Дата: 2015-10-27
Аз муоинаи шакл?ои гуногуни муносибат?ои байни намуд?о пай бурдан душвор нест, ки мавкеи намуди му-шаххас дар биосеноз вобастаи омилу нишонди?анда?ои зиёдест. Ом?зиши ин масъала, ба а?идаи мутахассисони со?аи экология (Ч.Гринвелл, Ч.Элтон, Ю.Одум ва дигарон)барои даркй конун?ои ?амзистии намуд?оиорганизм?о ба-со му?им аст.
Бо назардошти комплекси робита?ои биосенозиву та-лаботи нисбат ба омил?ои абиоти?? доштааш мав?еи дар системаи умумии биосеноз ишголкардаи намудро чавфи экологии намуд меноманд.*) Ин истило?ро ба адабиёти илм? Ч.Гринвелл (1914) ва Ч.Элтон (1927) дохил кардаанд, ки зери он дар ибтидо та?симоти фазо? нисбат ба якдигар ва мав?еи дар зан?ири гизо? доштаи намудро ме-фа?миданд. Ма?али зист со?аи ишголкардаи фазост, ки ба-рои мав?удияти намуд шароит?ои зарурии абиотик? дорад, вале ?авфи эколог? аз и?отаи биосеноз? низ вобаста аст. Табиати ?авфи- экологиро аз р?и имконият?ои экологии намуд ва дара?аи дар биосеноз?о амал? шудани он?о му-айян мекунанд. Яъне ?авфи экологии намуди мушаххас со?аи чунин ма?м?и ?имат?ои гуногуни омил?ои му?ит аст, ки дар ?удуди он мав?удияти нома?удуди намуд имконла-зир аст.
Гузариши ма?бурии намуд ба гизои махсус, истифодаи со?аи муайяни фазо, та?йири ма?бурии давраи фаъолият ва шароит?ои дигари зиндаг? аломат?ои хурдшавии ?авфи экологианд, ки чун нати?аи таъсири ра?обатй зо?ир меша-ванд. Мувофи?и ?оидаи истиснои ра?обат?, ки Г.Ф.Гаузе (1934) мукаррар карда буд, дар як ?авфи экологй ду намуд созиш намекунанд. Фа?ат ба туфайли та?йир додани тала-бот ба му?ит ва та?йири тарзи зиндаг? аз ра?обат ра?о? ёфтан мумкин аст, ки ин ма?дудшавии ?авфи экологии на-муд?о ва та?озои ?обилияти нави дар доираи як биосеноз ?амзист будани он?ост. Дар ?инс?ои ба ?ам наздики на-муд?о ?удуди ?авф?ои эколог? хеле нозук аст. Инро дар ис-тифодаи алафи чарого??о мушо?ида кардан мумкин аст, ки ?ар ?исми набототи ма?ал ?изои нумуд?ои гуногуни ?айвонот аст. Гайр аз ин намуд?о бо та?симоти фазо?, тар-зи дарёфти гизо, фосилаи шабонар?з? ва ?атто мавсимии фаъолият фар? мекунанд, ки сабаби истиснои со?аи умумии ?авф?о ва дур? аз ра?обат мешаванд.
Сустшавии ра?обати байнинамуд? ?ам мушо?ида ме-шавад, ки ба васеъшавйи ?авфи экологии намуди мушаххас мувофи? меояд. Масалан, бо сабаби табиие тарки мавзеи муайян кардани ягон намуд барои дигаре сабаби мусоид-таршавии шароити зиндаг? мешавад.
Бархилофи ра?обати байнинамуд?, ки ?авфи экологиро хурд мекунад, ра?обати дохилинамуд? ба васеъшавии вай такон меди?ад. Масалан, ?ангоми афзоиши саршумор за-рурияти истифодаи ?изои иловаг?, иш?оли мавзеъ?ои нав ва робита?ои нави биосенозй ба миён меояд.
Консепсияи ?авфи эколог? ба ?алли масъала?ои а?амияти амалидошта ало?аманд аст. Инро дар мисоли ба оилаи мав?уда дохил кардани намуди нави наботот ва ?айвонот шар? додан мумкин аст. Тан?о дар маврид?ои ба амал наомадани муносибат?ои ра?обатй афзоиши самара-ноки намуди навро таъмин кардан мумкин аст, дар акси ?ол ?арду намуд заиф ё яке аз он?о комилан ма?в мешавад. Зери сояи дарахти чормагз ё дар ?амсоягии он сабзиши сус-ти растани?о ё дарахтони дигар нати?аи ра?обати ?ст, ки дар шакли таъсири кимиёв? зо?ир мешавад. Дар обан-бор?ои сунъ? сабзишу афзоиши навъи мо?и?оеро таъмин кар-дан мумкин аст, ки нисбат ба я?дигар даррандаг? надоранд.
Савол?о
Просмотр: 2328
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved