Дата: 2015-10-27
Дар нати?аи таъсири омил?ои эколог? микдори организм?ои экосистемаи дилхо? дар сат?и муайяне буда мета-вонад, ки ба имконият?ои му?ит (мав?удияти ?изо, иклим, дара?аи ра?обат ва ?айра) мувофи? аст. Дар му?ит?ои нис-батан устувор, ки таъсири омил?ои ма?дудкунанда камта-ранд, ми?цори популятсия бемайлон меафзояд. Аз р?и ?исоби назариявй ва баъзе маълумоти та?рибавй дар мав-риди фарзиявие, ки таъсири омил?ои берун? пурра истисно шудаанд, афзоиши ми?дори популятсия аз р?и ?онуни экс-поненсиал? ба амал меояд. Инро нишон меди?ем.
Тасвири графикии ин функсия хати ка?и потенсиали биотик? ном дорад. Вай сернаслии он намуди орга-низм?оро ифода мекунад, ки ягон омили ма?дудкунанда таъсир надошта бошад. Афзоиши а?олии р?и Замин экспоненсиалй буда, фосилаи дучан^шавии он дар нимаи аввали асри 20 ба 29,4 сол баробар буд (Рас.З.)- Ин фосила барои гамбуск (митта)-и анборхои ?аЛла 10 р?з аст, яъне суръати афзоиши саршумори организм?о гуногун аст.
Бархилофи ?исоби назарщвй суръати афзоиши (Ш[) то беохири зиёд нашуда, таври асимптотй кимати максима-лие гирифта, баъди он кам шуддн мегирад. Мукаррар карда шудааст; ки вобаста ба ва?т микдори популятсия аз р?и ифодаи
Та?йир меёбад, ки ин ?о К- пурбории хоси биотикии му?ит ном дорад ва бо мурур? замон ба микдори популят-сия майл мекунад.
Дар табиат омил?ои ма?дудкунандаи афзоиши попу-лятсия хеле зиёданд. Та^сири ?арорат, намнок?, мавчудияти даррандагон, паразиту бемори?о сабаби шаро-ит?ои барои зист номувофи? гтешаванд, ки дар нати?а сар-шумори фард?о то дара?аи имК0Ният?ои му?ит (худуди фа-зоии ма?ал, захираи ?изо ва ?айра) танзим мешавад. Микдори умумии он?о аз ?игчати миёнаи назарияв? каме зиёд ё камтар буда, ?амеша дар ?олати мувозинати динамики аст, зеро омил?ои беруниву дохил? ба нишон-ди?анда?ои фавтадану (й) тавлидшав? (в) таъсяри доямй доранд. Яъне имконият?ои демографии ?ар навъи орга-низм?оро нишонди?андаи г = в - сГ муайян мекунад. Та?йироти умумии ми?дори популятсия, ?айр аз фавту тав-лид, аз ?исоби ?абули фард?о ва ё рондан (к?чиш)-и он?о ба амал меояд, ки ?ар яке сабаб?ои гуногун доранд. Аз р?и таносуби ?инс?о ва гур???ои синнусолй, зуддии пайдарпа-ии наслди??, бузургии потенсиали биотикй, дорозумр? ва гайра, ки дар ало?амандии якдигар муайян карда шудаанд, ба ин та?йирот ба?о додан мумкин аст. Масалан, дар тамо-ми умр^як о?у 10-15 насл ди?ад, занб?ри асал-50 ?азор ва ма?мо?и зиёда аз 3 млрд. тухм мегузоранд. Дар як мавсим то 15 насли баъзе организм?о (масалан ширинча) ба ?айд гирифта шудааст. Навъ?ои дар тамоми умр як бор на-слди?анда ?ам ?астанд. ?айр аз ин, бо ву?уди омили му?им будани сернасл?, афзоиши популятсия ба вай ?амеша мута-носиб нест, зеро дар мавриди кифоя набудани микдори модда?ои ?изой махсусан дар тухм?ои ?а?ман хурди мав?удоти му?ити обй (то ?исса?ои миллиметр), номуво-фикии шароит?ои сабзищи мустакилона, ниго?убини но-кифояи ч??а?о дар селаи паррандагон ва ?айра микдори фард?ои фавгида аксаран бештар мешавад. ?олиби ди??ат аст, ки дара?аи баланди фавтидан хоси навъи организм?ои сернасл аст. дар ин амри во?еъ шояд яке аз ла?за?ои танзи-ми табиии мувозинати ?аёти замин? ифода ёфтааст.
?одисаи дигари ба танзими зич? ва ниго?дории микдори муайяни саршумор ало?амандбуда, гомеостази популятсия ном гирифтааст. Асоси чунин ?обилият та?йироти ?авобии хусусият?ои физиологй ва рафтори ?ар фарди оила аст, ки вобаста ба сер?аракат?, дара?аи ра?обат, таъсири даррандаву паразит?о ва ?айра гуногу-нанд. Дар баъзе Навъ?о нестшавии фаврии ?исми популят-сия, дар навъи дигар пастшавии дара?аи наслди?? му-шо?ида мешавад. Масалан, ?ангоми зи?ш зиёд ?исми на-бототи дар шароити ногувортарбуда нобуд шуда то да-ра?аи зарур? тунук мешаванд, ки нати?аи зу?уроти ра?обати дохилист.
Тарзи маъмули махдуд намудани саршумори популят-сияи ма?ал к?чиш (мигратсия)-и оммавии намоянда?ои навъ аст, ки аз мав?еи зисти пештара сад?о километр дур мераванд. Азбаски дар сар?ади ареали мува??ат? афзоиши насл амалан камэ?тимол аст, бинобар ин ?исман ма?в ва ?исман тунук шуда, ба ма?али зисти му?им? мек?чанд.
Дар идораи динамикаи популятсия ?олати стресс низ мав?еи муайянкунанда дорад. ?ангоми таъсири манфии му?ит, аз ?умла, майлкун? аз оптимуми зичии популятсия дар организм?о ин ?олат сабаби таассури ?авобие мешавад, ки дар та?йироти фаъолияти ?исми марказии системаи асаб зу?урмеёбад. Зимни чунин та?ййрот мувозинати гормонии организм?о мува??атан вайрон мешавад,. вале баъди ба эътидол омадани зич? ва саршумори популятсия дар м??лати к?то? ба?ароршавии ?обилияти афзоишии наслии он?оро мушо?ида намудаанд.
Мисол?ои таъсири тарафайни организм?оро, ки боло-тар ёдовар шудем, шакл?ои гуногуни ма?дуд намудани аф-зоиш ва тарз?ои танзими динамикаи популятсия?оянд.
Савол?о
Просмотр: 2296
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved