Дата: 2017-03-14
Ислом – сеюмин дини сом? ва охирин дини ?а?он? аст. Вай дар нимаи авали асри VII дар ним?азираи Арабистон, ба арсаи ву?уд ?адам мондааст. Ин дин дар ?амсоягии минта?ае зу?ур кард, ки чорро?и бархўрди тамаддун?о буда, он на?ши арзандае дар тамаддуни ?а?он? гузоштааст. ?азират-ул-араб аз назари ?у?роф? ?адди а?ал ба се минта?а тасим мешавад: Арабистони Чануб?, ки сарзамини Яман ва Хадрамаутро дар бар мегирад, Арабистони Марказию Шар?и, ки минта?аи Ти?ома ва ?и?озро фаро мегирад ва ни?оят Арабистони Шимол?, ки дар сар?ад?ои шимолии Шом (Сурия) ва Иро?и муосир инти?о меёбад. ?исмати зиёди ин сарзаминро биёбони тафсон ва са?ро?ои хушки беоб, регзор?о ташкил мекунад. Аз ин рў, сеяки хоки ин сарзамин бе обу дарахт буда, ?обили сукунат нест.
Ша?ри Макка – гав?ораи ислом, ягон шакли сохтори сиёсии ба ша?р?ои кишвар?ои дигар монандро надошт. Ягона ташкилоти сиёс?, ки ?абила?ои маскуни ша?р ташкил нумуда буданд, - шўрои шайхони ?абила ба шумор мерафт, ки барои ?аллу фасли ихтилоф?ои байни ?абилавию авлод? го?-го? дар ма?алле бо номи «Доруннадва» баргузор мешуд. Ин шўро низ аксаран ?укми машварат? доштааст, на ?онун?. Дар он асосан ?абилаи ?урайш бартар? дошт. ?удуди сол?ои 400-450 м. ?абилаи ?урайш раёсати Маккаро со?иб шуда буд.
Ин нукта хело му?им аст, чунки ?амин вазъият баъдан сарнавишти дини навро аз бисёр ?и?ат муайян мекунад. Макка аз ?умлаи ша?р?о ва ободи?ое буд, ки ?анўз дар замон?ои пеш дар сари шо?ро??ои корвонгузар ба ву?уд омад. Шояд дар ибтидо сабаби тава??уфи корвон?о чашмаи Замзам бошад, ки баъдан яке аз табаррукоти ислом гардид. Му?имтарин омили мисли дигар ша?р?ои миёнаро?? хароб нагардидани Макка шояд ба шарофати дар он ?ойгир шудани бузургтарин маъбади бутпарастон хонаи Каъба бошад. Каъба на тан?о маъбад, балки барои Макка, пеш аз ?ама, манбаи асосии и?тисодию мол? буд. Дар баробари Каъба, дар канори он каме берун аз ша?р, манбаи дигари ?аёт?, - бозори Укоз ?ойгир шуда буд, ки бадавиён дар як ва?т ?ангоми ?а?? ?ам зиёрати бут?о - худоёни худ ва ?ам ти?орат менамуданд. Мо??ое, ки дар он ?а?? мекарданд, мо??ои ?аром (аш?ур-ул-?аром) ном дошт, дар ин мо??о низоъ ва ?анг?ои ?абилав? мамнўъ эълон шуда буд.
Ша?ри Макка барои зироату ?ишоварз? номувофи? буд. Асоси маъошу зиндагии а?олии онро ти?орат ва даромаде, ки аз ?о?иёни хонаи Каъба мегирифтанд, ташкил мекард.
Дигар аз ша?р?ои бузурги Арабистони марказию ?арб?, яке ша?ри Тойиф буд, ки дар ?удуди сад километрии ?анубу шар?ии Макка ва дигаре Ясриб (Мадина) буд, ки дар 350 км. Шимоли Макка ?арор доштанд.
?аёти маънав? ва маз?аб?. ?аёти маънав? ва эъти?одоти маз?абии аъроб ?абл аз ислом ба мо аз сарчашма?ои хаттии ислом? – ?уръон, суннат ва маъхаз?ои дигар то андозае маълум мебошад. Араб?о дар маънаваёту эъти?одоти маз?аб? аз ?амсоя?ои худ хеле а?иб монда буданд. Дину оин?ои бутпарастиву бисёрхудоии он?о, ?анўз дар сат?и дин?ои ?абилав?-авлод? ?арор дошт. ?атто дар ин со?а ба пояи дин?ои бисёрхудоии милливу давлат? ?анўз нарасида буданд. Шоирони араб, ки ?обилияти сарояндагии навъ?ои гуногуни шеъри баландпоя; ?азал, ?асида, марсия ва ?айраро доштанд, ?амчун шоирони ?абилав? ба ситоиши мад?и ?абилаи худ ва ?а?ву мазаммати ?абилаву авлоди махолиф мепардохтаанд. Дар во?еъ баландтарин муваффа?ияти маънавии аъроби ?о?илия ин шеъру адаби он?о мебошад.
Дар хонаи Каъба зиёда аз сесад ё сесаду шаст бут?ои ?абьла?ои арабро даври ?ам гузошта буданд. Аксарият ?абила?о бути махсуси худро доштанд. Вале дар байни он?о бут?ое ?ам ?ой доштанд, ки барои ?амаи ?абила?о мавриди парастиш ва дорои эътибор ба шумор мерафтанд. Чунин як бут, ?убал ном доштааст. ?убалро та?рибан ба мартабаи худои худоён мешинохтанд. Аз матни ?уръон маълум мешавад, ки аъроб ба худои офаридгори Замину Осмон, худои ноаён – Алло? низ мўъта?ид буданд. Баъзе шояд ба ягонагии ин худои офаридгор бовар? доштанд, вале бут?ои худро ?амчун восита – шафеъ дар назди ў ме?исобидаанд.
Ба ?айр аз ?уббал дар ?уръон аз худоёни нару моддаи дигар чун: Лот, Манот, Уззо, Наъила, Зул-халаса, Вадд, Суво, Я?ус, Яу?, (Ниг. ?уръон. сур. Нў?, ояти 23; ан-На?м, ояти 19-21) ёд шудааст. Аъроб инчунин ба ву?уди ?увва?ои бад ва зиёнкор дар му?обили ?увва?ои нек ва хайр, ру?и биёбон, ?ин ва ?айра бовар мекарданд.
Эъти?оди аъроб ба ?аёти пас аз марг чандон равшан нест. Аз ?уръон чунин бармеояд, ки ба он эъти?од надоштанд. Чунки мухолифони Му?аммад дар радди ин чунин таълимоти ў а?идаи да?р? баён кардаанд.(Ниг. ?уръон. сур. 45, ояти 24).
Аз сарчашмаьои хатт? ва ривоёт чунин бармеояд, ки бутпараст? дар арафаи пайдоиши ислом дар вазъияти ин?ироз ?арор доштааст. Беэътино? ба бут?о ва тамасхури он?о рўзафзун мегардид, омили асосии он бархурд ва ошно? бо дин?ои волотари ташаккулёфта, чун я?удия, насрон? ва зардушт? ба шумор мерафт. Дар шимол ?исмате аз аъроб, масалан, ?ассониён дини насрониро ?абул карда буданд. Дар Яман нуфузу таъсири зардуштия э?сос мешуд. Мувофи?и ривоят?о, дини насрон? дар худи Макка низ нуфуз дошт ва дар девор?ои Каъба на?ши Масе?о ва паёмбарони дигарро кашида буданд.
Хулоса, дар баробари ин?ирози парастиш?ои бисёрхудоию ?о?ил?, ?ояи тав?ид ба тадри? байни араб?о нуфуз пайдо мекард. Мубалли?они чунин а?идаро ?аниф меноманд. Дар ?уръон низ ин истило? (яъне ?аниф) ?амчун муродифи яктопарст? (мува??ид) омадаст ва аввалин ?аниф Ибро?ими Халилулло? ёд шуда. (Ниг. ?уръон: 3: 89; 6:79, 162).
Дар бораи тартиботи и?тимо?, ахло?? ва ма?оми зан дар ?о?илия низ бисёр навиштаанд, аз ?умла таърихнависони ислом одати зинда дар гўр кардани фарзанди навзоди духтарро махсус таъкид мекунанд, ки ?уръон онро манъ кард.(Ниг. ?уръон: 6:137, 140, 151; 17:31; 60:12).
Просмотр: 1674
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved