Дата: 2016-01-12
Бузурги?ои миёна. Принсип?ои умумии татби?и он?о.
1.Бузургии миёна бузургии ?амъбаст? буда андозаи нишонди?анда?ои майлкунандаро дар ма?мўъ шар? меди?ад. Инчунин, вай мазмуни аломати муайянро дар ма?мўи як шумора ифода намуда фар?ияти ало?идаи мазмуни бузургии ?удогонаи ма?мўъро ихро? менамояд.
Нишонди?андаи умум? карда шудаи дара?а?ои якхелаи ?одиса?оро дар шароити мушахаси ва?т ва ?ои тавсифди?анда, инчунин бузургии аломати та?йирёбандаро барои во?иди ма?мўи сифатан як?инса инъикос мекунад, бузургии миёна номида мешавад.
Вазифаи асосии бузургии миёна ин шар? додани дара?аи та?йирёб? тара??иёти ?одиса?о дар як ва?т ва макон? муайян мебошад. Хулоса, маф?уми асосии бузургии миёна дар он аст, ки вай ба во?иди ма?мўъи омўхташаванда дохил шуда бо ёрии таснифи (сифати) во?ид тамоми ма?мўъро тасниф меди?ад.
Хусусият?ои бузургии миёна:
Он?о устувор буда ?онунияти инкишофи ?одиса?оро зо?ир мекунад;
Бузургии миёна му?оисашавии ду ма?мўи гуногун ра?амро осон менамояд;
Барои тасниф намудани сат?и инкишофи ?одисаро дар ва?т ёр? меди?ад;
Ало?амандию вобастагии байни ?одиса?оро нишон дода тасниф менамояд.
Бузургии миёна бузургии хулоса?ои назарияв? мебошанд, зеро ки он?о во?иди назариявиро инъикос менамоянд. ?амин тари?, бузургии миёна барои шар? додани ма?мўъ?ои сифатан якхела истифода бурда мешавад. Инчунин, зарурияти ?исобкунии бузургии миёна ин мав?удияти та?симоти ?амъиятии ме?нат ва дар навбати худ гуногунпа?лў будани равиш?о ва ?одиса?ои ?амъият? мебошад.
2.Намуд?о бузурги?ои миёна зеринанд:
1.Бузурги?ои миёна арифметики.
2.Бузурги?ои миёна гармоники.
3.Бузурги?ои миёнаи хронологи.
Дар навбати худ бузурги?ои миёна арифметики ду хел мешаванд: одди ва мушо?идави.
Арифметики одди азруи формулаи зерин ифода карда мешавад:
Мисол: Гардиши моли чакана ма?озаи х?роквори дар квартали 1 – ум тартиб дод:
Март – 93620 сомон.
Апрел – 86980 сомон.
Май – 103500 сомон.
Муайян карда шавад миёнамо?онаи гардиши моли ма?оза х?роквори ?
Арифметики мушо?идави аз руи формулаи зерин ифода меёбад:
Мисол:
Маълумот дар бораи намнокии орд.
100 т намнокии орд 13.5%
105 т намнокии орд 14.8%
65 т намнокии орд 14.5%
Муайян карда шавад фоизи намнокии орд?
Бузурги?ои миёнаи гармоники дар навбати худ ба монанди арифметики ду хел мешаванд:
Одди ва мушохидави.
Гармоники одди аз руи формулаи зерин ифода меёбад:
Мисол: Мошинаи боркашон молро ба се ма?оза бурда расонд.Ба ма?озаи 1- ум бо суръати 50 км/соат, ба ма?озаи 2 –ум бо суръати 40 км/соат ва ба ма?оза 3 – ум 30 км/соат рафт.
Муайян кардан лозим, суръати миёнаи харакати мошинаи боркашон.
Гармоники мушо?идави аз руи формулаи зерин ифода меёбад:
Мисол
Ма?оза |
Нарх ( х) |
Ми?дори фуруши мол (f)кг |
Гардиши мол |
№ 1 |
4.0 |
5000 |
20000 |
№ 2 |
3.6 |
8000 |
28800 |
?амаги |
- |
13000 |
48800 |
Дар ин чо:
X1,X2,X3……Xn – ?одисаи фард? ё вариант?о
f – такроршавии ?одиса?ои фард? (зудд? ё вазн)
n - шумораи ?одиса?о
?х - ?амъи ?одиса?ои фард?
?f - ?амъи зудди?о
х – вариант?о
m - вазн ё аломати баркашидашуда
п – ?осили зарби варинт?о.
Хал:
Бузурги?ои миёна хронологи аз руи формулаи зерин ифода меёбад:
Мисол:
Гардиши моли чаканаи ма?озаи хуроквори дар квартали 2 –юм тартиб дод:
1.05 – 90850 сомон
1.06 – 80420 сомон
1.07 – 95200 сомон
1.08 – 80220сомон
3.Медиана (Ме) ин бузургии вариантие мебошад, ки дар байни ?атори батартибовардашуда меояд, яъне ?атори майлкунандаро (вариатсиониро) ба ду ?исм та?сим менамояд. ?амин тари? дар ?атори батартибовардашудаи сакашидашудаи та?симот? як ?исми ?атор нишонди?андаи аз медиан калон дигараш хурд мебошад. Барои ?атор?ои гуногун медианаро бо усул?ои гуногун ?исоб мекунанд. ?атори батартибовардашудае, ки шумораи аъзоёнашон то? аст, аъзои миёна медиана ?исоб меёбад. Масалан, бигузор соби?аи кории 9 нафар коргари фабрика чунин дода шуда бошад: 2, 5, 3, 2, 4, 6, 1, 5, 8. Барои ин мисол медиана варианти пан?ум аст, яъне медианаи соби?аи кории кормандони фабрика 4 - сол мебошад. Агар шумораи аъзоёни ?атор ?уфт бошад он го? формулаи зерин барои ?исоб намудани медиана истифода бурда мешавад:
Масалан агар соби?аи кории 8 нафар коргар чунин дода шуда бошад: 4, 1, 3,6,5,2,7,1, пас медиана чунин ?исоб карда мешавад:
Барои ?атор?ои фосилав? бошад ?исоб намудани медиана ?оида?ои ба худ хосро дорад, пеш аз ?ама барои ?атор андухти зудди?о ?исоб карда шуда, пас медиана аз рўи андухти зудди?о бо формулаи зерин ?исоб карда мешавад: H
дар ин ?о: XMe - сар?ади поёнии фосилаи медиана ;
hMe - бузургии фосилаи медиана;
Савол?ои сан?иш?
Просмотр: 3308
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved