Дата: 2016-02-18
Ма?сад: ба дониш??ён дар бораи фанни равоншиносии синну сол?, вазифа ва метод?ои он, ало?аи ? бо фан?ои дигар ва таърихи пайдоишу ташаккулёбии он маълумот додан
Маф?ум?ои асос?: равоншиносии синну сол?, равоншиносии бачагона, равоншиносии наврас?, равоншиносии давраи ?авон?, инкишофи ру??
НА?ША:
1. Фан ва вазифа?ои равоншиносии синну сол?.
2. ?исмат?ои равоншиносии синну сол?.
3. Очерки мухтасари таърихи равоншиносии синну сол?.
4. Метод?ои тад?и?отии равоншиносии синну сол?.
Равоншиносии синну сол? – яке аз шоха?ои илми равоншинос? ба шумор рафта, ?онуният?ои зу?уроту тара??иёти раванди психик? ва ташаккули шахсияти инсонро дар давра?ои гуногуни синну сол? меом?зад: хусусият?ои психолог?, синну сол? ва инфиродии он?оро тад?и? мекунад.
Равоншиносии синну сол? дар баробари Ом?хтани хусусият?ои синну сол? дар фаъолияти маърифат?, инчунин имконият?ои синну солии бачагонро дар аз худ кунии дониш?о та??и? менамояд.
Равоншиносии синну сол? – дорои як чанд ?исм аст. Равоншиносии бачагона (атфол) мактабиёни хурдсол, наврасон, ?авонон, равоншиносии к??ансолон ва пиронсолон (герантопсихология) аз ?умлаи ?исм?ои равоншиносии синну сол? мебошанд. ?ар як ?исм, ки давраи муайяни синну солиро дар бар мегирад, дар асоси ба ?исоб гирифтани майнаи умумии тара??иёти шахс, инчунин бо назардошти хусусият?ои давраи пешина ва баъдинаи синну сол? ом?хта мешавад. Ин имкон меди?ад, ки рафту ?араёни умумии инкишофи синну сол? муайян карда шавад.
Муайян кардани хусусият?ои психологии ?ар як давраи инкишоф ва бо назардошти он?о ба ро? мондани кори таълиму тарбия яке аз вазифа?ои асосии психологияи синну сол? ба шумор меравад.
Равоншиносии синну сол бо як ?атор фан?о робита дорад. Вай пеш аз ?амадар ом?хтани психикаи бача ба дониш?ои равоншиносии умум? такя мекунад.
Агар равоншиносии умум? далел?о, ?онуният?о ва механизм?ои фаъолияти ру??, хусусият?ои инфиродии шахсиятро нишон ди?ад, равоншиносии синну сол ?оришав? ва та?ъироти он?оро дар ?ар як давраи инкишоф муайян мекунад.
Равоншиносии синну сол ба принсип?ои назарияв? метод?ои умумии илм? – тад?и?от?, маф?уму категория?ои психик?, ки предмети ом?зиши равоншиносии умум? мебошад. Такя карда ?араёну раванд?ои маърифати ?олат?ои ру??, фаъолияту хосият?ои шахсияти к?дакро дар шароити таълиму тарбия меом?зад.
Равоншиносии синну сол бо равоншиносии ичтимо? ба равоншиносии синну сол имконият меди?ад, ки механизм?ои ичтимо? – психологии ташаккули шахсиятро дар системаи муносибат?ои ?амъият? ом?зад, муаллимон муносибати он?оро бо ом?згорону муаллимон баррас? кунад.
Равоншиносии синну сол дар ?аллу фасли муаммо?ои мавриди ом?зиши худ инчунин ба комёби?ои илми физиология, махсусан физиологияи фаъолияти олии асаб ва физиологияи синну сол такя мекунад.
Равоншиносии синну сол бо педагогика ва методикаи хусусии таълими фан?о робитаи зич дорад. К.Д.Ушинский ?айд карда буд:
«Агар педагогика одамро ?ама?и?ата тарбия кардани бошад, вай бояд пеш аз ?ама ?ро ?ама?ониба ом?зад»
Консепсияи мактаби имл? низ вазифа мегузорад, ки равоншиносии синну сол дар ?амкор? бо педагогу методистон масъала?ои амалию назариявии таълиму тарбияи талабагонро кор карда барояд.
Методикаи таълимии фан?ои махсус низ дар ташкил усул, восита ва тарз?ои гуногуни таълим, ташкили дарс, ?осил кардани ма?орату малака?о ?амеша ба дониш?ои илм? равоншинос? такя мекунад.
А?ида?о доир ба зарурати дар кори таълиму тарбия ба эътибор гирифтани хусусият?ои ру??, синну сол? ва фардии бачагон аз давра?ои ?адим ву?уд доштанд. Дар таърихи тамаддун, то ташаккули илми равоншиносии синну сол мутафаккирони Шар?у ?арб назария?ои мухталифи психологию педагогиро доир ба масъала?ои гуногуни таълиму тарбия мерос гузоштаанд.
?ан?з олимони Юнони ?адим Сукрат, Афлотун ва Арасту дар кори тарбия зарурати ба ?исоб гирифтани имконияту ?увва?ои ру?ии к?дакро нишон додаанд. Арасту дар таърихи равоншиносии синну сол мутафаккирест, ки инкишофи боюри ба давра?ои синну сол? ?удо кардааст.
Олим ва мутафаккири форсу то?ик Аб?али ибни Сино низ дар асараш «?онуни тиб» инкишофи синну солиро ба 4-бахш ?удо мекунад:
1. Синни ботин (наврас?) о 30 – солагиро дар бар мегирад.
2. Синни боз истодан аз ботин(барно?) то 35 – 40 солагист.
3. Синни пастрав? (дум?ягон) то 60 – солаг?.
4. Синни пиронсолаг? то охири умр.
Та?лили а?ида?ои психолог? дар асар?ои Шайх Мусли?иддини Саъдии Шероз? «Гулистон ва Б?стон», Нуриддин Абдура?мони ?ом? «?афт авранг», «Ба?ористон», А?мади Дониш «Наводир – ул - ва?оеъ» нишон меди?анд, ки ин мутафаккирон дар масъалаи муайян кардани таносуби омил?ои таби? ва ичтимо? дар ташаккули шахс ба таълиму тарбия ба?ои баланд дода, ба ?онуният?ои ирсиву замина?ои табии инкишоф ташаккули шахсиятро тавсия меди?анд.
Аксари педагогони Аврупо низ а?идаи вобаста ба ?онуният?ои табиат ташаккул додани шахсияти к?дакро пеш бурдаанд. Ба ин гур?? А.Л.Калининский, ?.?.Руссо, И.Г.Пестоленски, А.Дистервон дохил мешаванд.
Ба фани муста?ил табдил ёфтани равоншиносии синну соли дар нимаи дуюми асри ХIХ бо як ?атор кашфиёт?о дар табиатшинос? назарияи та?аввуни Ч.Дарвин ом?хтани фаъолияти ма?зи сар ва узв?ои ?ис (М.М.Сеченев, Г.Гелн?гол?тс) ало?аманд аст.
М.М.Сеченев ба фа?миши мониреалистии инкишофи ру?ии инсон асос гузошта, фаъолияти ру?ии к?дакро аз р?и пайдоишашон рефлектор? номид ва ба шароит?ои таълиму тарбия вобаста будани онро нишон дод.
Дар пойдоршавии равоншиносии синну сол дар Россия са?ми арзандаро К.Д.Укшинский гузоштааст. + аввалин мутафаккирест, ки илму педагогика ва равоншиносиро аз ?ам ?удо нафа?мида, дар асараш «Инсон ?амчун предмети тарбия» ?айд мекунад:
«Мо ба ом?згорон намег?ем, ки ин тавр ё он тавр муносибат кунед, вале таъкид мекунем: ?онуният?ои он ?одиса?ои ру?иеро, ки идора карданиед ом?зед ва мувофи?и ?онуният?о ва шароит?оеро, ки он?оро тарбия карданиед, муносибат намоед»
Дар ин давра тад?и?от?ои … дар со?аи физиология ва равоншиносии умуми барои истифодаи озмоиш дар Ом?зиши психикаи к?дак мусоидат карданд. Дар кори ба таври экспериментал? ом?хтани равоншиносии синну сол олими рус А.Нечаев са?ми калон гузоштааст.
Асар?ои ? «Равоншиносии ?озирон та?рибав? ва муносибати он ба масъала?ои таълим дар мактаб» (1901) ва «Очерки равоншинос? барои мураббиёну муаллимон» дар тара??иёти равоншиносии эксперименталии ?амон давра роли калон бозидаанд.
А.Нечаев бисёр п?шидааст, ки равоншинос? бо доираи дониш?ои назарияв? ма?дуд нагашта, балки бо амалияи педагог? зич ало?аманд бошад. Амал? гаштани чунин ма?садро ? дар он медид, ки тад?и?от?ои экспериментал? бевосита дар ?араёни таълиму тарбия гузаронида мешавад. Дар ин замина дар мадди аввал муаммои муайян кардани сарчашмаи инкишофи ру?? меистод.
Дар авали асри ХХ дар муайян кардани сарчашмаи инкишофи ру?? ду равия ба ву?уд омад.
1. Равияи биологизатор?.
2. равияи сотсиологизатор?.
Намояндагони равияи биологизатор? (С.Хонл, К.Бюллер, Э.Тордайк, З.Фрейд) инкишофи ру?иро ба ?онуният?ои биогенетик? вобаста карда, асоси онро дар омил?ои табиию модарзод? ва ирсият медиданд.
?араёни сотсиологизатор? инкишофи ру?ии к?дакро нати?аи бевоситаи му?ити и?отакарда дониста (намояндагонаш Э.Дрюкгейм, Г.Тард, Блондел?, Н.Ланге) чунин ме?исобид, ки му?ит г?ё инкишофро худ аз худ муайян мекунад.
Та?лили назария?ои ?ар ду равия нишон меди?ад, ки он?о дар фа?миши манбаъ?ои инкишофи ру?ии к?дак як омилро (ё ирсият ва ё му?итро) мутла? дониста, таъсири омил?ои дигарро рад мекарданд. ?айр аз ин дар ?арду ?араён ?ам фаъолияти худи бача ?амчун субъекти ба эътибор гирифта намешуд.
Ин муамморо фанни нав ба ву?уд омадаи педагогика… низ ?ал карда натавонист. Мундари?аи педагогикаро ма?м?и маълумот?ои илм?ои равоншинос?, физиолог?, педагог? ва сотсиолог? дар инкишофи к?дак муайян мекард. (Э.Мейман, В.Н.Бехтеров, Г.И.Россилимо)
Дар асоси норасои?ои ба амал омада мувофи?и ?арори махсуси КМ.ВКП(б) аз 4 – июли соли 1939 пед.. ?амчун фан бар?ам дода шуд.
Педагог ва равоншиноси намоён П.П.Блонский дар фа?миши инкишофи ру?ии к?дак назарияи эътироф карда, муносибати инсон ва му?итро ?амчун ?араёни ба му?ит мутоби?шавии инсон нишон додаст.
Дар ташаккули равоншиносии синну сол? назарияи Я.С.В?готский бо номи «Назарияи мадан? – таърихии инкишофи ру??» са?ми бесазо гузоштааст.
Мутоби?и ин назария ?араёни ташаккули ру?ии инсон туфайли муошират ва фаъолияти як?ояи бача бо одамони ?ро и?отакарда мегузарад.
Ма?з ба туфайли чунин ?амкор? к?дак маданияти инсон?, та?рибаи таърих? – ?амъият?, ашё?ову ?одиса?ои атроф ба тарзи муносибат бо он?оро меом?зад.
Я.С.В?готский бори нахустин дар равоншиносии ш?рав? масъалаи таносуби омил?ои ичтимо? ва табииро дар инкишофи ру?ии инсон аз назари илм? маънидод намуда, ба ?онуният?ои ?амъият?, таърих? вобаста будани психикаи инсонро исбот кардааст.
+ фарзияеро пешни?од мекунад, ки таълим пешопеши инкишоф рафта, онро аз ?афои худ мебарад. Дар ин асос назарияи таълими инкишофди?андаро кашф кардааст, ки мувофи?и он донистани минта?аи наздиктарини инкишофи к?дак шарти му?ими самаранокии таълим мегардад.
Коркарди минбаъдаи равоншиносии синну сол ба С.Я.Рубинштейн тааллу? дорад. + а?идаро дар бораи ягонагии шууру фаъолият ва дар ?араёни фаъолияти ташаккул ёфтани ?амаи раванд?ои ру?? ва хосият?ои шахсиятро баён кардааст.
К?дак аввало инкишоф ёфта истода, баъд таълиму иарбия намегирад, вай таълим гирифта истода, инкишоф меёбад ва инкишоф ёфта истода, таълим мегирад.
Равоншиносони ?арб низ дар инкишофи равоншиносии синну сол? назария?ои гуногунро инкишоф додаанд.
Таълимоти М.Пионе (1896 - 1980) дар бораи инкишофи а?ли бачагона, яъне аз таълимот?ои маш?ури замон буд. Мувофи?и таълимоти М.Пионе инкишофи ру?? дар асоси ?онуният?ои ботин? ма?ро мегирад. + ро?и таълимро дар инкишофи бача инкор намукунад, вале ?атъиян эътироф менамояд, ки таълим мазмун ва пай дар паии давра?ои инкишофро та?йир дода наметавонад. Дар асоси тад?и?от?ои худ ? даъво мекунад, ки ба бачагони синни то 7 -8 сола меъёри ченак дастнорас аст.
Амал?ои манти?ие, ки ташаккул ёфтани он?оро М.Пионе тан?о дар синни 11 – 12 солаг? мумкин ме?исобид, дар ?олати фа?монидани восита?ои и?рои он ?амеша ба бачагони синни то мактаб? дастрас буда метавонанд.
Бинобар он М.Пионе таълимеро самаранок мешуморад, ки ба дара?аи инкишофи а?ли к?дак мутоби? карад шудааст.
Гарчанде а?ида?ои М.Пионе дар бораи инкишофи ру?и аз тарафи равоншиносон Л.С.В?готский, ?.Брунер, А.Воллан зери тан?ид гирифта шуда бошанд ?ам, ? дар ташаккули равоншиносии синну сол са?ми арзанда гузоштааст.
Равоншиносони маш?ури франсав? А.Валлон ?увваи ?аракатди?андаи инкишофи ру?иро дар ало?аи к?дак бо му?ити ?ро и?отакарда нишон додаст.
?оло равоншиносии синну сол? яке аз со?а?ои тара??и кардаи синни равоншиносии ба шумор меравад.
Олимони соби? Итти?оди Ш?рав? ба таълимоти Л.С.В?готский, С.П.Рубинштейн, А.Н.Монт?ев такя карда, он?оро ташаккул низ додаанд.
Б.Г.Анан?ев, Л.И.Ботович, П.Я.Гал?перин, В.В.Давидов, А.В.Запоро?е?, Я.В.Зоннов, А.Н.Монт?ев, Н.А.Менчинская, Н.Ф.Тап?зина, Д.Б.Эл?нонин ва дигарон низ.
Тад?и?и муаммо?ои равоншиносии синну сол, махсусан муайян кардани хусусият?ои равонии ?ар як давраи инкишофи ом?хтани фаъолияти маърифати ?и?ат?ои эмосионал? – иродав?, фард? – психолог? объекти тад?и?отии олимон гаштаанд.
Равоншиносии синну сол дар тад?и?и хусусият?ои равонии бачагон чун равоншиносии умум? ба принсип?ои …
САВОЛ?О БАРОИ МУСТА?КАМКУН?
Просмотр: 6369
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved