Дата: 2017-03-14
Шариат (аз забони араб? – ро?и рост; ?онуну ?оида ва расму оини ?атм?), ма?мўи му?аррароту муносибат?ои байни одамон, ?оидаю ?онуни и?рои маросим?ои маз?аб?, ?у?у?и ша?рванд?, ?ино? ва и?тимоию сиёсии мусулмонон мебошад, ки дар заминаи ?уръон ва суннат муайян карда шудааст. Дини ислом на тан?о масоили соф ибодату парастиши Худо балки тамоми со?а?ои ?аёти ?амъиятро (ахло?, ?у?у?, и?тимоиёт, сиёсат, маишат ва ?айраро) дар бар мегирад. Аз ин рў ислом на тан?о дин, инчунин дастур ва тарзи зиндаг? низ мебошад. Шариати ислом ?амон ва?т пурраву комил аст, ки агар он рўи чор пояи асосиаш: ибодат, муомилот, ?удуд ва а?коми султон? (сиёсат, хилофат, имомат) устувор бошад. Халалдор шудани яке аз ин поя?о исломро низ халалдор менамояд, зеро ислом таърихан ?амчун як умумияти дин?, сиёс?, ?у?у?? ва ахло?? ба ву?уд омада буд. Яъне, ?ам ?окимияти сиёс?, умарои ?азо?, маз?аб? ва ?атто низом? дар дасти як нафар пай?амбари ислом Му?аммад буд ва пас аз ў ба дасти хулафои рошидин гузашт.
Шариати ислом аз системаи дигари ?онунгузории ?арбию шар?? фар? дорад. Шариат ?ам масъала?ои маз?аб? – амалияи дин?, ки китоби ибодат ном дорад, ?ам умуру а?коми марбут ба муносибат?ои и?тимо? – и?тисод? – китоби муомилот ва а?коми ?у?у?ию ахло?? – китоби ?удудро дар бар мегирад.
Масъала?ои назариявии шариат дар доираи илми фи?? мавриди та??и? ?арор гирифтааст. Аммо бояд таъкид кард, ки таърихан дар мавриди муайян намудани таносуби шариат ва фи?? дар байни уламои ислом, ?амчунин исломшиносон, ягонаг? нест. Баъзе?о ин ?ар дуро як медонанду дигарон байни он тафовут мегузоранд. Фи?? аз забони араб? фа?миши ами?, дониши пурра тар?ума мешавад, илми диниест, ки доир ба масоили шаръии (?онуни асосии) ислом ба?с менамояд ва пас аз вафоти пай?амбари ислом ба ву?уд омадааст.
Ч? тавре ки гуфтем шариати ислом дар чор поя (чор асос) ?арор мегирад. Пояи аввал ибодат аст ва дар он а?коми ибодат: фарзу суннат?ои та?орат, намоз, рўза, ?а? баён шудааст. Дар шариат аз ?ама бештар ба умури ибодат, алалхусус та?орат (покию тозаг?) ди??ати махсус дода мешавад. Дар китоб?ои ба умури шариат бахшидашуда ?исмати ибодат ва дар он боби та?орат аз ?ама калон аст. Та?орат дар ибодат ду навъ аст: та?орати бадану либос (зо?ир) ва та?орати ?алб (ботин). Боби та?орат дар ?амин маврид ва чигунагии риояти он, чиз?ое, ки та?оратро мешиканад ва ?айра ба?с менамояд. Дар боби намоз фарзу суннат?о, ва?т, шароит, чигунагии адои намоз оварда шудаанд. ?амчунин а?коми рўза ва шароити ?а? дар ин боб омадааст.
Пояи дуюми шариат муомилот, бо истило?и имрўза «?у?у?и ша?рванд?» - му?аррарот, шарту шароит ва а?коми муносибат?ои оилав?, ?амъият?, ти?оративу и?тисодии одамон мебошад. Дар ин асли шариат шароити нико?у тало?, хариду фурўш, и?ора, ?арзди?ию ?арзгир?, васияту мерос, ваколат, шароити хо?агидор? (музориъа) ва обди?? (сои?а) аз ?умлаи он кор?оест, ки ислом а?коми муайяне нисбат ба он овардааст. Муомилотро дар адабиёти шариат? у?уд (бастани а?ду паймон) ?ам меноманд, ки он аз 15 китоб иборат аст.
Пояи сеюми шариат ал-?удуд аст. Ал-?удуд ин ?о ба маънои ?удуди муайянкардаи Худо омадааст, ки аз он набояд баромад (та?овуз кард). Та?овуз аз он ?иноят аст. ?иноят?ое, ки дар боби ?адд ва ?азо?ое, ки ба он му?аррар карда шудаанд чунинад: дузд?, ро?зан?, исён ва аз дин гаштан, зино, фо?ишаг?, шурби хамр ва ?айра. Тари??ои асосии ?азо аз сангсор кардан, буридани ангушт ва даст, ?амчин задан, ва ?атл бо шамшер иборат аст. Масалан тари??ои ?азо барои дузд? буридани ангушту даст, шурби хамр ?амчин задан, барои зино сангсор кардан, барои гаштан аз дин ?атл муайян карда шудааст.
Ни?оят пояи чоруми шариат а?коми султон? ё а?коми сиёс? мебошад. Дар он шаклу мо?ияти ?укумати ислом?, шароити ?укумат ва ро?бар?, муносибат бо давлат?ои дигар, ?анг, сул? муносибат ба раият ва ?айраро муайян менамояд. Му?имтарин вазифаи шариати ислом дар ин боб ?ифзи дин ва давлат аст.
Ин аст он чор пояе, ки ислом бо он росту ?оим аст. Шариати ислом аз га?вора то гўр барои тамоми ?узъиёти ?аёту фаъолияти инсон ?оидаву ?онун ва меъёру му?арраротро муайян кардааст. Аз ?ама ?исми мукаммали шариат ило?иёту ибодатро дар бар мегирад, дигар ?исм?о ба мисли муомилот, ?удуд ва а?коми султон? чандон мукаммал нестанд ва бо рафти замона та?йир ёфтанашон мумкин аст. Назмиёти (догма?ои) ислом аксаран ба ило?иёт ва ибодат дахл доранд, ки он?о та?йирнопазир мебошанд.
Дар тўли 1400 сол шариати ислом ягона ?онун ва дастури зиндаг? буд, ки ?аёти ?омеаи мусулмононро ба танзим медаровард. Дар охири асри XVIII ва ибтидои асри XIX олами ислом? бо масе?ияти ?арб? наздик рў ба рў шуд. Баъдтар дар асари гирифтор? ба доми мустамликадор? ва таъсиру фишори системаи сармоядории ?арб дар кишвар?ои ислом? тарзи зиндаг?, ?онуну ?оида?ои ?у?у??, и?тимо?, и?тисодию сиёсии ?арб ?ор? шуд ва давлатдорию шариати исломро танг кард. Имрўз?о дар бисёр кишвар?ои соби? ислом?, норма?ои ?у?у??, сиёс? ва и?тисодии ?арб? ?ор? шудааст, дар баъзе мамлакат?о синтези (омехтаи) ?у?у?и ?арбию ислом? амал мекунанд.
Кори муста?илона дар зери ро?барии устод
Савол ва супориш?о барои муста?кам намудани мавзўъ
1. Сарчашма?ои асосии хатт?? дини ислом аз чи?о иборатанд?
2. ?уръон дар давраи кадом халифа китобат шуд?
3. Суннат чист ва сарчашмаи онро ч? ташкил меди?ад?
4. Маш?уртарин тафсир?ои ?уръонро номбар кунед.
5. Мо?ияти ило?иёти ислом аз ч? иборат аст?
6. Шариат чист?
Просмотр: 3235
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved