Дата: 2016-02-23
На?ша:
1.Методи мушо?ида ва намуд?ои он.
2.Маълумот дар бораи методи с??бат.
3.Тавсифи анкета ва ро??ои гузаронидани он.
?ан?з дар психологияи и?тимой таснифи ягонаю умуми?абулшудаи метод?о ву?уд надорад. Дар аксари ?ол ду гур??и метод?оро чудо менамоянд: метод?ои ?амъоварии маълумот?о ва метод?ои коркарди маълумот?о.
Маълумоте, ки дар нати?аи тад?и?оти муташаккилонаи и?тимоию психологй ба даст оварда шудааст, бояд ба талабот?ои эътимоднокй, асоснокй ва ани?й ?авобг? бошад.
Эътимоднокии маълумот?ои и?тимо?-психологй дар ?аммаъногии он?о хаингоми гузаронидани сан?иш?ои такрорй ва ба даст овардани нати?ахои якхела аз ?ониби му?а??и?они гуногун ифода меёбад.
Асоснокии маълумоти и?тамой-психологй пеш аз ?ама бо тавсифди?анда?ои асбоби истифодашаванда муайян карда мешавад ва он дар ?обилияти чен карда тавонистани ?амон хусусият?ои объект?ои ом?хташаванда ифода меёбад, ки тава????и тад?и?отчиро ба худ ?алб кардаанд.
Ани?ии маълумот?ои и?тимо?-психологй бо ?ассосии метод?ои истифодашаванда барои чеакунии хусусият?ои му?им муайян карда мешавад.
Метод?ои тад?и?отии ?ар гуна илм, аз он ?умла дар психологияи и?тимо? бо вазифа?ояш тавсиф дода мешаванд, яъне ои?о махсусан ба ?алли ин ё он масъалаи мушаххас равона шудаанд. Ин чунин маъно дорад, ки истифодаи метод?ои мушаххас дар тад?и?отхои ичтимой-психологй, пеш аз хама бо ма?сад?ои он ва хусусият?ои объекти ом?хташаванда муайян карда мешаванд.
?ар гуна тад?и?оти и?тимо?-психологй аз р?и барномаи муайяне гузаронида мешавад, ки методхои ?амъоварию коркарди маълумотхоро дар бар дорад ва татби?аш мувофи?и чунин мар?ала?о сурат мегирад:
-?амъ овардани маълумотхое, ки барои асосноккунии фарзияи пешни?одшуда заруранд;
-тахлили маводи чамъовардашуда (интихоби ро?у воситаи ботартибдарории мавод, ба шакли мувофи? овардани мавод, тахлил, му?оиса ва тахлили омории маълумот?о);
-муайян намудани эътимоднокии маълумот?ои бадастовардашуда (сан?иш ва муайян намудани он, ки то кадом дара?а ба нати?а?ои ?осилшуда бовар кардан мумкин аст);
-шар?и мазмунноки нати?а?ои та?лил;
-хулоса ва тавсия?ои амалй.
Дар ?араёни омодашавй ба тад?и?от ва ташаккул додани фарзия?ои илмй бояд та?йирёбанда?ои вобаста ва новобастаро ?удо намуд. Му?аррар намудани характери муносибати байни он?о (му?аррар намудани он чиро, ки тасодуфй аст 5 не) ма?сади тад?и?оти пешбинишударо ташкил меди?ад.
Та?йирббанда?ои новобаста - ин ?амон вазъият?ои мушаххаси психологй мебошанд, ки махсусан ташкил карда шудааст ва дар он?о синф, гур?? ва ё хонанда гузошта мешавад. Та?йирёбии пешбинишуда, ки он?оро тад?и?отчй метавонад дар оянда бубинаду ?айд намояд, тагаирёбанда?ои вобаста меноманд.
Методи ?амъоварии нати?а?ои мушо?ида - ин метод аз р?и ма?сад ва на?шаи муайян гузаронида мешавад. Нати?а?ои мушо?ида баъди тахлили ами? дар фаъолияти амалй татби? мегардад. Методи мушо?ида дар ?иёс бо дигар метод?о як ?атор бартари?оро дорад. Пеш аз ?ама, тавассути он ?одиса дар ла?заи ву??ъёбиаш ом?хта мешавад. Эътимоднокии ин метод дар имконияти (дар аксари ?ол аз р?и зарурат) такроран гузаронидани он ифода меёбад. Камбудии ин методро таъсири омили субъективй (муносибати ман) ташкил меди?ад.
Намуд?ои зерини мушо?идаро фар? мекунанд: воридшуда ва вориднашуда; кушода ва п?шида; са?рой ва лабораторй.
Мушо?идаи воридшуда онро дар назар дорад, ки мушо?идакор ба муддати муайян аъзои бевоситаи гур?? ё коллективе мешавад, ки он?о объекти ом?зиши психологй гаштаанд. Муха??и? дар баробари ин барои дигарон на ?амчун мушо?идакор, балки чун аъзои баробар?у?у?и гур?? баромад карда, дар фаъолият?ои гуногуни он иштирок менамояд. Ин вазъият?ое ба шумор мераванд, ки муаллим, ро?бари синф дар он?о ?ангоми дарс, дар шанбеги?о, дар рафти омодасозии шабнишини?о, ?ангоми озмун?о, экскурсия?о ва ?. ?арор доштанаш мумкин аст.
Мушохидаи ворвднашуда - ин «аз канор» истода мушо?ида намудан аст, ва?те ки тад?и?отчй аъзои бевоситаи гур??и мушо?идашаванда нест. Ин намуди мушо?ида на танхо имконияти ами? шар? додани маъяумот?ои бадастовардашударо меди?ад, балки равияю авдеша?ои нав ба навро дар тад?и?оти бана?шагирифта ил?о мекунад.
Вобаста аз мав?еи иш?олкардаи мушо?идакор нисбати объекг?ои ом?зиш мушо?идаи кушода ва п?шидаро (инкогнито) фар? мекунанд. Дар мактаб?о бештар намуди кушодаи мушо?ида истифода мешавад.
Яъне, хонандагон медонанд, ки он?о дар шароит?ои муайян объекти махсуси ом?зиш мебошанд. Хонандагон ?ангоми мушо?идаи п?шида гумон намекунанд, ки рафтору фаъолияти психикии он?о мушо?ида шуда истодааст.
Мушо?идаро аз р?и хусусият?ои ташкил намуданаш ба са?рой ва лабораторй ?удо менамоянд. Объекти мушо?ида ?ангоми мушо?идаи са?рой протсессхои реалии и?тимо? ба шумор меравад. ?ангоми мушо?кдаи лабораторй бошад, вазъият?ои эксперименталй мушо?ида карда мешаванд.
Методи пурсиш -- ин методи ?амъ овардани маълумот?ои зарурии.аввалин аст, ки ба пурсиши бевосита - с??бат, мусо?иба ва бавосита - анкета ?удо карда мешавад.
Методи пурсиш дар шароти ?озира яке аз метод?ои па?ншудаи психологияи и?тимо? аст. Бояд гуфт, ки ?ангоми истифодаи методи пурсиш душвори?ои муайяне ба амал меоянд - ин таъмини са?е?й ва эътимоднокии маълумот?ои хосилшуда аст. Модом, ки пурсши ?амеша ба шуури шахс равона мешавад, он го? ба са?ехии маълумот?ои ?осилгардида, аз як тараф, мав?удияти (мав?уд набудани) ма?сади пурсидашаванда барои ?авоби самимй додан ва аз тарафи дагар -?обилияти ба таври во?ей ба?о додани ? ба рафтори одамон, вазъият?о, ба хислатлои худ ва дигарон таъсир мерасонанд. Маълумоге, ки тад?и?отчй
ба даст меоварад, одатан характери ни?ой, вале субъективонаро дорад. Ин ма?дудияг?ои муайянеро дар со?аи истифодаи методи пурсиш ба ву?уд меоварад ва аз тад?и?отчй му?оисаи маълумоти дастрасшударо бо нати?а?ои та?лили маълумот?ои стандартй, ?у??ат?о, маводдои мушо?ида ва эксперимент талаб мекунад.
Пурсиш вобаста аз вазъият?ои мушаххас ва инчунин аз ма?сад?ои гузошташуда метавонад гур??й (тад?и?отчй ба ?ама ва ё ба якчанд шахси ба ? му?им муро?иат мекунад) ва индивидуалй (тад?и?отчй якбора тан?о бо яке аз пурсидашавандагон кор мекунад) шавад.
?айр аз ин, пурсиши р? ба р? (тад?и?отчй шахсан бо пурсидашаванда ало?аю муносибат менамояд), пурсиши ?оибона (ва?те ки чунин ало?аю муносибат ба амал намеояд), пурсиши шифо?й (маълумот?о аз ?ониби тад?и?отчй ?айд карда мешавад) ва пурсиши хаттиро (?авобди?анда худаш саволномаро пур мекунад) истифода мебаранд.
С??бат - ин методи ?амъ овардани маълумот?ои зарурй дар асоси коммуникатсияи вербалй (шифо?й) аст. С??бат ин як намуди пурсиш буда, диалоги нисбатан озодро байни тад?н?отчй ва озмудашаванда дар мавз?и муайян ифода мекунад. Дар ?олате, ки рафти с??бат ва характери савол?о ?иддй бошанд, ва?те ки пурсанда тан?о савол меди?аду пурсишшаванда ?авоб мегардонад — инро мусо?иба меноманд. Ма?сади мусо?иба - ин ба даст овардани маълумот?ои зарурй аз ?авоб?ои мусо?иб дар асоси савол?ои пешакй тайёркардашуда аст.
Шарти асосии бомуваффа?ият гузаронидани с??бат ва мусо?иба ташкили фазову му?итя боварибахшу д?стона мебошад, Аз ин р?, барпо намудани ало?аю муносибати солим бо пурсишшаванда аз ла?за?ои асосию му?имтарин ба ?исоб меравад.
Анкетагузаронй - методи тад?и?оти и?тимо?-психологй буда, бо ёрии анкета?о гузаронида мешавад ва ма?сади ами?у равшан намудани маълумот?ои тар?умаи?олй, а?ида?о, арзишу ма?сад?ои и?тимой ва хислат?ои шахсии пурсидашавандаро дорад.
Бартарии анкета дар он аст, ки имконияти дар як ва?т тад?и? намудани ?ар гуна теъдоди шахсонро меди?ад. Бартарии дигараш он аст, ки коркарди омории маълумот?оро хеле осон мегардонад. Анкета аз ма?м?? савол?ое иборат аст, ки ?ар яки он?о бо масъалаи марказии тад?и?от ба таври манти?й ало?аманданд.
Анкета?ои кушода ва п?шидаро фар? мекунанд. Анкета?ои кушода шакли озоди ?авоб ва п?шида бошад яке аз шакл?ои пешни?одшудаи ?авобхоро («?а», «не», «намедонам») хал менамоянд.
Барои хар як шаюш анкета тарзи мувофи?и коркарди маълумотхо ву?уд дорад. Агар ма?сади анкетагузаронй муайян намудани муносибат ба чизе ё ба?о додани чюе бошад, он гох истифодаи анкетаи кушода мувофи?и ма?сад аст, зеро ки ба озмудашаванда имконияти ба таври кушоду равшан иброз намудани андешахояшро медихад. Масалан, барои муайян кардани сабабн на он ?адар баланд будани бартари?ои баъзе касбу ?унар?о дар назари хонандагон, ба экспериментатор шарти зарур нест, ки он?оро дар чорч?баи ?авоб?ои п?шидаи стандартии ?иддй гузорад. Масалан, ба саволи «ба ту ин касб маъ?ул аст?» - дар анкетаи кушода чунин ?авоб?оро пешниход кардан мумкин аст: «?а», «не», «фикр накардаам» ва дар анкетаи кушода бошад, савол?о чунин шаклро гирифта метавонавд: «?олибии (но?олибии) ин касбро дар чй мебинй?»
?ар яке аз ин савол?о камбудй ва бартари?ои худро доранд. Масалан, нати?а?ои саволхои п?шида ба осонй коркард мешаванд. Дар баробари ин а?идаи озмудашаванда метавонад бо ягон алтернативаи пешни?одшуда мувофи?ат накунад. ?авоб ба савол?ои кушода, ки табиати субъективй ва ихтиёриро доранд, ?ариб, ки му?оисанашаванда мебошанд. Ин душвори?о ба дара?аи зарурй бо пешни?оди савол?ои нимп?шида бартараф карда мешаванд, ки дар он?о номг?и алтернатив?о бо пешни?оди алтернатива?ои «дигар» хотима меёбад. Намунаеро ?амчун мисол меоварем:
Дар муошират бо ?амсинфон ман:
-такаббурона муносибат мекунам;
-фикри ?амсинфонро намеписандам;
-фикри он?оро меписандам; дар ба?с?о паст намеоям;
-мек?шам, ки аз низоъ?о дур бошам;
-?авоби дигар нависед
Анкетаро тартиб дода истода, тад?и?отчй метавонад савол?оро ба таври муста?им гузорад ё маълумотро дар бораи ?одисаи ба ? му?им бо ро?и ?айримуста?им ба даст орад. Саволи муста?им одатан дар шакли шахсй тартиб дода мешавад ва барои ба даст овардани маълумот?ои бевосита нигаронида мешавад.
Масалан: «Ту бо воситаи оинаи нилгун зуд-зуд филм тамошо мекунй?» Тад?и?отчй ин маълумотро метавонад бо гузоштани савол дар шакли ?айримуста?им ба даст орад: «Филм?оро номбар кун, ки ту бо воситаи оинаи нилгун дар ?афтаи охир тамошо кардй?» Савол?о ?айримуста?им дар аксари ?ол дар шакли бетафовут трртиб дода мешавад. Чун ?оида, ба онхо бо майлу ра?бат ?авоб меди?анд, хусусан, агар сухт дар бораи со?аи шахсияти инсон ва афзалият?ои пурсидашаванда рафта истода бошад.
Просмотр: 5551
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved