Хусусият?ои синну солии сохт ва ташаккули функсионали нимкура?ои калони ма?зи сар
Дата: 2016-09-22
Нимкура?ои калони ма?зи сар ?амчун чатр ма?зи сарро пeшидааст. Нимкура?ои калони ма?зи сар нисбат ба дигар ма?з?о аз ?и?ати эволюсиони ?авон мебошад. Нимкура?ои калони ма?зи сар аз 14 миллиард ?у?айра?о таркиб ёфтааст, сат?и умумии он ба 2500 см2 баробар аст. Нимкура?о аз чин?о ва ?eяк?о иборат, ки сат?и нимкураро зиёд мекунад.
Нимкура?ои калони ма?зи сар аз чунин намуд ?у?айра?о ташкил ёфтааст - ?у?айра?ои ситорашакл, пирамидаг? ва дукшакл. ?у?айра?ои ситорашакл ?у?айра?ои афферент? ба шумор рафта, ?у?айра?ои пирамидаг? ва дукшакл ?у?айра?ои эфферент? ба шумор меравад.
?у?айра?ои нимкурра дeнгича?о ?осил мекунанд, ки онро шипик?о меноманд. ?осил шудани шипик?о дар зиёд шудани синапс?о сабаб мешавад, ч? ?адар синапс?о зиёд гардад, ?амон ?адар ахборот?о анализ ва синтез мешавад ва ?амон ?адар ахборот ниго? дошта мешавад, ки ин боиси ?осил шудани хотира мегардад.
Дар нимкураи калони ма?зи сар нах?ои асаб? мав?уд, ки он?о ба 3 гурe? та?сим мешаванд:
1. нах?ои асаби ассосиатив?
2. нах?ои асаби комиссурам
3. нах?ои асаби робитав?
?у?айра?ои асабие, ки нах?ояшон ?амон нимкурраро мепайванданд нах?ои асаби ассосиатив? меноманд.
?у?айра?ои асабие, ки нах?ояшон ду нимкураи ?амномро бо ?ам мепайвандад нах?ои асаби комиссурали меноманд.
?у?айра?ои асабие, ки нах?ояшон ба шeъба?ои поёнии ма?з мераванд нах?ои асаби робитав? меноманд.
?у?айра?ои асаби нимкура?ои калони ма?зи сар шакл?ои гуногун дошта бошад, ?ам он?о хусусият?ои якхела доранд аз ин ли?оз ?авсии нимкура?о 1,5-4 мм-ро ташкил меди?ад ва аз 6 ?абат иборат аст.
1. Кабати молекулав? – ки ин ?абат аз ?у?айра?ои хурд ташкил ёфтааст.
2. Кабати донагии боло? – ки ин ?абат аз ?у?айра?ои шаклашон гуногун ташкил ёфтааст.
3. Кабати пирамидагии беруна – ки ин ?абат аз ?у?айра?ои шаклашон пирадамонанд ташкил ташкил ёфтааст.
4. Кабати донагии дохил?
5. Кабати пирамидагии дохил?
6. Кабати ?у?айра?ои гуногун шакл
Нейроглияро ?амро?и ?у?айра меноманд
Нейроглия чунин вазифа?оро и?ро мекунад:
1. Такго?и
2. Трофики
3. Бо хун таъмин кардани ?у?айра?ои нимкура
Нимкура?ои калони ма?зи сар хосияти антогокисти дорад. Тарафи рости нимкура тарафи чапи танаро танзим мекунад, тарафи чапи нимкурра тарафи рости танаро танзим мекунад.
Нимкураи калони ма?зи сар ва вазифаи онро олимон бо чунин метод?о муайян карда истодаанд.
1. Кисман экстеркасия кардан (вайрон кардан) дар ин ва?т ?исман рефлекс?о нест мешавад. Агар пурра вайрон карда шавад ?ама намуди рефлек?ои шарти тамоман нест мешаванд.
Масалан: агар ?исми чакка вайрон карда шавад шуново? вайрон мешавад.
2. Методи гистолог? – ?у?айра ё бофта?ои нимкураро гирифта та?лил карда мешавад.
3. Методи биохимиёв? – хуни ба нимкурра рафта ва аз он беруншударо гирифта та?лил карда мешавад.
4. Муайян кардани биобар?и нимкура?ои калони ма?зи сар
5. Методи рефлекси шарт?
Дар асоси омeхтани ?исм?ои нимкура?ои калони ма?зи сар олим Бродман нимкураро ба 200 майдон ё доира та?сим мекунад. Нимкураро ба ?исса ё паллаи пешонаг?, фар?и, пушти сар ва чакка ?удо карда мешавад.
?ар яки ин пала?о ба доира?о ?удо мешавад. Дар доира?о маркази ин ё он анализатор макон гирифтааст. Масалан: анализатори ?аракат дар чини маркази дар ?исми пеш макон гирифтааст, ки вай доираи 3,4-ро дар бар мегирад. Инчунин дар ?исми пеши нимкурра майдон?ои 6, 8, 9, 10 ?ойгир аст, ки онро майдони прематор? меноманд. (пеш аз ?аракати), майдони 6 координатсияи ?аракатро дар фазо ниго? медорад, майдони 8 ре?аи ?аракати одамро муайян мекунад, майдони 9, 10 ?аракат?ое, ки дар одам ба амал меояд онро ба намуди хотира ниго? медорад ва дар оянда онро такрор мекунад.
Анализатори ?ис – дар а?иби чини маркази макон гирифтааст вай майдони 1,35 ва ?исман 7-ро дар бар гирифтааст, ки ба ин ?исм аз ресептор?ои пeст ?ая?он?о меояд. Дар ?исми а?иби нимкура?ои калони ма?зи сар дар майдон?ои 17, 18 ва 19 маркази амализатори босира ?ойгир аст. Агар майдони 17 вайрон гардад он го? нобино? дар одам ба ву?уд меояд, ?ангоми вайрон шудани майдон?ои 18, 19 нобинои нисбати ранг, хат, ба амал меояд.
Анализатори сомеа – ин марказ дар ?исми кeндалангии чини маркази макон гирифтааст, ки он майдони 43-ро ба худ мегирад. Агар ин майдон вайрон шавад он го? карии пурра дар одам мушо?ида мешавад. Агар ?исм?ои гуногуни он нобуд гардад, муайян карда натавонистани овоз ва хотираи шунаво? вайрон мешавад.
Анализатори шомма – ин ?оло пурра муайян карда нашудааст, лекин олимон тахмин мекунанд, ки вай дар ?исми чакагии нимкурра макон гирифтааст. ?амин тавр: 1. Нимкура?ои калони ма?зи сар аз ?и?ати та?омулот ?авон бошад, ?ам аз болои фаъолияти ?амаи ?исм?ои системаи маркази асаб назорат мебарад. 2. Фаъолияти ?амаи узв?ои дохилиро мутта?ид месозад. 3. Бо иштироки нимкура?ои калони ма?зи сар дар одам тафаккур ва шуур ба амал меояд. 4. Рефлекс?ои шарти фа?ат дар нимкура?ои калони ма?зи сар ба амал меояд.
Просмотр: 2384