати ?ор? ва инъикос намудани та?йирёби?ои восита?ои хо?агии корхона фа?мида мешавад. Му?имтаринаш дар ин а?ида он аст, ки ?исоб ?амчун тарзи гурў?банд?, инъикос ва ?амъбасткунии ахбороти якхелаи ?исобдор? фа?мида мешавад.
?исоби бухгалтер? ин?узъи системаи ахборотии идоракун? ва ё со?иби ахборот. соби бухгалтер? тарзи таснифот, инъикос ва му?оисакунии ахборот ба ма?сади ?амъбасткунии нишонди?анда?ои фаъолияти хо?аг?. Бавоситаи системаи ?исоб мушо?идакуни бефосилаи ?ор? ва назорат аз рўи ?олат ва ?аракати восита?ои хо?агии субъекти хо?агидор?гузаронида мешавад.
?исоб?ои бухгалтерии ва навишти дугона яке аз усул?ои пешбурдани ?исобгирии бухгалтерии буда он вазифаи ?амънамудани маълумот?ои ?исобгирииро ва ба гуру??о та?сим намуда аз болои он?о назорат бурданро дар ?исобгирии бухгалтер? мебозад ?исоб гуфта ин олот. Восита ва ётарзи ба гуру??о ?удо намудани восита?ои хо?агиро меноманд.
?исоб ду тараф дошта онро бо шакли ?арфи Т- ифода мекунанд, ки тарафи чапи онро дебет ва рости онро кредит меноманд.
Калимаи дебит ва кредит лотини буда маънояшон (debet) меди?ам ва кредит(credit) бовар мекунам. Ин чунин дар ?исоб?ои бухгалтерии дар ?ар авали мо? аз баланси бухгалтерии бо?имондаи мабла??оро гирифта менависанд, ки онро салдо (ба?ия) меноманд.
Салдо калимаи итолияв? буда ?исоббаробар куниро ифода мекунад .Сохтори ?исоб чунин шаклро дорад.
Дебит (Дт) номгуи ?исоб № Кредит (Кт)
|
|
Баъдазнавиштани салдои аввала дар ?исоб?о ?амаи он амалиёт?ое. Ки дар давоми мо?и ?исоботи ба амал меоянд дар ?исми дебет ва кредитии ?исоб вобаста аз хусусият?ояшо инъикос намуда дар охири мо? ?амъбаст карда мешаванд, ки онро гардиши ?исоб меноманд .Гардишро ба ду намуд ?удо мекунанд. Гардиши дебит ива гардиши кредити.
Гардиши дебити гуфта ?амаи он ?аракати та?ирот?ое.ки дар давоми таркиби намуди ?ойгиршави ва манбаи пайдоиши восита?ои хо?аги ба амал омада дар тарафи дебитии ?исоб навишта мешаванд меноман.
Гардиши кредити гуфта ?амаи он ?аракуту та?ирот?оро ,ки дар давоми мо? дар таркиби намуду ?ойгиршави ва манбаи пайдоиши восита?ои хо?аги ба амал омада дар тарафи кредити ?исоб навишта мешаванд меноманд.
Инчунин пас аз ?амбасти гардиш?ои дебити ва гкредити дар ?исоб нати?абарори намуда дар охири мо? салдои (ба?ияи) охирро муайян меномоянд.
Баланси бухгалтер? аз ду ?исм иборат аст. ?исоб?ои бухгалтер? низ вобаста бо инъикос дар баланс ба ду гуру? та?сим мешавад:
Актив?. Пассив?.
?исоб?ои актив? гуфта он ?исоб?оро меноманд ,ки барои ?исобгирии ?олат ва ?аракати восита?ои хо?аги аз руи намуд ?ойгиршави таъмин шудаанд. Ба монанди актив?ои ?а?ри модди мавод ва восита?ои пул? ва ?айра?о, ки дар тарафи автивии баланс ?о?гиранд.
Салдои аввалаи ?исоб?ои активи дебити буда гардиши дебити он зиёдшавиро (+) ва гардиши кредити он камшавиро (-) инъикос намуда дар тарафи дебит салдои охири он аз руи формулаи зерин ?исобкарда муайян карда мешавад.
С аввала ? Г(гардиши дебит?) – Г (гардиши кредит?) + С охирон .
Сохтори он чунин шаклро мегирад:
Дебит (Дт) номгуи ?исоб № Кредит (Кт)
Ба?ияи восита?ои хо?аг? дар ибтидо Зиёдшав? (+) |
Камшави (-) |
Ба?ияи восита?ои хо?аг? |
|
?исоб?ои пассив? гуфта ?исоберо меноманд.ки барои ?исобгир? ?олат ва ?аракати манба?ои пайдоиши восита?ои хо?аг? таъмин шудаанд ба монанди у?дадори?о ва сармоя . ки дар тарафи пассив? ?ойгиранд.
Салдои ин?исоб?о кредит? буда, гардиши кредитии он зиёдшавиро ва гардиши дебитии он камшавиро нишон меди?ад ва дар салдои охири он аз руи формулаи зерин муайян карда мешавад.
С.охир ? С.аввала+ Гардиши кредит?- Гардиши дебит?.
Сохтор? он бошад чунин шаклро мегирад.
Дебит (Дт) номгуи ?исоб № Кредит (Кт)
Камшави (-) |
Ба?ияи восита?ои хо?аг? дар ибтидо |
|
Ба?ияи восита?ои хо?аг? |
3.Навишти дугона ва ало?амандии ?исоб?о
Дар ?исобгирии бухгалтер? ?амаи амалиёт?ои хо?аг? дар ?исоб?о бо ?оидаи навишти дугона нишондода мешавад.
Навишти дугона – ин дар ?амбастаги инъикос намудани абъект?ои бухгалтерии дар дебити як ?исоб ва кредити дигар ?исоб бо мабла?и якхела.
Агар мо ?аряк ?исобро дар ало?идаги дида бароем онго? дар он тан?о та?ирот?оро яъне камшави ё зиёдшавиро мебтинем ва агар ?исоб?оро бо ?амдигар ало?аманд карда гирем онго? мазмуни додугирифро фа?мидан мумкин аст.
Навишти дугона а?мияти назорати низ дорад зеро дар нати?аи он дар охири мо?и ?исоботи бояд мабла?и гардиши дебетии ?амаи ?исоб?ои синтетики бо гардиши кредитии он баробар бошад .Дар ?олати мав?уд набудани чунин баробари ин аз он гуво?и меди?ад,ки дар ва?ти инъи коси амалиёт?о дар ?исоб?ои синтетики ба хатоги ро?дода шудааст .?амаи амалиёт?о дар ?исоб?о дар асоси ?у??ат?ои ибтидои сабт карда мешавад барои он,ки ?аряк амалиёти хо?агиро дар ду ?исоб дар? намоем,
Мисол: Аз таъминкунандагон мавод?о ворид шудаанд, бо мабла?и 40000 сом аммо пардохт нашудааст ин онро нишон меди?ад,ки захираи мавод?о аз як тараф зиёд шуд ва аз тарафи дигар ?арзи таъмин кунандагон низ зиёд шуд ва дар ?исобгир? чунин нишондода мешавад:
Дт ?исоби № Кт ?исоби № 40000сом.
Аз ин навишта?от чунин хулоса баровардан мумкин ,ки мувофи?и ?оида зиёдшавиии ?амаи ?исоб?ои активи дар дебити ?исоб ва камшавиашон дар кредити ?исоб ва ?исоб?ои пассив? бошанд, бар акси активи нишондода мегшвад ва аз хамон сабаб маво?о ,ки ?исроби активанд зиёдшави дар Дт ва таъминкунанда ,ки ?исоби пассив аст зиёдшави он дарт Кт навишта мешаванд.
Пеш аз инъикоси амалиёт?о дар ?исоб?о баотарзи навишти дугона бояд шарт?ои зеринро и?ро намуд:
Мисол:
|
Муросилоти ?исоб?о |
мабла? |
Дт |
Кт |
1 |
Азтаъмин кунандагон мол?о воридшуд бо мабла?и |
12000 |
10710 |
22010. |
2 |
Аз ?исоби ?арзи куто?мудати бонк карз ба таъминкунандагон пардохта шуд . |
10000 |
22010 |
22110. |
3 |
Аз сурат?исоб ба хазина мабла??о барои пардохти музди кор гирифта шуд. |
8500 |
10100 |
10200. |
4 |
Аз хазинаи корхона ба коргарон коргарон музди ме?нат дода шуд. |
8500. |
22210 |
10100. |
Сабткуни дар ?исоб?ои бухгалтер? дар асоси ?у??ат?о гардонаида мешавад аз ин ру ?амаи он ?у??ат?ое.ки ба му?осибот ?абулкарда мешавад. Коркарди му?осиби гузаронида мешавад .яке аз мар?ила?ои он ин сабти ?исоб?ои ало?амандшаванда барои ?ар як амалиёти ддар ?у??ат инъикосшуда мебошад. Ало?амандие.ки дар нати?аи нишонди?ии амалиёт?ои хо?аги дар байни ?исоб?о ба амал меояд ало?амандии ?исоб?о номаида мешавад. Худи ?исоб?оро бошад ?исоб?ои ало?амандшаванда мноманд.
Масъаланд: дар асоси ?исоботи пешпардохти тартибдода шуда ба хазинаи ташкилот мабла?и истифода нашудаи шахси ?исобде? баргардонидашуд-500 сомон?.
Дт хазина -------------------------------------500с
Кт ?арзи дебитори кормандон--------------500с.
Муросилоти бухгалтер? – ин сабтнамудан ва нишондодани номгуи ?исоб?ои дебит? ва кредит? бо мабла?и нишондодашудаи амалиёт?ои хо?аг? мебошад.
Муросилоти бухгалтер? ду хел мешавад. Одд? ва мураккаб.
Муросилоти одди – ин сабти амалиёти хо?аг? дар дебити як ?исоб ва кредити дигар ?исоб ( бо иштироки ду ?исоб) мебошад.
Муросилоти мураккаб – ин сабти амалиёт?ои хо?аг? дар дебити як чанд ?исоб?о ва кредити як ?исоб ё ин . ки кредити як чанд ?исоб?о ва дебити як ?исоб( яъне иштироки зиёда аз ду ?исоб).мебошад.
Инчунин бояд мабла?и дебити як ?исоб ва кредити як чанд ?исоб баробар бошад.
Масъаланд:
Аз хазинаи ташкилот пардохта шуд ба: Дт Кт
Коргарон музди ме?нат 22210 - 10100.
?арзи кредитор ибо кредиторон 22000 - 10100.
Ба сурат?исоб ба?ияи мабла?и хазина 10200 - 10100.
ё ин, ки баръакс:
Ба хазинаи ташкилот ворид шуд аз :
Фуруши ма?сулот 10100 - 44010.
Аз сурат?исоб 10100 - 10200.
?арзи дебитор? 10100 - 10400.
Аз шахсони ?исобде? ба?ияи мабла?и
?исоби истифода нашуда. 10100 - 22000.
?исоб?ои синтетики ва аналитик?.
Вобаста аз дара?аи ?амъбасти маълумот оиди объект?ои ?исобгири ?исоб?о ба синтетики ва аналитики ?удо мешаванд:
?исоб?ои синтетики дар асоси модда?ои баланси бухгалтерии кушодашуда тан?о барои гирифтани маълумот?ои ?амъбаст шуда оиди объект?ои ба?исобгир имконият меди?анд. Ки объект?ои ?исобгир бо ченаки пули инъикос карда мешавад.?исоб?ое.ки дар он?о восита?ои хо?аги ва манбаи пайдоиши он?о бо намуди ?амъбасти ё умуми инъикос карда мешаванд. ?исоб?ои синтетики номида мешавад.
Калимаи синтетики – юнони буда маънояш як?оя куни пайвасткуни мебошад.
?исобгириро дар ?исоб?ои синтетики ?исоб?ои синтетики меноманд.
Дар ?исобгири бухгалтерии барои пурраю равшан бурдан назорат аз болои ниго?дории захира?ову харо?от?о барои идоракуни ?исобгирии синтетики басанда намебошад. Аз ин сабаб барои пурратар гирифтани маълумот. ?исобгирии аналитикиро истифода мебаранд. Дар ?исобгири аналитики ба ?айр аз ченаки пул? . ченак?ои асли ?ам истифода бурда мешаванд.
?исоб?ое.ки дар он?о маълумот?ои са?е? оиди ?ар як намуди ало?идаи восита?ои хо?аги ва манбаи пайдоиши он?о инъикос карда мешавад.?исоб?ои аналитики номида мешавад.
Калимаи аналитики низ юнони буда маънояш та?симкуни та?имкуни ?удо куниро мефа?монад.
?исоб?ои аналитики дар асоси ?исоб?ои синтетики кушода мешаванд, бо ма?сади гирифтани маълумоти са?е? оиди ?ар як восита?ои хо?аг? ва манба?ои пайдоиши он?о. Байни ?исоб?ои синтетики ва аналитики ало?аманди мав?уд аст. Ки бояд ба ?ойда?ои зерин дар рафти ?исобгири риоя карда шавад
Дар ?исобгирии бухгалтер? на ?амаи ?исоб?ои синтетики кушодану бурдани ?исоб?ои ананлитикиро талаб мекунанд.
?исоб?ое, ки кушодани бурдани ?исоб?ои аналитикиро талаб намекунад ?исоб?ои одди меноманд.
?исоб?ое.ки ?исобгирии аналитикиро талаб мекунанд ?исоб?ои мураккаб меноманд.
Барои ани? гардонидани назорат аз болои ?исоб?о тартибдт?ии баланс ва ?исоб?о дар ?исоб?ои бухгалтерии тартибди?и ведамости гарди тадби? карда мешавад
Ведамости гардиши ин ро?и ?амъбасткунии нишонди?анда?ои ?исоб?о ?исобида шуда дар он ба?ия ва гардиши восита?ои хо?аги ва манбаи пайдоиши он?оро ба ?айд мегиранд.
Ведамости гардишии ?исоб?ои синтетики – дар асоси ?исоб?ои синтетики дар давоми мо? кушодашуда тартиб дода мешавад. Дар он номгуи ?исоб?о ба?ияи аввалаи мо?. Гардиши дар давоми мо? ва ба?ияи дар охири мо? навишта мешавад. Дар сутун?ои ба?ияи аввала ва ба?ияи охири мо? барои ?исоб?ои актив? дар Дт ва барои активопассив? ?ам Дт ва ?ам дар Кт навишта мешавад.
Дарси амал?
Ма?сади дарс: ом?хтани тарзи навишти амалиёт?ои хо?аг? дар ?исоб?ои му?осиб?
Супориш: Дар асоси маълумот?ои зерин;
- кушодани ?исоб?ои му?осиб?
- гузаронидани амалиёт?ои хо?аг? ба ?исоб?ои му?осиб? бо тарзи навишти дутарафа
- ?амъ намудани гардиш дар охири мо? ва муайян намудани ба?ияи ?исоб?о
– тартибдодани баланси му?осиб? барои 1- майи соли 2010
Баланс барои 1-апрели 2010
|
Номгўи воста?ои хо?аг? ва манбаи ташакулёбии восита?о |
Мабла? |
|
Актив?ои гардон |
|
1 |
Хазина |
50 |
2 |
Мабла?и пули дар сурат?исоб |
85000 |
3 |
Мавод?о |
12000 |
4 |
Исте?солоти нотамом |
8000 |
5 |
Ма?сулоти тайёр дар анбор |
15000 |
6 |
?арзи дебитори оиди сафари хизмати |
950 |
|
?амъ |
71000 |
|
Актив?ои ?айри гардон |
|
7 |
Восита?ои асос? |
150000 |
|
?амъ: |
150000 |
|
?амаг? |
221000 |
|
+?дадори?ои ?ор? |
|
8 |
?арзи кормандон оиди музди ме?нат |
5000 |
9 |
?исоб?о барои пардохт |
50000 |
10 |
Андози и?тимои |
3000 |
11 |
?арзи куто?муддати бонк |
60000 |
12 |
?арзи кредитори асос? |
3000 |
|
?амъ |
121000 |
|
Сармоя |
|
13 |
Сармояи оинномав? |
90000 |
14 |
Сармояи захирав? |
10000 |
|
?амъ: |
100000 |
|
?амаг? |
221000 |
Амалиёт?ои ?ММ «Дуст?» барои мо?и апрели соли 2010
|
Мазмуни додугирифт?о |
Мабла? |
Дт |
Кт |
1 |
Аз сурат?исоб ба хазина пул?ои на?д ворид гардид |
5000 |
10110 |
10210 |
2 |
Аз хазина музди ме?нат пардохта шуд |
4500 |
55220 |
10110 |
3 |
Аз хазина ба шахсони ?исобде? мабла? дода шуд |
250 |
10590 |
10110 |
4 |
Ба хазина аз шахсони ?исобде? ба?ияи мабла?и истифода нашуда баргардонида шуд. |
50 |
10110 |
10520 |
5 |
Ба сурат?исоб ба?ияи мабла??ои на?д супорида шуд |
300 |
10210 |
10110 |
6 |
Аз таминкунандагон ба анбор мавод?о ворид шуд |
54000 |
10720 |
22010 |
7 |
?арзи куто?муддати бонк ба сурат?исоб гузаронида шуд |
15000 |
10210 |
22110 |
8 |
Ба исте?солот ба анбор мавод?о ворид шуд |
25900 |
10730 |
10720 |
9 |
Аз сурат?исоб ба таминкунандагон ?арз пардохта шуд |
40000 |
22010 |
10210 |
10 |
Аз ?исоби ?арзи куто?муддати бонк ба таъмин кунандагон ?арз пардохта шуд |
30000 |
22010 |
22110 |
Кори муста?илона бо ?амро?ии устод
Пурсиш ва ?ал намудани тест?о доир ба мавз?ъи гузашта
1.Истифодабарии навишти дутарафа аз кадом аср?о шур?ъ гардид?
а) Аз аср?ои 13-14
б) Аз аср?ои 18-19
в) Аз аср?ои 11-12
г) Аз аср?ои 19-20;
2. Ки аввалин бор маф?уми навишти дутарафаро мавриди истифодабар? ?арор додааст?
A) Ал?визе Казанова
Б) Людовико Флори
В) Лука Пачоли
Г) Ал?визе Пачоли
3. Дар асоси ба?ияи охирон ч? тартиб дода мешавад?
А) вара?аи гардон
Б) ведомост
В) баланс
Г) ?исобот
4. Счет?ои синтетик??
А) счет?ои зерсчет?о
Б) счет?ое, ки камтар истифода мебаранд
В) счет?ои асоси
Г) ?исоб?ои иловаг?
5. ?исоб?ои аналитик??
А) ?исоби асос?
Б) зер?исоби ?исоб?о
В) ?исоб?ои номг?и ани? дошта.
Г) ?исоб?ои баланс?
6. Фар?и вара?аи гардони счёт?ои синтетик? аз аналитик??
А) мабла??о баробаранд.
Б) ба?ияи аввал надоранд
В) маблаг?о баробар намешаванд.
Г) ба?ияи охир надоранд.
7. На?ши счёт?ои ?исобгирии бухгалтер? дар чист?
а) барои инъикоскунии маълумоти ?амъбаст? оиди амалиёти хо?агидор? дар давраи ?исобот? пешбин? шудаанд;
б) барои инъикоскунии ?ории амалиёти хо?агидории соли ?исобот? пешбин? шудаанд;
в) барои гурў?бандии амвол, инъикоси ?ор? ва назорат аз болои маълумоти амалиёти хо?агидор?, аз рўйи аломат?ои сифатии монанд пешбин? шудаанд;
г) счёт - ин усули ба?исобгирии нишонди?анда?ои анлитик? (?узъ?).
Просмотр: 5802
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved