?амкор? ва дастгирии байни ?авза?ои хо?агии ?ишло? ва саноат ?амчун мояи ами? гаштани исте?солоти ?амъият? ба ву??ъ пайвастааст. ?амгироии кишоварзию саноат яке аз ?одиса?ои маъмулу густаришёфтаи замони ?озира мебошад.                                  

Ба раванди э?ё ва ташаккули ?амгироии агросаноатй, ани? гаштани та?сими ?амъиятии ме?нат замина мегузорад.Ба ?амагон маълум аст, ки хо?агии ?ишло? ?амчун раванди ягонаи табий ва и?тисод? сурат мегирад.

Бисёр ва?т хо?агии ?ишло? дар тан?ой ба ?араён?ои стихиявонаи табиат (обхезй, сел, хушксолй, сармо’…) мубориза бурда наметавонад. Ин ?одиса?ои ?айричашмдошт фа?ат дар нагадай ?амгиро? бо саноат ва дигар со?а?о рафъ карда мешавад. Саноат хо?агии ?ишло?ро сари ва?т бо лавозимоти техникй таъмин карда, ма?сулоти онро барма?ал кор карда баромада ба вайрон шудани он имкон намеди?ад.

Дар шароити ?амгироии агросаноатй бошад, восита?ои исте?солот дар давоми сол пурра ва ?ама ?ониба истифода карда хо?анд шуд.

?амгироии агросаноат? имкон меди?ад, ки ащё бо таври доимию муозин исте?сол, пасмонда?ои саноат?, х?роквор? ?амчун масоле?и озу?а барои со?аи чорводор? ва зироат истифода ва захира?ои ме?натие, ки вобаста ба мавсими кор аз хочагии ?ишло? ё дар саноати коркардабаро? озод мешаванд дар шароит?ои лозим?, бо навбат дар доираи ?авзаи агросаноат? истифода карда шавад.

Раванди ?амгироии аграрию саноатй дар ду намуд сурат мегирад:

Якум, ?амгироии амуд? (вертикалй, шокул?). Он дар давраи мошинии исте?солоти хо?агии ?ишло? ба ву??ъ пайвастааст. Он ?амчун тарзи ба ?ам пайваст шудани со?а?ои ба ?ам ало?аманд оид ба аз нав коркарда баро-мадани ма?сулоти хо?агии ?ишло?,

Исте?соли комбикорм (исте?соли ему хошок омехта), корхона?ои махсусгардонда-шудаи хо?агии ?ишло? ва марказ?ои савдо ташкил карда мешавад;дуввум, ?амгироии уфу?и (горизонтали)-и агросаноат?. Ин шакли ?амгиро? ?амчун итти?оди кооперативии корхона?ои хурд, ки дар фазой ягонаи технологии сикли (давраи) умумии исте?сол ва фур?ши ма?сулот амал мекунад, баромад мекунад.

ОН АКСАР ВА?Т АЗ ?ОНИБИ ФЕРМЕР?О, ТО?ИРОН ВА СО?ИБКОРОНИ ДИГАР БА МА?САДИ ?АМКОР? ВА ЁРДАМ ОИД БА МАСЪАЛАИ ТАШКИЛИЮ МОЛИЯВ? ВА ТЕХНИКИ ТАЪСИС ДОДА МЕШАВАД.

?амгироии агросаноатй дар асл мазмуни ташаккули раванди инкишофи хо?агию ?у?у?ии комплекси аграрию саноатиро (КАС) та?ассум мекунад.

КАС ?АМЧУН МА?М?И СО?А?ОИ МАКРОИ?ТИСОД, КИ БАРОИ ТАВЛИДИ МА?СУЛОТИ ИСТЕЪМОЛ?, ТАЪМИН КАРДАНИ А?ОЛ? БО

Озу?а ва хизматрасон? ба а?ол? банд мебошанд, ташкил карда мешавад. Дар доираи КАС ?амаи со?а?о ба ?ам пайваст ва ало?аманд мебошанд.

Дар доираи КАС ба ?айр аз со?а?ои худи хо?агии ?ишло? дигар со?а?ои бо?имонда, барои бе?тар истифода кардан ва ма?сулнок (?осилхез) кардани замин ?авасманд набуданд. Чунки х??аини асосии замин де??он бо?? мемонад. Афс?с, ки вай муста?илияти том надошт. Азнавта?сим-кунии даромади софи колхоз ба манфиати ташкилот?ои болоии КАС бештар буд.

Комплекси аграрии саноатй (КАС) со?а?ое, ки барои хо?агии ?ишло? восита?ои исте?солот тавлид менамояд (?авзаи 1), исте?солоти худи хо?агии ?ишло? (?авзаи 2), со?а-?ои коркардабарой ва таъмину фур?ши ашёву аз он исте?сол карда шудани ма?сулоти хо?агии ?ишло? (?авзаи 3) ва он со?а?ои зерсохт (инфраструктура)-и исте?сол? ва и?тимоие, ки бевосита ба тавлиди он ма?сулот?о таъсир мерасонанд, дарбар мегирад.

Бояд и?рор шуд, ки дар аксарияти давлат?ои ?арб тартиби ?атъии танзим ва истифодаи замин ?ор? карда шудааст. Масалан, дар Олмон заминро он шахсе харида ба моликияти хусус? табдил карда метавонад, ки агар он ?амон ?итъаи

Заминро ба и?ора гирифта, дар он замин зиёда аз 10 сол хо?агидорй карда бошад. Дар Норвегия барои ба моликияти хусусй табдил додани зиёда аз 1 гектар замин, шахе бояд ба он литсензияи давлатй дошта бошад. Баробари ин ?хдадор бояд шавад, ки дар ?амин ?итъаи замин ?амеша ва доимй зиндаг? хо?ад кард.

Бояд махсус ?айд намуд, ки замин?ои фур?хташуда ва ба моликияти давлатй табдилдодашуда, дубора ба фур?ш

Гузошта намешаванд.Ва агар зарурият паидо шавад, он баъд аз м??лати муайян (дар Фаронса — 12 сол, ИМА — 15 сол) фур?хта мешавад.

Ба андешаи мо дастгирии КАС аз ?ониби давлат дар чунин самт?о нисбатан ?улайтар мебошад:

1) САРМОЯГУЗОРЙ БА ХО?АГИИ ДЕ??ОН? БАРОН ТАДБИР?ОИ МАБЛА?ТАЛАБ (БЕ?ТАР КАРДАНИ СИФАТИ ЗАМИН — ОБЪЁР?, ХУШКОНДАН, КАНДАНИ ЗА?БУР?О, КАНАЛ?О, ГУЗАРОНИДАНИ ?УБУР?О, СОХТАНИ РО??О, МУСТА?КАМ КАРДАНИ БАЗАИ МОДДИЮ ТЕХНИК?). МАСАЛАН, ДАР ИМА САРМОЯГУЗОРИИ МУСТА?ИМИ ДАВЛАТ БАРОН ХО?АГИ?ОИ ФЕРМЕР? ЗИЁДА АЗ 30 ФОИЗ, КАНАДА — 45, ШВЕТСИЯ — 59, ЯПОНИЯ — 66, ФИНЛЯНДИЯ — 71 ВА НОРВЕГИЯ — 77 ФОИЗИ ДА-РОМАДИ ОН?ОРО ТАШКИЛ МЕДИ?АД;

2) ДАСТГИРИИ ДАРА?АИ НАРХ БА МА?СУЛОТИ ХО?АГИИ ?ИШЛО?. ДАР ИМА, МАСАЛАН, БАРОИ ФЕРМЕР?О ?УСУРБАРОРИ (КОМПЕНСАТСИЯ)-И РЕНТА ?ОР? КАРДА ШУДААСТ. АГАР НАРХИ ХАРИДИ МА?СУЛОТ АЗ САТ?И НАРХИ МУ?АРРАР КАРДАН ДАВЛАТ ПАСТ БОШАД, ОН ГО? ДАВЛАТ ФАР?И ОНРО Р?П?Ш МЕКУНАД;

3) ДАСТГИРЙ ВА САРМОЯГУЗОРИИ СО?А?ОИ ЗЕРСОХТ (ИНФРАСТРУКТУРА)-И ХО?АГИИ ?ИШЛО? (СОХТАНИ РО?, ГУЗАРОНИДАНИ ХАТ?ОИ АЛО?А, БАР?, СОХТМОНИ МУАССИСА?ОИ ТАНДУРУСТ?…);

4) ТАДБИ?И КОР?ОИ ИЛМ?-ТАД?И?ОТ? (ТАКМИЛИ ТЕХНОЛОГИЯ, ИСТЕ?СОЛОТИ ХО?АГИИ ?ИШЛО?, ТАЙЁР КАРДАНИ МУТАХАССИСОН…);

5) ТАНЗИМИ ФАЪОЛИЯТИ КАС — ТАЪМИН КАРДАНИ БЕХАТАРИИ ОЗУ?АВОРЙ БО РО?И ИНКИШОФ ДОДАНИ СО?А?ОИ АСОСИИ ОН;

6) ?ИФЗИ МАНФИАТ?ОИ ХО?АГИИ МАЙДАИ ДЕ??ОН? БО РО?И АМАЛИГАРДОНИИ ТАДБИР?ОИ ?АЙРИМИЛЛИКУНОН? ВА ЭМИН НИГО? ДОШТАН АЗ РАВАНДИ КАСОДЙ; ТАЪМИН КАРДАНИ НАЗОРАТ ВА БЕХАТАРИИ СО?А?ОИ КАС, БАЛАНД БАРДОШТАНИ МАСЪУЛИЯТ ОИД

БА БЕ?ТАР КАРДАНИ СИФАТИ ТУХМ?, НУРИ?ОИ МИНЕРАЛ?, ?ИФЗИ ОБУ ТАБИАТ, ?АЙВОНОТУ НАБОТОТ, ТАЪМИН БО ЕМУ ХОШОК ВА ?АЙРА?О.

Барой ба эътидол овардани таносуби исте?соли ?аллаву талаботи р?зафзуни мардум (аз р?и тавсияи ташкилоти байналмиллалии озу?авор? (ФАО)) бояд барои ?ар як фард соле то 0,6-0,8 тонна ?алла исте?сол карда шавад. Дар ми?ёси ?а?он исте?соли солонаи галла то ба 3-4 млрд, тонна расонда шавад. Дар ?ум?урии То?икистон бошад, соле бояд на камтар аз 1,5 млн. Тонна ?алла исте?сол карда шавад.

Рушду та?аввули КАС ва сохтори он дар шароити бозор бештар аз ами? ва муста?кам шудани сирати комплекси исте?сол ва истифодаи ма?сулоти хо?агии ?ишло? ва озу?аворй дарак меди?ад. Ин тамоюли инкишоф дар адабиёти кунунии и?тисод? та?ти маф?уми агробизнес бештар маъмулу маш?ур гардидааст.

Саро?оз маф?уми агробизнес аз ?ониби и?тисодчии америко? Ч.Дэвис ва Р.Голдберг (с. 1958) дар китоби «Консепсияи агробизнес» истифода карда шудааст. Та?ти агробизнес ма?м?и ?амаи амалиёт?о оид ба фаъолият?ои дар доираи фирма ан?ом додашаванда оид ба ниго? доштан, кор карда баромадан, фур?хтани ашёи хоми хо?агии ?ишло? ва предмет?ои истеъмолй ба ма?сади ба даст овардани да ромади ?адди аксар (максималй) ва дар ин асос ?онеъ гардонидани талаботи пураи а?ол? тасаввур карда мешавад.

Просмотр: 8439