Дата: 2017-03-13
На?шаи лексия
1. Тавсиф ва муайянкунии предмети омўзиши фанни «Диншинос?.
2. Метод?ои тад?и?оти фанни «Диншинос?».
3. ?адаф?ои омўзиш ва принцип?ои баёни фанни «Диншинос?.
Ма?сади лексия:
Фа?монидани ма?сад, мо?ият ва вазифа?ои фанни «Диншинос?» ва таъкид кардани он, ки дин ?адимтарин ?узъи маданияти маънавии инсоният буда, ?ама ва?ту замон таъсири он ба ?аёти шахсии инсон, ба ташаккулёбии ?а?онбинии ?ар як фард ва ?аёти ?амъият? калон буд.
Шинос намудани дониш?ўён бо сохтори фанни диншинос?, методу услуб?ои тад?и?отии ?амин фанн.
Тарбия намудани донгиш?ўён дар рў?ияи э?тиром ба дину оин ва дар он?о ?осил намудани ?а?онбинии илм? ва рў?ияи озодандеш? дар Раванди таълими фанни мазкур.
Муайян намудани мав?еи фанни диншиноси дар ма?мўаи илм?ое, ки дар ташаккулёбии ?а?онбинии ?авонон кўмак мерасонанд.
Маф?ум?ои асос?: Дин. Диншинос?, таърихи дин, фалсафаи дин, фалсафаи (равия?ои) дин?, методи тад?и?от, психологияи дин, сотсиологияи дин.
Аёният: Слайд?о, плакат?о, диаграмма?о, восита?ои техник?.
Ало?аманд? бо илм?ои дигар. Фан?ои ёрирасон: Фалсафа, таърихи фалсафа, фалсафаи илм, Фалсафаи дин, таърихи дин, психология, сотсиология.
Баъд аз пошхўрии итти?оди Шўрав? таъсири дин ба ?аёти ?амъият хеле пурзўр шуд. Азбаски идеологияи давлати Шўрав? ба атеизм асос меёфт ва дар донишго??ои ол? тан?о фанни «Атеизми илм?», баъзан «Таърихи дин», ки ?ар ду ?ам ба инкору тан?иди дин нигаронда шуда буданд, ?ор? буд. Бинобарин ?а?онбинии мардумони Итти?оди Шўрав? аз он ?умла То?икистон мо?ияти атеист? дошт, саводнокии динии оммаи мардум хеле суст шуда буд.
Бо пошхўрии давлати Шўрав? ва дасткашии оммав? аз идеологияи он, хусусан атеизм, ба риво?у равна?и дин оварда расонд. Вале азбаски дониши динии мардумон суст буд, ми?дори зиёди ?авонони то?ик, ихтиёр? ё бо тар?иби волидонашон, дар хори?а Миср, Покистон, Эрон, Арабистони Сауди ва ?айра та?сили дин? намуданд, ин бошад ба та?йирёбии ?а?онбин? ва бо идеологияи ба то?икон бегона за?ролуд шудани шуури он?о оварда расонд. Бо баргаштани он?о аз та?сили хори??, тар?иби маз?абу равия?ои барои то?икон бегонаи дин?, аз ?абили ва??обия пурзўр шуданд. ?изб?ое ба монанди «?изби на?зати ислом», «?изб ут - та?рир» ба ву?уд омаданд ва шуури мардуми то?икро олудаи а?ида?ои зиддимиллию зиддидавлат? намуданд. Ин бошад ба ав?гирии низо?ои дин? – маз?аб? оварда расонд.
Давлати имрўзаи То?икистон ?оиз донист, ки барои барои шинос намудани ?авонони то?ик бо мо?ияту ма?сади дин?о, дониш?ўёнро бо таърихи пайдоишу эволютсия дин?о шинос намояд; барои шиносоии ?авонон бо маз?абу оини ниёгон замина гузорад; барои дар шуури он?о ?осил намудани ?а?онбинии илм? ва озодандеш? кўмак расонад. Барои расидан ба ?амин ма?сад фанни «Диншинос?» дар мактаб?ои олии То?икистон ?ор? карда шуд.
Ма?сади фанни «Диншинос?» тар?иби ягон дину маз?аб ё атеизм набуда, балки додани ахбороти объективии илм? оиди тамоми дину маз?аб?о дар ?а?он, тарбия намудани ?авонон дар рў?ияи э?тиром ба эъти?оди ниёгон, мувофи?и талаботи Конститутсияи ?ум?урии То?икистон, фа?мондани маф?ум?ои «озодии ви?дон» ва «баробарии ?амаи дин?о» дар назди ?онун ва давлат мебошад.
Диншинос? илми нав набуда, ?амчун фанни муста?ил ?анўз дар асри XIX ташаккул ёфта буд. Та?курсии илмии ин фанн дар тўли аср?о дар заминаи илм?ои фалсафа, таърихи фалсафа, таърих, археология психология, илми ахло?, лингвистика ва ?айра?о гузошта шуда баданд.
?оло предмети омўзиш ва тад?и?оти илми «Диншинос?» ошкор намудан ва омўхтани ?онуният?ои пайдоиш, эволютсия ва фаъолияти дин?о, муайян намудани мав?еи дину оин дар маданияти ин ё он хал?у миллат, муайян намудани дара?а?ои ало?аманд?, ба?амтаъсиррасон? ва зиддияти байни?амдигарии дин?о, омўзиши таъсири дин?о дар ташаккулёбии маданияти ?а?он? мебошад.
Мундари?аи асосии фанни диншиносиро ?анбаи фалсаф? доштани он ташкил меди?ад, ки он аз ду нуктаи асос? иборат аст:
Якум, - фанни диншинос? бо маф?ум?о ва назария?ои умумитарин, ки онро фалсафа кор карда баромадааст сару кор дорад.
Дуюм, - тад?и?оти дин?о пеш аз ?ама, ба та??и?и эъти?од ва ?а?онбинии одамон сару кор дорад, зеро ?ар як дин оиди пайдоиши олам, инсон, шуур, ?омеа, донисташавандагии олам барин масъала?ои фалсаф?, ба?с менамояд.
Барои ?аллу фасли бисёр масъала?ои ба дин марбут фанни диншинос?, чун илми фалсаф?, ба дастовард?ои илм?ои табиатшинос?, илм?ои ?амъиятшинос? ва илм?ои гуманитар? такя менамояд.
?оло фанни диншинос? аз ?исм?ои махсус ба монанди фалсафаи дин, сотсиологияи дин, психологияи дин, феноменологияи дин, таърихи дин иборат аст
Фалсафаи дин – асоси назариявии диншинос? мебошад. Фалсафа дар рафти эволютсияи худ пайваста ба масъалаи дин шар?, тасди? ё инкори он маш?ул буд. Маънидодкунии дин ?исми таркибии протсеси дарки во?еъияти таърих? – фалсаф? буд.
Дар Шар?и мусулмон? нисбат ба Аврупои ?арб? принцип?ои фалсафаи дин пештар кор карда баромада шуда буданд. Асар?ои Абў?омид Му?аммад ал - ?аззол? «Э?ёи улум вад-дин» ва «Та?офут ул-фалосифа», ки дар он?о масъала?ои соф дин? ва таносуби дину фалсафа дида баромада шудаанд, исботи ин ну?таи назар мебошад.
Дар Аврупо бошад шаклгирии фалсафаи дин, чун фанни ало?ида дар аср?ои XVIII – XIX ибтидо ёфтааст. Пайдоиши фалсафаи дин дар Аврупо ба асар?ои олими англис Д. Юм (1711–1776), файласуфи франсав? П.А. Голбах (1723–1789), файласуфони немис И. Кант (1724–1804), Г.В.Ф. Гегел (1770–1831), Л. Фейербах (1804–1872), К. Маркс (1818–1883), Ф. Энгельс (1820–1895) ва файласуфи рус (диншинос) B. C. Соловёв (1853–1900) ва дигарон вобаста мебошад.
Мундари?аи фалсафаи динро маф?ум?о ва консепсия?ои объекти та??и?шаванда ташаккул меди?анд. Ин консепсия?о хеле гуногун буда, тафсиру шар?и гуногунро аз ну?таи назари натурализм, материализм, экзистенсионализм, прагматизм, позитивизм, персонализм ва ?айра дар бар мегиранд.
Аз фалсафаи дин, фалсафаи диниро фар? кардан лозим аст. Фалсафаи дин? ба принсип?ои ?а?онбинии дин? мувофи? буда, масала?ои марбутро оид ба офариниши олам, офариниши одам, оид ба инсон, оид ба ?амъият, оид ба донисташавандагии олам дар бар мегиранд.
Фалсафаи дин, масъала?ои диниро дар асоси маф?ум?о ва макула?ои фалсаф? дида баромада, чунин масъала?ои дин? - фалсаф? ба мисли: асос?ои ?астишинос? (офариниш ва сохтори олам), назарияи маърифати дин ва назарияи арзиш?оро аз ну?таи назари фалсаф? ?ал менамояд.
Сотсиологияи дин чун илми махсус аз миёна?ои асри XIX ба ташаккулёб? сар менамояд. Асар?ои социолог?о О. Конт (1798–1857), Г. Спенсер (1820–1903. М. Вебер (1864 – 1920), Э. Дюркгейм (1858-l9l7), Г. Зиммель (1858–1918) барои ташаккулёбии он чун заминаи илм? хизмат намуданд.
Сотсиологияи дин динро чун зерсистемаи ?амъият? дида баромада, асос?ои ?амъиятии дин, ?онуният?ои ?амъиятии пайдоиши эволютсия ва вазифа?ои дин, сохтору таркиб ва мав?ею ма?оми динро дар ?омеа та??и? менамояд.
Психологияи дин чун илми махсус аз миёна?ои асри XIX ва ибтидои асри XX ба ташаккулёб? сар менамояд. Са?ми психолог?ои Аврупо? ва Амрико? ба мисли В. Вундт (1832–1920), С.Холл (1844–1924), У. ?еймс (1842–1910), В. Дильтей (1833–1911), ва дигарон дар ташаккулёбии психологияи дин хеле калон аст. Он?о динро аз ну?таи назари умумипсихолог? ва психологияи и?тимо? дида баромадаанд. Психологияи дин ?онуният?ои психологии пайдоиш, инкишоф ва фаъолияти динро чун падидаи психологии фард?, гурў?? ва ?амъияти тад?и? намуда, ?иссиёт, ?олати рў??, талабот?о, анъана?о ва расму одат?ои диниро аз ну?таи назари илми равоншинос? муайян менамоянд.
Феноменология дин дар асри ХХ ба ву?уд омадааст. ?иссаи файласуфон феноменолог?ои немис Э. Гуссерл (1859–1938) ва М. Хайдеггер (1889–1976) дар кор карда баромадани назария?ои феноменологии дин бузург аст. Феномен ин ?ис, дарк, тасаввурот ва тафаккуре мебошад, ки дар шуури инсон ?ой дорад. Феноменология ин таълимот оиди шуур, падида?ои шуур? ва мазмуни он?о мебошад.
Феноменолог?оро он чиз ба ташвиш овардааст, ки олами бои маънавии инсон, ?ангоми аз шуур берун шуда, ба сухан табдил ёфта, ба илм мубаддал шуданаш хушк, бе обу ранг, беэ?сос ва ?айризинда мегардад. Сабаби ин ?одиса дар он аст, ки мегўянд феноменолог?о, одамон мо?итяти шуурро дуруст намефа?манд. Аксари калони одамони бо илм маш?улшаванда ?обилияти суханрон?, сухангў? ва ?обилияти баёни фикри бадеиро надоранд, файласуф, шоир ё нависанда нестанд. Бинобарин ?ангоми баёни фикр, ?иммати асосии ?аётии он зебог?, пурэ?сос?, фа?могии сухан гум мешавад.
Дин пеш аз ?ама шуур ва э?сос аст. Тан?о фа?мишу баёни дурусти тасаввурот?о, идея?о, ма?сад?о, о?анги баёни он?о ба фа?миши рў?ияи дину э?сосоти дин? оварда метавонад.
Таърихи дин чун ?исми диншинос? нисбат ба аксари фан?ои номбаршуда, хеле пештар ташаккул ёфтааст. Таърихи дин чун фанни махсус ба таърихи пайдоишу дину маз?аб?о ди??ат дода, онро дар ?араёни таърихи инсоният меомўзад.
Диншинос? фанни муста?ил ва махсус буда, ду навъи он фар? карда мешавад. Диншиносии назарияв? ва таърих?. Диншиносии назарияв? маф?ум?о, макула?о, ?онуният?ои пайдоиш ва эволютсияи динро меомўзад. Диншиносии таърих? бошад ба дин аз ну?таи назари замон ба?о дода, инкишофу таназзули онро таърихан дида мебарояд.
Назария ва таълимот?ои дин? ба ду ?удо мешаванд: Тад?и?отчиёни аввалин диндорон, - ходимони дин мебошанд ва динро гўё аз дохил меомўзанду маънидод менамоянд. Тад?и?отчиёни дуюмин ?айри дин ва ё намояндагони дин?ои дигар мебошанд. Агар ба якумин?о назария?ои Абў?омиди ?аззол? барин фа?е?он дохил шавад, тад?и?от?ои олимони аврупо? ва рус ба мисли Крачковский ва Климович, ки оиди дини ислом ва ?уръон тад?и?от бурдаанд, ба равияи дуюм дохил мешаванд.
Маф?ум?о ва терминологияе, ки фанни диншинос? истифода мебарад:
1. Маф?ум?о ва макула?ои умумифалсаф?:
?аст?, шуур, хирад, э?сос, маърифат, инъикос, ?а?и?ат, ви?дон, ?у?у?, ?амдард?, шаф?ат, дурў?, рамз, ?омеа, маданияти модд?, маданияти маънав? ва ?айра.
2. Маф?ум?о ва макула?ои аз манти? гирифташуда:
Исбот, инкор, ?иёс, та?лил, синтез, индуксия, дедукция ва ?айра.
3. Маф?ум?ои умумиилм?:
Система, сохтор, унсур, раванд, на?ш, ?онун, ?онуният ва ?айра.
4. Маф?ум?ои соф дин? ва илми диншинос?:
Дин, эъти?од, намоз, дуо, рўза, парастиш, Худо, фаришта, ?аннат, дўзах, сазо, ?азо, та?дир, сарнавишт, карма, сансара, куфр, бидъат, ширк ва ?айра.
Метод?ои тад?и?оти илми диншинос?:
Азбаски фанни диншинос? фанни комплекс? мебошад, нисбат ба илм?ои дигар доираи услул ва метод?ои тад?и?оташ хеле васеъ мебошад. ?оло мо баъзе аз ин метод?оро тавсиф менамоем:
Та?лили казуал?.
Ин методи тад?и?от бо исботу инкор сару кор дошта, Принсипи асосии он Принсипи сабабият аст. Саволи асосие, ки ин метод ба миён мегузорад «Барои ч?? Аз кадом сабаб?», мебошад. Бо истифода аз методи казуал? сабаб?ои пайдоиш, эволютсия, инкишоф, таназзул ва аз байн рафтани дин?о тад?и? карда мешаванд.
Методи та?лили таърих?.
Ин метод аз он барсеояд, ки ?ар як падида аз пайдоиш то инкишофу ин?ирозаш ба давру замони худаш хос аст, ?ар як ?одиса таърихи худро дорад. Давра?ои таърих? ?ам кулан ва ?ам ?узъан аз ?ам фар? доранд. Методи та?лили таърих? пеш аз ?ама методи тад?и?оти му?оисавии падидаву ?одиса?о мебошад.
Методи герменевтик?.
Пеш аз ?ама кор бо матн, пеш аз ?ама бо матни китоб?ои му?аддаси дин? ва дигар сарчашма?ои хатт? мебошад. Методи герменевтик? имкон меди?ад, ки тафсир?ои китоб?ои му?аддас, матни асар?ои пешиниён, сарчашма?о вобаста ба замони баёнашон, яъне, ки ч? хел муаллифаш мефа?мид, ?амон тавр тафсир карда шавад.
Ба ?айр аз метод?ое, ки дар боло нишон додем диншинос? боз аз метод?ои гуногуни дигар истифода бурданаш мумкин аст. Мо?ияти ?ар як тад?и?отро исботи ?а?и?ат ташкил меди?ад ва тад?и?отч? дар раванди кори худ, барои ба даст овардани нати?аи дилхо?, метод?ои гуногунро истифода бурданаш мумкин аст.
?адафи асосии фанни диншинос?, ба таври объектив?, холисона, баён кардан ва кушодани мазмуну мо?ияти дину маз?аб?о ва дигар намуд?ои эъти?оди хал??ои ?а?он мебошад. Дар рафти баён мо бо эъти?од?о ва дин?ои ?адимиён, бо дину эъти?од?ои милл? ва бо дин?ои ?а?он? сару кор доштанамон лозим меояд. Дар рафти баён ?ар як фард бояд э?тиёткор бошад, масъала?ои диниро холисона баён намояд, баробарии ?амаи дин?о ва озодии ви?донро, ки дар Сар?онуни ?Т оварда шудааст ба назар гирад. Бинобар ин лозим дониста шуд, ки ?ангоми омўзиши фанни диншинос? як ?атор принсип?о (шарт?о) ба назар гирифта, риоя карда шаванд.
Присипи (шарти) аввалин – Холис?, объективияти ?атъи. Масъала чунон ба миён бояд гузошта шавад, ки манфиати диннию маз?аб?, манфиати миллию ма?алл? ба баёни ?а?и?ат халал нарасонанд, набояд як дину оин сафед ва дину маз?аби дигар сиё? карда шаванд.
Присипи (шарти) дуюмин – ?ар як дин бояд дар ме?вари инкишофи маданияти маънавии ин ё он хал? дида баромада шавад. Диншинос? бо як ?атор масъала?ои фар?анг? во мехурад, вай хусусият?ои дин?оро чун падидаи маданияти ин ё он хал? дида мебарояд. Ба хусусият?ои ?аёт расму оин, фалсафаи ?аёт, меъёр?ои ахло?ии ин ё он хал?у миллат аз ну?таи назари арзиш?ои умуми?а?он? ба?о меди?ад.
Присипи (шарти) сеюмин.
Ба назар гирифтани талабот?ои меъёр?ои ?у?у?ии байналхал?? ва давлат? – милл? оиди озодии ви?дон, озодии тафаккур, озодии сухан, ба монанди ?у??ат?ои зерин: «Декларатсияи (из?ороти; баёноти) ?у?у?и инсон», ки аз тарафи ТММ (ООН) 10 декабри 1948 ?абул карда шудааст., Шартномаи байналхал?? оиди ?у?у??ои ша?рванд? ва сиёс? аз 15 декабри 1966., ?у??ати (хартияи) Париж? барои Аврупои нав аз 21 ноябри 1997., Сар?онун (Конститутсияи) ?ум?урии То?икистон ва фармон?ои Президенти ?Т оиди масъала?ои ба дину оин бахшидашуда.
Кори муста?илона дар зери ро?барии устод
Савол?о барои муста?кам намудани мавзўъ
1. Сабаби ?оришавии фанни диншинос? дар То?икистон аз ч? иборат аст?
2. Диншинос? ?амчун илм чиро меомўзад?
3. Илми диншинос? аз кадом ?исм?о иборат аст?
4. Фалсафаи дин аз фалсафаи дин? ч? фар? дорад?
5. Диншинос? кадом метод?ои тад?и?отиро истифода мебарад?
6. ?ангоми таълими фанни диншинос? кадом талабот?оро и?ро кардан зарур аст?
Тест?ои зеринро ?ал кунед.
Тест?о бо як ?авоби дуруст
1. |
Илме, ки таъсири динро ба ?а?онбин? ва маданияти одамон меомўзад ч? ном дорад? |
A) |
Диншинос? |
B) |
Теология. |
C) |
Феноменология. |
D) |
Казуастика |
2. |
Кай илми диншинос? бюа со?аи муста?или илм табдил ёфт? |
A) |
Асри XIX . |
B) |
Асри XVIII. |
C) |
Асри XVII . |
D) |
Асри XVI . |
3. |
Кадом илм?о то асри XIX ба омўзиши дин ва таъсири он ба ?аёт ва маданияти ?омеа маш?ул буданд? |
A) |
Илм?ои фалсаф?. |
B) |
Илми таърих. |
C) |
Лингвистика. |
D) |
Илм?ои табиатшинос?. |
4. |
Кадом илм дин?о ва таъсири он?оро ба ?амдигар ва умуман ба маданияти ?а?он? меомўзад? |
A) |
Диншинос? |
B) |
Теология. |
C) |
Феноменология. |
D) |
Казуастика |
5. |
Бо кўмаки кадом илм, фанни диншинос? назария ва маф?ум?ои илмии худро кор карда мебарояд? |
A) |
Бо кўмаки фалсафа. |
B) |
Бо кўмаки лингвистика. |
C) |
Бо ёрии манти?. |
D) |
Бо ёрии илми таърих. |
6. |
Фалсафаи дин, сотсиологияи дин, психологияи дин, таърихи дин ?исм?ои асосии кадом илманд? |
A) |
Диншинос?. |
B) |
Манти?. |
C) |
Фалсафа. |
D) |
Таърих. |
7. |
Аввалин асар?о оиди дин, таърихи он ва таносуби дину фалсафа аз тарафи к? иншо карда шудааст? |
A) |
Аз тарафи Абў?омид Му?аммад Ал – ?аззол? дар асри XI. |
B) |
Аз тарафи Дэвид Юм дар асри XVII. |
C) |
Аз тарафи Карл Маркс дар асри XIX. |
D) |
Аз тарафи Владимир Соловёв дар асри ХХ. |
8. |
Фалсафаи дин чун ?исми диншинос? ба ?алли кадом масъала?о сару кор дорад? |
A) |
Ба кор карда баромадани маф?ум?о ва категория?ои илми диншинос?. |
B) |
Ба кор карда баромадани масъала?ои таносуби илму дин. |
C) |
Ба фа?монидани мо?ияти дин чун ?а?онбин?. |
D) |
Ба масъала?ои пайдоиш ва эволютсияи дин. |
9. |
Кадом аз илм?ои фалсаф? масъала?ои марбут ба динро меомўзад? |
A) |
Фалсафаи дин. |
B) |
Теология. |
C) |
Феноменология. |
D) |
Герменевтика. |
10. |
Кадом намуди фалсафа асос?ои дин, ?а?онбинии дин? ва масъала?ои офариниши олам, инсон шуур ва ?омеаро меомўзад? |
A) |
Фалсафаи дин?. |
B) |
Феноменология. |
C) |
Герменевтика. |
D) |
Таърихи фалсафа. |
11. |
Кадом илми фалсаф? масъала?ои онтолог?, гносеолог?, ва арзишии динро меомўзад? |
A) |
Фалсафаи дин. |
B) |
Фалсафаи дин?. |
C) |
Феноменология. |
D) |
Герменевтика. |
12. |
Ин илм динро чун падидаи ?амъият? омўхта, ?онуният?ои ?амъиятии пайдоиш фаъолият ва эволютсияи онро тад?и? мекунад. Ин илм ч? ном дорад? |
A) |
Социологияи дин. |
B) |
Психологияи дин. |
C) |
Фалсафаи дин. |
D) |
Фалсафаи дин?. |
13. |
Ин илм ?онуният?ои психологии пайдоиш фаъолият ва инкишофи динро омўхта, ба дин аз ну?таи назари равоншинос? ба?о меди?ад. Ин илм ч? ном дорад? |
A) |
Психологияи дин. |
B) |
Психологияи умум?. |
C) |
Психологияи и?тимо?. |
D) |
Психологияи падида?ои ?амъият? |
14. |
Му?аддасоти гуногун (каъба, мо?и ?илол), матн?ои китоби му?аддас, дуо?о ва ?айра, ки мазмуни дин? доранд дар дин ч? номида мешаванд? |
A) |
Рамз?ои дин?. |
B) |
Ашё?ои парастиш. |
C) |
Расму оин. |
D) |
Анъана?о. |
15. |
Ин шакли баёни иродаи худованд, ки бо воситаи пай?амбарон ба одамон расонида мешавад ва дар шакли китоб?ои му?аддас ва ?адис?ои пай?амбар ба одамон аён мешавад. Ин падида дар диншинос? ч? ном дорад? |
A) |
Ва?й. |
B) |
?а?и?ат. |
C) |
Калом. |
D) |
Т афсир. |
16. |
Маз?аб чист? |
A) |
Тарз, шакли эъти?од? дин? дар дохили ин ё он дини ?а?он?. |
B) |
Бидъат?ои гуногун дар дини я?удиён. |
C) |
Бидъат?ои гуногун дар дини насрон?. |
D) |
Бидъат?ои гуногун дар дини ислом. |
17. |
Бо ин истило? ка?рав? хурофот?ои гуногун, ки ба дини расман ?абулшуда мухолиф ва баъзан душман аст итфода карда мешавад. Ин истило? кадом аст? |
A) |
Бидъат. |
B) |
Ширк. |
C) |
Куфр. |
D) |
Ил?од. |
18. |
«Теология» гўён дар дин ва илми диншинос? ч? фа?мида мешавад? |
A) |
Фи??. Худошинос?. |
B) |
?исса?о ва ривоёт?ои дин?. |
C) |
Китобе, ки дар он ривоят?о оиди пай?амбарон оварда шудаанд. |
D) |
Таълимот?ои дин? насрон? оиди шинохтани зоти Худованд. |
19. |
Бо истило?и «Библия» насрони?о чиро ифода мекунанд? |
A) |
Китоб?ои му?аддаси дини худро. |
B) |
Умуман китобро. |
C) |
Китоб?ои навиштаи са?обагони Исо пай?амбарро. |
D) |
Ма?мўаи дуо?о ва оину анъанаи дини насрониро. |
20 |
Бо ин истило? дар диншинос? ва умуман дар фалсафа таълимоте ифода карда мешавад, ки мувофи?и он Худованд оламро аз ?е? офаридааст. Ин истило? дар илм ч? ном дорад? |
A) |
Креационизм. |
B) |
Реакционизм. |
C) |
Персонализм. |
D) |
Казуализм. |
21. |
Секуляризация чист? |
A) |
Бо ин ?арори органи олии ?окимияти давлат?, - сиёсат, ша?рвандон ва маориф аз дин ?удо эълон карда мешавад. Дин кори шахсии ?ар як фард мешавад. |
B) |
Бо ин истило? дар дини насрон?, ба як система оварда шудани анъана ва ид?ои дин?, фа?мида мешавад. |
C) |
Ин низому тартиби ва ба ?айати ро?ибон ва ё рў?ониёни ол? ?абул карда шудани диндорон, дар маз?аби католик? мебошад. |
D) |
Ин маросими ?абул ба маз?аби католик? мебошад, ки ?ангоми он мўи теппаи сар тарошида мешавад. |
22. |
Бо ин маф?ум дар дини насрон? ва илми диншинос?, ма?мўаи кўто?и а?коми дин ифода карда мешавад; ин а?ком?о дар дин?ои дигар низ ву?уд доранд. Ин маф?ум дар диншинос? ч? номида мешавад? |
A) |
Рамзи дин. |
B) |
Оини дин. |
C) |
Урфу одат. |
D) |
Анъанаи дин?. |
23. |
Бо ин истило? ка?рав? хурофот?ои гуногун, ки ба худованд ?амро?у шарик меди?ад, ё шахсеро то ба дара?аи худо парастиш мекунад ифода карда мешавад. Ин истило? дар дин ва диншинос? ч? ном дорад? |
A) |
Ширк. |
B) |
Бидъат. |
C) |
Куфр. |
D) |
Ил?од. |
24. |
Бо ин истило? инкори Худованд, мункири нобовар? ба оламу одамро офаридани Худо, ифода карда мешавад. Ин истило? дар дин ва диншинос? ч? ном дорад? |
A) |
Куфр. |
B) |
Ширк. |
C) |
Бидъат. |
D) |
Ил?од. |
25. |
Бо ин истило? баргаштан аз дин, интихоби дину маз?аби дигар ва ё бединию бехудо?, ифода карда мешавад. Ин истило? ч? ном дорад? |
A) |
Ил?од. |
B) |
Куфр. |
C) |
Ширк. |
D) |
Бидъат. |
Тест?ои мувофи?аткунон?
1. |
Ин фан?оро бо мо?ияташон мувофи?ат кунонед |
||||||||
А |
Диншинос?. |
1. |
Илме, ки динро дар ?айъати маданияти ?а?он? меомўзад, арзиш?о, мо?ият ва шакл?ои онро аз ну?таи назари илм? холисона муайян менамояд. |
||||||
В |
Фалсафаи дин. |
2. |
Фане, ки динро дар ?айъати фалсафа омўхта, ба он асоси назарияв? – фалсаф? меди?ад, маф?ум?о ва категория?ои онро кор карда мебарояд. |
||||||
С |
Фалсафаи дин? |
3. |
Фалсафае, ки динро аз ?и?ати назарияв? асоснок менамояд, дурустии динро, мав?удоти Худоро, аз ну?таи назари фалсаф? - манти?? исбот менамояд |
||||||
Д |
Таърихи дин. |
4. |
Илме, ки ба омўзиши пайдоиш, эволютсия ва инкишофу ин?ирози дин аз ну?таи назари таърих? маш?ул аст. |
||||||
|
|
5. |
Динро чун зерсистемаи ?амъият? дида баромада, таъсири динро ба ?омеа, та??и? мекунад. |
||||||
2. |
Ин фан?оро бо мо?ияташон мувофи?ат кунонед |
||||||||
А |
Феноменологияи дин. |
1. |
Фалсафае, ки динро аз ну?таи назари шуур ва забон омўхта, ба э?сос, идрок ва тасаввуроти дин? ди??ати махсус меди?ад. |
||||||
В |
Герменевтикаи дин. |
2. |
Ба омўхтани матни китоб?ои му?аддас, асар?ои асосгузорон ва файласуфони дин ди??ати махсус меди?ад. |
||||||
С |
Сотсиологияи дин. |
3. |
Динро чун зерсистемаи ?амъият? дида баромада, таъсири динро ба ?омеа, та??и? мекунад. |
||||||
Д |
Психологияи дин. |
4. |
Ин илм динро аз ну?таи назари равоншинос? чун падидаи рў?нос? тад?и? менамояд. |
||||||
|
|
5. |
Илме, ки ба омўзиши пайдоиш, эволютсия ва инкишофу ин?ирози дин аз ну?таи назари таърих? маш?ул аст. |
||||||
3. |
Ин фан?оро бо макула?ои илмиашон мувофи?ат кунонед |
||||||||
А |
Ин маф?ум?о ва макула?ои хоси фалсафа мебошанд, ки онро фанни диншинос? истифода мебарад. |
1 |
?аст?, шуур, хирад, маърифат, шаф?ат, ?а?и?ат, ?амдард?, дурў?, рамз, |
||||||
В |
Ин маф?ум?о ва макула?ои хоси манти? мебошанд, ки онро фанни диншинос? истифода мебарад. |
2 |
Исбот, инкор, ?иёс, та?лил, синтез, индуксия, дедуксия. |
||||||
С |
Ин маф?ум?о ва макула?ои соф дин? ва илми диншинос? мебошанд. |
3 |
Дин, эъти?од, намоз, дуо, рўза, парастиш, Худо, фаришта, ?аннат, дўзах, |
||||||
Д |
Ин маф?ум?о ва макула?ои умумиилм? мебошанд, ки онро фанни диншинос? истифода мебарад. |
4 |
Система, сохтор, унсур, раванд, на?ш, ?онун, ?онуният, гипотеза, мушо?ида. |
||||||
|
|
5 |
Дарк, ирода, ди??ат, тасаввурот фантазия. |
||||||
4. |
Ин метод?ои илми диншиносиро бо мо?ияташон мувофи?ат кунонед |
||||||||
А |
Методи та?лили казуал?. |
1. |
Ин методи тад?и?от бо исботу инкор сару кор дошта, принсипи асосии он, принсипи сабабият аст. |
||||||
В |
Методи та?лили таърих?. |
2. |
Ин метод ?ар як падидаро аз пайдоиш то инкишофу ин?ирозаш, вобаста ба замонаш дида менбарояд. |
||||||
С |
Методи герменевтик?. |
3. |
Ин метод имкон меди?ад, ки тафсир?ои китоб?ои му?аддас, матни асар?ои пешиниён, ч? хеле, ки муаллифаш мефа?мид, ?амон тавр тафсир карда шавад. |
||||||
Д |
Методи феноменолог?. |
4. |
Ин метод аз он бармеояд, ки Дин пеш аз ?ама шуур ва э?сос аст. Тан?о фа?мишу баёни дурусти идея?о, о?анги баёни он?о ба фа?миши рў?ияи дину э?сосоти дин? оварда метавонад. |
||||||
|
|
5. |
Ин метод имконият меди?ад, ки ?ар як падида ё ки ?одиса дар му?оиса бо дигараш фа?мида шавад |
||||||
5. |
Ин истило?отро бо мо?ияташон мувофи? кунонед. |
||||||||
А |
Бо ин истило? дар диншинос? таълимоте ифода карда мешавад, ки мувофи?и он Худованд оламро аз мо?ияти худ аз ?е? офаридааст |
1. |
Креационизм. |
||||||
В |
Бо ин ?арори органи олии ?окимияти давлат? дин аз давлат ?удо эълон карда мешавад. Дин кори шахсии ?ар як фард ?исобида мешавад. |
2. |
Секуляризация |
||||||
С |
Бо ин истило? ка?рав? дар маз?аби дин?, ки ба худованд ?амро?у шарик меди?ад, ё шахсеро то ба дара?аи худо парастиш мекунад ифода карда мешавад. |
3. |
Ширк |
||||||
Д |
Му?аддасоти гуногун аз ?абили каъба, мо?и ?илол дар ислом, икона?о салиб ва ?айра, ки мазмуни дин? доранд бо ин истило? ифода карда мешаванд. |
4. |
Рамз?ои дин?. |
||||||
|
|
5. |
Бидъат. |
Кори муста?илонаи берун аз аудитория
1. Фани диншинос? ба фикри Шумо аз фалсафа ва фалсафаи дин ч? фар? дорад?
2. Фалсафаи дин чисту фалсафаи дин? чист? Он?о ч? умумият ва ч? фар?ият доранд?
3. Методи казуал? чист? Он аз детерминизм ч? фар? дорад?
4. Оё секуляризация дар давлат?ои ислом? ?ой дорад? Агар ?ой надошта бошад сабабаш чист?
5. Оиди «?изби на?зати ислом», «?изб ут – та?рир» ва на?шаи ирти?оии он?о дар То?икистон Шумо ч? медонед?
Супориш?о:
1. Тест?ои овардашударо ?ал намоед.
2. Аз матни лексия истифода бурда, тест?ои иловаг? созед.
Адабиёт:
1.Артемьев А.И. Религиоведение:-Алматы,2004.
2.Хрестоматия по религиоведению. А.И. – Алматы, 2003.
3. Религиоведениеэ: Под ред.проф.В.И.Жукова.- Ростов н/Д., 2004.
4. Немировская Л.З. Религиоведение. История религии. – М., 2010.
5. Аванесов С.С. Введение в историю религий. Томск, 2002.
6. Введение в общее религиоведение / Под ред. И.Н. Яблокова. М., 2001.
8. Религии народов мира. Энциклопедия. Худжанд. 2002.
9. Шамолов А.А. Таърихи дин?о. Душанбе. 2014.
Просмотр: 21355
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved