Дата: 2016-02-18
Ма?сад: бо дониш??ён назария?ои мав?ударо доир ба ?онуният?ои асосии инкишофи ру?? та?лил намуда, сарчашма ва ?увва?ои ?аракатди?андаи инкишофи ру?иро нишон додан; давра?ои асосии инкишофи ру?иро муайян кардан.
Маф?ум?ои асос?: инкишофи ру??, омил?ои биолог?, омил?ои ичтимо?, сарчашма ва ?увваи инкишофи ру??, минта?аи наздиктарини инкишоф, интериоризатсия, экстериоризатсия, фаъолияти асос?, фаъолияти пешбаранда.
НА?ША:
1. Муаммо?ои инкишофи психик? дар равоншинос?.
2. Замина ва ?увва?ои ?аракатди?андаи инкишофи ру??.
3. Давра?ои синну солии инкишофи ру??.
Мавз?и сарчашма ва ?онуният?ои инкишофи ру?? му?имтарин масъалаи равоншиносии синну сол ба ?исоб меравад.
Инкишофи ру?ии инсон ва ташаккули шахсияти ? ба бисёр шарту омил?ои биолог? ва ичтимоиро низ бояд ?айд кард.
Дар ?алли ин масъала ну?таи назари ?амаи олимонро бояд эътироф карда, ки масъалаи инкишофи ру?иро аз ниго?и диалектик? баррас? карда, таъсири омил?ои биолог? ва ичтимоиро дар ягонаг? мефа?манд ва дар он муносибат?ои ?амъиятиро асос? медонанд.
Хусусият?ои табии ё биолог? асоси табии одамро ташкил карда, мо?ияти шахсро сифат?ои ичтимоии ? муайян мекунад.
Л.С.В?готский дуруст ?айд кардабуд, ки одам ?амчун шахс зери таъсири ?алкунандаи му?ити ичтимо? ташаккул меёбад. + масъала?ои таносуби омил?ои биолог? ва ичтимоиро дар инкишофи ру?? тад?и? карда, нишон дода буд, ки функсия?ои олии психикаи инсон дар асоси шароит?ои таърих? – ?амъият? ба ву?уд меоянд.
Инчунин дар ташаккули хосият?ои ру?ии инсон (раванд?ои маърифат?) мав?еи муоширатро бояд махсус ?айд кард. Хусусият?ои ру?ии инсонро аломат?ои ичтимо? ё маъдан? муайян мекунанд, ки дар байни он?о забон (нут?) аз ?ама му?им аст.
Барои ани? фа?мидани ?онуният?ои инкишофи ру?? сарчашма ва ?увваи ?аракатди?андаи онро донистан зарур аст.
?онуни диалектика инкишофро ?амчун муборизаи бо ?ам зид?о нишон дода, сарчашмаи онро дар зиддияте, ки ба ву?уд омада, бартараф карда мешавад, мебинад.
Дар ?амаи давра?ои синну сол? ин зиддият?о мав?уданд, ки хусусият?ои ба худ хосро со?ибанд. Чунин зиддият?ои диалектик?, ки дар ?араёни таълиму тарбия ба ву?уд омада, бомуваффа?ият бартараф карда мешаванд, ?увваи ?аракатди?андаи инкишофи ру?ии бачагонро ташкил меди?анд.
Инчунин дар фа?миши инкишофи ру?и ба ву?удоии та?йрот?ои ми?дор? ва сифатиро ба назар гирифтан лозим аст.
Мувофи?и принсип?ои ягонагии шуур ва фаъолият ва дар фаъолият инкишоф ёфтани ру?, ру?у фаъолият дар ягонаг? во?уд дошта, фаъолият шарти асосии зу?урот ва ташаккули раванд?ои психолог? ва хусусият?ои шахс? мебошад. Аз ин ?о инкишофи ру?? берун аз фаъолият ву?уд дошта наметавонад. Азбаски фаъолият ба ма?сади муайян мутта?идро дар назар дорад, ташаккули фаъолият азхудкунии амал?оро металабад. Беш аз ?ама таносуби байни амал?ои берун? ва дохилиро бояд ба эътибор гирифт.
?араёни аз амал?ои берунию предмет? ба амал?ои дохилии фикр? гузаштанро интериоризатсия меноманд. Дар ин ?о амал?ои тахминкун? мав?еи колон доранд.
?араёни дар асоси амал?ои дохил?, фикр? и?ро шудани амал?ои берунии предметиро экстериоризатсия меноманд.
Ба туфайли интериоризатсияю экстериоризатсия к?дак амал?ои берунию дохилиро та?ти ро?барии калонсолон ёд мегирад, ки ин боиси инкишофи ру?? ё ташаккули фаъолияти ? мегардад.
Азхудкунии фаъолият ба фаъолнокии шахс низ вобаста аст. Сарчашмаи фаъолнокиро ва???о ташкил меди?анд. Инчунин намуди пешбарандаи фаъолиятро низ фар? мекунанд, ки шарти асосии самаранок инкишоф ёфтани ру? ва хусусият?ои психологии бачагон дар ин ё он давраи синну сол? мебошад.
А.Н.Леонтев ?айд мекунад, ки ба туфайли инкишофи фаъолияти пешбаранда дар психикаи к?дак му?имтаринта?йрот?о ба амал меоянд, ки гузариши ?ро ба зинаи наву баланди тара??иёт таъмин менамоянд.
?и?ати му?ими намуди пешбарандаи фаъолият он аст, ки ба зу?уроти навовари?ои синну сол? мусоидат менамояд ва гузариш аз як фаъолияти пешбаранда ба фаъолияти дигари пешбаранда сабаби бадалшавии давраи синну сол? мегардад.
Мувофи?и хулоса?ои илми равоншиносии муосир инкишофи ру?? ?араёни аз тарафи фард аз худ кардани та?рибаи ичтимо? буда, дар фаъолият ва тавассути он ба амал ва дар он таълиму тарбия роли ?алкунандаро мебозад.
Равоншинос? таълимро чун раванди махсус ва муташаккили ба насли наврас ом?зонидани та?рибаи таърих? ва маданияти инсон? нишон меди?ад. Дар ташаккули шахсияти инсон тарбия низ мав?еи пешбаранда дорад.
Олими намоёни Ш?рав? Л.С.Виготский, С.Я.Рубинштейн, А.Н.Леонтев, Н.А.Менгинская, В.В.Давидов дар муайян намудани мав?еи таълиму тарбия дар инкишофи ру?ии бача са?ми босазо гузоштаанд.
Л.С.Виготский вобастагии таълиму инкишофро нишон дода, назарияи «таълиму инкишофди?анда»-ро пешни?од кардааст. + дар ташкили таълими бо ма?сад донистани инкишофи бача: дара?аи актуал? ва минта?аи наздиктаринро му?им мешуморад.
Равоншиносии илми ба таълимоти Л.С.Виготский такя карда, мав?еи таълиму тарбияро дар инкишофи ру?ии бачагон махсус ?айд мекунад. ?амин тавр инкишофи ру?? ва хусусият?ои шахсии бача ?араёни ни?оят мураккабу гуногунсо?а буда, ба ?исоб гирифтани шароит?ои мухталифи психологиро талаб мекунад.
Проблемаи ба давра?о ?удокунии инкишофи ру?? яке аз му?имтарин проблемаи фанни равоншиносии синну сол ба шумор меравад. Хусусият?ои давра?ои синну солиро надониста ягон масъалаи инкишофи маърифит? ва ташаккули шахсияти бачагонро дуруст ?ал кардан инконнопазир аст.
Ин аст, ки асари олимоне, ки бо инкишофи к?дак сару кор доштанд, ба монанди Арасту, Аб?али ибни Сино, Л.А.Каменский, ??.Руссо, А.Дистервич, ?.Пиансев, А.Хазелл, А.Валлон, П.П.Блонский, Л.С.Виготский, А.Н.Монт?ев, Л.И.Бо?ович, Д.Б.Эл?конин ва дигарон синну солро ба давра?о ?удо намуданд. Он?о дар ин масъала принсипу меъёр?ои мухталифро ба асос гирифтаанд. Бо ву?уди нави ин проблема дар маркази ди??ат олимон хо?анд монд.
Дар сол?ои охир илми равоншинос? дар масъалаи ба давра?ои ?удокунии синну сол ба принсип?ои таърих? ва фаъолият такя мекунанд, ки аз тарафи олими маъруф П.П.Блонский, Л.С.Виготский, С.Я.Рубинштейн, А.Н.Леонтев ва Д.Б.Эл?конин тасди? шудааст, ?а? бар ?ониби Л.С.Виготский аст, ки ма?з ?араёни инкишоф бояд асоси ба давра?о ?удокунии синну сол гардад.
Синну сол зинаи сифатан махсуси инкишофи онтогенезии инсон мебошад, ки ба ?онуният?ои ташаккули организм ва шароит?ои таълиму тарбия вобаста буда, мо?ияти мушаххасу таърих? дорад. Мувофи?и таълимоти Л.С.Виготский ?ар як синну соли минбаъда аз пештара бо навовари?о фар? мекунад.
Л.С.Виготский му?ити ичтимоиро ?амчун манбаи инкишофи ру?? ?исобида, маф?уми «вазъи ичтимоии инкишоф»-ро ?ор? намудааст. Дар давраи синну сол? байни к?дакону му?ити атроф муносибати ба худ хоси ягонаву нотакрор ташаккул меёбад, ки муносибати ичтимо? буда, ?араёни инкишофи фардро муайян намояд. Вазъи ичтимоии инкишоф барои ба ву?уд омадани навовари?ои психолог? мусоидат менамояд.
Мувофи?и фа?миши Л.С.Виготский навовар? ?амон типи нави таркиби шахсияту фаъолият ва дигаргуни?ои ру?ию ичтимоиро ташкил мекунад, ки дар ин ё он зинаи синну сол? бори аввал ба ву?уд омада, тамоюлоти шуур, муносибати фардро ба му?ит, ?аёти ботинию берун?, хуллас равиши инкишофро муайян мекунад.
Дар коркарди проблемаи ба давра?ои ?удошав? А.Н.Леонтев са?ми арзанда гузоштааст. + асоси ба давра?о ?удошавии синну солро бадалшавии намуд?ои пешбарандаи фаъолият мебинад ва фаъолиятро ?увваи ?аракатди?андаи инкишофи ру?ии бача ме?исобанд. А.Н.Леонтев дар хусуси мав?еи б??рон дар инкишофи бача истода, ногузирии онро эътироф намекунад. + таъкид мекунад, ки дар инкишофи б??рон не, балки гардиш дигаргуни?ои сифати ногузиранд.
Баръакс б??рон, ин шо?иди сари ва?т ба амал наомадани гардиш мебошад.
Д.Б.Элконин ба назарияи А.Н.Леонтев такя намуда, дар асоси бадалшавии намуд?ои пешбарандаи фаъолиятинкишофи ру?ии бачагонро ба давра?о ?удо намудааст. Ба давра?о ?удокунии синну сол на тан?о мери психолог?, балки педагогиро низ истифода мебаранд. Асоси онро сохти системаи маориф ва тип?ои муассиса?ои таълим? – тарбияв? ташкил мекунад.
Давраи то мактаб? ба се зинаи синну сол? ?удо карда мешавад:
1. Синни тифл? аз дами таваллуд то як солагиро дар бар мегирад.
Дар он давраи навзодиро ?удо мекунад, ки то 1 – 2 мо?агии к?дакро дар бар мегирад.
2. Синни барва?ти к?дак? ё давраи пеш аз то мактаб? аз 1 то 3 солагиро дар бар мегирад.
3. Синни то мактаб? аз 5 то 7 солагиро дар бар мегирад.
Давраи мактаб? низ ба се зинаи синну сол? ?удо карда мешавад:
1. Синну соли хурди то мактаб?, 7 то 11-12 солагиро дар бар мегирад, ки вай бо синф?ои ибтидо? (1 - 4) мувофи?ат мекунад.
2. Синну соли наврас? ё синни миёнаи мактаб? аз 11 – 12 то 14 – 15 солагиро дар бар мегирад ва бо синф?ои 5 – 8 мувофи?ат мекунад.
3. Синну соли нав?авон? ё синни калони мактаб? аз 15 то 17 – 18 солагиро дар бар мегирад. Бачагони ин давра дар синф?ои 9 - 11 ё ом?зишго??о та?сил мекунанд.
Просмотр: 5214
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved