Дата: 2016-01-12
1.Маф?ум ва намуд?ои субъектонаи ?у?и?и
байналхал?и
2. ?у?у? ва ў?дадори?ои асосии субъектони ?у?и?и
байналхал?и
3. Эътирофномаи байналхал??. Намуд ва шакл?ои
эътирофнамо?
4.?у?урии То?икистон – субъекти ?у?и?и байналхал?и
1.Маф?ум ва намуд?ои субъектони ?у?у?и байналхал??.
Маф?уми ?у?у?и байналхал?? умуман аз тарафи назарияи давлатва ?у?у? кор карда шуда, дар со?аи ало?идаи ?у?у? истифода бурда мешавад, вазъи /сарфи/ назар аз он ки оё Сухан дар бораи ?у?у?и дохили давлат? ё ин ки ?у?у?и байналхал?? меравад. Ба ин мазмун такбя карда, во?еан оид ба субъект?о ма?з дар ?у?у?и байналхал?? дида мебароем.
?у?у?и байналхал?? – муносибат?ои муайяни байналхал?иро ба танзим медарорад, ки дар нати?аи чунин муносибат?ои ?у?у?и мегарданд. Ё ба ибораи дигар гўем матлаби танзими ?у?у?и байналхал?? аз муносибат?ои дохилидавлат?, балки байналхал?и мебошанд.
Муносибат?ои ?у?у?и аз дигар муносибат?ои ?амъият? бо он фар? мекунанд, ки субъект?ои он?о дорои ?у?у? ва ў?дадори?ои юридик? дар меъёр?ои ?у?у? му?аррар карда шуда мебошанд.
?амон ?у?у?и юридик? мушаххас, ки меъери нисбати чунин субъектон му?аррар намудааст, ?у?у?и субъективии он ном дорад. Ба он дар ?у?у?и байналхал?? ?ама ва?т /доимо/ ў?дадории субъективии дигар субъекти муносибст?ои ?у?у?? му?обил меистад.
Системаи меъёр?ои ?у?у?ие, ки дар ин давлат амал мекунад, ?у?у? дар маънои объектив? ва ё ?у?у?и объектив? фа?мида мешавад.
Ма?мўъ ва инчунин низоми нормаи ?у?у?и дар дар маънои объектив? ва ё ?у?у?и объективи истифода мешавад, ки бо чунин маъно умуман ?у?у?и байналхал?? фа?мида мешавад
Субъект?о мав?еи му?имро дар ?у?и байналхал?? иш?ол мекунанд, ки вазифаи асосии он – ин хизмат кардан ба манфиати он?о мебошад.
?амин тавр субъект?ои ?у?у?и байналхал?? ин иштирокчиёни муносибат?ои ?у?у?ие мебошад, ки ба туфайли имконият ва хусусият?ои юридикии худ,мувофи?и /аз рўи/ ?у?у?и байналхал?? ?обилияти доштани ?у?у? ва ў?дадори?о гашта, дар тайёр ва ба амал баровардани меъёр?ои он иштирок мекунанд /И.И.Лукашук/. Ё бо ибораи дигар гўем, субъекти ?у?у?и байналхал?? гуфта – ин иштирокчиёни муносибат?ои байналхал?иро меноманд, ки он?о дорои ?у?у? ва ў?дадори?ое мебошанд, киаз тарафи ?уки байналхал?? му?аррар шудааст.
Хусусияти ?олати ?у?у?ии субъект?ои ?у?у?и байналхал?? дар он аст, ки он?о на тан?о ?амчун дорандагони ?у?у? ва ў?дадори?о, балки ?амчун иштироккунандагони асосие мебошанд, кидар тайёр ва ба амал баровардани нормаи ?у?у?и байналхал?? баромад мекунанд1
Доираи субъект?о ва ?олати ?у?у?ии он?о ба характери низом? муносибат?ои байналхал?? ва сат?и инкишофи ?у?у?и байналхал?? вобастаг? дорад. Он?о наметавонанд, чи тавре ки баъзе ?у?у?шиносон баён мекунанд, нати?аи /ма?сули/ ?алли бюеасос бошанд.
Чунин намуд?ои субъектони ?у?у?и байналхал?? мав?уд аст:
Междунардная правоспособность Д.И.Фельдман М.1971., Гл. 1.
Дар навбати - худ намуд?ои субъект?ои ?у?у?и байналхал?иро ба субъект?ои зерин тасниф кардан мумкин аст:
1.Аввалидара?а
2.Дуюмдара?а /исте?сол?/.
Ба гурў?и аввалиндара?а – Давлат ва дар баъзе ?олат?о хал?у миллат?ое, ки барои муста?илияти худ мубориза мебаранд, низ дохил мешаванд.
Гурў?и дуюминдара?а /исте?сол?/ бошад ташкилот?ои байналхал?? ва хал?у миллат?ои озодихо? марбутанд.
Хусусияти объект?ои ?у?у?и байналхал?? вобаста ба объекти танзимнамои дар он аст, ки ин муносибат?ои байналхал?ии сиёс?, и?тисод?, мадан? ва дигар муносибат?ое, ки байни субъектони низоми байналхал?? ба ву?уд меоянд, аз доираи низоми муносибат?ои дохилидавлат? берун баромада манфиат?ои дув а якчанд давлатро дар бар мегиранд.
Бинобар ин субъект?ои ?у?у?и байналхал?? бояд ?обилияти юридикии муста?илона иштирок намуданро дар танзими муносибат?ои ?у?у?и байналхал?? дошта бошанд.
Мазмун ва ?а?ми ?обилияти ?у?у?и байналхал?ии ин ё он субъекти ?у?у?и байналхал?? аз рўи ма?мўи ?у?у?у ў?дадори?о, ки мувофи?и ?у?у?и байналхал?? пешбин? карда шудааст, муайян карда мешаванд.
?у?у?и байналхал?? бинобар дар олам мав?уд будани давлат ва талабот?ои объективии танзими ?у?у?ию муносибати он?о ба ву?уд омадааст. Муддати дуру дароз давлат субъекти ягонаи муносибат?ои ?у?у?и байналхал?? ба ?исоб мерафт. Меъёр?ои ?у?у?и байналхал?ии муосир асосан /хусусан/ муносибат?ои байни давлат?оро ба танзим медароранд, ки мав?еи онро ?амчун субъекти асоси будани давлат ?аблан муайян мекунад.
Субъекти асосии ?у?у?и байналхал?? давлат ба ?исоб меравад, ки аз рўи мав?еи он дар низоми муносибат?ои байналхал?и муайян карда мешавад. Умуман Давлат – субъекти умумиэътирофшудаи ?у?у?и байналхал?? ба ?исоб меравад.
Дар байни субъект?ои ?у?у?и байналхал?? – давлати со?ибисти?лол мав?еи му?имро иш?ол мекунад, ки дорои волояти давлати дар доираи ?удуди худ буда, тамоми масъала?ои дохили ва хори?иро муста?илона ?ал менамояд. Зиёда аз он хусусияти фар?кунандаи сиёси-?у?у?ии Давлат – ин со?ибихтиёри мебошад, ки он тан?о мансуби Давлат аст. Зеро со?ибихтиёр? ?амчун маф?уми сиёс?-?у?у?и на тан?о нишонаи асосии давлат, балки ?амчун принципи асосии ?у?у?и байналхал?? эътироф карда шудааст. Ин принципи баробарии со?ибихтиёрии давлат?о аст, ки бо ма?сади таъмини пурраи баробарии ?у?у?и э?тироми иштирокчиёни он асос ёфтааст.
Бояд тазаккур дод, ки Давлат инчунин субъекти ?атми дар со?аи /доираи/ сиёс?-и?тимо? ба ?исоб меравад, зеро ?е? як ?амъият берун аз Давлат ву?уд дошта наметавонад.
Чи тавре, ки ?у?у?шиноси маш?ур Д.Б.Левин навиштаанд «Давлати со?ибихтиёр – шакли асосии ?аёти хал??о мебошад».1
?амин тари? Давлат субъекти асосии аввалиндара?а ва универсалии ?у?у?и байналхал?? ба ?исоб меравад.
Пайдоиши Давлат – ?амчун субъекти аввалиндара?а ин фаъолияти объективи, нати?аи ?араёни таърихи буда, ?амчун як организми и?тимои ба ву?уд омадааст.
Истило?и «аввалиндара?а» маънои онро дорад, ки дигар субъект?ои ?у?у?и байналхал?? – ?олати ?у?у?ии худро ма?з ба туфайли Давлат пайдо кардаанд.
Ба хусусият?ои му?ими давлат, ки ?амчун субъекти асоси будани онро ифода мекунад, инчунин ?аминро – бояд илова намуд, ки Давлати со?ибисти?лол – сарчашмаи ?увваи /энергия/ ?окимияти ?у?у?и байналхал?? мебошад.
Зеро давлат?о бо ро?и бастани созишнома /шартнома/ байни худ меъёр?ои ?у?у?и байналхал?иро ба вуарда, ташкилот?ои мухталифи байнихал?иро ташкил менамоянд,
Левин Д.Б. Актуальные проблемы теории международного права. М., 1974, С.,34
ки шумора ва на?ши он?о дар муносибат?ои байналхал?? торафт зиёд шуда истодааст.
Универсалии будани Давлат ?амчун субъекти ?у?у?и байналхал?? чунин маъно дорад, ки Давлат ?у?у? дорад дар ?ама гунна муносибат?ои ?у?у?и байналхал?? иштирок намояд.
Одатан дар илми ?у?у?и байналхал?? чунин элемент?ои Давлат дида мешавад: а?ол?, ?удуд, ?окимият ва исти?лолият /со?ибихтиёр?/.
Субъекти ?у?у?и байналхал?? на ин ки ма?омот?о ва шахсони мансабдори он?о ки намояндаги мекунад, балки худи Давлат ба Хисоб меравад. Аз ин хотир дар ?ама гунна ?олат?о субъект – давлат буда, барои амалиёт?ои /рафтор/ ма?омот?ои худ пурра ?авобгар мебошад.
Субъект бояд бевосита тобеи ?у?у?и байналхал?? буда, дорои ?олати муста?или байналхал?? бошад.
Ташкилот?ои байналхал?? ?амчун субъекти ?у?у?и байналхал??.
Манфиат?ои милл? ва байналхал?ии давлат?о ?амкории фаъолонаро дар асоси ташкили доим? ба миён меоранд. Зеро таъмин намудани амнияти байналхал??, ба амал баровардани фаъолияти и?тисод?, и?тимо?, сиёс? ва башардустона ва бо назардошти принцип ва меъёр?ои ?у?у?и байналхал?? инкишоф додани муносибат?ои дўстонаш мута?обилан судманд миёни давлат?о зарурати созмон додани ташкилот?ои мухталифи байналхал?иро та?озо менамояд. Барои ?алли ин вазифа?о Давлат?о – Ташкилот?ои байналхал?иро ташкил намудаанд, ки ?амчун субъекти ?у?у?и байналхал?? дорои ваколат?ои муайян буда барои ба амал баровардани функция?ои он?о зарур мебошад.
Дар замони муосир ташкилот?ои байналхал?? дар инкишофи ?амкории байналхал?ии давлат?о /чи дар сат?и умуми?а?она чи дар ми?ёси минта?ав?/ на?ши бештар му?имро бозида дар муносибат?ои сиёс?, и?тисод? ва дигар муносибат?ои байналхал?? фаъолона иштирок мекунанд.
Субъект?ои ?у?у?и байналхал?? будани ташкилот?ои байналхал?? аз из?ори ризоияти /иродаи/ давлат – ташкилкунандагон вобаста буда он дар акти муассисавиашон, ки одатан Оиннома ном дорад, муста?кам карда шудаанд.
Хусусияти ташкилот?ои байналхал?? – ?амчун субъекти ?у?у?и байналхал?? дар он зо?ир мегардад, ки дар ташкилот?ои байналхал?? чунин сифат – чун со?ибихтиёр ву?уд надорад.
Асоси баву?удоии ташкилот?ои байналхал?? характери шартномав? дошта, нати?аи розигии иродаи давлат – ташкилкунандагони ташкилот?ои байналхал?? мебошад. бинобар ин ма?сад ва принцип?о тартиби фаъолият ва ?а?ми сало?ияти ?ар як ташкилот аз рўи созиши /созишномаи/ давлат – аъзоён оиннома ва ё дигар санади муассисав? му?аррар карда мешавад, ки чунин ташкилот ?амкориро дар ин ё он со?аи муносибат?ои байналхал?? ба амал мебарорад.
?а?м ва мазмуни субъекти ?у?у? будани ташкилот?ои байналхал?? аз тарафи Оиннома ва ё дигар санади муассисон муайян карда мешавад.
Субъекти ?у?у??ои байналхал?? будани ташкилот?ои байналхал?? /байнидавлат?/ имрўз?о дар бисёр санад?ои байналхал?? муста?кам карда шудааст. Хусусият?ои хоси он аз тарафи Суди Байналхал?и СММ нишон дода шудааст. Вай / Суди Байналхал?и СММ/ му?аррар намудааст, ки ташкилот чун субъекти ?у?у?и байналхал?? ў?дадори?оеро, ки аз меъёри ?у?у?и байналхал?? бар меоянд, и?ро намояд. Ташкилот ин ма?омоти ?амкории давлат?о ба ?исоб меравад. Чи тавре,ки Ассамблеяи Генералии СММ ?айд менамояд, ?увваи СММ «Аз ?амкории давлат?ои аъзоёни он вобаста аст.»
?амин тари? ташкилот?ои байналхал?и ба категория?ои субъект?ои дуюминдара?а ва исте?сол? /мушто?/ дохил мешаванд, ки ма?сад ва сало?ият?ои он дар Оиннома муайян карда шудааст.
1.Хал?у миллат?ои озодихо? – ?амчун субъекти ?у?у?и байналхал??.
Дар зери таъсири ?аракати Милли – озодихо?и ва соби? давлат?ои Шўрав? дар ?у?у?и байналхал?? – таълимот?-субъекти ?у?у?и байналхал?? будани хал??о, миллат?ое, ки барои ташкили давлати муста?ил мубориза мебаранд, инъикос ёфтааст.
Дар ?у??ат?ои СММ дар чунин ?олат?о асосан Сухан на дар бораи хал? ва миллат?о, балки оиди ?аракат?ои милл?-озодихо? меравад. Ба назари мо чунин а?ида нисбатан дуруст аст, зеро масъала дар бораи – ?олати ?у?у?и махсуси миллат?ои озодихо?- тан?о дар он ?олат ба ву?уд меояд, ки мубориза ба сат?и ?аракати Милли-озодихо?и мерасад. Мо?иятан дар чунин ?олат?о сухан дар бораи субъекти ?у?у? будани давлат?о меравад, ки дар ?араёни ташкилёби мебошанд. Субъекти ?у?у? будани ?аракат?ои Милли-озодихо?и / хал?у-миллат?ои озодихо?/ аз субъекти ?у?у? будани давлат бо он фар? мекунад, ки вай ?аракати ботадри? /гузарандаг?/ ва мува??ат? дорад. Яке аз принцип?ои ба раванди ?аракати милл?-озодихо?? таккон /таъсис/ дод- ин принципи баробар?у?у?и ва худмуайянкунии хал?у миллат?о мебошад. Принципи мазкур дар замони аз мустамлика озод шудани хал?у давлат?о мав?еи му?им бозида, дар якчанд санад?ои байналхал?? аз ?умла дар Оинномаи СММ аз 26 июни соли 1945. Эъломия дар бораи шинохтани муста?илияти хал?у мамлакат?ои мустамликав? аз 14 декабри соли 1969. Эъломия дар бораи принцип?ои ?у?у?и байналхал?? аз 24 октябри соли 1970. Пакти байналхал?? дар бораи ?у?у?и инсон аз соли 1966 инъикос ёфтааст. Гарчанде, ки ?у?у? ба худмуайянкун? дар арсаи байналхал?? барои тамоми миллат ва хал??о эътироф шуда бошад ?ам, вале на ?ар як миллат ва ё хал? метавонад ?амчун субъекти ?у?у?и байналхал?? эътироф шавад. Тан?о он мамлакат ва ё хал??ое эътироф шуда метавонанд, ки барои озодии худ мубориза бурда, сохти муайяни ?окимияти хешро ташкил намудаанд, ки ба маркази ягона мутта?ид шуда, ?обилияти аз номи миллат ва ё ?ама дар муносибат?ои байналхал?? баромад карданро доранд ва барои ?олати ?у?у?ии субъекти ?у?у?и байналхал?? шудан талош мекунанд. Амалан ба сифати чунин сохтор /низом/, на гуру?и мусалла?и ?удогона, балки мутташакил баромад менамояд, ки фармонде?и ягона дошта ва он ?амчун ро?бари сиёс? баромад мекунад.
Дар баробари ин, ну?таи назаре ву?уд дорад, ки мувофи?и он баёнгари асосии со?ибихтиёри хал? буда ва ба сифати субъекти ?у?у?и байналхал?? баромад карда метавонанд.
Дар сарчашма?ои аврупои истило?и миллат аз маф?уми лотинии natio – хал? гирифта шуда, ?оло шакли таърихан ташаккулёфтаи умумияти ?авми одамонро, ки ба ?ои хал?ият омадааст, ифода мекунад.
Маф?ум «хал?» дар истило «худмуайянкунии хал??о» ки дар моддаи 1 Оинномаи СММ дар? шудааст, нисбати маф?уми миллат дурустар /са?етар/ аст, зеро мумкин аст а?олии ?аламрави давлат – сермиллат бошад ё ин ки ?анўз ?амчун миллат ташаккул наёфта бошад. Зеро хал??ое мав?уданд, ки мирўз ?ам барои озодию исти?лолияти миллии хеш мубориза мебаранд.
?амин тари? дар амалияи байналхал?ии хал?у миллат?о ба сифати базаи ?у?у?ии ма?дуд намудани режими мустамликав? ва ташкили давлат?ои муста?ил баромад мекунад. Илова бар ин, дар ташкилот?ои умумии байналхал?? ва конференция?ои даъватнамудаи он?о – ?аракати Милли-озодихо?и дорои статуси назоратчиёнро дорад.1
Ба сифати субъект?ои ?айримуста?ил дохил мешаванд ша?р?ои озод ва Ватикан. Ша?р?ои озод – ин чунин ша?р-давлат?ое мебошанд, ки дорои ташкили /баву?удоии/ худидоракунии дохилии сиёси буда дар асоси шартнома ба он?о ?олати ?у?у?и байналхал?? дода шудааст.Ба он?о имконияти дар муносибат?ои и?тисод?, мадан? ва то андозаи муайян дар муносибат?ои сиёсии ?у?у?ибайналхал?? иштирок кардан и?озат дода шудааст.
Таъсиси ша?р?ои озод аз рўи омил?ои низоми байналхал?? муайян карда мешавад. Бинобар ин санади олии ?у?у?и барои ша?р?ои озод – шартномаи байналхал?? – ?у?у?? ба ?исоб меравад, ки аз рўи он субъекти махсус будани ша?р?ои озод муайян карда мешавад
_________________________________________
См.Революция Генеральной Ассамблеи ООН 37-104 «Статус наблюдателей национально-освобадительных движений ЛАГ» -37сас.см Нью-Йорк., 1983, С.383-384
.
2.?у?у? ва ў?дадори?ои асосии субъектони ?у?у?и байналхал??.
?у?у? ва ў?дадори?ои асосии ?у?у?и байналхал?? ?амчун категория, талабот?оеро инъикос мекунад, ки барои тарзи фаъолият бурдан дар доираи муносибат?ои байналхал?? зарур мебошад.
?у?у? ва ў?дадори?ои асоси – ин категорияи ?у?у? мебошад, ки аз тарафи меъёр?ои ?у?у?и байналхал?? му?аррар мешаванд. Субъектони ?у?у?и байналхал?? ?у?у? ва ў?дадори?ои худро дар доираи ?у?у?и байналхал?? доро мебошанд, ки ин ?у? ва ў?дадор? – элементи асосии статуси ?у?у??исоб меравад.
?у?у? ва ў?дадори?ои субъектони ?у?у?и байналхал?иро вобаста аз характери меъёр ба 3 категория та?сим менамоянд1.
1.?у?у? ва ў?дадори?ои асосие, ки аз принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?? бармеояд.
2. ?у?у? ва ў?дадори?ое,ки аз меъёр?ои ?у?у?и байналхал?? сарчашма гирифта, характери умуми доранд ва давлат?ои ало?ида бо ро?и созиши тарафайн метавонанд ба он та?ирот дароранд.
3. ?у?у? ва ў?дадори?ое, ки тан?о ба субъектони ало?ида дахл дошта ва дар шартнома?ои /созишнома?ои/ ани?и байни
Г.И.Курдюков Казань 1979. «Государство в системе международного правового регулирования». С.132-133.
субъект?ои ?у?у?и байналхал?? дар? гардидаанд. Ба гурў?и ?у?у??ои асосии субъектони ?у?у?и байналхал?? дохил мешаванд;
а/ ?у?у?и муста?илона ва озодона ба амал баровардани ?амаи ку??ои ?онунии худ;
б/ Баробарии со?ибихтиёрии давлат?о;
в/ ?у?у?и худмуайянкунии хал?у миллат?о;
г/ ?у?у?и худму?офизаткунии инфирод? ва даста?амъи ба зидди ?у?уми мусалла?она;
д/ ?у?у?и муста?илона ?ал намудани та?дири сиёсии худ.
Ба гурў?и ў?дадори?ои асоси шомиланд;
а/ дахолат накардан ба кор?ои дохил? ва берунии давлат?ои дигар;
б/ Э?тиром намудани дахлнопазирии ?аламрав ва со?ибихтиёр?;
в/ а таври осоишта бо дигар давлат?о ?ал намудани ба?с?ои худ;
г/ ?у?ум накардан;
д/ бови?дона и?ро намудани ў?дадори?ои байналхал??.
3.Эътирофномаи байналхал?и ва шакл?ои он.
Эътирофномаи байналхал?? – ин санади яктарафаи ихтиёрии давлат мебошад, ки пайдоиши дигар давлатро ?амчун субъекти нави байналхал?? ва ё намояндагии онро дар арсаи байналхал?? ?амчун субъекти аллакай мав?удаи ?у?у?и байналхал?? бо ма?омот?ои Олии наве, ки дар нати?аи ?одисаи дохил? /та?ирёбии шакли идоракун?/ ба ву?уд омадааст, муайян мекунад. Ў?дадории эътирофномаи мав?уд нест. Ин ?у?у?и Давлат аст. Дар ?у?у?и байналхал?? 2 назарияи эътирофнамои мав?уд аст:
1.Конститутив?;
2.Декларатив?
Мувофи?и назарияи конститутиви – Давлат дар ?амон ва?т субъекти ?у?у?и байналхал?? ?исоб мешавад, ки бо ро?и конститутсион? пайдо шуда ва аз тарафи дигар субъектони ?у?у?и байналхал?? эътироф карад шавад.
Ин назария бар зидди исти?лолияти давлат?ое, ки дар нати?аи ?алабаи шурав? ва ин?илоби милл?-озодихо?? ба вуада буданд, равона шуда буд. ?аёт онро беасос нишон дод.
Назарияи Декларатив? аз он бар меояд, ки бинобар факти пайдо шудани Давлат – он ?амчун субъекти нави ?у?у?и байналхал?? эътироф карда мешавад, сарфи назар аз он ки онро дигар субъект?ои ?у?у?и байналхал?? эътироф кардаанд ё не.
Ин назария дар ?у?у?и байналхал?ии муосир асос?ои коф? пайдо кардааст. Бинобар принципи баробарии со?ибихтиёрии ?амаи давлат?о новобаста аз ва?ти ба ву?уд омаданашон ?у?у?и баробар доранд. ?ар як давлат ў?дадор аст, ки муста?илияти дигар давлат?оро э?тиром кунад.
Бинобар ин ба ву?удоии давлати нав ?амчун субъекти ?у?у?и байналхал?? аз рўи худи факти пайдоишаш муайян карда мешавад.
Эътирофнамоии пайдо шудани давлати нав маънои эътирофнамоии ?укумати онро дорад. Дар баъзе ?олат?о ?ар ду намуди эътирофнамои о?ибат?ои баробар доранд. ?амин тавр баъди баву?удоии соби? давлати Шўрав? бисёр давлат?ои хори?? – ?укумати Шўравиро эътироф кардааанд, ки ин ?амчун эътирофнамоии давлат фа?мида мешуд.
Масъалаи эътирофнамоии ?укумат дар он ?олате ба ву?уд меояд, ки дар Давлат ?укумати нав бо ро?и ?айриконститутсион?, дар нати?аи ин?илоб, табаддулот ба сари ?окимият омада бошад.
?ангоми ивазшавии ?укумат бо ро?и конститутсион? бошад, масъалаи эътирофнамои ба ву?уд намеояд.
Эътирофнамоии ?укумат чунин маъно дорад, ки давлат?ои эътирофкунанда – ин ?укуматро ?амчун намояндаи ?онуни ва ягонаи давлат дар муносибат?ои байналхал?? ?исоб мекунанд.
Давлат?ои эътирофкунанда ?укумати нав баву?удомадаро ?амчун ма?омоти, ки ?окимиятро муста?илона дар ?удуди давлати худ ба амал мебарорад, фа?мида мешавад.
Шакл?ои эътирофнамоии байналхал?? ин?о мебошанд;
1.Эътирофнамоии де-юре
2.Эътирофнамоии де-факто
Мувофи?и шакли эътирофнамоии де-юре давлат пурра ва ?атъи бея гон ма?дудият эътироф карда шуда муносибат?ои дипломат? бар?арор карда мешаванд.
Дар нати?аи эътирофнамоии де-юре давлат расман дар ?а?ми пурра эътироф карда муносибат?ои мўътадили ?у?у?и байналхал?? /дипломат?/ бар?арор карда мешаванд.
Эътирофнамоии де-факто бошад чунин маъно дорад, ки давлат ба таври расми ?исман эътироф карда шуда, муносибат?ои и?тисодию савдо?арор карда мешаванд ва ?амчун характери мува??ати дорад.
Эътирофнамоии де-факто дар он ?олат?ое ?ой дорад, ки агар давлати эътирофкунанда нисбати устувории давлати эътирофшаванда боварии ?атъи надошта бошад.
Фар?и ин ду шакли эътирофнамои вобаста аст ба ?а?ми о?ибат?ои ?у?у?ие, ки дар муносибат?ои дутарафа ба ву?уд меоянд.
Дар таърихи давлатдории То?икистон 9 сентябри соли 1991 рўзи ба даст овардани исти?лолият ?исоб мешавад, зеро Шўрои Олии ?Т оиди исти?лолияти давлатии ?Т из?ор дод, ки дар муносибат?ои байналхал?ии ?ум?урии То?икистон ба сифати субъекти муста?или ?у?у?и байналхал?? баромад намуда, дар фаъолияташ барои ноил шудан ба сул?и пойдор, бар?ам додани асли?аи ядро ива дигар асли?аи ?атли ом, ро? надодан ба истифодаи ?увва дар ?алли ба?с?о ва ихтилоф?о байни давлат?ои со?ибихтиёри сйъ намуда ?амкориро байни он?о дар ?алли масъала?ои ?аматарафа, ки дар ?алли масъала?ои ?аматарафа, ки дар назди башарият истодаанд, вусъат меди?ад. Инчунин из?ори ?обилияти ?у?у?дории шартномавии ?ум?урии То?икистонро дар худ дар? кардааст. А?амияти из?орот дар он мебошад, ки ?ум?урии То?икистон ?амчун субъекти ?у?у?и байналхал?ии сул? ба одамон муаррифи намудааст.
Заминаи ?у?у?ии баву?уд омадани исти?лолияти ?Т Эъломия исти?лолияти ?Т аз 24 августи соли 1990 мебошад. Вале бояд и?рор гашт, ки исти?лолияти ?онунии То?икистон нати?аи фаноёбии И?ШС мебошад. Лекин мав?еи ин санадро дар муста?кам сохтани исти?лолияти ба даст омада аз мадди назар дур набояд гирифт, зеро он як равиши муайянро дар ма?сади му?аррар сохтааст ва исти?лолияти давлатии ?ум?урии То?икистонро дар ягонаг? ва ?укумронии давлат? дар тамоми ?удуди ?Т ва со?ибихтиёрии он дар муносибат?ои хори?и ифода кардааст.
?ум?урии То?икистон дар арсаи байналхал?? аз ?ониби зиёда аз 120 давлати дуньё шинохта шуд ва бо 78 давлатробитаи дипломат? бар?арор намуд, кишвар?ои Олмон,Эрон, Хитой, Покистон, ?индустон, Туркия, Руссия, ШМА, Аф?онистон ва ?айра дар ?аламравии То?икистон сафоратхонаи хешро кўшодаанд, инчунин ?умхурии То?икистон низ дар Олмон, Руссия, Туркманистон, ?азо?истон, Туркия, Эрон, Узбекистон ва дигар мамолик?о сафоратхонаи хешро кушодааст.
?ум?урии То?икистон иштирокчии ташкило?ои байналхал?ии бонуфузи олми муосир мебошад, аз ?умла СММ /2.03.1992/, ОБСЕ /26.02.1992/. созмони конференция?ои ислом? /1.12.1992/. ташкилоти ?амкори?ои и?тисод? /18.01.1993/, ЮНЕСКО /6.04.1993/, МБРР, МВФ, МФК, МАР /27.04.93/, Ассоциацияи байналхал?? оиди кафолати сармоя /27.11.93/, ВМО /9.09.1993/, ИКАО /13.10.1993/, МОТ /26.11.1993/, ВОЗ /04.1993/, ЮНИДО /9.06.1993/ ва ?айра мебошад. Инчунин ?ум?урии То?икистон иштирокчиёни шартнома?ои ду?ониба ва бисьёр?ониба аст. Мисол, ба санад?ои байналхал?ии бисбёриба Ковенцияи Вена «Дар бораи ?у?у?и шартнома?ои байналхал??» аз 23 маи соли 1969. Конвенция «Дар бораи муносибат?ои дипломат?» аз 18 апрели соли 1961 ва Конвенция «Дар бораи муносибат?ои консул?» аз 24 апрели соли 1963 ва ?айра дохил мешаванд.
Гуфта?ои боло гуво? аз со?ибисти?лолияти комили ?ум?урии То?икистон аст. Назарияи ?у?у?и байналхал?? барои ба сифати субъекти ?у?у?и байналхал?? шинохтани давлат доштани чунин аломат?оро хос медонад;
1.доштани ?у?у? ва ў?дадори?ои байналхал??;
2.иштрок намудан дар муносибат?ои байналхал?и;
3.доштани ?обилияти ташкил намудани меъёр?ои ?у?у?и байналхал??;
4. па?н гаштани ?авобгарии байналхал?? ба он. Ба ?у?у??ои байналхал?ии ?ум?урии То?икистон ?у?у? ба худмуайянкун? дахлнопазирии ?аламрав, исти?лолият, баробарии со?ибихтиёрии ?у?у?? аъзо шудан ба ташкилот?ои байналхал??, ?у?у?и бастани шартномаи байналхал??, ?у?и ?амкор? кардан бо дигар субъект?ои ?у?у?и байналхал?? ва ?айра шомил мебошанд.
Ў?дадори?ои байналхал?ии ?ум?урии То?икистон ин ў?дадори?ое, ки аз санад?ои байналхал?ииэътирофгашта бармеояд, ?ифзи ?у?у? ва озодии инсон дар ?аламравии хеш даст кашида аз амалиёт?ое, ки хилофи меъёр ва принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?? мебошанд.
Иштирок намудан дар муносибат?ои байналхал?? аз ?ониби ?ум?урии То?икистон дар ?олате ба ву?ўъ мепайвандад, ки он ?авобгў ба манфиат?ои олии хал?и То?икистон бошад.
Дар таъсиси меъёр?ои ?у?у?и байналхал?? ?ум?урии То?икистон низ ширкат меварзад, бо ро?и бастани шартномаи байналхал??.
Намуд ва шакл?ои Чавобгарие, ки ?у?у?и байналхал?? му?уаррар кардааст ба ?ум?урии То?икистон ?амчун субъекти ?у?у?и байналхал?? барои амалиёт?о, ки ба принцип ва меъёр?ои ?у?у?и байналхал?? мухолиф мебошад, татби? мешавад.
Пас аз ин чунин хулоса бармеояд, ки То?икистони кунуни субъекти комил?уки байналхал?? мебошад.
Просмотр: 4339
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved