Дата: 2016-04-22
Омор истило?и то?ик? буда, маънояш «шумор», «?исоб» ва «?исобу китоб» аст. Доир ба ?имат ва а?амияти амалии омор устод А. Рўдак? чунин гуфтааст:
Он га?е ган?ур мушк омор кард,
То мар-ўро з-он ни?он бедор кард.
Яке аз шакли ?исобдор?-ин ба?исобгирии ?о?аг? аст, ки бо баробари пайдоиши давлат ба ву?уд омада, мутаносибан инкишоф ёфтааст. Зеро, ки барои пеш бурдани фаъолияти давлатдор?, доштани маълумот?о доир ба шумораи а?ол?, майдони кишт, саршумори чорво, ?а?ми андоз ва ?айра лозим буданд. Аз ин ?отир, ба?исобгирии ?о?аг? ?амчун шакли ибтидоии омор ба?исоб меравад.Тарз?ои ?амъоварии маълумот?о доир ба фаъолияти давлату давлатдор? гуногун буданд. Масалан, шо?и форс?о Дорои I (сол?ои 522-486 то солшумории нав) ?ар як нафар ?анговарро ў?дадор карда буд, ки баъд аз бозгашт аз майдони мў?ориба санги муайянеро оварда ба ?ои таъинкардашуда гузоранд. Бо ин тарз, шумораи ?ушун?о ?исоб карда мешуданд. Умуман, дар давлати форс?о на?ши ?исобу китоб дар фаъолияти давлатдор? бени?оят калон буд. Бе?уда нест шахсонеро, ки бо ?исобу китоб маш?ул буданд, он?оро ?ам «чашм» ва ?ам «гуши шо?» меномиданд. Хуллас, дар ?амон давра ?амаи шакли ?исобдор? бо маънои том чун омор ифода карда мешуданд.
Айни замон, дар назария ва амалияи ?аёти ?амъиятии мо, истило?и «омор» ?амчун муродиф ба маънои калимаи «статистика» истифода бурда мешавад. ?оло он ки, маф?уми «омор» аз рўи сершакл?, назар ба маф?уми «статистика» васеъ аст. Яъне омор яке аз узв?ои таркибии низоми ?исобдор? баромад менамояд. Бо ибораи дигар, омор, ?атто аз чунин навъи ?исобдории и?тисод?-ба монанди ба?исобгирии бухгалтер? аз рўи аломат?ои тавсифоти умуми: муносибат ба омўзиши ма?мўи во?ид?о, хусусият?ои сифатии он?о, ми?дори во?ид?ои мушо?ида, шакл?ои зо?иршавии ало?аманд? дар ма?мўъ ва усул?ои мушо?идаи во?ид?ои ма?мўъ фар? менамояд:
Тавсифи умум? |
Услуби омўзиш |
|
Омор |
Ба?исобгирии бухгалтер? |
|
1.Муносибат ба омўзиши ма?мўи во?ид?о
|
1.1. Фарогирии раванди (протсесси) ?о?аг?-?амчун ма?мўъ: |
1.1. Фарогирии раванди (протсесси) ?о?аг?-?амчун система: |
2.Хусусияти сифатии во?ид?ои ма?мўъ. |
2.1. Зарурияти тавофути фардии (индивидуали)-и во?ид?о; |
2.1. Э?тимолияти пурраи амалии айнияти во?ид?о. |
3.Ми?дори во?ид?ои мушо?ида. |
3. Ми?дори зиёди кифоякунанда (бассанда)-и мушо?ида. |
3. Ми?дори ?амагунаи мушо?ида (новобаста аз ми?дори мушо?ида). |
4.Шакл?ои зо?иршавии ало?аманд? дар ма?мўъ. |
4. ?онуни адад?ои калон- асоси зо?иршавии умумияти миёнаи ?онуният?ои ма?мўи. |
4. Ало?аи фард? (индивидуали) ба ?ар во?иди ало?ида. |
5.Усул?ои тавсифи сифат?-ми?дории ма?мўъ. |
5.1. Гурў?бандии омор? аз рўи аломати вариатсион? (та?ирот?), ки ба ?атор?ои вариатсион? (та?ирот?) ва ?адвал?ои вариатсион? (та?ирот?) оварда мерасонад. |
5.1. Гузоштани во?ид?ои ?исобидашуда дар счет ва субсчет?о аз рўи аломат?ои ?инс? ва хел?ои во?ид?ои ма?мўъ; |
6.Усул?ои мушо?идаи во?ид?ои ма?мўъ. |
6.1. Имконияти мушо?идаи махсус; |
6.1. Зарурияти мушо?идаи пурра; |
Доир ба маф?уми омор ?амчун равияи илм? а?ида?ои гуногун ву?уд дорад. Як ?атор олимон, дар он а?ида мебошанд, ки гўё омор илмест дар бораи ?одиса?ои стихияв?, тасодуфии таби? ва ?амъият? аст. Гурў?и дигари олимон, чунин ме?исобанд, ки омор умуман илми мустаъ?ил нест, зеро ки вай предмети тат?и?отии худро надошта, тан?о усули махсуси та?лил аст. Баъзеи олимон дар он фарзия ?астанд, ки предмети омўзиши омор ба предмети омўзиши и?тисод? сиёс? (назарияи и?тисод?) рост меояд. Зеро ки омор ?одиса?ои ?амъият? ва раванд?о (протсесс?о)-ро меомўзад. Ни?оят, гурў?и муайяни олимон оморро ?амчун илм эътироф карда, ?исоб менамоянд ки предмети омўзиши он на тан?о ?амъият?, инчунин табиат мебошад. ?амзамон, равия?ои гуногун доир ба маф?уми умумии омор дар байни а?ли олимон ва мутахасис?ои касб? ?ой дорад, ки метавон баъзеи аз он?оро номбар кард:
Ба ?амаи а?ида?ои дар боло оварда шуда доир ба маф?уми умумии омор, аз ?умла ?амчун равияи илм? ?аминро ?айд менамоем, ки омор фанни махсуси таълимиест, ки предмет ва усул?ои ?оси тат?и?отии худро дошта, ба дониш?ўёни мактаб?ои ол? ва колле??ои и?тисод? таълим дода мешаванд.
Просмотр: 4413
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved