Шўъбаи обсабза?ои сурх Багрянки
Дата: 2016-10-17
Ин шўъба 1500 намуд ва 100 зотро дарбар мегирад. Дар ба?ру у?ёнус?о дучор мешаванд. Ранги ?игар? доштани он?о аз мав?удияти пигмент?ои хлорофил, каротиноид?о, фукокеонит?о вобаста мебошанд. Дар байни обсабза?ои ?игарранг аз организм?ои ресмонаш майдаи микроскоп? сар карда то организм?ои гигант? 30-50 м дароз? дошта, дида мешавад. Мисол, зоти макротсистис - Macrocustis. Дар обсабз?ои ресмонии ?игар? талломашон аз як ?атор ?у?айра иборат аст. Дар намояндагони нисбатан ол? ташаккулёфта - тара??? карда, ?у?айра?о ба бофта?ои захираг?, механик?, ассимилятсион?, гузаранда дифференсатсия мешаванд. ?у?айраи обсабза?ои ?игарранг якядрог? мебошанд. Хроматофор?ои обсабза?ои ?игарранг, донаг? мебошанд. Модда?ои гизои ба намуди полисахарид ва рав?ан дида мешавад. Девораи ?у?айрааш аз моддаи пектину-селюлозаг? иборат буда, о?иста луоб ?удо мекунад. Обсабза?ои ?игарранг аз як сол то якчанд сол умр мебинанд. Афзоиши ?айричинсиро зооспрора?ои ду?амчинак? и?ро мекунанд. Дар зоти фукуси?о ин тавр афзоиши ?айри?инс? дида намешавад. Дар диктиота?о афзоиши ?айри?инс? бо ёрии тетраспора?ои бе?аракат и?ро карда мешаванд. Ин тетраспора?о дар тетраспорангия?о тара??? мекунанд. Афзоиши вегетатив? бо та?симшавии таллом мегузарад. Шакли афзоиши ?инс? дар обсабза?ои ?игарранг гуногун аст: изогам?, гетерогам? ва оогам?. Изогамента?о ва гетерогамента?о дар гаметангия?ои бисёр?у?айраг?, оогон? ва антеридия дар гаметангия?ои як?у?айраг? ?осил мешаванд. Та?симоти редуксиони дар зооспора ва ё спорангия ба ву?уд меояд. Дар обсабза?ои ?игарранг эктокарпус, диктиота?о, спорофиташон ва гаметафиташон аз намуди беруна фар? намекунанд. Дар намуди дигараш ламинария, макросистис спорофит тара??? мекунад, рустании ?амешасабз мебошад. Дар фукуси?о навбаткунии насл дида намешавад ва бо ро?и ?инс? афзоиш мекунад. Обсабза?ои ?игарранг ба 4 ?атор ?удо мешаванд:
1. Эктокарпоги?о
2. Ламинарияги?о
3. Диктиотаги?о
4. Фукуси?о
Зоти фукуси?о дар сохил?ои ба?ри Балтика ва Шимол дучор мешаванд. Ранги ?игар? дошта, талломашон 0.5-1.2 мм баланд? дошта, ба ?исми боло расиш мекунад. Пневматора?о дар дохили таллом ?осил мешаванд, ки вазифаи ?олати вертикалии ниго? доштани талломро и?ро мекунанд. Аз саршавии давраи афзоиш дар охири таллом чу?урчаи махсус скафидия ?осил мешавад. Дар дохили скафидия оогоний ва антеридия тара??? мекунанд. Оогоний 8 ?у?айратухм, антеридия - 64-то сперматазоид ?осил мекунад. ?амро?шав?-якшавии гамета?о дар об мегузарад. Зигота бе ?олати ором? дар рустании нави диплоид? тара??? мекунад. Дар фукус гамета?о моноплоид? мебошанд.
Зоти ламинария – Laminaria дар оби ба?р?ои Яхбаста ва укёнуси Ором дучор меша-ванд.
Ламинарияи ?анд? ва пан?аг? дар ба?р?ои Сафед ва Баренс дучор меша-ванд. Дар байни ?исм?ои танамонанд ва баргмонанд, зонаи таксимшавии ?у?айра ?ойгир аст, ки ба ?ои "барг" талломи бисёр-сола ?осил мекунанд. Дар пластинка?ои баргмонанд бар?аста-гича?ои аз зооспора-гия?ои як?у?айраг? иборат буда ?осил мекунанд. Баъди та?-симоти редуксион? дар ?ар кадом зооспо-рагия?о аз 16 то 64 зооспора?о дар гаме-та?о расиш мекунанд. Дар оогония?о ва антеридия?о яктог? гамета?о ?осил меша-ванд. Баъди раванди ?инс? зигота ?осил мешавад, ки он тал-ломи диплоидии ла-менария мебошад.
Аз зигота спорофит ?осил мешавад.
Обсабз?ои ?игарранг асосан рустани?ои сер?у?айраи ба?рианд. Талломи он?о нисбати дигар обсабз?о мураккабтар буда, сершоха аст ва то 30-50 метр ?ад мекашад. Он?о дар ?аъри об дар манбаи часпида месабзанд. Ранги он?о аз рўи таносуб?ои пигмент?ои хлорофили В1 В6 ва каратин фукоксантин ва ?айра аз зарди сиё?тоб то сиё?и баланд мешаванд. Дар талломи бисёр?у?айра ва чанд?абатаи он?о пайдоиши нахустбофтаи паренхимиро мушо?ида кардан мумкин аст. Пояи он?о ба ?абат?ои пўстлох? ва ме?вар? ?удо мешавад. Обсабз?ои мазкур асосан ба таври ?айри?инс? ва ?инс? афзоиш мекунанд. Афзоиши ?айри?инсии он?о бо зооспора?ои сер?аракат, ки дар зооспорангия?о пайдо мешаванд, идома меёбад. Дар авлоди Ламинария бошад, зооспора?о дар сарус?о, ки аз зооспорангия?о ва парафиза?о иборатанд, пайдо мешаванд. Дар зооспорангия?о та?симшавии нахустин редуксион? аст. Сипас, та?симшавии митоз? мегузарад ва дар нати?а дар ин зооспорангия?о аз 16 то 12 зооспора пайдо мешавад. Зооспора?о дар об шино карда, дар ?ои мувофи? аз ?аракат мемонанд ва ба эмбриоспора ва сипас, баъди 1-2 рўз ба гаметафит?ои нарина ва модина сабзида мерасанд. Гаметафит?о, ки якчанд?у?айраг? мебошанд, узв?ои ?инсиро /оогония ва антеридия/ пайдо мекунанд. Баъди чанде дар антериди сперматозоид?ои бешумор ва дар оогония?о яктог? ?у?айратухм пайдо мешавад. ?у?айратухми бордоршуда, ки дар гаметафити занона ?ойгир аст, бо пардае пўшида шуда, фавран ба сабзиш медарояд ва /спорофитро/ ламинарияи навро ба ву?уд меорад. Обсабз?ои ?игаррангро ба ду синф ?удо мекунанд:
1. Фезоспора?о – Phaesoosporophyceae
2. Сиклоспора?о - Cuclosporophyceae
Обсабза?ои сурх 4000 намуд доранд. Дар мамлакат?ои тропик? ва убтропик?, ба?р?о дучор мешаванд. 200 намудашон дар об?ои лойдор вомехўранд. Талломи баъзе намуд?ои обсабза?ои сурх аъзонок шуда, ба бофта?о дифференсиасия шудаанд. Обсабза?ои сурх ранги сурх дошта, пигмент?ои фикоэритин фикосиан, хлорофилл доранд. Обсабза?ои сурх дар со?ил?ои ба?ри Сиё? ва Норвегия дучор мешаванд. Хроматофорашон шакли дискро дошта, пиреноид надоранд. Моддаи захирав? рав?ан мебошад, крахмали обсабза?ои сурх, ки он аз ранги йод то сурхи ?игар? мебошад, рангнок карда метавонад. Таллом дар намуди буттача?о, ки аз ресмон?ои шохрондаи бисёр?у?айраг?, баъзан пластинкаг? ё баргмонанди то 2 м дарози дошта мешаванд. Девораи ?у?айраи ******* - селюлозагиаш бо модда?ои байни ?у?айраг? ?ал шуда, ?ариб, ки ?амаи таллом луоб ?удо мекунад. Мисол, дар зоти анфелсия, гелидиум, гласилерия. Бо ин хосияташон, баъзе намудашон ?амчун ашёи хом барои ?осил кардани кадоме, ки дар саноати хўроквор? барои тайёр кардани му?ити ?изо? - барои парвариши бактерия ва замбўру??о истифода бурда мешавад. Мисол, дар СССР бо ин ма?сад анфелсияро - AHNUELTIA дар ба?ри Сафед истифода мебаранд. Дар бисёр намояндагонаш ?илди ?у?айра аз карбонати калсий СаСО3 ва карбонати Магний МgCO3 иборат мебошанд. Он?о ба таллом сахтиг? меоранд. Зоти литотаниён, литофиллиум, обсабза?ои сурх орган?ои ?инсии махсус ва шакли афзоиши ?иней доранд. Органи ?инсии афзоиш дар обсабза?ои сурх карпогон мебошад. Он аз ду ?исм иборат: аз ?исми шикам? ва муякча?о. Дар ?исми шикам? як ?у?айратухм мав?уд аст. Антеридия дар як гурў? ?ойгир шуда, як тог? гамета?ои бе?аракати спериатсия ном доранд, ?осил мекунад. Бисёрии обсабза?ои сурх рустании духонаг? мебошанд. Бо саршавии афзоиш спермасия аз антеридия ба му?ити об, ба ?исми шикам? - трихогон?о мефароянд, сперматсия ба шиками карпогон дохил шуда, бо ?у?айратухм омезиш мекунад. Трихогона мемирад, зигота бе?олати ороми та?сим шуда, таллом?ои ресмоншакли дарозиаш гуногуни шохронда ?осил мешавад. Дар ?исми болоии ресмон спора?ои афзоиши ?инс? карпоспора?о ?осил мешаванд. Карпоспора?о танаи шармонандро ?осил мекунанд. Ин ?осилшав? ситокарпия номида мешавад. Он ба меваи пўшидатухмон монанд мебошад. Дар нати?аи афзоиши ?айри?инс? дар таллом спорангия ?осил мешавад, ки аз он моноспора?о ё тетраспора?о ба ву?уд меоянд. Афзоиши ?айри?инс? бо моноспора?о моноподнали мегузарад. Вакилони обсабза?ои сурх бисёр?у?айраг? талломашон то 2 м мешаванд. ?у?айраи инхо бо ?илди махсус пўшида, аз ду ?абат иборат аст. ?абати дарун? селюлозаг?, кабати беруни пектин? буда, луоб чудо мекунад, шилмак мебошад. Аз ин ?абати беруна агар-агар ?осил мекунад. Ситоплазма ?уюк буда, аз девор ?удо намешавад. Як ядро дорад. Дар таркиби хроматофораш пигменти хлорофилл ё карротин, ксантофилл, мутэил, дида мешавад. ?айр аз ин фикосиан ва фикоэритрин дида мешавад.
Просмотр: 1162