Дата: 2016-05-05
Аз дўст ба ?ар захме афгор набояд шуд
В –аз ёр ба ?ар ?авре безор шуд.
Му?аммад ибни Ал? ибни ?асан За?ирии Самар?анд? аз дабирон ва адибони асри 12 форс-то?ик буда, доир ба ?аёт ва фаъолияти илмию адибии ў маълумоти хеле кам аст. Мувофи?и гуфтаи Му?аммад Авфии Бу?оро? дар тазкираи «Лубоб-ул-албоб», За?ирии Самар?анд? муддате дар дарбори ?аро?они?ои Самар?анд китоб? карда, «Со?иби девон»-и иншон Рукнуддин Масъуд будааст. Муаллифони тазкира?о таъкид кардаанд, ки За?ирии Самар?анд? дар насри муса??аъ се китоби бузург таълиф карда будааст. Китоби якуми ў «Саиъ-уз-За?ир ф? ?амъ-из-за?ир» («Гуфтори За?ир барои ма?лиси ?ос») ном дошта, зо?иран дар боби усули давлатдор? будааст. Ин асар то замони мо бо?? намондааст. Китоби дуюми ў-«А?роз-ус-сиёст ф? аъроз-ирриёсат» («Ма?сад?ои сиёсат дар идора кардани давлат») китоби таърихшинос? дар боби сиёсат ва усули давлатдор? буда, аз гуфтори шо?они асотир?- ?амшед то шо?они асри ХII – Сан?ар ибни Маликшо?, пахлавонон, донишмандони эронию араб, юнон? ва ?айра фаро?ам омадааст. За?ирии Самар?анд?, ки ўро дар таърихи адабиёти форс то?ик хамчун насрнавис маш?ур кард, «Синбоднома» мебошад. «Синбоднома» бо услуби ?икоят андар ?икоят таълиф шуда, таърихи хеле ?адима дорад. ?адимтарин нусхаи ин асар ба замони Ашкониён (250 м то 224 м.) таалу? дорад.Аммо сарчашмаи имрўзаи «синбоднома» ривояти па?лавии асар буда, дар асри VIII аз па?лав? ба араби тар?ума шуда, ба таркиби китоби «?азору як шаб» даромадааст. Дар асри VIII инчунин, матни араби он ба суриёни ва дар асри XI матни суриён? ба забони юнон? ва баътар ба забони?ои испан?, иброн?, арман?, гурк?, лотин?, варонсав?, италияв?, англис?, немис?, рус?, румин?, швед?, ва ?айра тар?ума шудааст. Дар адабиёти форс-то?ик чанд та?рири муста?или манзуму мансури «синбоднома» ву?уд дорад. Аввалин та?рири «синбоднома» ба калами устод Рўдак? таалу? дорад, ки то замони мо аз он байт?ои пароканда бо?и мондааст. Та?рири дуюми ба адиб ва тар?умони асри X Абулфавориси Самар?анд?. Нў? ибни Мансури Сомон? ба Абуфавориси Фанорўз? супориш додаст, ки ў китоби «синбоднома» -ро аз забони па?лав? ба то?ики тар?ума кунед.
Абулфавориси Фанорўз? 950-951 «синбоднома» -ро аз па?лав? ба то?ики тар?ума кардааст. Матни тар?умаи Фанорўз? то замони мо нарасидааст. Дар асри ХI Азра?ии ?иравии шоир матни тар?умаи Фанорўзиро ба назм даровардааст. За?ирии Самар?анд? нима?ои асри XII матни тар?умаи Фанорўзиро аз нав та?рир кардааст, ки матни он соли 1948 дар Истамбул (Туркия), соли 1953дар Те?рон ва соли 1971Дущанбе бо номи «Китоби ?аким Синбод» ба табъ расидаат. Мазмуни мухтасари «синбоднома» чуни аст:
-Дар сарзамини ?инд ?урдисном подшо?и одилу донное буд. Ин подшо? аз бефарзанд? доимо ?ам мехўрд. Аз ?азо дар пиронсол? писаре ёфт. Таълимуи тарбияи ин фарзандро ба гардани Синбоди Хаким гузоштааст. Шо?зода дар илму дониш рўз то рўз комил мегащт ва аз рўи одат, дар назди дарбониён имти?он месупорид, барои ?амин устодаш Синбод пеши офтоб устурлоб гузошта, муайян кард, ки то ?афт. Шо?зода иш?и канизакро рад карда, рўз ?они шо?зода дар хатар аст, ки ў то ?афт рўз бо кассе гап назанад ва худаш ба сафар баромад. Яке аз канизак?ои що?, ки кай?о боз оши?у мафтуни ў гашта буд, ба назди шо?зода рафта арзи дил карда, Шо?зода иш?и канизакро рад карда, таъкид намуд, ки баъди ?афт рўзи ?омуши ба назди шо? рафта бевафони канизакро ?о?ад гуфт. Канизак аз тарси ?он ро?и хабаркаширо пеш гирифт. Ў ба назди подшо? рафта, шо?зодаро ба хиёнат мутта?м кард. Подшо? аз хабар ба хашм омада ва ба ?атли що?зода фармон дод. Дар ин миён ?афт вазири донову хирадманди подшо? ба ?имояти шо?зода бар?оста, дар бевафои занон ва зарари беандешаг? ?икоят?ои тамсил? меоварданд ва бо ?амин и?рои ?атли шо?зодаро бегуно?ии худро исбот кунад.
За?ирии Самар?анд? мувофи?и зав?и бадеъии замони худ матни аз па?лав? ба дар? гардонидаи Абулфавориси Фанорўзи бо сабки маснўъи пуртакаллуф та?рир када, го?-го?е дар маврид?ои муови? шеър?ои то?икию арабиро ?ой додаст.
За?ирии Самар?анд? дар замин асар а?ида?ои и?тимоии хешро дар боби усули мамлакатдор?, шо?и маърифатпеша ва давлати обод ифода кадааст.
Просмотр: 2585
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved