Дата: 2016-04-22
1. Мо?ият ва вазифа?ои нарх
2. Сохтор?ои бозор
3. Стратегияи нархгузор?
1. Мо?ият ва вазифа?ои нарх
Асосан, ?ар як мол ба ми?дори муайяни моле иваз карда мешавад, ки воситаи мубодилаи мол?ои гуногун аст (масалан-пул). Пас, нарх ифодакунандаи ми?дори муайяни пул аст, ки барои ху?у?и истифодаи моли дигар ?амчун моликият дода мешавад.
К. Маркс дар «Сармоя» таърифи зерини нарх?оро овардааст: «Нарх ин ифодаи пулии арзиши мол аст». ?оло яке аз таъриф?ои па?ншудаи нарх дар адабиёти и?тисод? чунин аст: «Нарх баробар аст ба харо?от?ои исте?солкунанда ?амъи санъати мене?ер».
Мо?ияти и?тисодии нарх дар вазифа?ои асосии он ифода меёбад. Вазифа?ои нарх бо амалиёти ?онун?ои объективии и?тисод? зич ало?аманданд, зеро он?о мав?еи нархро дар механизми ?о?агидор? муайян менамоянд. Вазифа?ои нарх ин ма?мўи хусусият?ои умуми буда, он ба таври объектив? ?амчунин ба категорияи и?тисод? ?ос аст. Вазифа?ои асосии нарх ва ша?ри мухтасари он ин?оянд:
1). Ба?исобгир? ва ченаки харо?от;
2). Азнавта?симкун?;
3). ?авасмандгардон?;
4). Мувозинат? (мувофи?ат кунонии талаботу таклифот);
5). ?ойгиркунии исте?солот.
1. Ба ?исобгири ва ченкунии харор?от?ои ме?нати ?амъият? – аз мо?ияти нарх ?амчун ифодаи пулии арзиш бар меояд. Ин функсияро амали намуда, нарх шароит фаро?ам меорад, ки хусусият?ои гуногуни истеъмолии мол ва хадамот вобаста ба харо?оти ме?нат бо ?ам му?оиса карда шаванд.
2. Нарх инчунин усули функсияи та?сим ва азнавта?симкунии даромад?оро и?ро менамояд. Нарх ?амчун усули асосии та?сим ва азнавта?симкунии даромади милл? байни со?а?о, шакл?ои гуногуни моликият, но?ия?о, фонд?ои андўхт ва истеъмол, гурў??ои гуногуни и?тимои амал мекунад.
3. А?мияти функсияи ?авасмангардон? бо таъсири нарх ба исте?сол ва истеъмоли мол?ои гуногун амали гардонида мешавад. Нарх моли исте?солкунандагон барои исте?соли мол?ои гуногун ?авасманд мегардонад.
4. Дар шароити и?тисоди бозоргон? мав?еи функсияи дигари нархмувозинати талабот ва таклифот хеле меафзояд, чунки бевосита бо ёрии нарх ало?аманд карда мешаванд.
5. Дар айни замон дар шароити ?Т мо?ияти функсияи нарх, ?амчун воситаи ?ойгиркунии исте?солот меафзояд. Бо ёрии механизми ?аракати сармоя ба со?а?ое ба амал меояд, ки нормаи фоида зиёд аст ва он та?ти таъсири ра?обат ва талабот муайян мегардад.
2.Сохтор?ои бозор.
Яке аз омил?ои асосии и?тисоди бозаргон? нарх ва стратегияи нархгузор? буда, вай манбаи асосии маълумот барои ?абули чора?ои идоракун? мебошад. Нарх ва стратегияи нархгузор? ?амчун ?исми таркибии фаъолияти бозоршиносии кор?она мебошад. Нарх?о бо самт?ои асосии фаолияти кор?она ало?аи зич дошта, ба нати?а?ои ти?оратию молиявии кор?она таъсир мерасонанд.
?ар як кор?она маъсала?ои нархгузориро ба тарзи ?ос ?ал менамояд. Дар кор?она?ои хурд асосан, стратегияи нархгузор? аз тарафи ро?барият муайян карда мешавад. Дар кор?она?ои бузург ин маъсала аз тарафи ро?барияти зинаи миёна ?алли худро меёбад, вале ма?сади асосии сиёсати нархгузор? аз тарафи ро?бари кор?она муайян мегардад.
Пеш аз гузаштани нарх, фа?мидан зарур аст, ки сиёсати нархгузории фурўшанда аз сохтори бозор вобаста мебошад. И?тисодчиён чор навъи сохтори бозориро махсус ?айд мекунанд:
- бозори ра?обати комил;
- бозори ра?обати ин?исор? (монопол?);
- бозори инхисори чанд?утб? (олигопол?);
- бозори ра?обати инхисори ?олис.
Дар бозори ра?обати комил ?е? кадоме аз ширкат?о ра?ибонро барои худ та?дидкунандаи ?иссаи фурўш дар бозор намешуморад. Ширкат?о аз ин сабаб ба тасмим?ои исте?солии ра?ибони худ тава??ў? зо?ир намекунанд.
Иттилоот дар бораи нарх?о, технология ва фоидаи э?тимол? озодона дастрас мешаванд ва имконияти зуд аксуламал нишон додан ба шароити та?ирёфтаи бозор тавассути инти?ол додани манобеъ мав?уд аст.
Ворид шудан ва ?ори? шудани фурўшандагон аз бозор озод аст. Ин чунин маън? дорад, ки ма?дудият?ое, ки монеъи ба фурўш расонидани моли ширкат?о мешвад ву?уд надоранд, ?амчунон барои ?атъи амалиёт дар бозор ?е? мушкилие нест.
?амин тарик, дар бозори ра?обати комил ?олате во?еъ мегардад, ки нарх дар он во?еан ба ?о?ишу амали субъект?ои ало?ида вобаста нест, вай бо таъсири тан?о та?озо ва арза му?аррар мегардад, аз ?амин сабаб ин гуна бозор?оро бозор?ои нархпазир меноманд.
2. Бозори ра?обати монополист? (ин?исор?). Ра?обати ин?исор? ?ангоме амал мекунад, ки шумораи зиёди фурўшандагон дар бозори ма?сулоти тафовутдор, ки мумкин аст дар он фурўшандагони нав пайдо шаванд, бо ?ам ра?обат мекунанд.
Моли ?ар кадом ширкате, ки дар бозор савдо мекунад ивазкунандаи номукаммали молест, ки ширкат?ои дигар ба фурўш мерасонанд. Ма?сулоти ?ар кадом фурўшанда дорои сифат?ои истисно? ё хислати ?ос мебошад, ки аз ин боис баъзе харидорон он?оро аз моли ширкат?ои ра?обаткунандаи дигар афзал мешуморанд. Масалан, харидорон омодаг? ?о?анд дошт, барои моле ки яке аз фурўшандагон исте?сол мекунад нархи зиёд пардозанд, агар бовар? ?осил кунад, ки ин мол бештар барояшон муносиб аст.
Тафовутгузории мол маънии онро дорад, ки ашёи дар бозор фурўхташаванда стандарти якнавохт нест. Тафовутгузор? мумкин аст бинобар мав?уд будани фар?ият?ои сифатии во?еъи байни ма?сулот сурат гирад ё ба сабаби тафовут?ои э?тимол?, ки аз тари?и реклама, шў?рати нишони мол, ки ба ин мол со?ибаш ё истифодабарандааш меди?ад, ?осил мешавад. Масалан, Соат?ои «Ролекс», мошина?ои «Мерседес-Бенс» ва «БМВ» ?ама дорои кадом як сифати шў?ратдоранд ва аз тари?и реклама сохта шудаанд, ба ?ар сурат ба фурўшандагони ин навъи мол?о ба андозае ?окимияти ин?исориро фаро?ам месозанд.
3. Бозори ин?исории олигопол? (чанд?утб?) – сохтори бозориест, аз якчанд нафар фурўшандагони нисбат ба сиёсати нархгузор? ва стратегияи агромаркетинг? байни ?ам ?асос буда иборат мебошад. Яне дар чунин намуди сохтори бозор пайдо шудани фурўшандагони нав душвор ё ?айриимкон мебошад.
Моле, ки аз тарафи ширкат?ои инхисори чанд?утб? ба фурўш мерасад, метавонад ?ам тафовутдор ва ?ам стандарт? бошад. Ма?сулоти аз ?абили пўлод, аллюминий, мис ма?сулоти стандартие мебошанд, ки дар шароити ин?исори чанд?утб? исте?сол карда мешаванд. Аз тарафи дигар, бисёр со?а?ое, ки мол?ои истеъмол? ба монанди автомобил, чархи мошин, асбоб?ои сершумори бар?ии манзили ва ?айра исте?сол мекунанд, ин?исори чанд?утбии тафовутгузор ба ?исоб мераванд.
Одатан дар бозори ин?исори чанд?утб? шумораи аз ду то да? ширкати ?укумрон мав?уд аст, ки ними ?исса ё бештар аз онро дар ма?мўи фурўши ма?сулот дар ихтиёр доранд, ба ибораи дигар, со?а?ои ин??исори чанд?утб? чунин хусусият доранд, ки дара?аи муттамаркази бозор? дар он?о хеле баланд аст.
4. Бозори ра?обати ин?исори ?олис. Ин?исори ?олис ин ?олате мебошад, ки тан?о як фурўшандаи моле, ки ивазкунанда?ои наздик надорад, мав?уд аст. Бозоре, ки дар он ин?исор ?укмфармо? дорад, бо бозори ра?обати комил, ки дар он фурўшандагони сершумори ра?обаткунанда барои фурўш моли стандартиро арза медоранд, ба кулл? му?олиф мебошад. Инхисори ?олис фурўшанда?ои ?арифе, ки бо он дар бозор ра?обат кунад, надорад.
Маф?уми ин?исори ?олис як маф?уми зе?н? аст. Ма?сулоте, ки ивазкунанда надошта бошад, хеле кам аст. Масалан, ширкати бар?ии ма?алл? мумкин аст ягона фурўшандаи бар? дар но?ия бошад. Аммо ?увваи бар? бо истифода?ои гуногунаш дорои ивазкунанда?ои худ мебошад. Хадамоти почтаи ?ар як кишвар тан?о дар назари аввал а?рокунандагони хадамоти номарасон? мебошанд. Хадамоти зудрасони поезд? – экспресс, телекоммуникатсия, аз ?умла почтаи электрон?, интернет - ивазкунанда?ои хадамоти почта ба шумор мераванд.
?амин тари? имконият?о ва муаммо?ои сиёсати нарх вобаста аз навъи бозор?о та?йир ёфта меистад. Ба истиснои маврид?ои кори ра?обати ?олис дар бозор, ба молисте?солкунандагони кишоварз? лозим аст, ки ба моли худ нарх?ои ибтидоии хешро му?аррар намоянд.
3. Стратегияи нархгузор?.
Барои сарфа?м рафтан ба стратегияи нархгузор? бо бояд ба савол? таъсири нарх ба истеъмолкунанда ч? гуна зо?ир мешавад? ?овоб гардонем. Ифодаи ин таъсирро дар му?аррарсозии сат?и мувофи?и он метавон мушо?ида кард. Зеро нархи му?арраршаванда бояд писанд буда, даромади аз хариди ин ма?сулот пешбинишавандаи харидорро ифода намояд.
Яке аз ро??ои ба даст овардани ин ма?сад дар он зо?ир меёбад, ки нархро дар ?атори сифату хусусият?ои истеъмол? ?амчун хусусияти ?удонопазир? ма?сулот ?исоб мекунанд. ?а?и?атан, агар нархи мол хеле гарон бошад, пас ин мол ё тамоман ба фурўш намеравад ё ба ми?дори хеле кам харидор? мешавад. Дар фаъолияти и?тисодию ти?оратии кор?она?о стратегия?ои гуногуни нархгузор? истифода мегарданд:
1) Стратегияи нарх?ои баланд. Ин стратегия дар назар дорад, ки ?исми зиёди молро дар ибтидо бо нархи баланд фурўхта, баъдтар он тамоюл ба пастрав? мекунад, яъне кор?она дар зинаи аввал фоидаи зиёд ба даст меорад. Ин стратегия дар шароити сат?и баланди талаботи ?ор?, пазироии нархи гарон аз ?ониби харидорон чун нишонди?андаи сифати баланди мол имконпазир буда, асосан ба мол?ои нав? бо патент?о ?ифзшуда ?ос аст.
2) Стратегияи нарх?ои арзон ё худ стратегияи ба бозор «воридшав?». Ин стратегия бо ма?сади ?авасмандсозии талабот и?ро карда мешавад, ки дар бозор?ои дорои ?а?ми зиёди исте?сол ва сат?и баланди кашиши талабот самараи хуб меди?ад. Зеро харидорон ба пастшавии нарх фавран эътино намуда, талаботро зиёд мекунанд. Кор?она бошад аз ?исоби исте?солоти оммав? сат?и пасти нархро ниго? медорад.
3) Стратегия нарх?ои тафри?ав?, ки дар му?аррарсозии нарх?о дар пайвастаг? бо гузашт?ову иловапули?о бар сат?и миёнаи нарх дар бозор?ои гуногун ва ?ўзъ?ои он ифода меёбад.
4) Стратегия нарх?ои имтиёзнокба харидороне истифода мешавад, ки ширкат ба идома додани муносибат бо он?о ?авасманд аст ва мол?оро бо нарх?ои имтиёзнок пешкаш менамояд.
5) Стратегия нарх?ои бокашон?.Нарх?о вобаста ба имконоти харидории истеъмолкунандагон гузошта мешаванд.
6) Стратегия нарх?ои муътадил, доим? ва стандарт?.
7) Стратегия нарх?ои ?айрияклухт.Масъалан, мувофи?и ин стратегия харидор молро на бо нархи 100 сомон?, балки 99 сомон? мехарад. Дар ин ?олат, харидор ин нархро чун нархи арзон ё чун исботи ?исобу китоби ани?? ширкат ?ангоми нархгузор? ?абул мекунад.
8) Стратегия нарх?ои хариди оммав?.
9) Стратегияи пайвастаи дара?аи нархбо сифати мол ва ?айра.
Просмотр: 5055
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved