Дата: 2016-01-19
На?ша:
1. Дсмография ?амчун илм. Демогеография
Калимаи "дсмография" аз ду калимаи юнон? иборат аст: демос хал? графос менависам, яьне "хал?навис?" ва ё сабти а?олй аст. Вале демография аз ибтидон таърихи наздик 3,5 асраи худ фа?ат ба тавсифи а?ол? маш?ул нашуда, ом?зишу тад?и?и масьала?ои мў?тали физайл предмети онро ташкил мекунанд: шумораи а?олй ва та?йирёбии он, сохтори демо-графии а?олй (?айъати ?инсй, синну солй, ?айъати оилавии а?олй), ?одиса ва раванд?ои демографии а?олй (ми?дори таваллуд ва фавт, издиво? ва тало?), та?иди а?ол? ва ?онуният?ои он.
Мавз?и асосии демография ?амчун илм тад?и?и ?онун?ои та?диди табиии а?олй аст, ки он?о характери ?амъиятй-таърихй доранд. Зеро ?онун?ои инкишофи демографй ?исми ?удонопазир ва таркибии ?онун?ои рушди ?амъият ба шумор мераванд. Дар ?амъият тамоми раванд?о: и?тисодй, и?тимой, сиёсй ба?ам ало?аманд буда, робитаи мута?обила доранд.
Дар навбати худ раванд?ои демографй ба раванд?ои дигари ?амъиятй бетаъсир нестанд. Масалан, дара?аи пасти таваллуд сабабгори зиёд шудани са?ми нафа?агирандагон дар ?амъият ва вазнин гардидани проблемаи "падарон ва фарзандон" мегардад. Ё худ та?ийр ёфтани ми?дори таваллуд баъди гузашти ва?ти муайян вазъиятро дар бозори» ме?нат ё ?ангоми дохилшавй ба мактаб?ои ол? конкурси довталабонро низ та?ийр меди?ад. Бинобар он демография ?онун?ои та?диди а?ол?, раванд ва ?одисоти демографиро вобаста ба сохти и?тимой-и?тисодии ?амъият тад?и? карда, омил?ои и?тисод?, и?тимо?, сиёс?, биолог? ва географии ба а?ол? таъсиркунандаро низ меом?зад.
Дар демографияи а?ол? маф?уми махсус аст. Дар география а?ол? ?амчун ма?м?и одамони (сокинони) дар территорияи муайян и?оматкунанда (?ойгир буда) фа?мида мешавад. Вале дар демография, а?олй на ма?м?и одамон, балки чун ма?муи одамони худ бар?арор кунанда мавриди баррасй ?арор мегирад. Барои демограф аломати му?имтарини а?олй ин худ бар?ароркунй, яъне та?дидй он ба воситаи таваллуд ва фавт мебошад. ?обилияти та?дид, яъне бар?ароршав? сифати асосии муайянкунандаи а?олй ?амчун категорияи демографй аст.
?амин тавр, демография илми таърихан ташаккулёфтаи ?амъиятиест, ки ?онуният?ои и?тисодй-?амъиятии та?диди а?олй, ?одисот, раванд?о ва вазъи демографй, сохтори демографии а?олиро дар вобастагй бо омил?ои и?тимой, и?тисодй, сиёсй, биологй ва географй меом?зад.
Дар демография, ?одиса?ои демографй гуфта: таваллуд, фавт, нико? ва тало?ро мефа?манд.
Вазъи демографй ?олати ?одисот ва раванд?ои демографй, ?айъат ва ?ойгиршавии а?олй дар ин ё он ва?т (сол) дар территорияи муайян мебошад. Вазъи демографй зо?иршавии ани?и ?онуният?ои обеъктивии и?тимой-и?тисодии тара??иёти ?амъият аст, ки тамоюли умумии инкишофи а?олиро дар территорияи муайян (мамлакат, но?ия, ма?алли а?олинишин) инъикос мекунад.
2. Таъсироти анъана ва урфу одат?ои миллии кормандон
Инсоният доимо дар рушду та?дид аст. 'Мувофи?и маълумоти охири асри XX(соли 1999) дар кураи Замин дар ?ар да?и?а 192 нафар, соат 11,6 ?азор нафар, шабонар?з - 271 ?азор ва сол 94-96-млн. нафар сокинони навпайдо шуда истодаанд. Бо ибораи дигар соле (с.2000) дар ?а?он 152-156 млн. нафар таваллуд мешаванд ва 60-64 млн. нафар вафот мекунавд. ?авон ?амеша?ои солхурданро иваз мекунад. Ин ?онуни диалектика аст.
Вобаста ба характери ивазшавии насл намуд?ои зерини типи та?диди ?озира имконпазир аст, ки дар давлат?ои мухталифи ?а?он ба назар мерасад:
а) Та?диди васеъ ва ё м?ътадили а?олй.Он ?ангоми зиёд будани таваллуд- назар ба микдори фавт рух дода, ми?дори насли нав (фарзандон) назар ба насли к??иаи гузаштаистода (волидон) зиёд мешаванд. Чунин намуди тавдиди а?олй сабаби афзудан ими?дори а?олй (бо суръат?ои мухталиф) мегардад. Онро ал?ол дар аксари давлат?ои ?а?он дидан мумкин аст;
б) Та?диди оддии а?ол?. Он ?ангоми ба ?ам баробар будани ми?дори таваллуд ва фавт ба ву?уд омада, ми?дори насли фарзандон ба ми?дори насли волидон (гузаштаистода) як хел, яъне баробар мешавад. Дар нати?а шумораи умумии а?олй та?йир наёфта, устувор мегардад.
в) Та?диди танги а?олй. Он дар ва?ти зиёд будани ми?дори фавт назар ба таваллуд ба ву?уд меояд. Дар ин ?олат ми?дори насли фарзандон назар ба ми?дори насли волидон кам шуда, он сабаби кам шудани шумораи умумии а?олй мегардад.
?онунияти асосии та?диди а?олй, пеш аз ?ама, характери таърихй доштани он аст, яъне бо мурури гузашти ва?т ва рушди ?амъият намуд ва типи та?диди а?олй низ та?йир меёбад. Сониян, баробари тара??иёти и?тимо? - и?тисод?, рушди фар?ангиву маънавиёти ?аёти мардум, характери та?диди а?олй низ дигаргун мегардад, яъне он бадара?аи рушди и?тисодй - и?тимой ва маданию фар?ангии ?омеа вобастагии калон дорад.
3. Омил?ои бата?диди а?ол? таъсиркунанда
Ба та?диди а?олй (?аракати табии а?ол?) ми?дори зиёди омил?о таъсир мекунанд, ки он?оро ба гур???ои зерин ?удо кардан мумкин аст.
1.Омил?ои табий - биологй. А?олии кураи Замин дар шароит?ои мухталифи табий зиндагй мекунанд, таваллуду фавт ва•афзоиши табии а?олй раванд?ои биолог? мебошанд. Бинобар ин ба та?диди табии а?ол? омил?ои табий–биологй низ таъсир накарда наметавонанд.Одам баробари организми биологй будану зери таъсири ?онуният?ои табиат рў?додани таваллуд, фавт ва афзоиши табиии а?олй да ряква?ту ?увва.ма?сули рушди ?амъият мебошад ва ба дара?аи умумии таваллуду фавт ?онуният?ои тара??иёти ?амъият ва як ?атор омил?ои и?тимоию и?тисод? ва и?тимоию фар?анг?, психологию сиёсй таъсири ?алкунанда
2.Омил?ои: и?тимою и?тисод? дар ?аракати табии а?олиро калон мебозанд. Ба ин:омил?о дара?аи нек?а?волии а?олй, рушди хизматрасонии тиб ва ?ифзи тандурустй, мав?еи:.умумии зан?о дар ?омеа, намуди маш?улият (ме?нат), ма?алли зист ва ?олати санитарй–бе?дошти он, муносибат?ои аграрй ва монанди ин?о мансубанд.
Таъсири омил?ои, и?тимоию и?тисодй бавоситаи гур??и омил?ои 3-и?тимой- маданй (дара?аи умумии саводнокии а?олй, рушди маданият, фар?анг, маънавист) ва ё гур??и 4- омил?ои психолог? (анъана?о, расму русум, а?коми динй, ?удого?ии шахсй ва милл?) мегузаранд. Зеро дар ?амъияти инсон? раванди та?аиди а?олй бо омил?ои шуури шахсй ва ?амъият? ало?аманд буда, амали як ?атор нишондод?ои и?тимоии дар зери таъсири шароит?ои моддии ?аёти ?амъият ба ву?уд омада, бе шуурнокии шахс? ва ?амъиятй имкон нопазир аст. Мисли, анъанаи серфар-зандй дар:баъзе хал??ои ?а?он.
3. Омил?ои демофафй- ба ин гур??и омил?о сохтори демографии а?олй, яъне таркиби ?инсй иа сину солии а?олй,. нико?, ?атъи нико? (микдори тало?), сат?и оиладоршавии а?олй дохил мсшаванд.
Механизм ва дара?аи таъсири гур???ои, дар боло зикр шудаи омил?обата?диди а?олйякхела: нестанд. ва ба ?ам мухталифу мута?обиланд. Масалан, таъсири омил?ои табии-биологй нисбат ба фавт бевосита набуда, он ба воситаи касали?ое мегузарад, ки па?ншавии ин, касали?о ба шароит?ои табии му?ит вобаста аст. Ё бе?тар шудани.шароити зиндагии одамон, шароити мусоиди со?аи тиб дара?аи фавти. а?олиро, бахусус, фавти к?даконро кам намуда, сабаби дароз гардидани умр мегардад. Ин ?олат боиси зиёдшудани са?ми солх?рдагон дар шумораи умумии а?олй дар навбати худ, сабаби зиёд шудани фавт мегардад.
?амин тавр, ба раванди та?диди а?олй ми?дори зиёди омил?о таъсир мекунад ва баъзан нати?аи таъсири он?о ба?ам мухолифаст. Аз тарафи дигар, таъсири на?амаи омил?о ба таври бояду шояд тад?и? карда шудаанд. Масалан, роли омил?ои и?тимой - маданй ва психологй ?амоно ?аматарафа ом?хта нашудааст.
МАВЗЎИ СЕМИНАР:
Мактаб?ои психолог?, назария?о ва консепсияи и?тимо?-демограф?
Мактаб?ои психолог? дар ташаккулди?ии консепсияи кори ташкилот зарур аст. Зеро махз усули психологии низоми идоракун? самаранокии кори ташкилотро давра ба давра нишон меди?ад. Ташкилот?ои байналхал?? низ ма?з бо татби?намоии консепсияи психолог? со?иби обрўву эътибори байналхал?и бо молу ма?сулоташон гардидаанд. Та?рибаи ?ум?урии мардумии Чин дар татби?намоии мактаби психолог? метавонад намунаи ибрат бошад.
МАВЗЎИ КМРУ-и 1.Идоракунии касбияти кормандон
Идоракунии касбияти кормандон хусусияти фаъолияти кори ташкилотро инкишоф дода бо системаи автоматикунонии ?ой?ои кор?, ?аракати дохиликорхонавии коромандон, бозомўзи ва ташакаккулди?ии дониш?ои назарияв? , мобилнокии касбии кормандон метавонад инкишоф ди?ад. Замони муосир , ки хусусияти та?йирёбии касбии кормандонро бо навовари?ои со?авии касб? ба инобат мегирад мутоби? намудани он бо назария?ои пешрафта метавонад омили асосии касбии кормандонро идора намояд.
МАВЗЎИ КМРУ-и 2: ?алли тест?о ва кори муста?илона
Супориш барои кори муста?илона:
1.Демография вана?ши он дар рушди и?тимои и?тисод?.
2. Омили демограф? ва таъсири он ба низоми идоракун?.
3.Таъсири анъана ва урфу одат?ои мардуми ?амчун омили демограф?.
4.А?олии фаъоли и?тисод? ва ?айри фаъоли и?тисод?.
5.Зиёдшавии а?олии ?а?он ва ?алл намудани муаммо?ои мав?уда ба он.
6.Танзими давлатии а?оли дар низоми и?тисод? бозоргон?.
?алли тест?о:
1.Омил?ои демограф? ба чанд гурў? та?сим мешаванд?
а)5
б)3
в)2
г)7
2.Зери маф?уми ташкилоти плюрал? чиро фа?мидан мумкин аст?
а)бо ташаббуси одамон яъне мардум
б)боташаббуси?амъият
в)бо ташаббуси гурў?и одамон барои ?онеъ гардонидани талабот?ои и?тимо? таъмин карда мешавад
г)?авоби дуруст мав?уд нест
3.Ташкилот?ои кооператив? ин:
а)бо ташаббуси гурў?и ташкилот?ои хурд барои расидан ба ма?сад?ои хурд равона карда шудааст
б)гурў?и ташкилот?ои калон мебошад
в)гурў?и одамоне, ки дар корхона фаъолият мебаранд
г)?авоби а ва б дуруст
4.Демография аз кадом забон гирифта шудааст?
а)лотин?
б)юнон?
в)англис?
г)араб?
5.?одиса?ои демограф? кадом?оянд?
а)таваллуд ва фавт
б)синну сол
в)?айати оилави а?ол?
г)?авоби дуруст нест
6.Омил?ои ба та?диди а?ол? таъсиркунандаро интихоб намоед:
а)омил?ои дохила
б)омил?ои табии, и?тимо?, и?тисод?
в)омил?ои беруна
г)мил?ои дохила ва беруна
?АЛЛИ МАСЪАЛА?ОИ ?ОЛАТИ:
Ро?барони корхона?ои хурде, ки фоидаи ба ма?сад мувофи?ро ба даст намеоранд, аз фаъолияти худ ?аноатманд нестанд. Сабаб?ои инро:
Ба савол?ои зерине, ки аз ин вазъ?о бармеоянд, дар шакли хатт? ?авоб нависед.
Просмотр: 1872
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved