Дата: 2016-05-24
Чавхари марказии бозорро унсур?ои худи он (ис-те?солкунанда, фурўшанда, харидор), механизми та?ри?ди?ан-даи он (та?озо, арза, нарх, ра?обат), зерсохти бозор (биржа, музоида...), шакл ва намуд?ои гуногуни он ташкил меди?ад.
Аз ин ?и?ат тад?и?отчиён ба хулоса омадаанд, ки бозор дар мояи услуб?ои худтаъминкун? ?арор мегирад. Аммо ин тарзи танзим бидуни да?олати давлат имконнопазир аст. То ?атто шакли ра?обати комилро ?ам бозори танзимшаванда ?исобидан мумкин аст. Чунки он бидуни фишанг?ои танзими давлат? (интишори пул, таъмини устувории он, ?убронпул?, танзими бо ном самараи берун?, ?онеъгардонии талабот бо неъмат?ои коллектив?, яъне бо «мол?ои ?омеав?»...) сурат мегирад.
Бозор кулли масъала?ои и?тисодию и?тимоиро ?аллу фасл карда наметавонад. Вазифаи бозор, ч? тавре пештар ?айд карда гузаштем, бидуни масоили и?тимо? сурат мегирад. Аз ин ли?оз ?алли он пурра ба зиммаи давлат гузошта мешавад.
Тиб?и та?озои бозор доро ва тавоно, ?олиби ра?обату со?иби даромад фаъолият мекунанд. Яке рушду камол меёбад ва дигаре шикаст хўрда аз маъракаи иштирок дар муборизаи ра?обат? ронда мешавад. Ин аз ниго?и бозор — принсипи адолат?о?она аст.
Бозор, то ?атто ба со?а?ое, ки исте?солотро риво?у равна? меди?анд (илм, техника, мене?мент, маркетинг...) кордор нест. Аз ин ли?оз ташкилу инкишофи ин гурў? со?а?о ?амчун унсури зерсохти бозор ба зиммаи давлат гузошта мешавад.
Та?сим ва азнавта?симкунии даромад аз ?ониби субъект?ои бозор, кафолат ба ме?нат ва бе?будии инсон намеди?ад. Баръакс, он бойро сарватманд ва камба?алро ботадри? бечораю бенаво мегардонад.
Бозор ба аш?осе, ки ?обилияти ме?нат? дорад, ?у?у?и ме?нат кардан, раванди бекориро бартараф ва ?исми фаъоли ?обилияти ме?нат? доштаи а?олиро бо кор банд сохта наметавонад. Аз ин сабаб, ?алли масъала?ои мазкур низ ба дўши давлат гузошта мешавад.
Агар принсипи адолати и?тимо? "?а??и баробар ба ме?нати баробар" аз ?ониби бозор риоя карда шавад ва ?адди аксари он аз ?ониби бизнес муайян гардад, пас ?адди а?али музди ме?нат аз ?ониби ?укумат муайян карда мешавад.
Механизми бозор, гарчанде нати?аи самараноки кай?о ташаккулёфтаи пешрафти илму техникаи мав?ударо истифода карда тавонад ?ам, ?удрати муста?илона рахна кардани раванди стратегиро дар рушду нумўъи улуми илму техника, технологияи м?осир, дигаргунсози?ои ами?и таркибии исте?солот таъмин карда наметавонад. Бозор дар маврид?ои зарур? барои ?удо кардани мабла?, яъне ан?ом додани лои?а?ои бени?оят бузург, илми фундаментал? ва риво?у равна? додани со?а?ои ?адиди м?осир, ки дара?аи таваккалии беинти?о доранд ва ба?рабар-дории он?о баъди сол?ои тўлон? сурат мегиранд ?удрат надорад. ?алли ин масъала?ои му?им, ?авасмандгардонии пешрафти илму техника ва сиёсати сохтор? аз ?ониби давлат ба сомон расонда мешавад.
Масоили инкишофи но?ия, территория?ои ало?ида, вилоят, давлат, ки дар ме?вари хусусият?ои таърих?, милл?, демограф? ва дигар авомил?ои ?айри бозор? бунёд мегарданд, бидуни дастгирии давлат ба ро? монда намешаванд.
Доираи густариши фаъолияти бозор хеле ?ам ма?дуд буда, асосан фаъолияти ?о?аги?ои ?онадвода, бозор, ?укуматро оид ба тавлид, та?сим ва мубодилаи молу ма?сулот ва хадамот дарбар мегирад. Гарчанде ба «орбитаи» бозор муносибат?ои бисёр?анбаю мураккаби ?а?они м?осир ?алб карда шавад ?ам, он аз доираи принсип?ои худ "?ама чиз дар олами и?тисод хариду фурўш карда мешавад", сармоя — фоида, замин — рента тавлид мекунад бурун намеояд. Он ба ?алли масъала?ои мезои?тисод, макрои?тисод… начандон ?авасманд мебошад.
Ба ро? мондани раванди ти?орати миллию бурунмарз?, тадби?и бисёр?анбавии сиёсати бурунмарзии ти?орат, назорат ба сиёсати савдо (?имоятгаро? (протексионизм), демпинг), аракати байналхал?ии сармоя ва ?увваи коргар?, таъсиррасон? ба ?араёни асъори милл? ва байналхал??, идораи баланси пардохт, сиёсати молияв?, андоз, бу?а, гумрук, сиёсати хазинадор? (фискал?), рафъ кардани о?ибат?ои и?тисоди ни?он (мав?уф), бў?рон?ои и?тисод?, монополизм, таваррум (инфлятсия), ?айридавлат? ва хусусигардонии моликият ва да??о масъала?ои дигар бидуни да?олати давлат имконнопазиранд.
На?ши и?тисодии давлат дар шароити бозор бо воситаи тарз ва услуб?ои гуногун ба ро? монда мешавад. Таъсири давлат ба и?тисод, алалхусус ба ?араёни бозори нокомил, яъне фаъолияти монополия?о ва таъмин кардани ра?обатпазирии он?о ба меъёри муайян вобаста мебошад. Дар шароити бозор давлат имконияти ба зиммаи худ гирифтани вазифа?ои бозор, махсусан муайян намудани ?адду ?удуди муста?илият, ?авасманд?, худтаъминкун?, худмабла?гузор? ва ?айраро надорад.
Амалиёти аз меъёр зиёдтари давлат метавонад ало?аманд? ва ?амбастагии механизми бозорро пароканда намояд. Ба раванди муташаккилонаи бозор, тадбир?ои давлат оид ба на?шагирии директив?, та?сими саросари натуралии захира?ои исте?сол? ва предмет?ои истеъмол? (фонд?о, талон?о, чеку купон?о), назорати ?атъии давлат ба раванди ташкили нарх ва дигар тадбир?ои аз гузашта ба мо маълуми ?амъияти сотсиалист? таъсири тахирпазир мерасонанд.
Аз ин хулоса бармеояд, ки давлат дар шароити бозор ?аллу фасли ин масъала?оро аз сар со?ит менамояд. Баръакс, давлат дар ин ?араён, тадри?ан, назорат бурда нарх ва нархгузориро танзим, ро? ва услуб?ои м?осидтарини идораи и?тисодро дастгир? мекунад. Давлат фаъолияти со?ибкориро ?ама?ониба дастгир? намуда, фирма?оро аз о?ибат?ои сахти таваррум ва бў?рон?ои и?тисод? эмин медорад, барои та?диду навовар? ва ихтироъкор? бо сармоягузор? таъмин менамояд.
Давлат дар та?ия ва барнома?ои фаъолияти фирма?ову ширкат?о, но?ияю вилоят?о, штату губерния?о са?мгузор? мекунад, дар асоси он?о ба на?шагирии и?тисоди миллиро таъмин менамояд. Аз матни мазкур хулоса бармеояд, ки давлат ба ?а-раёни бозор на аз диди тарзу услуби маъмур? (сотсиализм), балки бо ро?и ?айримуста?им — метод?ои и?тисод? таъсир мерасонад ва албатта, охирон бидуни метод?ои маъмур? (?онунгузо-ри?о оид ба ?абули ?онун?ои зидди монопол?, исти?рори нарх, назорат ба сифати молу хадамот, безарарии ма?сулот, харо?от, муносибат?ои ме?нат?, коллектив?ои ме?нат?, ?у?у?и истеъмолгарон...) буда ?ам наметавонад.
Соф идораи маъмур? ва соф идораи и?тисод? ву?уд надорад. Таносуби мусоидтарини истифодаи он?о кафолати исти?рор ва густариши и?тисод мебошад. Инро тиб?и гуфтаи П. Самуэлсон рамзан чунин ифода кардан мумкин аст: «Идора кардани и?тисодиёт дар ?олати ?ой надоштани ин ё он шакл — амсоли бо як даст ?арсак задан аст» (10, 128).
Танзими и?тисод, асосан бо воситаи фишанг?ои таъсири муста?им ба и?тисод (сармоягузори?ои ма?саднок барои ан?ом додани барнома?ои дарозмў?лат, но?ияв?, милл? ва низоми харидкунии давлат?) ва таъсири ?айримуста?им (сиёсати бу?авию
Просмотр: 2459
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved