Сохт ва вазифаи пўст дар кўдакону наврасон
Дата: 2016-09-24
Пўшиши пўсти аз худи пўст ва ?осила?ои он яъне мўй, нохун, ?адуд?ои ара??удокун?, рав?ан?удокун? ва шир? иборат аст.
Дар пўст се ?абат фар? карда мешавад: ?абати тунуки беруна пўстпарда ё эпидермис; ?абати пўсти асл? ё дерма; ?абати сеюмро бофта?ои зерипўст меноманд.
Пўстпарда аз эпителияи бисёр?абата иборат буда, дар ин ?абат доимо ивазшавии пўст ба амал меояд. Дар ин ?о ?у?айра?ои пўсти шохин шуда ?абати ?афси берунии пўстро ?осил мекунад.
Зери ?абати шохин ?абати чу?ури эпидермис яъне ?у?айра?ои зиндаи ядродор хобидааст, ки ?обилияти афзоиш ва та?симшавиро дорад.
?абати берунаи пўстпарда доимо аз пўст ба намуди сабўсак ?удо мешавад.
?абати дохилии пўстпарда пигменти меланин дорад, ки танаро аз шуо?ои ултрабунафш ниго? медорад.
Дар пўсти кўдак ?абати шохин? камтар буда раг?ои хунгарди зиёде?ойгир шудааст. Пўстпардаи кўдак тунук, нозук ва теззахмдоршаванда буда, аз инфексия?ои сироят? суст ?имояшаванда аст.
?абати пўсти асл? аз бофта?ои пайвасткунандаи нах?ои эластикии бисёр дошта иборат аст, ки чандирии пўстро таъмин мекунад. Ин ?абат бо раг?ои хунгарду лимфатик? ва асаб?ои бисёр таъмин шудааст. Дар ин ?о ресептор?ои ломиса, хунук?, гарм? ва дард?искунанда ?ойгир буда бо он?о пўст таъсирот?ои му?ити берунаро ?абул мекунад. Дар ?абати пўсти асл? ?адуд?ои чарбуг?, ара?барор? ва пиёзак?ои мўй ?ойгир шудааст.
?абати сеюм асоси зерипўст? аз бофта?ои пайвасткунандаи ковок ташаккул ёфтааст. Байни нах?ои он ?иссача?ои чарбуг? ?ойгир шудааст, ки бо зиёдшав? ва захираи рав?ан ин ?абати ?осил мешавад.
?адуд?ои пўст?. ?удуд?ои ара? ва ихро?и он.
?адуд?ои ара? дар зери пўсти тўри пайвасткунанда бофта?о ?ой гирифтаанд. Он?о шакли кулўлача доранд ва аз ?адуд?ои найчашакл иборатанд. Ми?дори ?адуд?ои ара? дар худуди аз 2 млн. то 3,5 млн. каму зиёд мешавад. Ми?дори умумии он?о хусусият индивидуалии кўдак, яъне бисъёр ё кам ара? кардани онро муайян мекунад. ?адуд?ои ара? нобаробар та?сим шудаанд. Дар он участка?ое, ки соиш зиёд аст, масалан, дар кафи даст?о, кафи пой?о дар зери ба?ал ва ?айра ?адуд?ои ара? аз ?ама бисёранд; он?о дар со?и пой, рон?о, тахтапушт аз ?ама каманд. А?амияти функсияадокунии ?адуд?ои ара? дар он аст, ки он?о дар протсес?ои аз организм дур кардани ма?сулоти охирини мубодилаи модда?о иштирок мекунанд, ба терморегулятсияи организм ёр? меоасонанд ва дар ниго? доштани фишори осмос? ва реаксияи хун на?ш мебозанд.
?адуд?ои нави ара? дар давоми ?аёт пайдо намешаванд, фа?ат ?адуд?ои ало?идаи ара? аз чи?ати андоза калон ва имконияти секретсияи он?о зиёд мешавад.
Ми?дори ?адуд?ои ара? ба во?иди сатхи бадани кўдакон, нисбат ба калонсолон, та?рибан 10 баробар зиёд аст. Сабаб дар он аст, ки дар баробари сабзиш сат?и бадан васеъ шудан мегирад, аммо ми?дори ?адуд?ои ара? бета?ъир мемонад. Вале бар хилофи калонсолон на ?амаи ?адуд?ои ара?и бача?о функсия адо мекунанд. Як ?исми ?адуд?ои ара?и кўдакони навзод аз чи?ати морфолог? пурра инкишоф наёфтааст ва аксари ?адуд?ои ара? дар 7 солагии кўдак мукаммал инкишоф меёбанд. ?айра аз он, на ?амаи ?адуд?ои ара?и боли? дар як ва?т ба кор медароянд. Ми?дори ?адуд?ои ара?? коркунанда бо синну сол зиёд шудан мегирад. Дар байни шароити и?лим ва адади ?адуд?ои ара?и ба кор даромада як вобастагии муста?им ву?уд дорад. Чи андоза ?арорати минта?аи и?лими сукунат баланд бошад, ми?дори ?адуд?ои ара?и коркунанда ?амон андоза зиёд аст.
А?амияти пўст дар обутоб ёфтани кўдакону наврасон.
Ифлосшавии пўст аз ?исоби ара??удокун?, хушкшавии ?у?айра?ои эпидермис, барзиёдии чарбуи пўсти ва рўи он фурў нишастани чангу ?убор ба амал меояд. Ба ?ама маълум аст, ки микроб?о дар рўи пўсти тоза дар муддати 30-40 да?и?а нобуд мешаванд, лекин дар рўи пўсти ифлос микроб?о дар муддати 30 да?и?а тан?о 15% кам мешаванду халос. Модда?ои чарбуг? дар оби му?аррар? ?ал намешаванд, барои ?амин барои тоза кардани пўсти бадан собунро истифода мебаранд, ки собун эпидермисро мулоим карда ?у?айра?ои мурдаро ба осони дур мекунад ва модда?ои чарбугиро ?ал мекунад.
Мўй ва нохун аз эпидермиси пўст инкишоф ёфта ?осила?ои пўст ба ?исоб мераванд, ки барии тоза ниго? доштани он?о гигиенаи махсусро риоя кардан лозим аст.
Обутобди?? устувории организмро ба та?ирёбии нога?онии ?арорат ва омил?ои дигари му?ит баланд мекунад.
Раг?ои хунгарди пўсти организми обутобгирифта аз системаи марказии асаб импулс?оро гирифта ни?оят тез васеъ ва танг мешаванд, лекин дар одамони обутоб нагирифта ин протсесси физиолг? ни?оят суст мегузарад.Дар нати?аи системанок обутоб додани организм ин хусусият?о малака ?осил карда устувории организм ба та?ирёбии нога?онии ?арорат баланд мешавад.
?аво, об ва офтоб аз ?ама фактори хуби табиии обутобёб? мебошад. Он?о му?овимати зури организмро ба таъсири шароити номусоиди му?ит ва бемори?ои гунногуни зуком ва сирояткунанда баланд мекунанд. Дар одами обутобгирифта нисбат ба обутобнагирифта ма?сули гарм? тез зиёд мешавад. Дар баччагони обутобгирифта ?иссиёт ба хунуки суст шуда протсес?ои туршшав? дар организм фаъол мешавад. Мубодилаи асос? зиёд шуда, кори дил, системаи хунгард ва нафаскаш? боз ?ам бе?тар мешаванд.
Дар нати?аи обутобёб? афзоиши бошиддати ?у?айра?ои пўст ба ву?уд омада хусусияти му?офизатии он баланд мешавад ва зиёдшавии пигментатсияи пўст ба назар мерасад.
Обутобёбии кўдакон масъунияти он?оро баланд карда, сабаби пешгирии касали?ои гунногуни узв?ои нафаскаш? мегардад. Обутобёбии организми кўдаконро аз хурдсол? сар мекунанд ва талаботи аввалиндара?аи обутобёб? - ин тадри?ият ва системанок? аст. Тадри?ан пасткунии ?арорат ва зиёдкунии давомнок? нати?аи мусбии обутобди?иро меди?ад. Системанокии обутобёб? аз давраи хурдсол? то пириг? давом ди?ад хуб аст, лекин фосилаи калони обутобди?? ба сустшавии коркарди реаксия?ои рефлекс?ои шарт? оварда мерасонад.
Обутобди?? бо ?аво. Обу тобди?ии организм дар ?аво дар шароит?ои гунногуни обу ?аво ва дар фасл?ои гунногуни сол гузаронида мешавад. Таъсири обу тобди?? он ва?т нати?аи хуб меди?ад, ки агар ?арорати ?аво аз ?арорати пўст хеле фар? кунад. Чи ?адаре, ки фар?ият зиёд бошад таъсирнокии ?аво ба организми одам ?амон ?адар баланд мешавад. Бача?о бояд, ки дар ?авои тоза ва?ти худро бисёртар гузаронанд ва ?у?рае, ки он ?о бача?о ?астанд ?авои онро доим шамол дода тоза кардан лозим аст.
Гузаронидани ?авохўр? бе?тар дар рўз?ои гарми аввали ба?ор ?арорат аз 20 дара?а паст набудан хуб аст. Давомнокии ?авохўр? аз 5-10 да?. то 1,5 соат давом ёфта дар бачагони солим то 3 соат дар ?авои тоза буданашон лозим аст. Шабона бо либоси сабук хоб карда, ?у?рае, ки хоб мекунанд ?авои онро пеш аз хоб ?аво додан лозим аст.
Обутобди?? бо офтоб. Радиатсияи офтоб? ба организми одам таъсироти гунногун мерасонад Асосан таъсири нур?ои ултрабунафш бисёр калон аст. Нури офтоб хусусияти бактерисид? дорад илова бар он бо нури офтоб метод?ои муоли?а ва пешгирии бемории рахитро мегузаронанд.
Дар зери таъсири нур?ои ултрабунафш пўст ранги баландро мегирад. Пигментатсияи рўи пўсти зиёд шуда бо ?амин бофта?ое, ки чу?уртар ?ойгир шудаанд аз таъсири барзиёдатии нури офтоб эмин мегарданд.
?абулкунии ванна?ои офтоб? нисфирўзии аввал хуб буда, яъне аз соати 8-9 то 11-12 гузаронидан мумкин аст. Байни хўрокхўр? ва ?абули ваннаи офтоб? 1,5-2 соат фар?ият шуданаш лозим аст. Ваннаи якумро 5-7 да?и?а давом дода муддати онро о?иста о?иста ба 34-40 да?ива расонидан мумкин аст.
Дар ва?ти ваннаи офтоб? сарро бо сарпўши рангаш кушод ё чатр пўшидан зарур аст. Баъди ?абулкунии ваннаи офтоб? дар соя 10-15 да?и?а нишаста баъд оббоз? кардан лозим.
Обутобди?? бо об. Об ?амчун обутобди?анда аз ?аво таъсираш зўртар буда ин ба гармигузаронии хуби об вобастаг? дорад. Дар ва?ти оббоз? тонуси раг?ои хунгард бо тез? дигаргун шуда ?ая?оннокии системаи асб ба амал меояд. Ба обутобди?ии об? обпош?, душ, оббоз? дар ?авз?ои махсуси болопўшида, оббоз? дар кўл, дарё ва ба?р дохил мешавад, ки ба организми кўдакон таъсири мусб? мерасонад.
Просмотр: 3655