Дата: 2016-05-28
?исоб?ои актуар? ин усул?ои риёз? ва омории тад?и?оти ташаккулёбии нати ?а?ои су?урта ва тариф?ои су?уртав? аз рўи намуд?ои су?урта мебошад. Методологияи ?исоб?ои актуар? ба назарияи э?тимолият, назарияи адад?ои калон, истифодаи омори риёз? ва тад?и?от?ои демограф? асос ёфтааст,
Су?уртакун? таърихи зиёда аз ду ?азорсола дошта бошад ?ам, вале он асосан пас аз му?аррар намудани асос?ои риёзии назарияи э?тимолият ва ?амъ овардани маълумот?ои са?е?и боварибахши омор? такмил ёфтааст. Дар баробари баву ?удоии ин замина?о имконияти коркарди техникии ?исоби су?уртав?, ки бо амалиёт?ои дарозмў?лат ва куто?мў?лати су?уртаи ?аёт (шахс?) ва амвол ва ё ба таври кўто? - ?исоб?ои актуар? меноманд, ба амал омаданд. Калимаи актуар? аз калимаи лотинии «actuaris» гирифта шуда, маънояш шўъбаи ?айди ?олати ша?рванд? мебошад.
Ба ташаккулёбии техникаи актуар? дар соли 1762 дар ша?ри Лондон кушодашавии ?амъияти су?уртавии «Эквитебл» мусоидат намуд. Баръакси ?амъият?ои су?уртавии пештар амалкунанда, «Эквитебл» оид ба су?уртаи мавриди фавт тариф?ои синну солро бо тарифи пардохт?ои су?уртав?, ки дар асоси ?адвали фавт тартиб дода шуда буданд, мегузаронид. Аз рўи та ?рибаи «Эквитебл», аввал дар Англия, баъдтар дар дигар мамлакат?о ?амъият?ои дигари су?уртав? фаъолият менамуданд. Бо гузашти ва?т он?о маълумот?ои омории фаровонро ?амъ намуданд, ки ба он?о имконияти доимо ани? намудани тариф?ои су?уртав? ва такмили техникаи ?исоб?ои су?уртавиро дод. Дар рафти чунин фаъолият кадр?ои боихтисоси су?уртав? – риёз? (актуар) ба воя расиданд ва адабиёт?ои махсус дар ин со?а пайдо шуданд.
Дар соли 1849 дар Лондон ба таъсиси институти ма ?мўи ?онуну ?оида?ои актуар?, ки ?оло фаъолият менамояд, асос гузошта шуд (?ама кормандони институт мутахассисони со?аи мазкур буданд), ки вазифаи асосиаш коркарди техникии ?исоб?ои су?уртав? ва тайёр намудани кадр?ои нави су?уртав? – риёз? ба ?исоб мерафт, ки ба он?о дар баробари такмили амалиёт?ои су?уртав? талабот низ муттасил меафзуд. ?оло муассиса?ои илм?-техникии ба ин монанд дар аксарияти мамлакат?о мав ?уд мебошанд. Аз ?умла, институти актуар? дар ШМА ?ариб 12,0 ?азор, дар Британияи Кабир 5,5 ?азор, дар Япония 2,0 ?азор шахсро (кормандро) дар бар мегирад.
Дар аксар мамлакат?ои мутара??ии саноат? фаъолияти актуар? ба гурў?и ало?идаи касб? ?удо карда шудааст. Ми?дори шахсони ба фаъолияти актуар? маш?улбуда дар ?исобот?ои меъёрии ме?нат нишон дода мешавад.
Фаъолияти актуар? яке аз касб?ои бонуфуз дар мамлакат?ои ?арб ба ?исоб меравад, ки гуво?и он нати ?аи саволнома – пурсиш оид ба касб?ои дар байни ?авонон бештар маъмул, мебошад, ки дар соли 1986 рўзнома?ои «Ню Йорк Таймс» ва «Крисчиен сайенс Монитор» гузаронида буданд.
Тара??иёти асосии су?уртакун? аз миёнаи асри Х1Х о?оз шуда, минбаъд риво ? ёфт. Бо васеъшавии доираи масъала?ои актуар?, ки барои ?амаи ширкат?ои су?уртав? ди??ат ?албкунанда буд, дар соли 1889 Итти?оди ( ?амъият-ассотсиатсияи) байналхал?ии актуар?о (IAA) ташкил карда шуд. Дар соли 1895 та?ти ро?барии ин ?амъият дар Брюссел ан ?умани аввалини актуар?о барпо гардид. Дар назар буд, ки соли 1915 дар ш. Санкт-Петербург ан ?умани ?аштум барпо мегардад, ки аз нуфузи мактаби актуарии рус дар арсаи байналхал?? гуво?? медод ва ба ?айати он В. Граве, Н. Луначарский, В. Малишевский, С. Салевич ва дигар мутахассисон дохил буданд.
Ан ?уман?ои байналхал?ии актуар?о (ICF) яке аз во?еа?ои бузург дар со?аи илми су?урта буданд. Он?о дар се-чор сол як маротиба гузаронида мешаванд. Ба ў?дадори?ои он?о табодули та ?рибаи пеш?адам дар со?аи назарияи актуар?, ба як шакл даровардани усул?ои ?исоби актуар? ва нишона?ои актуар? (охирин бор намунаи ингуна нишона соли 1954 дар Мадрид, ки ан ?умани XIV гузашта буд, ?абул гардида буд), дохил мешаванд.
Аз 10 то 16 июли соли 1988 дар ша?ри Хелсинкии Финляндия Ан ?умани XXIII байналхал?ии актуар?, ки ?ариб 2 ?азор мутахассисро аз 36 мамлакат гирд оварда буд, гузашт.
Фаъолият (иштирок) дар ин ан ?уман аввалин такон барои су?уртаи давлатии умумииттифо?ии ?амонва?та барои ташкили шўъбаи ?исоби актуар? гардид ва дар оянда дар назар буд, ки чунин шўъба?ои ?исоби актуар? дар ?амаи ?ум?ури?ои Иттифо?, аз ?умла дар Ташкилоти су?уртаи ?ум?урии То ?икистон ташкил карда мешаванд.
Аммо пас аз пошхўрии Итти?оди Шўрав? чунин шўъба дар сохтори ташкилоти су?уртаи ?ум?урии То ?икистон ташкил карда нашуд.
?оло дар мамлакат?ои мутара??? актуар?о дар ширкат?ои су?уртавии ?аёт, дар ширкат?ои су?уртавии ба су?уртаи амвол маш?ул буда, дар ?амъият?ои азнавсу?уртакун? ва дар ташкилот?ои назорати су?уртав? фаъолият менамоянд.
Актуар?ои дар ширкат?ои су?уртавие, ки ба су?уртаи ?аёт ва амвол ало?аманд кор мекунанд, ба чунин намуд?ои фаъолият маш?уланд:
Хизмати актуар? дар ширкат?ои азнавсу?уртакунанда на?ши му?имро мебозад. Чи тавре ки аз боби 12-и «Азнавсу?уртакун?» – и ?амин китоб аён аст, азнавсу?уртакун? чунин сохти муносибат?ои и?тисодиро дар худ та ?ассум менамояд, ки дар нати ?а су?уртакунанда барои су?уртакун? хавф?оро ?абул намуда, ?исме аз масъулияти онро ба су?уртакунандаи дигар бо ма?сади ба мувозинат овардани бастаи (портфели) шартнома?ои су?уртав? ва таъмини устувории молиявии амалиёт?ои су?уртав? меди?ад. Андозаи ани?и маъсулияти ширкати су?уртав?, ки ба су?уртакунандаи дигар (азнавсу?уртакунанда) дода мешавад, мувофи?и имконият?ои молияв? муайян карда мешавад.
Актуар?ои ширкат?ои азнавсу?уртакунанда барои амал? намудани сиёсати самараноктари азнавсу?уртакун? масъул мебошанд. Мураккабии ин вазифа асосан аз ихтилофнок будани раванди худи азнавсу?уртакун? бармеояд. Аз як тараф, азнавсу?уртакун? устувории молиявии амалиёт?ои су?уртавиро таъмин менамояд, аз тарафи дигар, ба азнавсу?уртакунанда гузаронидани ?исми пардохти воридшударо та?озо менамояд, ки ин нати ?а?ои молияв?- и?тисодии фаъолияти ширкати су?уртавиро паст мегардонад.
Барои актуар?ои то ?ик, вобаста ба пайдоиши минбаъдаи ми?дори зиёди ташкилот?ои су?уртав? бо шакл?ои гуногуни моликият, ки со?иби дорои?ои нисбатан ма?дуди молиявианд, та ?рибаи ширкат?ои азнавсу?уртакунандаи мамлакат?ои хори ?? а?амияти махсус пайдо менамояд. Дар ин шароит ?ифзи манфиат?ои су?урташавандагон ва таъмини устувории молиявии бозори су?уртав? дар ?ум?ур? дар ми?ёси шакл?ои гуногуни он, бе татби?и васеи амалиёт?ои азнавсу?уртакун? дар фаъолияти су?урта, ?айриимкон аст. Махсусан, агар тартиби азнавсу?уртакун? дар байни су?уртакунандагони ?ум?ур? ва азнавсу?уртакунандагони хори ?? истифода бурда шавад.
Боз як ширкаткунандаи му?ими фаъолияти актуар? - ин ташкилоти назорати давлатии су?урта мебошад. Дар адабиёти и?тисод? фар? намудани ду шакли асосии назорати давлат? – «тартиби оммав?» ва «тартиби меъёр?», ?абул шудааст. «Тартиби оммав?» табъу нашри нати ?аи фаъолияти молияв? - и?тисодии худи ширкат?ои су?уртав?, инчунин на?шаи молиявии ояндаашонро бо та?йирот?ои иловашуда ба назар мегирад. Актуар?ои дар доираи услуби мазкур фаъолиятнамоянда вазифадоранд, ки ?исоби фоида ва зарарро дар намуд?ои ало?идаи су?урта (пеш аз ?ама дар со?аи су?уртаи ?аёт, ки барои он доираи асоснокии муайян намудани ба истило? «захираи математикии пардохт?о» тафтиш карда мешавад) назорат намоянд ва дурустии хар ?номаи сармоягузор? ва ?айраро тафтиш кунанд.
Мувофи?и «тартиби меъёр?» ширкат?ои су?уртав? ?ангоми гузаронидани амалиёт?ои су?уртав? муайян намудани меъёр?оро ба ро?бар? мегиранд. Дар ин ?олат ба доираи вазифаи актуар?о та?лили коркарди меъёр?ои номбурда ва назорати риояи он?о дохил мешаванд.
Ташкилот?ои назорати давлатии су?уртав? барои ташкили ширкат?ои нави су?уртав? и ?озат меди?анд. Дар ин ?олат актуар?о оиннома ва шартнома?оро оид ба ташкили ширкати су?уртав?, вара?аи (ведомости) ?исоби нархнома?ои тарифиро та?лил менамоянд. Дар як ?атор маврид?о ва ма?з дар ?олати муайян намудани норасоии таъмини арз?, амалиёт?ои су?уртавии дар назар буда, хадамоти актуарии ташкилоти давлатии назорати су?уртав? метавонад барои ташкили муассисаи су?урта и ?озат нади?ад.
Хадамоти актуарии назорати давлатии су?уртав? оиди ?у?у? доштани ин ё он ширкати су?уртав? дар фаъолият барои гузаронидани намуд?ои дигари су?урта, ворид намудани та?йирот?о ба оинномаи ширкат?ои су?уртакун? ва инчунин ба андозаи тариф?ои су?уртав?, хулосаи худро меди?ад.
Просмотр: 1447
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved