Дата: 2015-10-06
МА?САДИ ДАРС: Ташаккул додани донишу малакаи
дониш?ўён оид ба система?ои ?исоб ва во?ид?ои ченкунии информатсия.
НА?ШАИ ДАРС?ОИ НАЗАРИЯВ?:
1.Система?ои ?исоб.
?амаи намуди информатсияи ба компютер пешни?одшаванда ба информатсияи адад? табдил дода мешавад, ки аз адад?ои оддии истифодашавандаамон фар? мекунанд. Аз ин сабаб дар навбати аввал системаи ?исобро дида мебароем.
Системаи ?исоб – ин тарзи навишти адад?о ва ?исобкунии бо он ало?аманд мебошад. Система?ои ?исоб позитсион? ва иероглиф? (?айрипозитсион?) мешавад.
2.Система?ои ?исоби позитсион? ва ѓайрипозитсион?.
Системаи ?исоби позитсион? ин бо ягон асоси адад? ба дара?а?о па?н намудани адад мебошад, ки тартиби ?ойгиршавии ра?ам?о дар адад нишонди?андаи дара?аи аъзо?ои па?ншавиро ифода мекунанд. Яъне ?имати ?ар як ра?ами адад аз мав?еи ?ойгиршавиашон вобаста аст. Масалан дар адади 123 ра?ами 1 як сад?, ра?ами 2 ду да?? ва ра?ами 3 се во?идро ифода мекунанд:
12310 = 1*100 + 2*10 + 3*1 = 1*102 + 2*101 + 1*100.
Системаи ?исоби ?айрипозитсион?. Дар системаи ?исоби ѓайрипозитсион? ?имати ра?ам?о аз мав?еи ?ойгиршавиашон вобаста намебошад. Ба чунин системаи ?исоб адад?ои рим? дохил мешаванд. Масалан дар адади римии ХХХ ра?ами якум, дуюм ва сеюм байни ?амдигар баробар буда, ?имати 10-ро ифода мекунанд:
ХХХ = 10 + 10 + 10 = 30.
Инсоният барои ?исобкун? асосан системаи да?иро истифода мебарад, ки дар он да? ра?ам аз 0 то 9 мав?уд аст. Э?тимол ин одат аз он сабаб бошад, ки мо дар ду даст?оямон 10 пан?а дорем ва бо он?о шуморидан ?улай аст. ?амин тавр, агар лозим шавад, мо метавонем бо дигар система?ои ?исоб ба монанди ду?, се?, чор?, пан??, ?ашт? ва ?оказо кор кунем. ?ар яки он?о ба худ мувофи? ми?дори ра?ам?оро (алфавити ра?ам?оро) доранд, ки аз ?адвали 1 дидан мумкин аст.
3.?адвал?ои системаи ?исоб
?адвали 1.
Системаи ?исоб
Системаи ?исоб |
Асос |
Алфавити ра?ам?о |
Позитсион? |
||
Да?? |
10 |
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 |
Ду? |
2 |
0, 1 |
?ашт? |
8 |
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 |
шонзда?? |
16 |
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, А, B, C, D, E, F |
?айрипозитсион? |
||
Рим? |
|
I(1), V(5), X(10), L(50), C(100), |
?оидаи навишт дар системаи ?исоби дилхо? маълум аст – 1-ро ?амъ намуда, нати?аашро ба намуди ра?ами навбат? менависем, то он ?олате, ки дар система ми?дори ра?ам тамом нашавад, он го? 0-ро навишта дар пешаш 1-ро мегузорем ва ?оказо (?адвали 2).
Адади дилхо?и да?иро дида мебароем, масалан 327 дар дигар система?ои ?исоб чунин мешавад:
(327)10 = 3*102 + 2*101 +7*100,
(327)10 = 5*82 + 0*81 + 7*80 = (507)8,
(327)10 = 1*28 + 0*27 + 1*26 + 0*25 + 0*24 + 0*23 + 1*22 + 1*21 + 1*20 = (101000111)2.
?ангоми дар системаи да?? навиштани адад мо онро бо асоси 10 ба аъзо?ои дара?анок ?удо мекунем, дар системаи ?ашт? бо асоси ?ашт, дар системаи ду? бо асоси ду ва ѓайра. Дар системаи ду? мав?еи охирин аз чап – ми?дор дар па?нкунии 20, дуюм аз чап – ми?дор дар па?нкунии 21 ва ?оказо.
Дар мисоли овардашуда ра?ам?ои адад бо разрядашон навишта мешаванд: адади да?ии 327 аз 3 разряд, аммо адади дуии 101000111 - аз 9 разряд иборат аст.
Афзалияти истифодаи 2 ?амчун асоси система бешуб?а маълум аст – барои навишти адади дилхо? ?амаг? ду ра?ам кифоя аст. Ду адад – ду ?олат. Одам да? пан?а дорад ва барои ?исоб дар системаи да?? ?улай аст, аммо дар компютер сигнали электрик? агар бошад, он го? - 1, ё ки агар набошад, он го? - 0. Ана барои ч? системаи ду? дар компютер истифода мешавад.
Дар ?адвали 2 барои му?оиса аввалин 18 адад?о дар система?ои ?исоби гуногун оварда шудааст.
?адвали 2
?адвали мувофи?ат? байни адад?ои система?ои ?исоби гуногун
да?? |
ду? |
?ашт? |
шонзда?? |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
2 |
10 |
2 |
2 |
3 |
11 |
3 |
3 |
4 |
100 |
4 |
4 |
5 |
101 |
5 |
5 |
6 |
110 |
6 |
6 |
7 |
111 |
7 |
7 |
8 |
1000 |
10 |
8 |
9 |
1001 |
11 |
9 |
10 |
1010 |
12 |
A |
11 |
1011 |
13 |
B |
12 |
1100 |
14 |
C |
13 |
1101 |
15 |
D |
14 |
1110 |
16 |
E |
15 |
1111 |
17 |
F |
16 |
10000 |
20 |
10 |
17 |
10001 |
21 |
11 |
18 |
10010 |
22 |
12 |
Бит ин во?иди хурдтарини ченкунии ми?дори информатсия мебошад. Як символи ду? – ин бит аст. Бо як бит ду намуд символ коднок мешавад, ки ду бузургиро нишон ди?ад: во?ид (1) ё ки сифр (0), доими?ои манти?ии ?а ё Не, ?а? ё Дурў?. Дар компютер як бит ин ячейкаи хотира ё як сигнали шиддаташ ба 0 ё 3 В баробар мебошад. Агар ми?дори бит?о дуто шаванд, он го? чор ?олатро нишон додан мумкин аст: 00, 01, 10, 11.
Байт ин во?иди камтарини ба хотираи компютер бо суро?а муро?иатшаванда мебошад, ки аз 8 бит иборат аст. Бо як байт 28 = 256 символ?о коднок карда мешаванд.
***
256) 11111111
16 бит – ин калима дар хотираи компютер, бо он 216 символ?о, 32 бит – ин ду калима, бо он 232 символ?о, 64 бит – ин чор калима, бо он 264 символ?о коднок мешаванд.
Барои ченкунии ми?дори информатсия аз во?ид?ои ?осилавии дигар низ истифода мебаранд:
Килобайт (1 Кбайт, Кб) - 210 = 1024 байт.
Мегабайт (1 Мбайт, Мб) - 210 Кбайт = 1024 Кб = 1048576 байт.
Гигабайт (1 Гбайт, Гб) - 210 Мбайт = 1024 Мб = 1073741824 байт.
Терабайт (1 Тбайт, Тб) - 210 Гбайт = 1024 Гб = 1099511627776 байт.
5.Намуд?ои информатсияи дар хотираи КФ ниго?дошташаванда
Адад?ои бутун. Адад?ои ?а?и??. Маълумоти символ?. Информатсияи график?
Дар компютер?ои насл?ои 2, 3 ва 4 система?ои рамзии гуногун ба монанди ASCII, КОИ – 8 истифода мебурданд, ки барои ниго? доштани як символ як як байт хотираи компютер банд мешуд. Дар замони ?озира бисёртар системаи Unicode (Юникод)-ро истифода мебаранд, ки имконияти ниго?дории символ?ои алфавит?ои миллии мамлакат?ои гуногунро дорад. 8 бит барои худи символ ва 8 бит - информатсия оиди ?уруфчинии символ. Бо инкишофи базаи элементии компютер масъалаи и?тисодии хотира он ?адар му?им намегардад ва аз ин сабаб системаи Юникод торафт оммав? шуда истодааст.
?ангоми дохил намудани информатсия ягон клавишро пахш кунед, барномаи махсус ра?ами клавиши пахшшударо мефиристад, барнома ?адвали кодиро дида баромада, коди символи клавишро меёбад. Баъд барнома коди символро ба видеокарта меди?ад, ки он тасвири символро бо ну?та?о ба экрани монитор мебарорад.
Информатсияи график? ба намуди ?артаи бит?, яъне ма?мўаи ну?та?о ниго? дошта мешавад, ки пиксел номида мешавад. Ба ?ар як ну?та дар ин ва?т як байт мувофи? меояд. Тобиш?ои ранг бо ёрии палитра дода мешавад. Информатсияи график? ба ?айр аз ин ба намуди вектор? ва ниго?дории образ?ои график? ниго? дошта мешавад. Дар намуди вектор? тасвирро барнома бо ёрии формула?ои математик? ?исоб намуда, бо порча?ои хат месозад.
САВОЛ?О БАРОИ ТАКРОР ВА ХУДСАН??:
Просмотр: 3935
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved