Дата: 2014-02-06
На?ша:
1. Нархи бе?урбшав?
2. Омил?ои макрои?тисодии бе?урбшав?
3. Бе?урбшав? ва бекор?
4. Танзими макрои?тисодии бе?урбшав?
1. Нархи бе?урбшав?.
Бе?урбшав? – ?амъ шудани ми?дори зиёди восита?ои пулии дар муомилот буда, нисбат ба талаботи ?аки?ии и?тисодиёти милл? мебошад.
Се варианти асосии “нарх”-и бе?урбшав? маълум аст.
1.Варианти мусбат;
2. Варианти сифри;
3. Варианти зараровар.
Варианти мусбат. Бе?урбшави ба давлат даромад меоварад. Агар, давлат барои р?йп?ши намудани хар?и давлат? зиёд намудани андози муста?имро таъмин накунад дар ин ?олат вай бо воитаи бонки милл? эмиссияи пулро ба ву?уд меоварад. Ми?дори андози бе?урбшав? (А)ба ?осили бе?урбшав?(чи ?адар ?урби пул паст мешавад -Б) ва ?а?ми он пул?ои на?дие ки ахоли дорад(П)баробар аст:
Аб =Б*П;
Маълум аст, ки даромади ха?и?ии а?ол? мутаносибан ба дара?аи бе?урбшавии андоз паст мешавад. Дар давлат?ои ?арб андоз ба пул?ои на?д? то ба 10%-и ма?сулоти умумии миллиро ташкил меди?ад. Соли 1992 дар Руссия дар аввали давраи бозсоз? андози бе?урбшав? 28% ба ма?сулоти умумии милл? ва 46% ба даромади хо?агии хонаг? ташкил дод. ?айр аз ин, аз ?исоби бе?урбшавии андоз бонк?ои ти?орати даромади худро пурз?р менамоянд. Дар давраи бе?урбшав? асосан гардиши пул бояд зиёд шавад, (яъне, одамон ?аракати худро ба сарфи пули зиёд ?ун шуда равона мекунанд ). Аммо дар Руссия дар сол?ои 1992-93 гардиши пул дар муомилот нисбатан суст буд. 4-8 гардиш дар 1 сол; дар ?олати 24 маротиба дода шудани музди кор. Аз ин ?олат ба чунин хулоса омадан мумкин аст, ки бонк?ои ти?орат? дар м??лати муайяншуда ба корхона?о музди корро надодаанд, бо ма?сади ба фоида со?иб шудан ин ми?дори пулро бо фоизи баланд ба ?арз додаанд. Аз чунин ?олат, корхона?ои калони саноат? ва савдо? низ даромади баланд мегиранд. Он?о тан?исии сунъиро ба ма?сулоти талаботи баланд дошта ба ву?уд оварда, бо ?амин нархро ба ма?сулот?о мебардоранд.
Варианти сифрии “нарх”-и бе?урбшав?.
Ин вариант дар ?аёт кам вомех?рад. Дар ин ?олат, зарари аз баландшавии нарх?о ба ву?уд омада бо воситаи зиёдшавии даромад р?йпуш карда мешавад.
Ин ?олат ва?ти гузароннидани «индексатсияи автоматик?»- и даромади пули дида мешавад.
Варианти зараровари “нарх”-и бе?урбшав?.
Асосан бо сабаб?ои зерин дар ширкат?о ва ё хочаги?ои хонаг? ба ву?уд меояд:
А. Бо сабаби ниго? доштани ми?дори муайяни пул дар хона.
Дар чунин ?олати “нарх”-и бе?урбшав? он ба ми?дори пуле, ки бонк дар ?амин м??лат мувофи?и он фоиз медод баробар аст, агар ин пул дар бонк ниго? дошта мешуд, на дар хона.
Б. Бо воситаи баланд шудани нарх?о зиёд шудани харо?от.
Ч? ?адаре, ки нарх?о дар ма?оза?о, тарабхона?о, тарифаи на?лиёт?о ва ?айра?о зиёд шаванд, харо?от низ мутаносибан зиёд мегардад.
В. Зарари надонистани амалиёти ?а?и?ии ?онун?.
Дар ва?ти тартиб додани шартнома шахсони ?уку?? тагйирёбии нарх ва ё индексатсияи онро дар давоми ва?ти муайян ба ?исоб нагирифта, бо нархи номинал? амал? гардонида мешавад. Вай бояд бо ?исоби асъори устувор тартиб дода шавад.
Г. Харочот?о вобаста ба тагйирот?ои ?онуни андозситон?.
Бисёр ?онун?ои андозситон? шароити бе?урбшавиро ба назар нагирифтааст. Нарх?о нисбатан ба андоз аз фоида бисёртар баланд мешаванд.
Д. Харо?от?о вобаста ба на?шагирии нодурусти “нарх”-и бе?урбшав?.
Чунин харо?от дар он хочаги?ое, ба ву?уд меояд, ки он?о “нарх”-и бе?урбшавии пешояндаро нодуруст муайян кардаанд ва ё умуман ба эътибор нагирифтаанд. Якбора баланд шудани нарх?о, фоизи ?арзро бе?урб мекунад ва шахси ?арзгирифта бурд меоварад.
2. Омил?ои макрои?тисодии бе?урбшав?.
Устувории муомилоти пул? аз ду баробарии макрои?тисод?, яъне аз ми?дори молу хизмат?о ва ми?дори пул иборат мебошад.
Чунин баробариро Ирвин Фишер и?тисодчии америко? бо чунин формула ифода кардааст:
(П*О=Ц*Т)
П*ГС=Н*МХ
дар ин ?о:
П- таклифоти пул (ё ми?дори пули дар муомилот буда)
ГС- суръати гардиш (гузаштани пул аз даст ба даст)
Н- нархи миёна
МХ- ми?дори фур?ши молу хизмат?о.
Устувории муомилоти пул? ду давраро дарбар мегирад – стандарти тилло? ва замонавии пул?.
Дар давраи стандарти тилло? баробар? бо ро?и автоматики таъмин карда мешуд. Дар ?амин давра гардиши молу пул аз р?и фишанги бозор? амали мегардид, ки фаъолияти фур?шанда ва харидорро танзим мекард. Агар фур?шанда ва ё харидор пул?ои зиёдатиро ба даст орад, вай ?амчун ган? баромад мекард, ва дар навбати худ дар оянда вай ?амчун воситаи муомилот боз баромад мекард.
Дар давраи стандарти тилло? бе?урбшав? ?ариб р?й намедод, р?й ди?ад ?ам сабаби вай ?анг, хушксол? ва ё дигар намуд ?одисахои нога?он? ба ?исоб мерафт.
Дар давра?ои ?ой надоштани бе?урбшав? одамон ру?ияи и?тисодии муста?кам доштанд. Аз ?амин сабаб ?ам одамон тартиби зерини ахло?и харидориро, ки мувозинатии молу пулро ниго? медоштанд, риоя мекарданд:
Аммо, пас аз бар?ам х?рдани стандарти тилло? шароити и?тисод? дигаргун шуд. Муомилоти пул? хусусияти ноустуворро гирифт.
Зиёдшавии талабот,нисбат ба баландшавии нарх , бе?урбшавии талабот номида мешавад.
Барои муайян намудани ноустувории пули дар муомилот буда ба формулаи Фишер бармегардем. Дар тарафи чапи вай таклифоти пул (П*ГС) ва дар тарафи рости талабот ба вай (Н*МХ) нишон дода шудааст.
И?тисодчиён нисбати ин масъала ба ду гур??и ба ?ам зид ?удо шудаанд.
Консепсияи монетарист? чунин баён мекунад:
а) нархи мол?о асосан аз ми?дори пули дар муомилот буда вобаста аст (мо?ияти назарияи ми?дор? дар ?амин манти? дорад).
б) сабаби бе?урбшав? ми?дори зиёди пул дар муомилот аст; (таклифоти пул).
в) ба пайдоиши бе?урбшав? давлат ?авобгар аст, чунки вай бемеъёр пул исте?сол мекунад.
Монетаристон фа?ат тарафи чапи формуларо дар тагйирёбии муомилоти пул? ба назари эътибор мегиранд. ?ол он, ки тарафи чапи ин формула бо тарафи рост бояд баробар бошад.
А?идаи дигар аз тарафи назарияи арзиши ме?нат? чунин баён карда мешавад:
а) нархи неъмат?о аз арзиши он?о вобаста аст, на балки аз ми?дори пул;
б) нарх- ифодаи пулии арзиши мол мебошад;
в) ми?дори пул аз ?ачми арзиши ?амаи мол?о вобаста аст.
Ин назария низ ?ар ду па?луи формуларо дар назар надошта фа?ат тарафи рости онро сабаби та?йироти муомилот ме?исобад.
Назарияи ба ?ам му?обил ба чунин хулоса меоварад:
?ар дуи ин вариант?оро нодуруст фа?мидан мумкин нест, чунки он?о дар ало?идаг? ?а?и?ати ?олро баён мекунанд, аммо ?ар яки он?о онро пурра баён карда наметавонанд. Аз ?амин сабаб ?ам, барои та?лил намудани сабаби асосии пайдоиши бе?урбшав? ?амаи омил?ои баланд шудани нарх, ки дар тарафи таклифоти пул ва дар тарафи талаботи он аст, бояд ом?хт.
?амин тавр, омил?ои тарафи таклифоти пулро меом?зем. Он?о ду шакл доранд: 1) омил?ои дохил? ва 2) омил?ои байналмилл?.
А) Омил?ои дохил?.
а) давлат харо?оти худро нисбат ба даромад зиёд мекунад (тан?исии бу?а ба вучуд меояд). Барои руйп?ш намудани тан?ис? давлат ?арзи дохилии худро зиёд менамояд (ко?аз?ои ?имматнок исте?сол мекунад, ?арз мегирад);
б) Бонки милл? барои ?онеъ кардани талаботи давлат? пули барзиёд? исте?сол мекунад;
в) бонк?о экспансияи ?арзиро ба ву?уд меоваранд.
Б) Омил?ои байналмилл?.
а) давлат ?арзи берунии худро зиёд мекунад: (асъори хори?иро ?арз мегирад);
б) бонк?о асъори миллиро ба асъори хори?? иваз менамоянд (ин ба исте?соли пули барзиёд? меоварад);
?амин тавр, чи хеле ки маълум шуд, сабабгори асосии пайдоиши бе?урбшав? давлат мегардад.
Омил?ои тарафи талаботро мебинем. Он?о низ ду шакл доранд:
А. Омил?ои дохил?:
а) монополия?о, ки ?исми зиёди мол?оро таъмин намуда, ба баланд намудани нарх?о ?авасманданд;
б) харо?оти ?арбии давлат бисёр ва?т?о талаботро нисбат ба таклифоти пул зиёд менамояд;
в) сармоягузор? ба м??лати дуру дароз давлатро ба нагирифтани фоида аз мабла?и гузошташуда водор менамояд.
Б. Омил?ои байналмилл?:
а) дар бозори ?а?он? нархи восита?ои исте?солот баланд мешавад, ки ин ба нархи бозори дохил? низ таъсир мерасонад;
б) б??рони таркиб? дар и?тисодиёти ?а?он?, ки бо камшавии захира?о вобаста аст, ба баланд шудани нархи омил?ои исте?солот сабаб мешавад;
в) талаботи пулро ?анги байни давлат?о пурз?р мегардонад.
3. Бе?урбшав? ва бекор?.
Бе?урбшав? ва бекор? вобастагии ми?дор? доранд. Проффесори мактаби и?тисодии Лондон А.Филипс чунин ?онуниятро дар сол?ои 50-?м муайян кард: чи ?адаре ки дара?аи бе?урбшав? паст бошад, ?амон ?адар бекор? зиёд мегардад ва баръакс. Инро чунин баён кардан мумкин аст: баробари баланд шудани дара?аи бекор? фаъолияти харидории а?ол? паст мегардад. Бекор? ба дара?аи музди кор низ таъсири мусб? мерасонад. Дар нати?а дара?аи бе?урбшав? паст мешавад.
Аз ка?хаттаи Филипс ба хулоса омадан мумкин аст, ки агар сат?и бекор? паст шавад бе?урбшав? баланд мешавад (ну?таи А) ва сат?и бекор? баланд шавад бе?урбшав? паст мешавад (ну?таи Б).
Ка?хаттаи Филипс ало?амандии бекор? ва бе?урбшавиро дар м??лати к?то? нишон меди?ад.
Дар давраи дарозмуддат ка?хаттаи Филипс нодуруст баромад мекунад. Чунки дар ин давра нарх?о бисьёр тез баланд шуда, давраи дуру дарозро дарбар мегиранд.
Со?ибкорон ва коркунон оид ба додани кор шартномаи дарозм??лат мебанданд. Пас аз баланд шудани нарх?о со?ибкорон музди корро низ баланд мекунанд. Дар нати?а бе?урбшавии харо?от ба ву?уд меояд.
Бе?урбшавии харо?от ин баланд шудани нарх?оро вобаста ба зиёд шудани харо?оти исте?сол? (зиёд шудани музди ме?нат, баланд шудани нархи ашёи хом, ?увваи бар? ва ?-?о ) мебошад.
Аз ин чо, ба чунин хулоса омадан мумкин аст, ки дар ?олати бе?урбшав? харо?оти нарх?о ва бекор? баробар зиёд мешудааст.
4. Танзими макрои?тисодии бе?урбшав?.
Дар давраи ?озираи и?тисодиёти бозор? давлат чунин танзими макрои?тисодии бе?урбшавиро истифода мебарад:
А. Давлат сиёсати даромадро истифода мебарад, яъне харо?оти бе?урбшавиро боз медорад. Дар и?тисодиёти бозории инкишофёфта исте?солот таъсири худро барои муста?иман танзим намудани музди кор бозмедорад. Вай усули танзими гайримуста?имро дар шакли “?амкории и?тимо?”, яъне сухан яккунии корди?анда бо воситаи иттифо?и касаба ва иттифо?и коргари кироя ба ву?уд меоварад.
Б. Давлат фаъолияти монополиро оиди нархгузор? ма?дуд менамояд.
Дар ин ?олат давлат нархгузориро зери назорати худ мегирад, то ки нархро ?амчун “т?б-и” калон “пуф” накунанд.
В. Сиёсати муста?ками давлат зидди бе?урбшави ба пастшавии бе?урбшавии талабот меоварад. Ин ?олат дар он ва?т ба ву?уд меояд, ки агар хал? ба давлат бовар? дошта бошад.
Асоси барномаи давлатиро бояд чорабин? бар зидди баландшавии нарх ташкил ди?ад, набалки пардохти нархи баланд, ки вай ба пур?увватшавии бе?урбшав? меоварад.
Г. Аз мо?ирона ташкил додани сиёсати пулии бонки милл? самаранокии танзими та?йирёбии нарх вобаста аст.
Та?рибаи Бонки федералии захиравии ИМА оиди ин масъала зиёд аст.
Вай чунин шакл?ои танзимро истифода мебарад:
а) амалиёт дар бозори кушод;
б) тагйирди?ии мизони ?арз;
в) та?йирди?ии меъёри шартии захира.
Просмотр: 4718
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved