Давра?ои инкишофи организм, гетрохронизм инкишоф
Дата: 2016-09-22
Хусусияти асосии одам нисбат ба ?айвонот тафаккур, нут? ва сер?аракатии e мебошад ва ин ба фаъолияти ме?натии вай ало?аи зич дорад. Яке аз хосият?ои сабзишу инкишофи кeдакони асри муосир акселератсия, яъне инкишофи босуръати бадан аст, ки вай дар инкишофи бошиддати системаи асабу ?исми бача?о зо?ир мегардад. Мувофи?и маълумот?ои ?озира, ташаккули бадани инсон дар 22 -25-солаг? ба итмом мерасад.
Ба давра?о (мар?ала?о) та?симкунии синну сол. Па?eишго?и илмию тад?и?отии физиологияи кeдакону наврасони соби? АИТ СССР чунин давра?ои инкишофи баъдибатнии кeдаконро пешни?од карда буд:
1) Тифлони навзод - аз рeзи таваллуд то 10 рeзаг?;
2) Синни ширмак? - аз 10 рeзаг? то 1-солаг?;
3) Айёми кeдакии пештар ё пеш аз то мактаб? - аз 1 то 3-солаг?;
4) Айёми кeдакии аввал ё синни томактаб? - аз 4 то 7 - солаг? (?ардуи давраи мазкурро мар?алаи дандон?ои шир ?ам мегeянд);
5) Айёми кeдакии дубора ё давраи хурди мактаб? - "писаракон" аз 8 то 12- солаг?, "духтаракон" - аз 8 то 11- солаг?;
6) Синни наврас ё давраи миёнаи мактаб? - "писарон" - аз 13 то 16-солаг?, "духтарони навбова" - аз 12 то 15 - солаг?;
7) Синни ?авон? ё давраи калони мактаб? — "?авонписарон" — аз 17 то 18-солаг?, "духтарон" ё "духтарони навбова" - аз 16 то 18-солаг?;
8) Давраи камолоти аввал - "мардону занон" - аз 19 то 35 - солаг?;
9) Давраи камолоти дуюм - "мардон" - аз 36 то 60 - солаг?, "занон" - аз 36 то 55-солаг?;
10) Синни солхeрда, миёнсол, мeйсафед — "мардон" — аз 62 то 74-солаг?; "занон" — аз 56 то 74 - солаг?;
11) Давраи пир?, пиронсол? — "мардону занон" — аз 75 то 90-солаг?;
12) Дарозумрон - аз 90 - солаг? боло.
Мувофи?и таснифи (ВОЗ — ТУНТ) Ташкилоти Умуми?а?онии Нига?дории Тандуруст? (1964) се давраи пириро фар? мекунанд: 1) шахсони пири миёнсол - аз 45 то 59 - солаг?; 2) шахсони солхeрда - аз 60 то 74 - солаг?; 3) шахсони кe?ансол ё пир - аз 75 - солаг? боло.
Дар синни ширмак? кeдак шиддатноктар инкишоф ёфта, дар ин мар?ала ?адаш 1,5 бору вазнаш 3 карат меафзояд. Синни аз 1 то 7 -солагиро боз давраи бачагии бетараф ?ам меноманд, чунки аз ?и?ати шаклу андоза?о бадани писарону духтарон ?ариб аз якдигар фар? намекунанд. Дар мар?алаи аз 8 то 12-солаг? андоза?ою таносубии бадани кeдакон та?йир ёфта, хусусият?ои ?инс? пайдо мешаванд, инкишофи узв?о шиддатноктар суръат гирифта, дар духтарон боли?шавии ?инс? о?оз меёбад.
Синни наврасиро боз давраи боли?шавии ?инс? ё пеш аз "пубертати" ?ам меноманд, ки дар ин синну сол (13 - 16-солаг?) дар писарбачагон боли?шавии ?инс? о?оз меёбад, яъне ?адуд?ои ?инсии писарбача босуръат ташаккул меёбанд, нишона?ои иловагии ?инс?, аз ?умла та?йир ёфтани овоз (мутатсия), расидани мeй?ои зери нофу зери ба?ал ва лаби болою мана? мушо?ида карда мешавад. ?айр аз ин, ?ади ин писарбачагон аз ?исоби босуръат афзудан баланд мешавад ва ?оказо.
Синни ?авониро давраи боли?шавии ?инс? ё "пубертат?" ?ам меноманд, ки ин мар?ала дар духтарон аз 13 - 14 то 18 - 20-солаг?, вале дар писарон бошад, аз 15 - 16 то 19 - 23-солаг? давом мекунад. Дар нати?а писарон ба ?авонписару духтарон бошанд, ба ?авондухтар ё дeшиза табдил меёбанд.
Одам то ба синни бало?ат расидан ро?и дуру дарози инкишофро тай мекунад.
Агар умри одам 90 сол ?абул карда шавад, дар ин сурат онро та?рибан ба сс давраи баробар та?сим кардан мумкин аст. Давраи аввал то 25-солаг? — давраи таълим, андeхтани дониш, ?осилкунии ма?орату малака, ба шакл даромадани ахло?у одоб мебошад. Давраи дуюм — аз 25 то 60-солаг? — давраи э?одкор? мебошад. Ин давраи ?eшу хурeши имконият?ои э?од?, бунёдкории фард мебошад. Со?а?ои муси?а, математика ва баъзе со?а?ои дигар аз он мустасно аст. Дар ин со?а?о ?обилияти э?од? хеле барва?т зо?ир мегардад. Ни?оят, давраи сеюм — аз 60 то 90-солаг? — давраи суст шудани имконият?ои э?одкор? ва ?исмон? мебошад.
Просмотр: 2095