Дата: 2016-05-26
Треккинг ё ки туризми пиёдагард – яке аз намуд?ои туризми па?н гашта ба ?исоб меравад. Туризми пиёдагард тайёри махсус ва лавозимоти махсусро талаб намекунад. Бесабаб нест, ки маршрут?ои пиёдагард маш?урияти худро гум накардааст, ва яке аз намуд?ои серталаб ба ?исоб меравад, барои минта?а?ои саноати инкишоф ёфта ва урбанизми (ша?ришав?).
Ин намуди туризм бисёртар дар мамлакат?ои инкишоф ёфта; ШМА ва Германия ба чашм мерасад, ки он?о бештар ва?т?ои истиро?ати худро ба туризми пиёдагард? сарф мекунанд. ?амин хел амрикои?о истиро?ат мекунанд дар пейзаж?ои милл?, пайро?а; аврупои?о бошанд; - ба маршрут?ои пиёдагард? Норвегия, туристон аз дигар мамлакат?о бошад, барои тамошои пайро?аи Инков ва Андек ва ?айра.
Аммо туристони пиёдагард ба табиат зарари эстетик? ва эколог? мерасонанд. Зарари эстетик? бисёртар бо партов?о ало?аманд? дорад, ки бисёртар аз ?афои худ гурў??ое, ки инструкторони бепарво доранд, партофта мераванд; зарари эколог? бошад дар он зо?ир мегардад, ки туристон ба табиат зарари модд? мерасонанд; дарахтонро мебуранд, растани?ои фойданокро барои табобат ?амъ мекунанд, гул?ои нодирро мекананд ва ?айра.
Ба маршрут?ои пиёдагарди байналхал?? дохил мешавад;
- пайра?ои пейзажи Аппаласи дар ШМА масофаи умуми 3473 км дарбар мегирад; аз Аппала ва 14- штатхои Амрико мегузарад;
- пайро?аи Инков дар Перу – ро?и ?адима буда, дарозиаш 33 км, ?ойгир мебошад, дар маркази Андох аз ша?ри Куско то ша?ри Магу- Пингу;
- маршрути Альп?ои Япония дарозиаш 38 км, сар мешавад аз ша?ри Комикот, мегузарад аз ку??ои Яри ва Хатока;
- маршрути Оверленд – Трэк дар ?азираи Тастания дар Австралия дарозиаш 80 км, мегузарад аз манзаро?ои Альпи ва умуман ?ойхои номокуи (необитаемой).
Сайё?ат бо нотуралистон – як?атор тур?ои экологи гуногун ву?уд дорад, ки ро?бари мекунанд; олимони – нотуралистон мисол тур?ои ботаник?о ба худ дохил мекунад; шиносои бо растани?ои тропики, ?ангол?о, степей, тундра ва хоказо. Чунин гуногуниро дар зоология, орнитологи (шиносои бо паранда?о), этномоги (шиносои бо ?ашарот?о), ихтиологи (шиносои бо мо?и?о), геологи ва дигар тур?о.
На?ши асосиро дар сафар бо нотуралистон олимони, ки экскурсонт?оро бо ?аёти табиат шинос мекунанд, мебозанд.
Маълумот?ои он?о ?а?онбини экотуристонро васеъ намуда на?ши асосиро барои ниго?дори табиат мебозад. Яке аз минта?а?ои байналхалкие, ки барои ниго?бини парандагон машгул аст, ин?о ба шумор мераванд;
- ботлоки субтропики Эверглейда (ШМА);
- ?ангал?ои тропики Косто – Рико;
- ботлок?ои экосистемави дар ма?алли Пантанал (Бразилия);
- води калони Рифтова (Кения);
- каламрави парки миллии Какаду (Австралия);
- ним?азираи Антарктида (Антрактика);
Минта?ахои номбар шуда маънои онро надоранд, ки он?о шав?овар мебошад, балки тарзи ?абули хуби туристон ба ин минта?а?о, шумораи он?оро зиёд мекунад.
Сафару сайё?ат бо вилосипед – дар яке аз мамлакат?о вилосипед намуди асоси на?лиёт ба шумор меравад, асосан ин давлат?ои Осиё мебошад. Бинобарин дар Аврупо тенденсияи истифодабарии микдори вилосипед?о зиёд шуда истодааст, бо баробари ин ?ар як оила метавонад, як ё якчанд мошини сабукрав дошта бошад.Баргаштани ин намуди на?лиёт ба табиат зараре намерасонад. Мисол дар Финляндия ба ?айр аз ро??ои автомобилгард, ро??ои вилосипед сохта шудааст, ва аз он фаъолона истифода мебаранд.
Се шакли асоси вилосипед вучуд дорад; ро?и, ку?и, кроссови.
Вилосипеди ро?и – барои куча?о пешбини шудааст бо шина?ои борик ва колисаи тунук; Вилосипеди ку?и бо шинахои рефлени па?н ва рессар?ои махсус барои зарба?оро хис накардан; Вилосипеди кроосави – ду гибрид, аз вилосипед?ои номбаршуда фар? мекунад, ва бе?тар мебошад. Яке аз маршрут?ои маш?ури вилосипеди дар ку??ои Скалисти Канада, ва парки милли Бонф ва Часпер ?ойгир мебошад.
Сафару сайё?ати савора (верхом) –аспсавор ва (вьючены) ?айвон?о дар туризми экологи васеъ истифода бурда мешавад, ?ам барои туристон ва ?ам барои боркаши лозим мебошад.
Туризми аспи (конный туризм) –яке аз намуд?ои туризми па?н гашта ба ?исоб меравад .Туризми аспи дар тамоми ?а?он инкишоф ёфта истодааст. Маршрутхои саворагарди гуногун мебошад : он?о аз махаллхои ку?сор ,аз у?астка?ои оби (переправа); аз у?астка?ои барфи ,ки аз 50-80см боло набошад метавонанд гузаранд. Маршрут?ои саворагарди ма?дудият?ои худро дорад : аспсаворон набояд бо ро?и мошингард ?аракат намоянд .
Дар байни маршрут?ои саворагардон, ки шу?рати байналхал?и доранд, ин?о ба шумор мераванд: парк?ои милли ШМА, Колифорнияро мисол овардан мешавад, ки барои ба ин тур?о рафтан бояд як сол пеш ?ойро брон намудан лозим аст.
То?икистон метавонад ин намуди туризмро дар Сари Хосори Вилояти Хатлон инкишоф ди?ад.
Ба ?айр аз асп?о барои гузаронидани тур?ои экскурсиони аз дигар намуди ?айвонот истофода мебаранд. ?амин тавр дар парки милли Читан дар Непала пешни?од мекунанд, сайру сайё?ат бо фил?о .
Тур?ои дохили оби –?ам бо талабот ва маршрут аз дигар намуди туризм фар? мекунад. Турхои байдари, каякинг, маршрутхо бо истифодаи катомаранг ва плотхо ва гайра: -сайру сайё?ат, ки ба му?ити атроф зарар намерасонад.
Шумораи чой?ое, ки дар ?а?он маш?уранд, ин?о ба ?исоб мепаванд:-Дарёи Татшеншини ва Алекс (Аляска ва Юкон, ШМА ва Канада ) ;
-Маршрут?о бо лодка ва байдарка аз дарёи тропики Пакуара (Косто-Рико );
-Круиз аз Манауса то ?ангал?ои троники (дарёи Аллозоика –Бразилия);
-Сайё?ат бо теплаход, парахот, ё ки лодка (ба дарёи Сепик, Папуа –Гвенаи Нав); ва ?айра .
Ин намуди туризмро дар дарёи Помир, Варзоб, Ромит инкишоф дода метавонем.
Сайё?ати ба?ри –дар сафар?ои дарозмуддати ба?ри ташкилкуни тур?ои экологи бо истифода аз теплаход?о, ки андозаашон хурдтар мебошад аз теплахот?ои ба?ри. Ба хайати ин гуру? экскурсаводон, лекторони даъват шуда ба барномаи тур дохил мешавад: чорабини?ои махсус, чамъовари ва утилизатсияи партов?ои модди.
Дар экскурсияи куто?муддат, туристон дар со?или ба?р зиндаги намуда барои ба ба?р баромадан аз лодкахои матордор ва аз байдаркаи ба?ри истифода мебаранд.
Яке аз намуд?ои па?нгаштаи сафар?ои ба?ри дайвинг ба ?исоб меравад. Ба ин намуди туризми экологи диккати ?иди бояд дод, чунки он алокаманд аст бо решшавандаги ва захира?ои табии зудшикан ва окибат?ои ояндаи ин намуди сафар.
Дайвинг –шиновари бо никоб?ои махсус, ё ки гутовар шудан бо акваланг. ?ой?ое, ки бисёртар ба ин намуди туризм, туристон меоянд, ин Риф?ои Каралливи , ки яке аз чоё?ои зебо ва ?амзамон бо нозуки?ои табиат шинос шудан. Рифи Каралливи хеле масо?атикалонро дарбар мегирад, аз тропик?о ва субтропик?ои оби масофаи умумиаш бо ба?огузори мутахассисон ба 600 ?азор км2 мерасад: та?рибан 60 фоизи он аз Укёнуси ?инд ва ба?ри Сурх ,25 %аз Укёнуси Ором , 15% аз Ба?ри Кариб мегузарад .
Минта?а?ои байналхал?? ва марказ?ои туризми эколог?.
Аврупо: Масо?ати он 10498 хазор км2 дарбар мегирад. Тавсифномаи минта?аи Аврупо (дар чадвали 5) нишон дода шудааст. Ниго? накарда ба масо?ати на он ?адар калон табиати Аврупо гуногун мебошад. Аврупо ?ойи намоёнро барои инкишофи туризм иш?ол менамояд. Ба ?иссаи ?амаи мамлакат?ои Аврупо 18 фоизи а?олии кураи замин зиндаг? мекунад, зиёда аз 70 фоизи бозори байналхал?? туристи ва та?рибан 69 фоизи асъор?ои воридшуда рост меояд. Яке аз минта?а?ое мебошад, ки туристон зиёд ворид мешавад, ва намуди туризми эколог? дар ин минта?а хело инкишоф ёфтааст.
Амрикои Шимол? –сеюм континенти кураи замин ба ?исоб меравад. Масо?аташ 24238хазор км2-ро дарбар мегирад ва ба он Греландия ва
?азираи Ба?ри Кабир дохил мешавад. Маълумот?ои ченаки ?аламрав зичи а?оли ва сат?и урбанизатсия нишон дода шудааст (дар ?адвали 6).
Дар худи Канада 34- парки милл? мав?уд аст, ки дар он?о ин намуди туризм инкишоф ёфтааст. Ва яке аз ?ой?ои истиро?ати (туристони хори?и) ба ?исоб меравад.
?адвали 5
№ |
Номгўи минта?а?о
|
Масо?ат |
Зичи а?ол?,наф. |
А?олии |
А?олии |
1 |
Аврупои Шимол? |
853090 |
30 |
84 |
16 |
2 |
Скандинаваи ?ануб? |
456564 |
61 |
87 |
13
|
3 |
?азира?ои Британи |
315160
|
291 |
87 |
13 |
4 |
Мамлакат?ои Бенилюкс |
73016 |
302 |
92 |
8 |
5 |
Германия |
356910 |
229 |
86 |
14 |
6 |
Фаронса |
|
|
|
|
7 |
Ним?азираи Пиринс |
597170 |
80 |
69 |
31 |
8 |
Ним?азираи Альпи |
301270 |
196 |
69 |
31 |
9 |
Мамлакат?ои Алпи |
94275 |
175 |
58 |
42 |
10 |
Аврупои Маркази |
522180 |
124 |
65 |
35 |
11 |
Балкани ?арб? |
162135 |
140 |
44 |
56 |
12 |
Балгория ва Гретсия |
263164 |
95 |
65 |
35 |
13 |
Румыния, Молдова, Украина |
867740 |
92 |
62 |
38 |
14 |
Мамлакат?ои Балтии ва Белоруссия |
375656 |
49 |
69 |
31 |
15 |
Россия |
17075400 |
9 |
74 |
26 |
?адвали 6
Таснифномаи асоси Канада, ШМА,Мекихо
Р\т |
Номгўи минта?а?о |
Масо?ат км2 |
Зичии а?ол? наф ,ба 1км2 |
А?олии ша?р% |
А?олии де?от% |
1 |
Канада |
9220970 |
3 |
78 |
22 |
2 |
ШМА |
9166600 |
28 |
75 |
25 |
3 |
Аляска |
1518800 |
0.3 |
68 |
32 |
4 |
Гавай |
16759 |
69 |
89 |
11 |
5 |
Мехико |
1958200 |
46 |
74 |
26 |
Амрикои Маркази ва ?ануб? аз ?ама кураи замин, ки дорои табиати гуногун ва нотакрор ниго? дошта шудааст. Маълумот?о дар бораи ?аламрав, зичи а?оли ва сат?и урбанизатсияи минта?аи Амрикои Марказ? ва ?ануб? нишон дода шудааст (дар ?адвали 7).
?адвали 7
№ п/п |
Номгуи минта?а?о |
Масо?ат км 2 |
Зичи а?олии наф ,ба 1км 2 |
А?олии ша?р % |
А?олии де?от % |
1 |
?азира?ои БассейнииКабир |
229005 |
153 |
45 |
55 |
2 |
Амрикои Марказ? |
509640 |
60 |
47 |
53 |
3 |
Амрикои Шимол? ва ?ануб? |
2879060 |
19 |
78 |
22 |
4 |
Амрикои ?арб? ва Шимол? |
2641230 |
16 |
64 |
36 |
5 |
Бразилия |
8511970 |
19 |
77 |
33 |
6 |
Амрикои ?анубии ?ануб |
3882790 |
13 |
83 |
17 |
Як ?атор минта?а?ое ?аст, ки дар он?о туризми эколог? инкишоф ёфтааст: Африка- масо?аташ 30335 ?аз км2 ; Осиё -43608 ?аз км2 ; Австралия ва Океания –масо?аташ 8508238 км 2-ро дарбар мегирад .
То?икистон минта?аи туризми эколог?.
Масо?ати ?аламрави ?ум?урии То?икистон 143,1 ?аз км 2-ро дарбар мегирад. ?аламрави ?ум?ури на он ?адар калон бошад, ?ам 22% -и он минта?аи туристии эколог? эълон шудааст. Яке аз функсия?ои асоси му?офизати табиати бе?амто, ёдгори?ои таърих? ва мерос? фар?анги мамлакат барои насл?ои оянда .
Вобаста ба та?лил?ое, ки соли 2004 гузаронида шуда буд масо?ати умуми ?аламрави ми?офизати табиат 3,1млн гектарро ташкил меди?ад,, ки он ба худ 4 –мамнуъго?, ки масо?ати умумиаш 173418 гектар,13-парваришго?, ки масо?аташ 313260 гектар, як парки милли, ки масо?аташ 2,6млн гектар, як парки таърихии табии масо?аташ -3000 гектар ва як парки табии масо?аташ 3805 гекрарро ташкил меди?ад.
Парки милл?, мамнуъго?и таби? ва ?аламрав?ои асоси му?офизати То?икистон.
Мамнуъго?и «Бешаи палангон» соли 1938 ташкил шуда, масо?ати умуми 49,7 ?аз гекрарро ташкил меди?ад. Аз тарафи ?ануби ?ум?ури дар баланди 300-500м ?ойгир мебошад. Ма?сади асоси ташкил намудани он ин ниго? доштани беша?ои ту?айзори а?иб ( 24?аз гектар бешаи ту?айзор ), ?амчунин ?ангали Осиёи Миёна номгузори шудааст. Афсус, ки дар мамнуъго? паланг нигох дошта нашуд, аммо дар ?аламрави мамнуъго? о?уи бухоро?, гурбаи ?амиш?, бузи дашт?, фазан, кофтори ало(гиена полосатая),, аз он ?умла намояндагони фауна ниго? дошта шудааст .
Мамнуъго? дар Вилояти Хатлон ?ойгир мебошад, ки аз шахри Душанбе то мамнуъго? бо мошини сабукрав 4-соат ро? мебошад. Нархи сафар то объект бо такси 7- долл ва бо автобус 4-долл амрикоиро ташкил медихад. На он ?адар дуртар аз мамнуъго? ну?таи та?или мав?уд аст, ва барои туристон ва тамошобин?о ну?та?ои хуроки милл? барои туристон тайёр мекунанд. Нархи он?о та?рибан барои ношуста(завтрак) 2-2,5 долл, хуроки нисфируз? (обед) 3-4 долл ва хуроки шом 4-5долл барои як турист рост меояд .
Ба ?айр аз пардохти хизматрасони, барои ?ар як турист дар ?аламрави мамнуъго? истоданашон 1долл амрикои пардохт мекунанд.
Мамнуъго?и «Ромит » соли 1959 ташкил шудааст, масо?аташ 16,2 хаз гекрарро ташкил медихад. ?аламрави мамнуъго? серхорсанг ва манзара?ои сангин и?ота мекунад, ки дар баланди 1176-3195м аз сатхи ба?р ?ойгир мебошад. Яке аз дастовард?ои ин мамнуъго?: ин ба таври сунъ? парвариш намудани о?у?ои бухоро?, ниго? доштани комплекси генофондии табии мебошад.
Мамнуьго? дар хушманзараи Дарёи Ромит, на он ?адар дуртар аз ша?ри Ва?дат ?ойгир мебошад. Мамнуъго? 80-км дуртар аз шахри Душанбе ?ойгир мебошад. Ворид шудан ба ?аламрави мамнуъго? ташкил мешавад, бо розиги маъмурияти мамнуъго? ва бо наклиёти муайян карда шуда. Дараи Ромит минта?аи туризм эълон шудааст ва ба туристони воридшуда маъмурияти мамнуъго? хизмат?ои турист?, ва аз он ?умла экскурсия бо забони англис? пешни?од мекунанд.
Мамнуъго?и «Дашти ?ум » соли 1983ташкил шудааст, аз тарафи ?ануб ?атор ку??ои Дарвоз, масо?аташ 19,7 ?аз гектарро ташкил меди?ад. Ма?сади ташкил намудани мамнуъго? дар ?аламрави Осиёи Миёна дар он буд: бузи винтороги, морхура ва аз он ?умла гусфанд?ои ёбо?, ки дар Осиёи Миёна мав?уд аст, ниго? дошта мешавад .Мамнуъго? дар Но?ияи Шурободи Вилояти Хатлон чойгир мебошад.
Дар мамнуъго? бештар намуд?ои туризми эколог?, варзиши –ку?? ва шикори сурати (фотоохота) инкишоф додан мумкин аст.
Мамнуъгох дорои флора ва фаунаи гуногун, аз он ?умла дорои манзара?ои а?иб мебошад. Яке аз хусусияти асоси ин мамнуъго? дар он аст, ки дар он?о буз?ои винторог? мав?уданд, ки дар ?а?он шумораи он?о хело кам мондааст, ва дар китоби сурхи байналмилали ?айд шудааст.
Мамнуъго?и «Зоркул» соли 2000-ум ба ?ойи базаи парваришго?и Зоркул ташкил шудааст. Масо?ати умумияш 87,7 ?аз гектарро ташкил меди?ад, ва дар ?аламрави Мур?об ва Ишкошими ВМКБ ?ойгир мебошад.
Ма?сади ташкил намудани мамнуъго? ин му?офизати комплекси табиати Шар?и Помир мебошад. Системаи асоси ?аламрави му?офизатии табиати То?икистон ?ама манзара?ои гуногуни табиатро дарбар мегирад.
Бо шарофати он та?рибан 1200- намуди растани, 85 -намуди ?айвоноти ширхур, 10 –намуди ?айвоноти хазанда ,49-намуди мо?и ,346-намуди
паранда, ки бисёри он?о шу?рати байнал?алки доранд. Айни замон дар ?ум?ур? 162-объекти турист? мав?уд аст парваришго?: Дар ?аламрави ?ум?ур? 13-парваришго? ташкил шудааст, ки аз он 8-тояш комплекс? мебошад: Зарафшони, Искандар кул, Чилдухтарон, Сангвори, Мазкури, Октоши, ?арато?, ма?сади ин комплекси му?офизати табиат дар ниго?дори гусфанди севертсова, фазани зарафшон?, ?ози ку?? ,гусфанд? ку??, паланги барф? пистаи редколес? ва ?айра мебошад.
-3 парваришго?и ботаник?:- Сайватини, Кусавилсайи ва Алмосини, ки барои ниго?дори арчаи ?ангал? ва бар?арор намудани ?ой?ое, ки унгерни Виктор меруяд, пешбин? шудааст.
-2парваришго?и зоолог? Дашти Чум ва Камаров пешбин? шудааст, барои ниго?дори бузи винтороги «морхур », ниго?бини хирси тян –шуни ва ?айра.
Масо?ати умумии парваришго? 31326гектар, ё ки 35 фоизи ?аламрави ?ум?уриро ташкил меди?ад.
Парваришго?и калонтарин Мозкули, ки дар Помир ?ойгир мебошад, масо?аташ 66,9?аз гектар, ва аз ?ама хурдтарин дар Зарафшон дар ку??ои «Фон» ?ойгир мебошад, ки масо?аташ 2,3 ?аз гектарро ташкил медихад.
Ма?сади дигари ташкил намудани парваришго? аз он ?умла ин ниго?дори захира?ои табии,му?офизати манзара?ои а?иб, ?аламрави рекриатсион? ва ёдгори?ои таби? мебошад .
Парки миллии То?икистон (ПМТ) соли 1992 20-май та?ти ра?ами №267 аз тарафи Вазирони ?ум?урииТо?икистон ташкил шудааст.
Ма?сад-муста?кам намудани му?офизати табиат, захира?ои таби?, намуд?ои флора ва фаунаи нобуд шуда истода, минта?а?ои эколог?, ёдгори?ои таърих? ва фар?анг? табиат, ташкил ва инкишофи туризм дар ?ум?урии То?икистон мебошад. Парки миллии То?икистон ?исми Вилояти Мухтори Ку?истони Бадахшон (ВМКБ), но?ия?ои ?иргатол ва Тавилдараи ?ум?урии То?икистонро дарбар мегирад. Парки миллии То?икистон калонтарин ва асоситарин ?аламрави му?офизати ?ум?ур? (ва Осиёи Марказ? ) ба ?исоб меравад.
Масо?аташ 2,6млн гектар, ё ки 18%-ро ташкил мекунад аз масо?ати умуми То?икистон ,60% -и ?аламрави (ВМКБ) дарбар мегирад .
Парки миллии То?икистон соли 2030 статуси биосфериро доро шуда ба ЮНЕСКО дохил мешавад. Дар ин равия кор карда истодаанд.
ПМТ – ба на?ша гирифтааст, бо ма?алл?ое, ки дар гирду атрофи парк исти?омат мекунанд, ?амкори карда ва барои (?ама гуна чорабини?о, инкишоф додани системаи хизматрасони кумак расонанд), ва аз ?исоби он мизди ме?нати ва даромади иловаг? пайдо кунанд.
Парки табию фар?анги «Ширкент» дар ?ариби ша?ри Турсунзода 70 км дуртар аз ша?ри Душанбе ?ойгир мебошад. Парк пешни?од мекунад : ташкил намудани тур?ои ку?и-варзиш?, рекриатсион?, тамошо кардани захира?ои табии ва ?айра.
Пеш аз ворид шудан ба ?аламрав бояд заявка барои на?лиёти муайян додан даркор аст.
Парки табии «Сари Хосор» дар нохияи Бал?увон ?ойгир мебошад.. Бо ?арори ?укумати ?ум?урии То?икистон но?ияи Бал?увон минта?аи туризми байналхал?? эълон шудааст. Масо?ати парк зиёда аз 300км дуртар аз ша?ри Душанбе ?ойгир аст.
Чи хеле, ки маълум шуд дар ?ум?урии То?икистон ?амаи шароит барои инкишоф додани туризми эколог? мав?уд аст, барои муста?кам намудани он бояд:
-мабла?гузор? ба ин намуди туризм;
- мутахассисон ба ин со?а ;
-муста?кам намудани инфрасохтор ;
- бе?тар намудани сат?и реклама дар со?аи туризм;
Просмотр: 1904
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved