Таваррум як навъ касалиест, ки дар и?тисод бунёд ёфта, о?иста-о?иста ба ?ону устухони он ?ой гирифта, о?ибат, онро муфлис за касод мегардонад. Аз ин ?и?ат ташхис ва муоли?аи он вазифаи аввалиндара?аи ?ар давлат мебошад. Кулли тарз ва услуб?ои дарк, пешгир?, боздоштан ва ба ?адди а?алл расонидани таъсири он ба ?аёти и?тисодию и?тимо? - сиёсати зиддитаваррумии давлатро ташкил меди?ад. Охирон хислати соф инфиро-дии ?ар як давлат буда, тибхи та?озои сиёсати и?тисодии давлат ва барно-ма?ои солимгардонии и?тисодиёт ба ро? монда мешавад.

Сиёсати мутоби?гардон? сиёсате мебошад, ки мувофи?и он субъект?ои и?тисод? (субъект?ои бозор) дар амалиёт?ои худ пасту баландшавии таваррум ва ?а?ми зарари аз ?исоби паст шудани ?обилиятпазирии пул ба ву?уд омадаро сари ва?т ба эътибор мегиранд. Вай аксар ва?т бо воситаи индексатсияи (во?иди фоиз), яъне баланд бардоштани во?иди фоиз, ба ?а?ми афзудаи таваррум, муайян карда мешавад. Баъзан он бо ро?и индек-сатсияи мабла?и ибтидоии сармоя гузошташуда сари ва?т аз р?и индекси пешак? гуфтуг?й кардашуда аз нав дида баромада мешавад.
Тадбир?ои зиддитаваррумии давлат сиёсатест, ки дар шароити саросар па?н ва ?умкрон гардидани таваррум дар и?тисод, бо дахолати на чандон зиёд бо воситаи гузаронидани тадбир?ои мушаххаси судбахш, пеши ро?и болоравии он (таваррум) боз дошта мешавад.
Ин тадбир?о ?амчун барнома?ои махсуси фонди байналхал?ии асъор оид ба гузариши давлат?ои муштараккулманофеъ ба низоми бозор?, озод-гардонии нарх, густариши сектори хусус?, шакл?ои нави хо?агидор?, со?иб-корию корчаллон?, к?маку ёрдампули?о оиди дастгирии ?урби асъори милл? ва ?айра ба ро? монда мешавад.
Дар шароити низоми и?тисод? амри тадбир?ои зиддитаваррумии давлат ?амчун танзими сиёсати даромад, нарх ва музди кор, яъне муайян кардани ?адди а?ал ва аксари музди кор, нарх ва даромад, ма?дудгардонии ?а?ми пул?ои на?д дар муомилот, харидкунии ма?сулот, мабла?гузори?о, манъ кардани имтиёз?о, баланд бардоштани во?иди андоз?ои муста?им ва ?айримуста?им, танзими меъёри фоида ва фонди амортизатсион? муайян карда мешавад.
Дар шароити низоми и?тисоди бозор? танзими зиддитаваррумии и?ти-сод тиб?и усул?ои зер ба ро? монда мешавад:
— сиёсати ма?дудгардонии касри бу?ет, васеъшавии ?а?ми кредит, боздор? ё худ манъкунии интишори иловагии пул;
— сиёсати танзими нарх ва даромад ба ма?сади ба ?ам пайваст наму-дани афзоиши музди кор ва болоравии нарх. Ин бо воситаи индексатсияи даромад, аз р?и дара?аи ?адди а?али зист ё худ стандарти сабати истеъмол? бо назардошти та?йироти динамикаи нарх ба амал бароварда мешавад.
Сиёсати дефлятсион? ба ма?сади ором ва паст гардондани ?араёни баланди таваррум ва та?озои боло рафтаи субъект?ои и?тисод?, бартараф кардани дефисит (каср)-и пардохти баланс истифода карда мешавад.
Тадбир?ои давлат ва бонк?ои хусусию марказ?, ки барои боздории раванди таваррум ва чандирсозии он равон карда мешавад, дезинфлятсия ном дорад.
Дефлятсия ё дезинфлятсия дар асоси фишанг?ои сиёсати фискал? (хазинадор?) ва пулию ?арз?, яъне баланд бардоштани андозу андозбанд?, кам кардани харо?оти бу?ети давлат?, паст кардани ?обилияти харидории а?ол?, кам кардани во?иди ?арзи бонк? ва афзоиши пасандозу анд?хт сурат мегирад.
Дар адабиёти муосири и?тисод?, асосан ду варианти пешни?оди исти-фодаи сиёсати зиддитаваррумии давлат пазируфта мешавад:
1. Варианти ортодоксал? (боэътимод) - варианте мебошад, ки тари?и пешгирии таваррумро аз ниго?и ?ама?ониба вусъат додан, истифода ва танзими фишангу механизм?ои бозор, дар асоси пурра озодгардонии шароит?ои хо?агидории фаъолияти фирма дар бозори дохил? ва ?а?он?; ?ор? намудани нарх?ои озод дар ?олати ма?дудгардонии музди кор ва исти?рори ?урби асъори милл?; ботадри? ма?дудгардонии ?авзаи фаъолият (дахолат)-и давлат дар и?тисодиёт, таъмини муозинии бу?ет ва дастгирии афзоиши ?а?ми пул дар муомилот вобаста ба имкониятхои во?еии рушди исте?солот пешни?од мекунад.
2. Варианти гетеродоксал? (гуногунтаркиб ё худ гуногунэътимо?) - тарзи сиёсати зиддитаваррумие мебошад, ки бештар ба густариши накш ва ма?оми давлат дар танзими и?тисод, яъне ами? гардондани дахолати давлат дар и?тисод, бо истифодаи фишанг?ои зер: мува??атан ях (шах) карда мондани во?иди музди кор ва афзоиши нарх, таъмин кардани имконият барои анд?хту пасандоз, ?авасмандгардонии со?ибкорию корчаллон?, риво?у равна? додани зерсохти (инфраструктураи) бозор, дастгирии со?а?ои му?имтарини а?амияти ?аётидошта, танзими савдои берун?, амалиёт?ои асъор? ва ?айра ба ро? монда мешавад.
Дар мамлакат?ои фав?улинкишофи бозори таваррум ?ариб ба яке аз унсур?ои муста?или механизми хо?агидор? табдил ёфтааст. Барои баъзеи он?о (ИМА, Япония, Европои ?арб?) мав?уд будани таваррум дар и?тисодиёт ?одисаи му?аррар? буда, мувофи?и услуб ва механизм?ои маъмулу шинохта ба осон? танзим ва идора карда мешавад. Аз ин ниго? хавфи зиёд барои он?о надорад.

Просмотр: 5134