Дата: 2016-03-04
На?ша:
Оид ба ом?зиши ?одиса?о раванд?ои техноген? як ?атор олимон са?ми худро гузоштаанд, нисбати омил?ои ба он таъсиркунанда, таъсири манф? ё мусбии он, о?ибат?ои ин ?одиса?о ва раванд?ои техноген? бо объект?ои мушаххаси табии баён намудаанд.
В.И. Вернадский (1944) дар бораи проблемаи таъсиррасонии техноген? ба сат?и литосфера чунин ?айд карда аст. «инсон ?амчун омили геолог?» ба шумор РАФ дар му?ит?ои гуногуни табии таъсири худро расонда боиси дигаргун кунии ?олати табии гардида
В.И.Вернадский ва А.Е.Ферсман соли (1934) тасди? мекунад, ки дар саёраи Зами марзе нест, ки барои инсон дастрас набошад. Соли 1934 А.Е.Ферсман ма?м?и раванд?ои химияв? ва техникиро, ки бо таъсири инсон ба амал оварда мешавад ба маф?уми «техногенез» нишон дод. Дар навбати худ элемент?ои химиявии литосфераро ба 2 гур?? ?удо намуд.
1. дар со?аи хо?агии ?ишло? истифодабурдашаванда.
2. дар со?аи саноат истифодабурдашаванда.
Аз ин бар меояд, ки таъсири инсон ба табиат асосан бо 2 ро? ба ро? монда мешавад. ?амин тари? дигаргункунии сифати сарвати табии ин яке аз проблема?ои му?ими муосир ба ?исоб меравад. Дар раванди тад?и?от?ои ом?зиши ?одисаву раванд?ои техноген? оид ба омил?ои ба ву?удоварандаи раванд?ои табии омил?ои таъсиркунанда роли му?им мебзад, ки Д.А.Ардманд онро та?лил карда аст. ? ?айд намуд, ки омил?ои ба ву?удоварандаи раванд?ои эрозион?-сохтмон, аз худ кардани замин, чорводор?…. Ба ?исоб меравад. Са?ми як ?атор олимон А.В.Сидеренко, Е.М.Сергеев, И.П.Герасимов д
ар тад?и?от?ои раванд ва ?одиса?ои экосистема ни?оят назаррас буда ба фаъолияти инсон вобаста будани ?олати табии исбот карда шудааст. Аз нишонди?анда?о бар меояд, ки дар ?ум?урии То?икистон низ проблема?ои актуалии ?ифзи табиат кам нест.Ба ин проблема проблемаи ходиса ва равандхои техногени сарчашма менихад.Техногенез ин равандест,ки зери таъсири фаъолияти истехсоли инсон комплекси табии сифатан тагир меёбад.
Зери таъсири мачмуи равандхои геохимияви вобаста ба фаолияти техники ва технологи дигаргуншавии кабатхои биосфера ба вучуд меорад.
Мачмуи равандхои муосири таъсири чамъият ба табиат ин аст техногенез
Техногенез ин равандест, ки зери таъсири фаъолияти истехсолии инсон комплекси табии сифатан тагийр меёбад.
Дар натича зери таъсири мачмуи равандхои химияви, вобаста ба фаъолияти техники ва технологи дигаргуншавии кабати биосфераро ба вучуд меорад.
Омили асосии инкишофи раванду ?одиса?ои табии ин эрозияи шамол ба ?исоб меравад, ки он дар массиви Зафаробод, Сом?ар хело фаъол буда он доим дар ?аракат аст. ?амчунин таъсири и?лими хуш низ ба суръати шамол такрорёбии он, таркиби механикии хок, ми?дори боришот нодуруст кишт кардани зироат таъсир намуда ба ?олати табии хавфи зиёд меоварад. Эрозияи хок ин вайроншавии таркиби хок дар нати?аи шамл ва об аст, ки дар суръати технологияи нодурусти обери н фаъол мегардад, дар нати?а хароби?ои зиёд ба амал меояд. Дар нати?аи эрозияи хок таркиби табии хок вайрон мешавад. Дар таркиби хок мав?уд буда нитроген кам нитроген кам шуда ба зироат таъсир мекунад. Норасогии микроэлемент?о дар хок боиси норасогии инкишофи растани мегардад, ки поёншавии якчанд
бемори?о ба амал меояд.
Хангоми шусташавии элементхои химиявии дар таркиби хок буда,ки барои
гизои растани хатми зарур аст,боиси инки?офи паст шудани номи бад шудани хосияти табии хок, паст шудани фаъолнокии биологи,сифати зираш меоварад,
Эрозияи хок ин на танхо кувваи вайрон кунандаи табии балки фаъолияти нодуруст истифодаи замин аз тарафи инсон аст,ки хангоми яукчанд маротиба коркарди замин мешавад.
1, Култиватсия
2, Киштгардони
3, Мола кардани замин –ин фаъолиятхо боиси инкишофи эрозияи шамол ва об мегардад.
Бор охи агротехники чанголу мелиоративи шинондани дарахт, рохи ин проблемаро кисман хал карда мушавад.
2, Проблемаи нигохдории чарогоххо
Дар як муддати кутох хангоми риоя накардани талаботхои элементарии мавсими нодуруст ва нобаробар таксимот ба марзхои чарогох , чаронидани
чорво (бузхои ангори), дар инкишофи намуди растанихо тагиротхои зиёде ба амал омад, Микдори растанихои буттаю нимбутта –олуча, бодом, ноки кухи,
карокот хеле тез кам шуд, Дар солхои охир гайри расионали истифодабарии чарогох дар Ашт (Пангоз, Мулломир, Ошоба, Долона, Каромазор) боиси нест
шудани растанихои чарогохи гашт (ферула ,прогос ) гайр аз ин то тайёр шудани растанихои чарогохи дар давраи фасли зимистон чорво (бузи ошори)
аз арчахо гизо мугирад, ки боиси хушк шудани кисми поении арча мешавад.
Проблема бо зиёд шудани шумораи чорво массаи пушиши растаниги
то рафт кам шуда истодааст. Андозаи заминхои санглох 2-3 маротиба афзуда истодааст, ки ба заминхои таркибаш сахт шуда шомил аст. Раванди шусташави аз солхои 60-уми асри20 3 маротиба афзудааст.
Чорводори ба даврае рост меояд,ки боришот кариб,ки дида намешавад, яъне он ба мавсими хушки рост меояд,ки ба ин инкишофи эрозияи шамол меоварад.
Дар солхои охир муносибатхои байни инсон ва табиат хам сифатан, микдориан тайгир ёфтааст.
4, Проблемаи истехсоли канданихои фоиданок
Хангоми истехсоли зеризамини канданихои фоиданок ( такрибан 97%-и
Истехсоли канданихои фоиданоки Точикистони Шимоли бо ин тарз истехсол
Карда мешавад, Олтин –Топкан,Консой , Октош) махсулотхои истехсол карда шуда ба сахти замин бароварда мешавад, ки боиси вайроншавии замин мегардад.
Танхо дар атрофи кони Замбарак 57 адад партовгоххо мавчуд аст.Дар атволхо чинсхо бо ходисаи физикави , механики , дучор шуда боиси афзудани раванди эрозияи об –сел мегардад.
Ба вучудойии фурурави дар муддати 10-солахо ба вучуд меояд.
Чунин проблемахо боиси монеагии корхои сохтмон , хочагии камунали мегардад, гайр аз ин ба инобат гирифт , ки аз 142 55хаз. Гек . танхо 7%-аш
замини хамвори аст халос,ки ба хар як сари ахоли 0,1 га замини корам рост меояд.
Хангоми омухтани таъсири манфии фаъолияти табии ва инсон ба мухити геологи бакои экологи ба ходисахо ва равандхои техногени додан мушкил нест.
Дар натиxаи омeзиш бар меояд, ки таъсири инсон ба табиат чуногун чаб?а буда, ин таъсиррасон? барои ?онеъ гардонидани талабот ба амал омада дар охир ба проблема?ои эколог? меоварад, вобаста ба таъсири ноxоям ба му?ити таби? ба?ои эколог? дода мешавад, ки онро чунин дараxабанд? карда мешавад:
Барои дараxабанд? намудан ?олати фаъолии ?одисаю раванд?ои техноген? ба инобат гирифта мешавад.
Ба дараxаи мусоид дошта марз?ои хеле кам аз худ шударо ворид кардаанд. ходиса?ои геодинамик?, раванд?ои экзогении экосистема?ои таби? кам дигаргун шудаанд. Масо?ати замин?ои вайроншуда аз 10% зиёд нест.
Ба дараxабандии ?аноатбахш - марз?ои ?исман аз худ гашта та?ийрот?ои наон?адар зиёд дошта дар марз?ои таби? дохил карда мешаванд. Масо?ати замин?ои вайрон гашта аз 20% зиёд нест. Дар ин марз?ои таби? доимо ?одиса?ои таби?, таби? - техноген? ба амал меояд.
Ба дараxабандии бошиддат марз?ои аз худ шудаи поймаю терраса?ои дарёи Сир, замин?ои чарого?иро дохил кардаанд. Масо?ати замин?ои вайрон гашта аз 30% зиёд нест.
Ба дараxабандии бe?рон? замин?ои шeрхок гашта, об?ои ифлос шудаи сат?? ва зери заминро дохил кардаанд. Масо?ати замин?ои вайронгашта 40%-ро ташкил меди?ад.
Ба дараxабандии ?алокатовар - зонаи партов?ои радиоактив?, сар?ад?ои зона?ои сейсмик?, зона?ои фаъоли xараён?ои боришот, ?амчунин па?ншавии ?одисаю раванд?ои вайроншавии экосистема?о, ки ба об, ?аво, хок таъсир мекунад дохил карда шудаааст. Масо?ати замин?ои вайроншуда то 50% -ро ташкил мекунад.
Барои пешгирии ?олати ?алокатовар чунин чора?о xуста шуданаш лозим аст:
1. Пешгeии садама?ои техник?, технолог? барои торафт кам шудани таъсир аз ?исоби хатари таби?.
2. Идоракун? барои бе?тар намудани сифати сарвати таби? дар ландшафти сунъ? - антропоген? ва системаи техноген? - таби?.
3. Ило?и xи?ати манфии ландшафти таби?- техноген? барои бе?тар истифодабарии он.
4. О?илона истифодабарии сарват?ои минерал?.
5. Истифодаи васеи кон?ои кандани?ои фоиданок ва ро? надодан ба садама?о.
6. Даст кашидан аз лои?а?ое, ки шароити табииро дигаргун мекунад.
7. Ба на?шагирии фаъолияти хоxаг?, ки ба ?олати ?алокатовар меоварад.
Просмотр: 4481
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved