Дата: 2017-05-10
Туризм яке аз со?аи му?им ва тара??иёфтаи хо?агии ?а?он? буда, он дар афзоиши ?а?ми даромаднок? са?ми бузург дорад. ?оло ба ?иссаи он ?ариб 7% сармоягузори?ои ?а?он? рост омада, дар навбати худ барои бештар ташкил намудани ?ойи кор шароит фаро?ам меоварад. Туризм сектори асосии инкишофи и?тисодиёти давлат?ои ?а?он ба шумор рафта, тамоми па?лў?ои ?аёти фар?ангиро риво?у равна? меди?ад. Туризм аз тарафи дигар функсияи хело зиёди и?тисодиро ба ў?да дошта, дар баробари тара??иёти худаш боз имконияти ?али чандин масъала?ои гуногуни и?тисодиро низ дорад.
?амаи намуд?ои туризм а?амияти калон дошта, ?ар кадоме дорои хусусият?ои фоидаовари худ мебошанд,вале дар байни он?о туризми кў?сор мав?еи хос дорад.
Туризми кў?сор бе истисно буда, он ?и?ат?ои и?тисодиву и?тимоии худро дорад.Кў?сор ?ариб 40% сат?и хушкии курраи шароити табии ?исмати ?амвор? фар?ияти калон дорад. Сабаби асосии он пеш аз ?ама :
?ойгиршавии минта?аи баланди ландшафт, экспозитсияи ?архелаи баландии ?аторкў??о, релеф, мушкил? ва печдарпечии структураи геолог? мебошад. Он?о гуногунии шароит?ои и?лим?, олами наботот ва ?айвонотро ба ву?уд овардаанд.
Кў??о на фа?ат ма?али аслии табиат, балки макони асосии истиро?ату фаро?ати инсон аз замон?ои дурударози таърих? ба ?исоб мераванд. Тамоми тамаддун?ои ?адими ?а?он дар ?ама ?олат бо но?ия?ои кў?? ало?аи ногусустан? доштанд. Аз ?удуди он?о шо?ро??ои бузурги ти?орат? мегузаштанд, ки бо кишвар?ои гуногуни ?а?он ало?а бар?арор мекарданд ва то ?ол ?ам дар ?аламрави кў?сор ёдроги?ои бостонию фар?ангии бисёре вомехўранд, ки ин ёдгори?о барои равна?и туризми кў?сор заминаи босазо мегузоранд. Мавзе?ои баланд?ў? чорумин ?исмати сат?и болоии курраи заминро иш?ол кардаанд ва дар ин мавзе?о он раванд?ои умумии сайёравиро ба ву?уд меорад ва дар бисёр маврид?о ба дигар ма?ал?о низ таъсириназаррас мерасонад. Дар ало?аманд? бо ин дар на?ши аввал маф?уми хо?агии рекреатсион? ба миён меояд, ки он яке аз намуд?ои манфиатнок ?ангоми истифодаи замини кў?сор ба шумор меравад.
И?лими кў?сор (махсусан дар баланди?ои аз 1000 то 2000 метр) омили му?ими табобатиро дорост. Дар инмавзеъ, яъне дар кў?сор саломатииинсон бар?арор гардида, фаъолияти кори дил ва раг?ои хунгард бе?тар мегардад ва бадани инсон бештар ба му?ит мувофи? мешавад. Аз ин хотир дар кў?сор дар ?амеша? санатория, хона?ои истиро?ат? ва курорт?ои и?лим? месозанд.
Маълумот?ои омор? нишон доданд, ки дар минта?аи кў?сор сол?ои охир дар бози?ои варзиш? ?ариб 30% , дар поход?ои кў?? 19%, дар сайё?ати пиёдагард? 30% ва дар лижарон? 10%-и ?амаи сайё?он иштирок кардаанд.
Туризми кў?сор нисбат ба дигар со?а?ои фаъолияти туризм яке аз со?аи афзалиятнок ва пеш?адам ба ?исоб меравад. Сайё?ат ба мамлакат?ои кў?сор ди??ати сайё?онро ?амеша бештар ба худ ?алб мекунад.
Сайё?он дар ?амешаг? намуди туризми фаъолро аз ?абили : туризми пурмо?аро, трекинг, хайкинг, алпинизм, туризми кў??, рафтингроинтихоб мекунанд. Намуд?ои пассиви туризм бошанд дар навбати дуюм меистанд. Ба ин пеш аз ?ама намуди балнеологии кў?? ва туризми курорту рекратсия дохил мешаванд.
Барои кишвар?ои кў?истон , туризми кў?сор намуди асос? ба шумор меравад.То?икистон дар ?атори кишвар?ое меистад, ки метавонад аз намуди туризми кў?сор даромади зиёд ба даст орад, зеро 93%-и ?аламрави онро кў?сор ташкил кардаасту табиати такрорнашаванда дорад.
Риво?и со?аи туризм дар То?икистон имконияти фаровон дорад ва сол?ои наздик ин со?а ба яке аз со?аи афзалиятноки хо?агии ?ал? табдил хо?ад ёфт.
Саволи 1. Вазъи имрўзаи туризми кў?сор.
Т у р и з м – ин ма?мўи муносибат ва ало?а?ои кўто?муддате мебошад, ки ?ангоми ташрифи одамони ин ма?ал?о ба ?ойи зисти доим? ва фаъолияти ме?натии он?о вобаста нест.
Инчунин сафари мува??атии одамонро аз ма?али доимии зисташон ба дигар мавзею кишвар?о бо ма?сади истиро?ату табобат, бар?арор намудани саломат?, ме?мон?, шиносо?, зиёрат ва ?айра, ки дар ва?ти холигиашон сафар мекунанд ва ба фаъолияти кории он?о вобастаг? надорад, т у р и з м номидан мумкин аст.
Туризми кў?сор – ин сайё?ат ба кў?истон ?ангоми гузаштан аз ?удуд?ои душворгузари релефи кў?? (нишеби?о, те?а?о, пирях?о, ?улла?о) ва фат? намудани селоба?ои кў?? мебошад.
Туризми кў?сор яке аз намуд?ои туризм ба шумор рафта, ?амчун комплекси хизматрасонии истиро?ат? дар минта?а?ои кў?? ба ?исоб меравад . Монеаи асос? дар походи кў?? баландию а?ба?о ба ?исоб мераванд . Шумора ва категория?ои мушкилии он?о ?амчун душвори?ои тамоми сайрхат?ои варзиширо муайян мекунад. Пеш аз ба кў? баромадан, аввал бояд одам аз ?и?ати ?исмон? тайёр бошад. Барои ?амин маш??ои гуногуни ?исмон? гузаронидан лозим аст. ?ангоми омўзиши назарияи туризми кў?сор душвори?ои зиёде сади ро? мешаванд, зеро ?оло тад?и?от?ои илм? дар ин со?а хело кам гузаронида мешаванд . Бинобар истило??ои илм? ва адабиёт?ои лозимиро дар ин со?а пайдо намудан хело душвор аст.Бо ву?уди он фаъолияти та?рибав? дар ин со?а хело зиёд аст.
Ташкил додани сайрхат?ои кў??, поход?о, сафар?о ба кў? барои туризми кў?сор заминаи босазое гузоштанд. Бо ин ма?сад ?ариб дар тамоми мамлакат?ои ча?он мактаб?ои махсуси туризми кў?сорро таъсис додаанд.
Кў??о – ма?али васеъи сат?и хушк? мебошанд, ки аз ?улла?ою баланди?ои зиёду ?удо-?удо ?ойгир шудаанд. Аз ?и?ати шакли берунаашон кў??о ба ?аторкў??о, кў??ои зан?иршакл ва силсилакў??о ?удо мешаванд.
Кў??ои ало?ида кам ву?уд доранд, он?о ё бо вул?он?о, ё бо бо?имонда?ои кў??ои вайроншудаи ?адим? ало?аманд мебошанд. Элемент?ои морфологии кў? ин?оянд: кў??ои асос? ё доманакў??о,
нишеби?о, те?ахо, ?улла?о ва ?айра…
Д о м а н а к ў ? ? о – ин сар?ади байни нишеб? ва ?удуди и?оташуда мебошад. ?ангоми о?иста-о?иста аз ?амвор? ба кў? баромадан рах?о намудор мешаванд, ки он?оро пешкў??о мегўянд.
Н и ш е б и ? о – ?исми зиёди болоии кў?ро иш?ол карданд, ки аз ?и?ати тасвири берун? гуногуншакланд.
? у л л а ? о – ну?таи баланд? ва ё ну?таи тезтарину охирини ?уллаи кў? мебошанд.
С и л с и л а и к ў ? с о р ё к и ш в а р ? о и к ў ? с о р - ин ма?али васеи барпошавии кў?сор аст, ки аз ?аторкў??о ташкил ёфтааст.
Ну?та?ои васлкун? ва гузаштан аз ?аторкў??о банд?ои (гире??ои) кў?иро пайдо мекунад. Ин акс?о одатан дар ?исм?ои баланди системаи ?аторкў??о дучор мешаванд.
?амвории байни ду каторкў?ро биёбони кў?? меноманд.
Д о м а н а к ў ? ма?али системаи кў?ие мебошад, ки аз вайроншавии ?аторкў? ва дашт?о ба ву?уд меояд.
Аз ?и?ати баландиашон кў??о ба 3 намуд ?удо мешаванд:
Кў??о вобаста ба шакли пайдоишашон ба кў??ои ?авон ва пир ?удо мешаванд:
Кў??ои ?авон – ин кў??ое, ки аз ну?таи назари геолог? нав пайдо шудаанд (ба мисоли кў??ои Алп, Кавказ, Помир ва ?айра…). Ин намуди кў??о баландшавиашонро давом дода, одатан дар ин кў??о заминларза ва вул?онпайдошав? ба ву?уд меояд.
Дар кў??ои ?адима бошад, раванд?ои дохил? кай?о хомўш шудаанд. Ба ?атори кў??ои ?адима кў??ои Скандинавия, Урал ва ?айра дохил мешаванд.
Вобаста ба асл ва пайдоишашон кў??о ба кў??ои тектоник?, эрозион? ва вул?он? та?сим мешаванд. Шакли маъмултари кў? ин шакли тектоник? мебошад. ?ариб 90% кў??о тектоникианд, ки дар нати?аи ?аракати ?ишри замин пайдо шудаанд. Кў??ои тектоник? ба кў??ои чиндор, ва чиндору чиндору пасту те?адор ?удо мешаванд.
Кў??ои чиндор кў??оеанд, ки дар ?удуди ?ишри замин пайдо шудаанд ва бо дарозию таъ?ирёбии худ фар? мекунанд. Глиби?ои калони ?ишри замин бо як тарзи ба худ хос ?ад мекашанд. Шакли баъзеашон нишеби ростбаромада ва баъзеашон бо шакли моил ?ойгиранд. Нобаробар ?ойгиршавии кў??ои чиндор ва чу?урии пешкў??о дар ?ама кишвар?ои кў?сор дучор мешавад. Ба ?атори ин кў??ои Кавкази калон, Кордилер, Алп, Карпат, ?имолой, Урал, Анд, Помир дохил мешаванд.
Характери асосии кў??ои чиндор ин зан?иршакл тўл кашидани он?о то ба ?аторкў??ои баланд (дар масофаи аз сад то ?азор километр мебошад.)
Кў??ои пора-пора дар нати?аи фуромада?ои ?инс?ои ?архелаи кў?? пайдо шудаанд, ки тар?иш?ои амуд? ё якборахамидаро доранд. Ин кў??ои ажда?оршакл дар Африкаи ?арб? ва шар?ии Гхата дар ?индустон мебошанд.
Кў??ои чиндору пора-пора – дар ?удуди ?ишри замин дар нати?аи кў?пайдошавии хеле ?адим пайдо шудаанд. Замин дар ин ма?ал?о ёзандагии худро гум кардааст ва хеле сахт шудааст. Баъд кў?пайдошав? аз сари нав ба ву?уд омадааст, ки дир нати?а шикасташав?, порашав? ва фуромадани кў?пора?о ба ву?уд омадааст. Ба ин кў??о ?улла?ои нўгтези Австралия дохил мешаванд.
Кў??ои вул?он? – аз бо?имонда?ои оташфишони?ои вул?он? пайдошудаанд ва дорои ташкила?ои ало?ида мебошанд. Новобаста ба баландии худашон кў??ои вул?он? аз тектоник? он ?адар фар?ияте надоранд. Ба монанди вул?они баландтарини ?а?он Аконкагуа, ки дар Америкои ?ануб? дар баландии 6 960 метр ?ойгир аст.
Кў??ои эрозион? – дар нати?аи бардоштаги?ои тектоник? ва ?удошавии чу?урии ?араёни об пайдо шудаанд. Релефи ?озираи кў??ои эрозион? дар асоси фаъолияти обхези?о ба ву?уд омадааст.
Мар?ила?ои геолог? – фосилаи ва?те мебошад, ки ?аракати босурати баланди ?ишри замин ва давра?ои органикии заминро дар назар дорад. Дар ин давра?о чиндоршавии кў??о ба ву?уд омадааст.
Геосинклинал – ?аракати тектоникии ?ишри замин, чу?ури?о, танг?ой?о ва ёзандаги?ои зиёде ба ?исоб меравад (аз 10 то 100 км).
Чиндоршавии герсин? – давраи бо шиддат кў?пайдошав? дар нимаи дуюми даври полеозой (асосан дар давраи карбон ва перм) дар нати?аи пайдоиши чиндоршавии васеи герсин? пайдо шудааст. Маъмултарини он?о камонаки шимолии Тиёншон, Урал, Алтой, кў??ои ?арбиву марказии Европа, шимолу ?арбии Африка, ?исми Анд ва Кордилер мебошанд.
Пастхамии тектоник? ма?али ?атъшудаи ?ишри замин, пурра ё ки ?исман бо та?шини?о пур шудааст. Мисол пастхамии то?ик дар Осиёи миёна.
И н т р у з и я – 1) ?араёни ?ор? шудани (магма?о) модда?ои гудохтаи ум?и замин дар ?ишри замин; 2) ?исм?ое, ки дар нати?аи пано? шудани модда?ои гудохтаи ум?и замин (магма?о) пайдо шудаанд.
Л е с с – ?абат?ои тунук, пора?о, ковоки?о ва та?шин?ои ?инс?ои кў??, ки сафеду зардшакланд ва аз ?исмат?ои чанг, гил ва ?исм?ои асосии ?ум, аз омехта?ои карбонати калсий ва решаи наботот иборатанд.
М а й д а т е п п а – намуди релеф, ки талу теппа?о ва силсилакў??оашон характери гуногун доранд. Баъзан ?улла?ои каме нўгтез ва па?н доранд, ки баландиашон аз 50 то 100 метр аст. Он?оро пастхамии тунуке ?удо мекунад, ки дар нати?аи вайроншавии дарози силсилакў??о пайдо шудаанд.
П л а т о - баланди?ои дашт, ки рост ё мав?шакл мебошанд ва ?исми болоиашон каме ?удо-?удо аст, ки бо нишеби?о ва зина?о ма?дуд шудааст.
П л а т ф о р м а – элементи асосии структураи геологии материк?о мебошад, ки му?обили геосинклинал? буда, аз он?о каме бо ре?аи тектоник? фар? мекунад. Ин?о глиби?ои бузурги ?ишри заминанд. Он?о дар ?ои пешинаи ?удуд?ои геосинклинал? пайдо шудаанд.
П л и т а – ?удуди калони ?ишри замин ба монанди платформа, вале аз ?и?ати синну сол ?авонтаранд.
С и н к л и н а л – чинс?ои синклинал?, чинс?ои ?ишри замин, ки каме ба поён бар?астаг? доранд.
?аракат?ои тектоник? – ма?мўи маълумоти уфу?? ва амудии ?аракати литосфера, боиси пайдошавии тар?иши чин?ои рўи замин гардидааст.
?аракат?ои тектоник? о?иста ва тез мешаванд:
Дар ташаккулёбии релеф дар ?исмати болоии замин мав?еи асосиро ?аракати литосферии плита (пора ё булак) мебозад. Кў?пайдошав? дар он ?ой?ое ба ву?уд меояд, ки дар он макон?о плита?ои литосфер? дар ?аъри материк?о ба ?ам бармехўранд.
Дар нати?аи бархўрд?ои шаддид дар замони ?озира плита?ои ?инду Астралия, дар Еразия бошад, кў??ои ?имолой ба ву?уд омадаанд.?амин тавр рахи кў??ои Урал ба ву?уд омадааст.
Саволи-2 АЗ ТАЪРИХИ ИНКИШОФИ ТУРИЗМИ КЎ?сор
Туризм – яке намуд?ои фаъолияти инсон мебошад, ки таърихи он ?анўз пеш аз ташаккулёбии тамаддуни ?а?он? пайдо шуда, дар бар?арор намудану тара??? додани он са?ми назаррас дорад. Махсусан.сайё?ати Герадот, Страбон, Пифагор, Демокрит, Платон, Арасту бапешрафти инкишофи тад?и?от?ои илм? ва пайдоиши афкори фалсафаи Аврупо заминаи асос? гузошт.
Алалхусус нуфузи туризм дар со?аи и?тисодиёт хеле баланд буд. Дар ало?аманди бо ин омил мо метавонем сайё?атчии чин? Чжан Цянро мисол биёрем.
Вай ба туризми дипломат? бештар сару кор дошт. Ў тавонист ро?и бузурги абрешимро ?анўз дар асри П то милод кушояд ва ба ав?и савдои байни ?итъав? замина гузорад. Инчунин дар он давра туризми варзиш? низ хеле тара??? ёфта буд, ки дар давраи анти?а о?оз ёфтааст. Дар он давра на фа?ат бози?ои олимпии мисриёни ?адим,балки ?анг?ои гладиатор?ои Миср , боз? бо туп, ки ба давраи тамаддуни то Колумбияи Амрико таалу? доштанд, мисол овардан мумкин аст.Дар давра?ои хеле ?адим туризми зиёрат? низ тара??? ёфт. Инчунин ти?орат ба ав?и аъло расида буд, тара??иёти инфраструктураи марказ?ои зиёратии (Делфи ва Фиву) пайдо шудаанд, ки на тан?о и?тисодиёти ин ша?р?оро, балки ба тара??иёти дигар но?ия?ои гирду атроф низ таъсири мусб? расонд.
Чун дигар намуд?ои фаъолияти турист?, туризм? кў?сор низ пайдоиш ва тара??иёти худро аз сар гузаронидааст. Чуноне, ки пештар ?айд кардем кў??о 40% сат?и хушкиро иш?ол кардаанд. Он?о макони асос? барои тад?и?отчиён ва сайё?он ба ?исоб мераванд. Дар даври ?адим, дар он замоне, ки на?лиёт ?оло ву?уд надошт, ба мардум лозим меомад, ки аз система?ои ?аторкў??ои баланд ?аракат кунанд ва пеши ро?и он?оро ягон хелмамониат боздошта наметавонист. Тад?и?оти гуногуни ?исмат?ои олам ва омўзиши ?аматарафаи он?о сайё?онро то ба канора?ои дури номаълум мебурд. Он?о ?ам канора?ои сат?и об? ва ?ам хушкиро меомўхтанд. Сайрхат?ои хушкигард ва сабаб?ои сайё?ат доимо гуногун буданд. Он?о бо ма?сади ?онеъ гардонидани талабот ва ?ор? намудани ало?а?ои ти?орат?, тад?и?от?ои илм?, фа?мидани ма?сади ?амдигар, зиёрат?, забт намудани ?удуд?о ва ?айра иборат буданд.
Масъалан, Фа Сян (дар асри IV то эраи мо) ва Сюан Цзян (дар асри VI) дар ?удуди Осиёи марказ? ва Хитой да? сол сайё?ат карданд ва тайи ин сол?о бо ме?нати зиёд тад?и?от?о гузаронданд ва номашон ?амчун тад?и?отчиёни географ? маш?ур шуд.
Дар асрхои VII то эраи мо араб?о, ки дар ним?азираи Арабистон зиндаг? мекарданд, мехостанд дар ?а?он дини исломро па?н кунанд. Он?о дар ?удуди доманакў??ои Эрон, Туркистон, доманакў??ои Арманистон, ?исми Кавказ ва дигар ?удуд?ои кў?? ме?ангиданд. Он?оро ?атто нишеби?ои баланд, теппа?о, барф?о, ?авои номусоиди но?ия?ои кў?? боздошта наметавонист.
Аз ?ама сайё?атгари маш?ури асримиёнаг? то?ири Венесияг? Марко Поло мебошад, ки аз Европа то Тибет сафар кардааст. Дар сафар вай кишвари Чин кў??ои Бадахшон ва Помири шар?иро низ омўхт.
Сайё?атчии бар?астаи асри ХIV савдогари сайёри араб Ибн-Баттута (1304 – 1377) буд. Дар соли 1325 Ибн Баттута бо ро?и хушк? аз Танжера ба Александрияи Миср ва аз ин ша?р?о ба Сурия, ?исмати ?арбии Арабистон, Иро?, Яман, Константинопол, Хоразм, Урган?, Бухоро, Самар?анд, ?индустон ва Хитой сафар кардааст. Дар муддати 20-соли сафараш вай бо ро?и хушк? ва об? 120-?азор км ро?ро тай кардааст. Дар муддати мусофириаш дар Африка ва Осиё ў доманакў??ои Эрон, ?индукуш, доманакў??ои Ахаггарро дар Сахара ва дигар ?ой?ои кў?сорро дидан кард. Якчанд кашфиёт?ои географ? дар Анд, Америкои ?анубиро ?анговарон ва истилогарони испанияг? кашф кардаанд. Масалан: Д.Алмагро дар ва?ти походаш аз кў??ои Перуанск ва Чил? доманакў??ои марказии Андро дид ва дар Амрикои ?ануб? кўли калонтарини ба номи Титикакаро кашф кард, ки яке аз кул?ои кў?сори маш?ури ?а?он ба шумор меравад.
Аз ?ама муносибат?ои пешрави илм? ин кашфиёт?ои асри ХIV ба ?исоб меравад. Геолог – минеролог И.Домейко ба Чил? омада дар соли 1839-1840 со?ил?ои Колдилеру Анд, ?аторкў?? Анд, Чили ва Аргентина кашфиёт гузаронд.
Сайё?атчии франсияв? Ф.Кастелно табиати Америкои ?анубиро дар солхои 1843-1847 омўхта, инчунин доманакў??ои Анди марказиро низ тад?и? намуд.
Географони маш?ури рус, сайё?атчиён П.П.Семенов, Тяншанский, Н.А.Северцов, А.П.Федченко, И.В.Мушкетов дар нимаи дуюми асри Х1Х табиати баландкў??ои ?анубу шар?ии Осиёи марказ? – Помир, ?исору Олой ва Тиёншонро омўхтанд. А.П.Федченко ?аторк???ои Пасиолойро кашф кардааст.
Энтомолог В.Ф.Ошанин кў??ои Петри 1 ва ?исми поёнии пирях?ои бузурги кў?ии Федченкоро омўхтааст.
Мав?еи асосиро дар та?сису ташкили сайё?ат дар бисёр мамлакат?ои ?а?он ?амъият?ои географ? иш?ол кардаанд.Дар Париж соли 1828, дар Берлин соли 1830, дар Лондон соли 1845 ва ?амъияти географии Руссия дар Петербург та?сис ёфтаанд. Ин ?амъият?о ?ангоми тад?и?оти материк?о ташкил шудаанд.
Дар тўли аср?о таърихи сайё?ат, кашфиёт?ои бузурги географ? пайдошавии ?удуд?ои нав, па?ншавии ало?а?ои хо?агии хал?, мавод?о ва адабиёт?ои илмии зиёд, инчунин дастнавс?ову ?у??ат?о ба даст омаданд. Он?о мав?еи асосиро дар тад?и?и а?ол? ч? аз ?и?ати техник? ва ч? аз ?и?ати мадан? равона кардаанд. Дар бисёр сайё?он шав?и дидани но?ия?о ва кишвар?ои нав пайдо шуд. Он?о мехостанд, ки бо зисту зиндагонии хал??ои гуногун шинос шаванд. ?амаи ин тасаввурот?о асоси пайдоиши сайё?ат ва туризм дар ?а?он гардиданд. Раванди фаъоли ало?аи хо?агидор? на тан?о зиндагии хал??оро бе?тар кард, балки ба сохтмони ро??о, ме?монхона?о, тарабхона?о, сохтмони минта?а?ои истиро?ат?, табобатго??о, омўхтани ёдгори?ои таърихиву мадан? замина гузошт. Дар ?амон ва?т?о бо пайдошавии на?лиёт?ои мусофирбар, корхона?о, бисёр мушкили?о аз байн рафтанд, ки тайи чанд аср?о он?о ба сайё?ат монеаи асос? ба ?исоб мерафтанд.
Дар охир?ои асри ХVIII таба?а?ои дорои Европа ба якчанд давлат?ои хори?? бо ма?сади тад?и?от ва сайё?ат сафар намуданд, ки баъди ин сафар?о он?о ба худ номи «турист»-ро гирифтанд.
Дар нимаи дуюми асри Х1Х ?аракати туристон дар Европа боиси аз худ кардани шакл?ои муайяни туризм гардид.
Соли 1857 дар Лондон аввалин дустдорони сайё?ат ба ку?сор пайдо шуданд. Яъне клуби алпинистии Англия пайдо шуд. Алпинист?ои англис дар нимаи асри Х1Х ба ?улла?ои кў??ои Алп ба сайё?ат баромада, дар ин система?ои кў?? кў?навардони доим? ба шумор мерафтанд ва дар як муддати муайян туризмро дар давлат?ои Европа, яъне дар Шветсария, Австрия, Италия, Германия, кў??ои Анд ва минбаъд дар Зеландияи нав тара??? доданд.
Баъди кў?навардони англис клуби кў?навардии Алп дар Турина пайдо шуд, ки баъдтар номаш ба клуби Италия та?ир ёфт. Соли 1863 клуби Шветсария пайдо шуд. Инчунин дар аввали сол?ои 90-уми асри Х1Х клуб?ои алпинист? дар бисёр кишвар?ои Аврупо ва инчунин дар Ш.М.А. пайдо шуданд.
Шумораи умумии ин клуб?о 120-?азорро ташкил дод. Бисёрии клуб?о ма?ала?ои худро тартиб доданд, ки ба кў?навард? ва сайё?ат бахшида шуда буданд. Аввалин журнал дар Лондон соли 1863 бо номи «Журнали алп?» ба хонандагон пешкаш гардид. Вазифаи ?амаи клуб?ои европо? на тан?о сайё?атро дар кў? ташкил кардан буд, балки омўхтани кў??оро низ дарбар мегирифт, зеро то асри XIX маълумот?о дар бораи кў?сор хеле кам буданд.
Бо мурури замон бо зиёд шудани шумораи сайё?ат?о туризм тавонист тара??иёти и?тисодию сиёс? ва мадании байни хал??оро ба кулли тара??? ди?ад. Тара??иёти туризму сайё?ат боиси тара??и ёфтани савдои байналхал??, бозори умуми?а?он? ва пайдоиши намуд?ои гуногуни на?лиёт гардид.
Га?вораи туризм Европа ба ?исоб меравад. Дар ин ?о аввалин турагент?о пайдо шудаанд. Якумин турагенти англис Томас Кук буд, ки дар мо?и июни соли 1841 аввалин сайё?ати туристиро барои гуру?хои туристон ташкил дод. Инчунин соли 1855 ў аввалин сафар ба хори?а, яъне аз Англия ба Парижро ташкил дод.
Якумин ташкилот?ои турист? дар Россия дар Кавказ пайдо шудаанд. Ди??ати сайё?онро ша?ри Черноморск ва ландшафт?ои баландкў? ба худ ?алб намудааст. Ба ?айр аз ин дар ин ?о ёдгори?ои зебои меъмории асри ХIV–ХVI ?ойгир буданд, ки захира?ои туристии ин давра?о ба ?исоб мерафтанд.
Соли 1877 ?амъияти Кавказ аввалин клуби алпинистиро дар Россия ташкил дод, ки дар ин клуб сайрхат?ои туризми кў?иро ташкил мекарданд.
Дар соли 1885 дар Петербург якумин ширкити туристии Леопард Липсон кушода шуд.
Дар охир?ои асри Х1Х дуюмин минта?аи маш?ури кў?сори ?рим ба ?исоб мерафт, ки ба ин ?о сайё?он метавонистанд ?ам бо ро?и хушк? ва ?ам бо ро?и об? сафар кунанд. Дар Ялта дар охири сол?ои 80-ум кружоки дустдорони табиат ва варзиши кў?? ба кў??ои ?рим барпо гардид ва баъд 25-январи соли 1890 дар асоси ин кружок клуби кў?навардонии ?рим ташкил ёфт.
Ин клуб сафар?ои туристиро ба но?ия?ои кў?сори ?рим ва Кавказ ташкил медод.
Дар даврони Итти?оди Шурав? се этапи туризм ву?уд дошт, ки ин?о ?амаи намуд?ои фаъолияти туризмро дарбар мегирифтанд. Дар он давра туризми дохил? амал мекард ва дар туризми байналхал?? фа?ат давлат?ои Итти?од иштирок мекарданд. Дар он замон 13-?азор сайрхат?о ташкил ёфтанд, ки сайё?онро бо ?исмат?ои туристии ?удуди Итти?оди Шурав? шинос менамуданд.
Баъди ба охир расидани «?анги сард» туризм статуси навро гирифт - «Шиносномаи ?а?они». Туризм ба дара?аи тез тара??? мекард ва бисёр сайё?он аз бисёр ?исмат?ои олам ба сайё?ат маш?ул мешуданд.
Дар таърихи тад?и?от?ои но?ия?ои кў?сор ва фаъолият?ои турист?, кашфиёт?ои географ? хеле ди??ат?албкунанда ба ?исоб мерафтанд. Аз ?умла, муайян кардани объект?ои географ? ва ?ойгир кардани он?о дар харита мувофи?и номашон. Кашфиёт?ои географ? ба омўзиши картографии системаи кў?сор ало?амандии зич доранд. Таърихи кашфиёт?ои географ? нишон доданд, ки тара??иёти восита?ои на?лиёт пеш рафта, истифодабарии нати?а?ои кор?ои илм?, ми?ёс ва сат?и тад?и?от ба сўи пеш ?аракат кардаанд.
Аз ?ама манфиатнок кашфиёт?ои бузурги асри XIV-XVI ба ?исоб мераванд. Он?о имконияти шиносо? бо ?исмат?ои нави кишвар?ои гуногунро медоданд, ки ба ин восита хал??о бо тамаддуни гуногуни ?амдигар шинос шуданд.
Ин кашфиёт?оро сайё?атчиёни маш?ур ба монанди Христофор Колумб, Генрих Мореплавател, Мартин Бехайм, Чен Хэ, Васко да Гама, Фернан Магелан ан?ом доданд. Пайдоиш ва маънои ин кашфиёт?ои географ? барои туризм ни?оят калон аст.
Дар сол?ои 1642-1644 ба?рнаварди голланд? Абел Тасман ду бор дар со?ил?ои Австралия ба?рнавард? кардааст ва ду бор Австралияи ?анубиро убур карда, ани? муайян кардааст, ки Австралия материки нави ало?ида ву?уд дорад.
Дар соли 1823 капитан ?еймс Уэддел дар яке аз ширкат?ои ти?орат? сардори экспедитсияи тад?и?от? таъин шуд. Дар муддати ду соли таъсиси ин экспедитсия ?азираи ?анубии Оркнейский ва ба?ри Георг 1v, маълум гардиданд, ки баъдтар номаш ба ба?ри Уэддела табдил ёфт.
Арктикаро сайё?атчиёни ном?, ?утбшиносон ?он ва ?еймс Росси, Роберт Мак-Лур, Нилс Нодершемд, ?ор? де Лонг, Фритоф Нансен омўхтанд ва кашфиёт?ои бузурги географиро дар асри ХХ дар сат?и хушк? гузаронидаанд.
Соли 1926 экспедитсияи С.В.Обручев системаи бузурги кў?сори шимолу шар?ии Сибирро то канори Колыма-Индигирский дар бар мегирифт. Аз дигар кашфиёт?ои географ? метавон номи ?улла?ои баланд ба монанди ?уллаи Сомон? (7 495 метр ) ва ?уллаи ?алаба (7 439метр ) дар Помир, ?аторкў?и Академияи илм?ои Помир, ?исмати боло? ва мобайнии пиряхи Федченко, баландтарин кў??ои Урал ?уллаи Народный ( 1895метр ) ва инчунин метавон бисёр ?аторкў??о ва минта?а?ои пиряхии кў?? дар ?удуди Россияро мисол овард.
Ба ?амин тари? кашфиёт?ои географ? бо худ тара??иёт?ои минбаъдаи ало?аи беруниро ба ву?уд оварданд, ки ин ало?а?о ба ?олати ?озиразамони туризм оварда расонданд.
Он?о на фа?ат ба со?аи туризм, балки ба тамоми таърихи ?амъияти инсон? дигаргуни?ои куллиро ворид намуданд.
Просмотр: 1454
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved