Дата: 2017-02-06
Сафеда?о ин модда?ои калонмолекулаи органикии таркиб ва сохти мураккабдошта мебошанд.
Сафеда?о пайвастаги?ои табиии калонмолекулаи органикие мебошанд, ки макромолекулаашонро зан?ир?ои полипептидии аз бо?имонда?ои аминокислотаг? иборат буда ташкил меди?анд.
Сафеда?о ?исми таркибии организми зинда (аз наботот ва ?айвонот cap карда то одам) буда дар фаъолияти томи организм ва дар тамоми раванд?ои гуногуни ?аётии он на?ши му?имтарин доранд. Ин на?ш то он андоза бузург аст, ки сафеда?о ?омилони асосии ?аёт шуморида мешаванд. То имрўз тамоми мав?удоти зиндаи ба мо маълум дар асоси модда?ои сафедаг? фаъолият мекунанд ва ин маънои онро дорад, ки ?аёт ва сафеда?о ?амрадифанд.
Сафеда?о ба таркиби ?у?айра?о ва бофта?ои ?амаи узв?ои организми зинда дохил мешаванд. Тамоми раванд?ои ?аётии организми зинда аз танзими кори узв?ои гуногуни он cap карда то фаъолияти ?ама?онибаи ?ар як узви он ба восита?ои гурў??ои гуногуни сафеда?о ?араён мегиранд. Дар хун як гурў? сафеда?ои ?алшуда, аз он ?умла, гемоглобин, ки инти?оли оксигенро таъмин мекунад, мав?уданд. Фермент?ои бешумор, катализатор?ои табодули модда?о дар организми зинда низ асосан ба сафеда?о мансубанд.
Вазифа?ои сафеда?о
Вазифа?ое, ки сафеда?о и?ро мекунанд, ба шакли зайл та?сим мешаванд.
Вазифаи сохтор?. Сафеда?ои сохтор? барои ниго? доштани шакл ва устувории ?у?айра?о ва бофта?о ?авобгаранд. Ба сафеда?ои сохтор? гистон?оро дохил намудан мумкин аст, ки вазифаи он?о аз ?оба?окунии КДН дар хроматин иборат аст. Во?ид?ои сохтории хроматин нуклеосома?о мебошанд, ки аз комплекси октамерии гистон?ои бо молекулаи КДН печондашуда иборатанд.
Вазифа?ои инти?ол?. Сафедаи бештар маълуми инти?ол? гемоглобини эритротсит?о мебошад, ки ба инти?оли оксиген ва оксиди карбон дар байни шуш ва бофта?о ?авобгар аст. Дар плазмаи хун бисёр сафеда?ои дигар ?астанд. ки вазифаи инти?олиро и?ро мекунанд. Масалан, преалбумини ?ормон?ои ?адуди сипаршакл тироксин ва трииодтиронинро инти?ол меди?ад. Канал?ои ион? ва дигар сафеда?ои интегралии мембранав инти?оли ион?о ва метаболит?оро аз мембрана?ои биолог? таъмин мекунанд.
Вазифа?ои ?имояв?. Системаи масъуният организмро аз барангезандагони касали?о ва модда?ои бегона ?имоя мекунад. Ба сифати ?узъи ?алкунандаи ин система дар ин ?о иммуноглобулин G, оварда шудааст, ки дар эритротсит?о бо мембрана?ои гликолипид? ташкила?о ба амал меорад .
Вазифа?ои танзим?. Дар зан?ир?ои сигналии биохимияв? сафеда?о вазифаи модда?ои сигнал? (?ормон?о) ва ретсептор?ои ?ормоналиро и?ро мекунанд. Ба сифати мисол ташкилаи ?ормони сабзиш соматотропинро бо ретсептори мувофи?аш нишон додан мумкин аст. Дар ин ?олат домен?ои экстраселлюлярии ду молекулаи ретсептор як молекулаи ?ормонро дар бар мегиранд. Ало?аманд? бо ретсептор домен?ои ситоплазматии ташкиларо фаъол мекунад ва бо ?амин инти?оли минбаъдаи сигналро таъмин мекунад. Дар танзими табодули модда?о ва ?араён?ои дифференсион? сафеда?ои бо КДН ассотсиатсияшуда иштироки ?атъ? мекунанд (омил?ои транскрипсияв?). Хусусан, сохт ва вазифа?ои сафеда?ои фаъолкунандаи катаболизм ва дигар омил?ои бактериалии транскрипсия ?у?ур омўхта шудаанд.
Катализ. Дар байни 2000 сафеда?ои маълум фермент?о ?исмати бештарро ташкил мекунанд. Массаи молекулавии хурдмолекулатарини он?о 10-15 кДа аст. Массаи молекулавии фермент?ои калонмолекула, масалан глутаминсинтетаза, ки аз 12 мономер иборат аст, ба 500 кДа расида метавонад.
Вазифа?ои ?аракат?. Таъсири мута?обилаи актин бо миозин ба кашидашавии мушак ва дигар шакл?ои мута?аррикии биолог? ?авобгаранд. Гексамери миозин, ки дарозиаш150 нм аст, яке аз калонтарин сафеда?о аст. Актини нахмонанд (F-актин) дар нати?аи полимеризатсияи молекула?ои нисбатан на он ?адар калони актинии глобуляр? (G-актин) ?осил мешавад. Раванди кашишро тропомиозини бо F-актин ассостсиатсияшуда ва дигар сафеда?ои танзимгар идора мекунанд.
Вазифа?ои захирав?. Дар наботот сафеда?ои захирав? мав?уданд, ки модда?ои ?изоии пур?имат мебошанд. Дар организми ?айвонот сафеда?ои мушак мав?уданд, ки чун модда?ои ?изоии захирав? хизмат мекунанд ва дар ?олати зарурати сахт ба кор бурда мешаванд.
Усул?ои ?удокун? ва та?лили сафеда?о
Сафеда?ои бисёртозакардашуда дар тиб ва биотехнология истифодаи васеъ доранд. Аз он сабаб, ки бисёр сафеда?о ноустуворанд, барои ?удо ва тоза намудани он?о усул?ои хос истифода карда мешаванд ва тозакун? дар ?арорат?ои 0-5°С гузаронида мешавад.
Бо намакоб ?удо намудани сафеда?о
?алшавандагии сафеда?о аз консентратсияи намак?о (аз ?увваи ион?) вобастагии калон дорад. Дар оби му?аттар ?алшавандагии сафеда?о бад аст, вале ?алшавандагии он?о бо андозаи ба об ?амро? кардани намак?ои гуногун ва зиёд намудани ми?дори он?о меафзояд. Дар ин ?олат ми?дори зиёди ион?ои ?айриорганикии ?идрататсияшуда ба сат?и сафеда пайваст шуда, бо ?амин дара?аи агрегатсияи онро паст мекунанд. ?ангоми калон будани консентратсияи намак?о сафеда?о ?илди ?идрататсияшудаи худро гум мекунанд, ки он сабаби агрегатсия ва та?шин шудани он?о мегардад. Аз фар?и ?алшавандагии сафеда?о истифода бурда, ба воситаи намак?ои му?аррар?, масалан (NН4)2SО4, омехтаи сафеда?оро метавонем ?удо кунем (фраксиякунон?).
Диализ
Барои ?удо карда гирифтани ?аш?ои хурдмолекула ё та?йир додани таркиби му?ит аз диализ истифода мебаранд. Ин усул ба он асос ёфта аст, ки молекула?ои сафеда бо сабаби калон будани андоза?ояшон аз мембрана?ои нимшаффоф гузашта наметавонанд, ?ол он ки модда?ои хурдмолекула дар ?а?ми бо мембрана ма?дуд буда ва берун аз ма?лул баробар та?сим мешаванд. Пас аз ивази чандинкаратаи ма?лули беруна таркиби му?ит дар халтачаи диализ? (концентратсияи намак?о, ?имати pH ва ?.) бо таркиби му?ит яксон мегардад.
Гел-филтратсия
Хроматографияи гел-воридот? (гел-филтратсия) имконият меди?ад, ки сафеда?оро вобаста ба бузург? ва шакли молекула?ояшон ?удо намоем. ?удокун? дар колонка?ое, ки бо зарра?ои куррашакли гел?ои варамшудаи (андоза?ояшон 10-500 мкм) маводи полимер? пур карда шудаанд, гузаронида мешавад. Зарра?ои гел бо сабаби доштани канал?ои дохил?, ки бо ?утри миёнаашон тавсиф карда мешаванд, нуфуспазиранд. Омехтаи сафеда?оро ба колонкаи гелдор андохта бо ма?лули буфер? мешуянд. Молекула?ои сафеда?о ба гранула?ои гел дохил шуда наметавонанд, аз ин сабаб бо суръати калон ?аракат мекунанд. Сафеда?ои миёна ва хурдро ин ё он андоза гранула?ои гел ниго? медоранд. Дар баромади колонка буферро дар шакли фраксия?ои ало?ида ?амъ мекунанд.?а?ми баромади ин ё он сафеда аз массаи молекулавиаш вобаста аст.
Электрофорез дар гели полиакриламид? бо иштироки додетсилсулфати натрий.
?оло электрофорез дар гели полиакриламид? (ГПАА) бо иштироки додетсилсулфати натрий (ДСН) [ДСН-ГПАА-электрофорез (SDS-PAGE)] усули маъмули муайян кардани ?омогенати модда?ои сафедаг? аст. Ин усул ба ?аракати зарра?ои(молекула?ои) заряднок дар майдони электрик? асос ёфта аст. Барои он, ки суръати ?ойивазкунии молекула?ои сафеда?о тан?о аз массаи молекулавиашон вобаста бошад, сафеда?оро пешак? денатуратсия мекунанд. Барои ин омехтаи та?лилшавандаро бо ма?лули додетсилсулфати натрий [ДСН (SDS)] (C12H25OSO3Na) коркард мекунанд. Бо таъсири ДСН сафеда?ои олигомер? ба субво?ид?о диссотсиатсия мешаванд ва денатуризатсия мешаванд. Зан?ир?ои кушодашудаи полипептид? ДСН-ро ба худ мебанданд (та?рибан 0,4 г дар 1 г сафеда) ва со?иби заряди манф? мешаванд. Барои денатуратсияи пурра ба му?ит тиол?оро илова мекунанд, ки он?о пул?ои дисулфидиро та?зия мекунанд.
Электрофорез дар ?абати тунуки полиакриламид гузаронида мешавад. Пас аз ба ан?ом расидани электрофорез зона?ои сафеда?оро ба воситаи рангкунанда?о аён мекунанд.
?удо намудани сафедаи казеин аз таркиби шир.
Ба истакони 200мл 30 мл шири хом гирифта ба болои он 120мл оби
дистилат илова намоед. Баъд аз ин ба болои шири обнокшуда ма?лули 0,1%- кислотаи атсетатро ?атра- ?атра илова карда, онро пай дар пай омехта карда истед. Илова кардани кислотаи атсетатро то ?атъ гардидани та?шиншавии казеин идома ди?ед. Казеини та?шишударо филтр карда, онро бо оби тоза шуед ва барои аз рав?ан?о ва дигар модда?о тоза намудан онро дар ма?лули 0,1%- карбонати натрий ?ал кунед. Дар ин сурат казеин хеле хуб ?ал шуда, рав?ан?о муалла? мемонанд. Казеинро ба воистаи ко?ази филтрии тар филтр мекунанд. Аз ?абати ?о?ази филтрии тар рав?ан?о нагузашта казеин ба осон? мегузарад. Аз махлули ?осилшуда, ки худ намаки натригии казеин аст, казеинро аз нав бо ёриии ма?лули 0,1-и кислотаи атсетат та?шин кунед. Та?шинии казеинро ба воситаи ?ифи Бюхнер филтр карда, бо ёрии ко?ази филтр? хушк намоед, баъди ин онро ба у?ракчаи фарфор? (чиниг?) гузошта, ба болои он 15 -20мл спирти этил илова намоед. Спирт?о бо ро?и декантатсия рехта ба болои казеин боз ду маротиба 15 – 20мл эфири диэтил? ё ин ки атсетон илова карда, ба воситаи санги у?ракчаи чиниг? омехта кунед. Пас аз ин эфир ё ин ки атсетонро бо ро?и декантатсия рехта, казеинро ба болои ко?ази филтрии хушк гузоред ва онро барои омўзиши хосият?ои физикавию химиявии сафеда?о истифода баред. Казеини тозаи ?осилшуда баъди хушкшав? хокаи сафедро мемонад. Нати?аи мушо?ида?оро дар дафтари кори ?айд кунед.
Реаксия?ои ранга (сифат?) бо сафеда?о.
Му?аррар намудани мав?удияти банд?ои пептид? дар таркиби молекулаи сафеда?о бо ёри реаксияи Биурет?.
Ба як ду мл ма?лули сафедаи дилхо? 2 4 мл ма?лули 30%-и иш?ори натрий резед. Ма?сулоти дар пробирка бударо на?з омехта намуда ба он ду се ?атра ма?лули 1%-и сульфати мис илова намоед. Ма?сулоти пробиркаро аз нав на?з омехта кунед. Пайдошавии ранги бунафши сурхчатобро мушо?ида намоед. ?ангоми хеле кам будани консентратсияи сафеда барои баланд бардоштани ?асоснокии реаксияи Биурети ба болои омехта боз 1мл ма?лули 1%-и сульфати мис илова кунед. ?ангоми истодан дар сар?ади ду ?абат пайдо гардидани ?ал?аи бунафшро мушо?ида намоед.
Бо ма?сади му?оиса намудан ин реаксияро бо биурет (H2N- CO-NH-CO-NH2 ) низ гузаронед. Барои ин якчанд кристалл?ои ма?авинаро ба пробиркаи хушк гузошта онро о?иста мегудозанд. Баъди хунук шудани пробирка ба он 2 мл ма?лули 10%-и иш?ори натрий ва 2-3 ?атра ма?лули 10-и сульфати мис илова кунед. Пас аз омехта кардан ранги бунафши кабудчатоб пайдо мегардад. Тахмин мекунанд, ки ?осилшавии биурет ва пайдошавии ранги харктернок ба тарзи зерин мегузарад;
Аз павастагии комплексии дар боло овардашуда маълум мегардад, ки дар му?ити иш?ори биурет аз шакли кетон? (H2N- CO-NH-CO-NH2 ) ба шакли енол? (HN = C-NH-C=NH )
ОН ОН гузашта, баъд ду молекулаи он бо иони мис пайвастагии комплекс? ?осил менамояд.
Тахмин мекунанд, ки механизми реаксияи биуретии сафеда?о ба механизми реаксияи биурет? бо биурет монанд мебошад:
Реаксияи нингидрин?
Ду пробирка гирифта ба яке аз он?о ду мл махлули 1%-и ягон ?-аминокислота ва ба дигараш 2мл ма?лули сафедаи дилхо? (албумини тухм, серитени ?узаи пилла ва казени шир) илова намоед. Баъд аз ин ба ?ар кадоми ин пробирка?о 3-4 ?атраги ма?лули 1%-и нингидрини дар ма?лули 95%-и атсетон тайёркардашударо илова кунед. Ма?лулро на?з омехта карда, ба муддати 5 да?и?а ба ?амомчаи обии 700С гармидошта гузоред. Пайдо гардидани ранги бунафши кабудчатобро мушо?ида намоед.
(Бунафши кабудчатоби Руэман*)
Просмотр: 9465
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved