Дата: 2015-10-27
Ма?м?и организм?ои зиндаи сайёраро В.И. Вернадский моддаи зинда номида буд, ки асосан ба воситаи масса, тар-киби кимиёвй ва энергия тавсиф карда мешавад. Аз ин ?и?ат биосфера он со?аи Замин аст, ки бо таъсири модда ба амал меояд. Хусусияти му?имтарини моддаи зинда ин аст, ки вай энергияи аз кай?он оянда (асосан нури Офтоб)- ро ФУР? бурда, ба навъ?ои дигари энергия (механик?, элек-трикй) бадал мекунад, ?ол он ки табиати ?айризинда (масалан, санг) онро фа?ат пароканда мекунад. Махсусан тавас-сути фотосинтез ?осилщавии минбаъдаи моддаи органик? ?олиби ди??ат аст. Ин ?одисаи нодир ва протсеш ягонаи сат?и сайёра аст, ки ?ангоми он энергияи афканишоти Оф-тоб ба м??лати дурудароз захира карда мешавад, зеро имр?з с?хтани як пора ангиштсанг нати?аи аз банд озод кардани он энергияи Офтоб аст, ки миллион?о сол ?абл во-риди таркиби наботот шуда буд.
Хусусияти дигари модцаи зинда ?обилияти худи-сте?солкунии такрорист, яъне вай ?обили исте?соли бисёр-каратаи шакл?оест, ки аз ?и?ати таркиб ва фаъолият ба на-сли пештара айнан монанданд. Дар таркиби кимиёвии мод-даи зинда 70% оксиген, 18% карбон ва 10% гидроген аст. ?амаи 10 модцаи дигар (нитроген, натрий, магний, силит-сий, фосфор, сулфур, калий, калсий, о?ан, хлор) як?оя 1,5% ва микроэлемент?о камтар аз 0,01% - ро ташкил меди?анд.
Истеъмоли доимии элемент?ои кимиёвй ва ?амеша да-страс намудани баъзе аз он?о сабаби ?а?ми ма?дуди мод-даи зиндаи р?и сайёра аст. Ин масъаларо табиат ба воситаи Гардиши даврии модда ва ?узъ?ои он ?ал мекунад. Дар та-шаккул ва гардиши модда океигени дар атмосфера ?амъшуда чун туршкунанда мав?еи багоят му?им дорад, ки худ ма?сули иловагии фотосинтези организм аст. Аз ?и?ати микдор оксиген ?исми асосии материяи зинда аст. Масалан, дар таркиби организми одам вай 62,8% аст.
?обилияти ба ву?уд омадани пайвастаги?ои сершумор сабаби гардиши мураккаби оксиген мешавад. ?ангоми фо-тосинтез дар шакли газ ?удошавии оксиген баракси ис-теъмоли вай аст. Аз ин р? каму зиёд шудани оксиген ?ангоми фотосинтез ба нафаскашии гетеротроф?о мувози-нат мекунанд ва таркиби фоизии вай дар атмосфера (20,95%) доимй мемонад. Аз биология маълум аст, ки гар-диши даврии оксиген ба самти мукобили гардиши гази ан-гидриди карбон ба амал меояд.
Бо ву?уди он ки массаи умумии карбони биосфера (2.10,бт) назар ба микдори дар байни организм?о, хок литосфера ва атмосфера гардишкунанда ?азор бор зиёдтар аст, сарфи оксиген ва хори?шавии ангидриди карбон дар тано-суби малекулавии баробаранд.
Дар гардиши даврии карбон газ?ои СО ва ССЬ мав?еи муайянкунанда доранд. Нисбат ба гардиш?ои биогеоки-миёвии дигар гардиши карбон дарбайни му?ит?ои гуногу-ни ?айриорганик? ва дар организм?ои зинда (ба восит-аи гизо) бо суръати баландтар ба амал меояд. Таркиби атмо-сфера ?амаг? 320 млн. т гази ангидриди карбон дорад. (Дар давоми сол?ои 1958-1974 аз 316 млн. то 334 млн. т ва дар 150 соли охир 22% зиёдтар шудааст). Бо ву?уди чунин да-рачаи сусти ?илзат ма?сули аввалини автотроф? дар хушк? махз ба туфайли ин ?аз аст. Микдори дар у?ёнус ?алшудаи он нисбат ба атмосфера 50 бор зиёдтар аст.
Дар табиат гардиши нитроген низ мураккаб аст. Аз микдори умумии нитрогени биосфера 78%- аш дар таркиби атмосфера (75% ё 3,8.1015т) буда, нисбат ба карбон дар ада-ди камтари пайвастаги?ои газй дучор меояд. Бо ву?уди аз ?и?ати кимиёв? камтар фаъол буданаш вай дар просес?ои синтез, масалан дар таркиби сафеда вайроншавии моддаи органик? иштирок мекунад.
Ба воситаи исте?сол ва истеъмоли модда?ои газшакл организм?ои биосфера таркиби ?авои атмосфераро доим? ниго? медоранд.
Ба гардиши даврии элемент?ои биогении асос?, ки фа-заи газ? доранд, фосфор низ дохил мешавад. Ми?цори фосфори минералй дар ?ишри Замин аз 1% беш нест. Ман-баъ?ои асосии фосфори ?айриорганикй ?инс?ои такшин-шуда ё дар нати?аи оташфишон? аз ?аърй Замин барома-даанд. Дар хушк? фосфори ?айриорганикиро растани?о фур? мебаранд ва аз он?о чун ?изо ба ?айвонот мегузарад. Баъди ин фосфат?ои органикй як?оя бо часаду партов?ои мав?удоти зинда ба хок баргашта, дар гардиши нав ишти-рок мекунанд. Бархилофи оксиген ё карбон микдори боз-гашти табиии фосфор ба хушк? нисбат ба ?а?ме, ки ба об?ои у?ёнус ворид мешаванд камтар аст. Ин ифодаи но мукаммалии гардиши табиии фосфор аст, бинобар ин да-холати хурде дар вайрон кардани ин мувозинат ба окибат?ои ногувор меорад.
Ба ?амин тари?, таъсири ?амдигарии омил?ои абиотек? ва организм?ои зиндаи экосистема сабаби он мегардад, ки байни биотоп ва биосеноз дар шакли пайвастаги?ои го?е органикиву го?е минерал? модда?о ?амеша дар гардиши давр? мешаванд.
Савол?о
Просмотр: 7415
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved