Дата: 2019-09-17
Корхона ?амчун моликияти умумихал??, дар ?у??ат?ои омор? ва коргузор? ба ?айси ташкилот?ои исте?солии давлат?: завод, фабрика, итти?одия?ои исте?сол?, итти?одия?ои илмию исте?сол? ба тавсиб мерасид.
Корхона фа?ат баъди сол?ои 60-ум имконияти аз р?и ?исоби ?очаг? кор карданро ноил гашта, ба муносибат?ои бозор? р? овард. Он минбаъд ботадри? инкишоф ёфта, баъди сол?ои 90-ум риво?у равна? ёфт.
Та?рибаи фаъолияти со?ибкор? аз он бештар ша?одат меди?ад, ки бо мурури ботадри? васеъ ва ?а?ман бузург гаштани корхона, ?а?ми даромад аз фаъолияти со?ибкор?, таносубан майл ба пастрав? пайдо мекунад. Ин аз он ?и?ат рух меди?ад, ки " харо?от?ои бюрократ?" оид ба ташкил кардани амалиёт?ои иловагии дохили корхонав? афзун мегарданд.
Бинобар ин ташкили и?тисод дар доираи и?тисоди милл? тиб?и "фаб-рикаи бузурги ягона" ва "идораи ягона", ки классикони и?тисоди сиёсии марксист? бештар таъкид мекарданд, на барои кам кардан, балки зиёд намудани масрифоти "бюрократ?" оварда мерасонад.
Аз ин ?и?ат ?ар як фирма ?ангоми ?аллу фасли масъала?ои умдаи и?тисод (ч??, барои к?? кай?, барои к? исте?сол намуд?), ногузир ба истеъмолгарони (?айр) беруна муро?иат намуда, аз имконияти мав?уда ва сарчашма?ои худ аз ниго?и таъмин намудани ?адди а?алли масраф ва ноил гаштан ба ба?раву манфиати аксар ?ал менамояд. Ин масоил ?амчун калид оид ба сомон расонидани муаммои ?адди о?илонаи ташкили фирма хизмат мекунад.
Охирон, тиб?и а?идаи Р.Коуз ?амчун ну?тае, ки масрифоти инти?оии масраф барои ташкил кардани амалиёти дубора дар дохили фирма, ки ба масрафи ни?оии механизми бозор мувофи? бошад, муайян карда мешавад.
Дар давраи ?окимияти Ш?рав? шакл ва намуд?ои корхона мувофи?и низомнома ва ?онун дар бораи корхона?о муайян карда мешуданд. Кунун дар аксарияти ?ум?ури?ои муста?ил, он?о тиб?и "Кодекси гра?дан?" таш-кил карда мешаванд. Алалхусус дар Кодекси гра?дании ?ум?урии То?икис-тон ва дигар давлат?ои соби? Ш?рав? ташкил кардани чунин шакл?ои ?у?у?ии корхона?о тавсиф карда мешаванд.
- корхона?ои давлат?;
- корхона?ои мунисипиал?;
- корхона?ои инфирод? (хусус?);
- ширкат?ои дорои масъулияти комил;
- ширкат?ои рафи?она;
- ширкат?ои рафи?онаи муштарак;
- ширкат?о (?амъият?о)-и са??ом? (баста ва боз);
- итти?одияи корхона;
- корхона?ои и?орав? ва ?айра.
Корхона?ои давлат?, ки асосан, тиб?и сирати низом?ои и?тисод?, моликият ва со?ибию истифода ташкил мегарданд.
Корхона?ои мунисипиал? корхона?ое мебошанд, ки он?о барои исти-фода дар асоси принсип?ои худидоракун? ба ихтиёри субъект?ои и?тисод? гузошта мешаванд. Он?о ба монанди корхона?ои давлат? та?сис ёфта, на ба ташкилот?ои давлат?, балки ба ташкилот?ои мунисипиал? тааллу? доранд.
Корхона?ои хусус? шакли оддитарини хо?агидории инфирод? (шахс?) ва оилав? дониста мешавад. Он, одатан, дар шакли корхона?ои хурду миёна дар со?а?ои тавлиду ти?орат, дар асоси моликияти шахсии фарди ало?ида ё худ оилаю гур??и ало?идаи со?ибкорон, ?исми даромад ва молу амволи як?ояи он?о ташкил карда мешавад.
Ширкат?ои рафи?она ?ан?з дар шакли хо?агидории рафи?она дар сол?ои 20-ум дар мамлакати мо дар шакли хо?аги?ои рафи?онаи одд?, рафи?онаи комил (дорои масъулияти комил), рафи?онаи командит? (бо-вар?, боэътимод), рафи?онаи дорои масъулияти ма?дуд, корхона?ои ?амша-рик баву?удомада, баъди сол?ои 30-юм аз амалиёт боздошта шуданд.
Кунун ширкат?ои рафи?она дар шакли ширкат?ои рафи?онаи дорои масъулияти комил э?ё гардида, сирати зо?ирии пешинаи худро ниго? медоранд.
?омеаи дорои масъулияти ма?дуд ?омеае дар назар дошта мешавад, ки аз ?ониби як ё якчанд шахсони ало?ида та?сис дода мешавад. Сармояи уставии он?о ба андозаи муайян карда шудаи сармояи созмонди?андагон тиб?и шартнома ташкил карда мешавад.
?омеа (ширкат?о)-и са??ом? яке аз шакл?ои итти?оди хо?агидор? эътироф карда шуда аз ?исоби мутта?ид кардани ?иссагузори?ои аъзоёни ?амъият ташкил карда мешавад. Он ба сифати ширкат (?амъият)-и дорои масъулияти комил баромад мекунад. ?авобгарии он дар доираи истифодаи сармояи худ? сурат мегирад.
Фар?и ширкати са??ом? аз итти?одияи дигари хо?агидор? дар он аст, ки сармояи ширкат?ои са??ом?, чун ?оида, дар шакли пул? вобаста ба ?иссагузории ?ар як са?мгузоранда, ки ба андозаи номинал? ва ?иссагу-зори?ои та?симнашавандаашон баробар аст, ташкил меёбад. Охирон, ?ам-чун намуди ко?аз?ои ?имматнок - са?мия сурат мегирад.
Хусусияти замони имр?за ба ?ам иттисол ва мутта?идшавии фаъолияти и?тисодии фирма?о ?амчун иттифо? ё худ ассотсиатсия?о зу?ур меёбад. Фаъолияти он?о дар асоси ?арордод?о на тан?о ба ма?сади ба даст оварда-ни фоида, балки мутоби?созии фаъолияти со?ибкор? ва ?ифзи манфиати умум та?сис дода мешаванд.
Аз ин ?и?ат, он?о ташкилот?ои бидуни ти?орат эътироф карда меша-ванд. Аксар ва?т барои ?аллу фасли хо?аг?, ассотсиатсия?о ба ?амъият?ои итти?оди хо?агидор? ё худ ширкат?ои рафи?она ?амро? гардида, корхо-на?ои навъи бозор? - консерн?о, консорсиум?о, трест?о, синдикат?о, кар-тел?о ва ассотсиат?ои хо?агидор? табдил дода мешаванд.
Консерн?о - ?амчун шакли корхона?ои бузургтарини монопол?, дар асоси шартнома ташкил карда шудаанд. Аз ниго?и ми?ёси мутамаркази исте?солот, и?тидори исте?сол?, ?обилияти беинти?ои ра?обатпазир? ба ма?сади муайян, та?сим ва истифодаи сармоягузор? анд?хтани он?о, барои баланд бардоштани даромаднок? ва подош кардани масрифату таъмини фоидаи баланд доранд.
Картел - шакли итти?оди корхона?ое мебошад, ки дар асоси шартно-ма, тиб?и са?ми ?а?ми ма?сулот, нарху шароити фур?ш, ма?дудгардонии бозори фур?ши ма?сулот дар асоси ?арордод?ои байни?амдигар? ташкил карда мешавад.
Синдикат - шакли итти?оди корхона?ое мебошад, ки таъминот дар доираи он бо таври марказонидашуда ба ро? монда шудааст. Тазод ва ра?обат оид ба харидуфур?ш дар доираи иттифо? аз миён бардошта шуда, ширкати дорои масъулияти ма?дуд ташкил карда мешавад. Дар акси ?ол идора ба яке аз иштирокчиёни аъзоёни шартномаи итти?од супорида мешавад.
Трест - шакли иттифо?и монополистии корхона?ое мебошад, ки дар он иштирокчиёни он муста?илияти исте?сол?, ти?орат?, ?у?у?иро аз даст дода, ба тобеияти ягонаи идора ворид мегарданд.
Савол?о барои худсан??:
1.Аз таърихи пайдоиши фирма маълумот ди?ед.
2.Меъёр?ои муайянкунандаи назарияи фирмаро номбар кунед.
3.Маънидодкунии фирма аз нуктаи назари
и?тисоддонон ч? тавр сурат мегирад?
4.Вазифа?ои дар назди корхона (фирма) гузошта шударо номбар кунед.
5.Вазифа?ои корхона?ои исте?сол? кадом?оанд?
6.Корхона (фирма), ?амчун шахсияти ?у?у??, кадом
хислат?оро дорост?
7.Вазифа?ои асосии коллектив?ои ме?нат? аз ч? иборат аст?
8.Шартнома?ои коллектив? ба кадом муддат баста мешаванд?
9.Шакл ва намуди корхона?оро номбар кунед.
10.Хусусияти корхона?ои мунисипал? ва хусус? дар чист?
Просмотр: 1019
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved