Дата: 2016-02-25
Мутоби?и Кодекси андози Xум?урии Тоxикистон системаи андоз ?ариб аз нав аз рeи стандарт?ои аврупо? таъсис дода шуд.
Дар ин ба таври пурра асос?ои умумии андозбанд? дар xум?ур? тай?ир дода шуд, истило?от, маф?ум?о ва му?арароти нав xор? гардид. [амаи ин аз он ша?одат меди?ад, ки Кодекси андоз на тан?о барои ?аллу фасли вазифа?ои xор?, балки ба?ри ?алли масъала?ои дурнамоии андозбанд? та?ия гардидааст ва ба сат?и xамъияти демократ? мувофи? мебошад. Баробари ?абули Кодекси андози Xум?урии Тоxикистон дар сохтори даромад?ои буxети давлат? та?ирот?о ба амал омад, нишонди?анда?ои андоз? низ сол то сол зи?д гардиданд.
Масалан нишонди?анда?ои андозии буxет? дар давоми сол?ои 2001 -2004 чунин мебошанд.Љадвали 1.
№ |
Солњо |
буxети тасди?шуда |
иxроиши асл? |
%-и иxроиш |
1 |
2001 сол |
355514,5 |
382277,9 |
107,5 |
2 |
2002 сол |
498969,3 |
566940,4 |
113,6 |
3 |
2003 сол |
741893,3 |
824354,4 |
111,1 |
4 |
2004 сол |
1067513,3 |
1104269,0 |
103,4 |
Маълумот?ои xадвал нишон меди?анд, ки ба даромад?ои буxети давлат?, воридоти андоз? дар соли 2001 -92%, дар соли 2002 -86%, дар соли 2003 – 87%, ва дар соли 2004 – 85%-ро ташкил додаанд.
Дар пурра намудани буxети давлат, намуд?ои ало?идаи андоз мав?еъи хосса доранд. Аз ин ли?оз мо?ият, мазмун ва на?ши як ?атор андоз?ои асосиро ба таври мухтасар дида мебароем:
Андоз аз фоидаи шахсони ?у?у??.
Андоз аз фоидаи шахсони ?у?у?иро кулли корхона?ои ризидент? ва хориx? новобаста аз моликияташон ба буxети умумидавлат? месупоранд. Меъ?ри ин андоз тиб?и Кодекси андози Xум?урии Тоxикистон аз 01.01.2005 ба 25%-и фоида, чун ?оидаи ягона му?арар гардидааст. Сол?ои 1991 –ум вай ба 35 – 45% ва дар давраи соби? Итти?оди Шурав? 50 -65 %, аз сол?ои 1999 то 2004 –ум 30%-и мабала?и фоидаро ташкил медод. Объекти андозбандии корхонаи резидент? ма?з фоидаи вай ба шумор меравад.
Ворид гардидани андоз аз фоида ба буxет бевосита аз ба даст овардани фоида (даромад) дар сохтор?ои хоxагидор? вобаста буд.
Фоида яке аз нишонди?анда?ои му?име ба ?исоб меравад, ки натиxа?ои ни?оии молиявии фаъолияти корхонаро таxассум менамояд.
Фоида – ин шарти асосии самаранокии исте?солот дар корхона мебошад. Дар ?ар як корхона фоида ?амчун даромад ифода ?фта, ?исми он ба буxет ва ?исми дигари он дар ихти?ри корхона мебошад.
То ?абули Кодекси андози Xум?урии Тоxикистон объекти андоз аз фоида даромади умум? ба ?исоб мерафт. Бо ?абули Кодекси андози Xум?урии Тоxикистон ва тасди?и дастурамал «Дар бораи тартиби ?исоб кардан ва ба буxет пардохтани андози фоида аз шахсони ?у?у??» аз 4-феврали соли 2000 усули ?исоб кардан ва ба буxет пардохтани андози фоида аз шахсони ?у?у??, ?амчун обекти андозбанд? ба таври пурра та?ир дода шуд. Фоида аз тафовути мусбии байни даромади умум? ва тар?куни?о иборат мебошад. Объекти андозбандии корхонаи хориx?, ки дар Xум?урии Тоxикистон тари?и муассисаи доим? фаъолият менамоянд, фоидаи он аз ин фаъолият ба ?исоб меравад, яъне даромади умумии он аз сарчашма?ои дар Xум?урии Тоxикистон мавxудбуда, ки ба муассисаи доим? кам кардани мабал?и тар?куни?о ало?аманд мебошанд.
Иxрои буxети давлатии Xум?урии Тоxикистон оиди воридоти андоз аз даромад ва андоз аз фоида дар сол?ои 2001-2004. (?азор сомон?).
Xадвали 2.
№ |
Солњо |
Буxети тасди?шуда |
Иxроиши асл? |
%-и иxроиш |
1 |
2001 сол. |
318816,9 |
351350,4 |
110,2 |
Андоз аз даромад ва андоз аз фоида |
39687,6 |
47507,8 |
119,7 |
|
2 |
2002 сол. |
433673,1 52008,7 |
496500,2 60094,4 |
114,5 115,5 |
3 |
2003 сол. |
630009,9 69961,6 |
712589,1 75209,7 |
113,1 107,5 |
4 |
2004 сол. |
887712,5 94466,5 |
933262,6 105109,7 |
105,1 111,3 |
Андози даромад аз шахсони во?еъ?
Даромад?о аз а?ол? сафарбаршшуда дар шакли андоз дар пушонидани хароxоти давлат? ма?оми махсус доранд, ?амчунин хусусияти бозгаштиро со?иб мебошанд.
Зеро, ки рeй?нидани ?исми даромад?ои пул? аз а?ол? ва ?исми дигари он тавассути фонд?ои ?айрибуxет? дода шаванд, яъне ба фонди ?иязи иxтимоии а?олии Xум?урии Тоxикистон дар шакли нафа?а, кeмакпул? ва ?айра.
Аз а?ол? андози даромад ба мисли андози дигар супоридани ?атм? аз а?ол? ба ?исоб мераванд. Вале дар тафовут аз дигар намуд?ои андоз, супоридани андози даромад тамоман инфирод? буда, аз шахсони во?еъ? рe?нида шуда, хусусияти бозгашт? дорад.
Андоз аз а?ол? та?рибан 1/10 ?исми даромад?ои буxети давлатии xум?уриро ташкил меди?ад. Андози даромад аз шахсони во?еъ? дар соли 1996 -8,2% ва дар соли 2000 -8,8%, дар соли 2001 -9%-ро ташкил намуд. Андози даромад дар худ ?исми даромади софи а?олиро, ки ба фонди марказонидашудаи захира?ои пулии давлат ру?нида мешаванд, ифода менамоянд.
Дар мавриди ?исоб кардани андози даромад меъ?ри пргресив? аз рeи принсипи афзоиши фоиз, баробари афзоиши объекти андозбанд?, тадби? карда мешавад, яъне зи?д гардидани меъ?ри андоз ба афзоиши даромад мувофи?ат мекунанд.
Аз ва?ти ?абули Кодекси андози Xум?урии Тоxикистон меъ?ри андози даромад ду бор та?ир дода шуд.
Бо ма?сади паст кардани бори гарони ша?рвандон дар соли 2002 мутоби?и ?онуни Xум?урии Тоxикистон «дар бораи буxети давлатии Xум?урии Тоxикистон дар соли 2002» андози даромад аз даромади андозбандишавандаи шахсони во?еъ? аз рeи меъ?р?ои зайл рe?нида мешавад. Даромади мо?онаи ?адди а?але, ки андози даромад рe?нида намешаванд аз соли 1998 ба мабла?и 2 сомон? муайян шуда буд.
Даромади андозбандишавандаи шахси во?еъ? аз рeи меъ?р?ои зерин аз даромад андозбанд? мешаванд.
Xадвали 3.
Ми?дори даромади андозбандишаванда (ба ?исоби ми?на дар як мо?) |
Меъ?р ва мабла?и андоз |
На зи?да аз музди ме?нати ?адди а?али мо?она |
Аз даромади андозбанди нашаванда |
Зи?д аз музди ме?нати ?адди а?алли мо?она то 100 сомон? |
8% аз мабла?и даромади андозбанди - шаванда, зи?да аз музди ме?нати ?адди а?ал |
Зи?да аз 100 сомон? |
Мабала?и андози сатри 2 xам 13 % аз мабал?и даромади андозбанди-шаванда зи?да аз 100 сомон? |
Барои ма?сад?ои андозбанд? ?ам мабла?и даромади андозбандишаванда ва ?ам мабла?и тар?шаванда аз аввали сол ба тари?и афзоянда ?исоб карда мешаванд.
Аз рeи маълумот?ои омори солонаи Xум?урии Тоxикистон оиди иxроиши буxети давлатии Xум?урии Тоxикистон барои сол?ои 2001 -2004 чунин муайян гардид, ки даромад аз ?исоби ин ду намуди андоз, яъне андоз аз фоида ва андоз аз даромади шахсони во?еъ? дар соли 2001 47507,8 ?азор сомон?, дар соли 2002 -60094,4 ?азор сомон?, дар соли 2003 -75209,7 ?азор сомон?, ва дар соли 2004 -105109,7 ?азор сомониро ташкил дод, ки аз рeи сохтори та?симоти даромад вобаста ба дараxаи системаи буxет 25% дар буxети xум?урияв? ва 75% дар буxет?ои ма?алл? иxро гардидааст. Аз маълумот?ои овардашуда муайян гардид, ки дар давоми сол?ои 2001 -2004 ?иссаи ин намуди андоз зи?да аз 50 млн. сомон? зи?д мабала? ба буxет ворид гардидааст. Ин аз он ша?одат меди?ад, ки дар давоми сол?ои номбурда шумораи корхонаю ташкилот?о, муассиа?о инчунин шахсони во?еъие, ки ?иссаи даромади он?о ба буxет ворид мегардад, нисбатан зи?д шудааст. Нисбат ба сол?ои пешин шахсони ?у?у?ию во?еъ? e?дадори?ои худро дар назди буxет пайхас намудаанд, ва барои пур?увват гаштани ?исмати даромади буxет са?ми бузурги худро мегузоранд.
Баъд аз ?абули Кодекси нави андози Xум?урии Тоxикистон меъ?ру нишонди?анда?ои ин андоз?о та?ир ?фтаанд, ки ин ба хо?ишу дархости андозсупорандагон мусоидат менамояд ва ба буxети давлат ?еx го? таъсири манф? намерасонад.
Андози замин
Андози замин аз тарафи истифодабарандагони замин прадохта мешавад, ки ?итъа?ои замин xи?ати истифодабарии бемe?лат ? истифодабарии ворисонаи умрбод ба номи он?о ?айд шудаанд.
Пардохткунандагони андози замин ду категорияи ашхосе мебошад, ки барояшон ?итъа?ои замин дода шудаанд:
Объекти андозбанд? бо назардошти таркиби киштзор, сифати он ва xойгиршавии ?итъаи замин, арз?бии кадстрии замин, тарз?ои истифодабар? ва хусусият?ои эколог? му?арар карда мешаванд.
Асноди кадастрии истифодабарандаи замин асоси муайян намудани хироxи замин ?исоб мешавад.
[аxми хироxи замин ба натиxаи фаъолияти хоxагидории истифодабарандаи замин вобаста набуда, ба тарзи пардохти устувор барои во?иди масо?ати замин му?арар карда мешаванд.
Давраи андозбандии замин як сол муайян шудааст. Истифодабарандагони замин ?ар cоли на дертар аз 1-марти соли ?исобот? ба ма?омоти андоз аз мабла?и ?исобу китоби хироxи замин деклоратсия пешни?од мекунанд.
- замин?ои ша?р?о ва ша?рак?о бо ?исса?ои баробари мабала?и яксола на дертар аз 15 март, 15-июн, 15-сентябр ва 15 –декабр пардохта мешаванд;
- замин?ои берун аз ша?р?о ва ша?рак?о ба ?исса?ои баробари мабла?и яксола на дертар аз 15-ооктябр ва 15-декабр пардохта мешаванд.
Меъ?ри андоз барои замин?ои ша?р?о ва ша?рак?о дар ?аxм?ои зерин му?арар карда мешаванд:
- дар ша?ри Душанбе 400 сомон? аз ?ар гектор;
- дар ша?ри Хуxанд, ?ур?онтеппа ва Кeлоб -300 сомон? аз ?ар гектор;
- дар ша?р?ои тобеи xум?ур?, вилоят? ва ша?ри Хору? -200 сомон? аз ?ар гектор;
- дар дигар ша? рва ша?рак?о -150 сомон? аз ?ар гектор.
Маълумот?ои омори солонаи Xум?урии Тоxикистон ша?одат меди?ад, ки аз ?исоби андоз аз моликият ва андоз аз замин дар давоми соли 2001 14870,9 ?азор сомон?, дар соли 2002 -18933?азор сомон?, дар соли 2003 -27515,5 ?азор сомон? ва дар соли 2004 -34346,3 ?азор сомон? ба буxети давлат? даромадшудааст, ки 35% ба буxети xум?урияв? ва 65% ба буxет?ои ма?алл? ворид гардидааст. Яъне чунон, ки дида мешавад сарчашмаи даромад дар давоми 4 –сол ду маротиба зи?д гардидааст, яъне мо гуфта метавонем, ки ?ам шумораи андозсупорандагон зи?д гаштааст, ва ?ам аз тарафи он?о оид ба пардохти андоз таваxxу?и зи?д дода шуда истодааст.
Иxроиши буxети давлатии Xум?урии Тоxикистон оиди воридоти андоз аз моликият ва андоз аз замин дар сол?ои 2001 -2004 (?азор сомон?).
Xадвали 4.
№ |
Солњо |
Буxети тасди?шуда |
Иxроиши асл? |
%-и иxроиш |
1 |
2001 сол. |
318816,9 |
351350,4 |
110,2 |
|
|
|
|
|
Андоз аз моликият ва андоз аз замин |
14944,9 |
14870,9 |
99,5 |
|
2 |
2002 сол. |
433673,1 18363,2 |
496500,2 18932,5 |
114,5 103,1 |
3 |
2003 сол. |
630009,9 25418,0 |
712589,1 27515,5 |
113,1 108,3 |
4 |
2004 сол. |
887712,5 33078,1 |
933262,6 34346,3 |
105,1 103,8 |
Пардохт?ои иxтимо?
Пардохт?ои иxтимо? пардохт?ои ?атм? ба фонди ?ифзи иxтимоии а?олии Xум?урии Тоxикистон мебошанд, ки бо ма?сади ба амал баровардани су?уртаи иxтимо? супорида мешаванд. Пардохт?ои иxтимоиро ба пардохт?ои андоз шомил кардаанд.
Супорандагони пардохт?ои иxтимо? ин?о мебошанд:
Объект?ои андозбандии пардохт?ои иxтимо? ин?о мебошанд:
- xи?ати су?уртаи иxтимоии коргарони кироя музди ме?нати он?о;
- xи?ати су?уртаи ашхосе, ки дар асоси шартнома?ои дорои хусусияти гражданию ?у?у?? ва бидуни шартнома хизмат мерасонанд, мабла?и ба он?о пардохташаванда;
- xи?ати шахсони во?еъ? –со?ибкорон, ки аз рeи шо?ид? ? бо тарзи дигар со?ибкор? мекунанд –даромади ин андозбандишавандаи он?о.
Меъ?ри пардохти иxтимоии зерин му?арар карда шудаанд: 25% барои су?уртакунандагон; 1% барои шахсони су?урташуда; 20% барои со?ибкорони ало?ида, ба ?айр аз патентдорон.
Тартиби ?исоб кардан ва пардохтани пардохт?ои иxтимо? айнан мисли тартиби ?исоб кардан ва пардохтани андози даромад аз музди ме?нати коркунон мебошад.
Аз рeи маълумот?ои омори солонаи Xум?урии Тоxикистон маълум мегардад, ки пардохт?ои иxтимо? дар ?исмати даромади буxет на?ши ?алкунанда доранд мисол дар соли 2001 -39598,5 ?азор сомон?, дар соли 2002 -59560,1 ?азор сомон?, дар соли 2003 – 79622,1 ?азор сомон? ва дар соли 2004 -108617,7 ?азор сомон? ба буxети давлат? ворид гардид, ки ин та?рибан 9,10% даромади буxети давлатиро ташкил меди?ад.
Иxрои буxети давлатии Xум?урии Тоxикистон оиди воридоти пардохт?ои иxтимо? дар соли 2001 -2004 (?азор сомон?).
Xадвали 5
№ |
Солњо |
Буxети тасди?шуда |
Иxроиши асл? |
%-и иxроиш |
1 |
2001 сол. |
318816,9 |
351350,4 |
110,2 |
|
|
|
|
|
2 |
2002 сол. |
433673,1 |
496500,2 |
114,5 |
3 |
2003 сол. |
630009,9 |
712589,1 |
113,1 |
4 |
2004 сол. |
887712,5 |
933262,6 |
105,1 |
Просмотр: 2267
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved