Дата: 2016-01-12
1. Маф?ум ва хусусият?ои принцип?ои асосии ?у?у?ои байналхал??.
Таърифи принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?? бо тарз?ои гуногун ифодаи хешро дар адабит?ои ?у?у?и ёфтааст. Ба андешаи ?у?у?шиноси шинохта Г.И.Тункин давлат Хамчун субъекти ?у?у?и байналхал?? ?у?у?у ў?дадори?ои асоси он ифодакунандаи маф?уми принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?? аст. Д.И.Кудрявцев принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?? ва меъёр?ои ?у?у?и байналхал?иро як медонад. Чунин а?ида аз ?ониби дигар олимон дастгири ёфтааст.Дар ?а?и?ат маф?уми принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?? ба?сталаб мебошад зеро дар ьисёр маврид бо меъёр?ои ?у?у?и байналхал?? ?аммаъно мешаванд. Аммо дар асл фар?и байни он?о дида мешавад. Аввало маф?уми меъёри ?у?у?и байналхал?? васеъ мебошад, зеро он дар худ принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?иро дар? менамояд.
Баъдан принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?и ба самт?ои муайян фаъолияти давлат нигаронида шудаанд.
Масалан принципи дахолат накардан ба кор?ои дохилии дигар давлат дар он мебошад, ки давлат ў?дадор аст, ки аз ?ама гунна дахолат?о ва кор?ои дохилии дигар давлат худдори намояд. Аммо ?ама гунна фаъолияти давлат ?амчун субъекти ?у?у?и байналхал?и аз ?ониби меъер?ои ?у?у?и байналхал?и танзим карда мешавад.
Аз ин ниго? принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?и ин асосе мебошад, ки та?ассуми бевоситаи хешро дар меъёр?ои ?у?у?и байналхал?? ёфтааст ва аз тарафи субъект?ои ?у?у?и байналхал?и ?амчун асоси ро?баркунанда дар фаъолияти хеш эътироф карда шудааст. Ало?аманди ипринцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?и бо меъёр?ои ?у?у?и байналхал?и дар он мебошад, ки дар нати?аи вайроншавии меъёр?ои ?у?у?и байналхал?? сабаби риоя нашудани принцип?ои ?у?у?и байналхал?и мегардад ё баръакс. Мисол и?ро накардани ну?та?ои шартнома аз тарафи иштирокчиёни он сабаби ба ро?бари нагирифтани принципи бови?дона и?ро кардани ў?дадори?ои байналхал?и мегардад. Аз ?ониби дигар принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?и ?у?у? ва ў?дадори?ои асосии давлат ?исоб намешавад. Масалан агар ба яке аз давлат?ои аъзои СММ ?амчун мусала?она аз ?ониби дигар субъети ?у?у?и байналхал?и ба ?о оварда шавад, он го? тиб?и моддаи 51 оинаи СММ давлати та?овуздида ?у?у? ба ?уку?и худмудофиа дорад. Аммо мувофи?и принцип ибо таври осоишта ?ал намудани ба?с?ои байналхал?и, ки дар бандаи 3 моддаи 2 Оинномаи СММ дар? гардидааст ?ар як давлат сарфи назар аз ?олат?ои ба вуба?с?ои байналхал?иро ба таври осоишта ?ал намоянд. Аммо аз мисоли дар боло зикршуда бар меояд, ки ин ?ама ва?т принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?и ба ?айси ?у?у? ва ў?дадори?ои асосии давлат баромад мекунад. Аз ин ниго? категория?ои «принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?и» меъёр?ои ?у?у?и байналхал??, ?у?у?у ў?дадори?ои асосии давлат гуногун Буда ва он?о дар низоми ?у?у?и байналхал?? ма?еи хкшро доро мебошад.
Принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?и ду принципро и?ро менамояд:
Принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?и дорои хусусият?ои зерин ба худ хос мебошанд.
II. Таснифоти принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал??.
Принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал?и доир ба мазмун ва аломат?ои таърихию сиёс? ва тарзи созмонди?иаш ба гуру??ои зерин та?сим менамоянд.
Гурў?и аввал принцип?ои дастгирии сул? ва амнияти байналхал?? ном дорад, ки ба ?айати он принцип?ои зайл шомил мебошанд:
Инкишофи минбаъдаи хешро Принсипи мазкур дар Оинномаи СММ, Эъломия «Дар бораи принцип?ои ?у?у?и байналхал??» аз соли 1975 ва Акти Хотимави ёфтааст. Тиб?и санад?ои ?у?у?и байналхал?? номбаршуда мазмуни присипи истифода набурдани ?увваа ва та?диди ?увва дар он ифода меёбад, ки истифода намудани ?амагуна ?увва ва та?диди ?увва ?амчун воситаи тарзи ?алли ба?с манъ мебошад. Инчунин ?айд намудан ба маврид аст, ки тиб?и Эъломияи соли 1970 ?анги та?авузкор чун ?инояти зидди суди эътироф карда шудааст ва нисбати он ?авобгарии байналхал?? татби? карда мешавад. Принсипи ба таври осоишта ?ал кардани ба?с?ои байналхал?? ?амчун принсипи асосии ?у?у?и байналхал?? соли 1928 эътироф карда шуд. ?айд намудан лозим аст, ки ин Принсипи таърихи ?адима дорад, аммо дар та?рибаи муносибат?ои байналхал?? бисёр ба?с?о ба ву?уд омада бо ро?и ?анг ва ?айра ?ал карда мешуд. Аз ин ниго? соли 1928. Принсипи ба таври осоишта ?ал кардани ба?с?ои байналхал?? ба ?айси принсипи асосии ?у?у?и байналхал?? пазируфта шуд ва ?ар як субъекти ?у?у?и байналхал?? ў?дадор мебошад, ки ?ама гунна ба?с?ои баву?удомадаро ба таври осоишта ?ал намоянд.
Принсипи мазкур та?ассуми бевоситаи хешро дар Оинномаи СММ ёфтааст, вале ?айд намудан зарур аст, ки Оинномаи СММ ?олат?ои дигари ?ал намудани ба?с?ои байналхал?иро бо ро?и зўри му?аррар намудааст.
Азниго?и мазмун принсипи бо тарзи осоишта ?ал кардани ба?с?ои байналхал?? бо Принсипи истифода набурдани ?увва ва та?диди ?увва наздик мебошад.
Принсипи вайрон накардани сар?ади давлати тиб?и Эъломия «Дар бораи принсип?ои ?у?у?и байналхал??» аз 24 октябри соли 1970 ба ву?уд омадааст, вале он мувофи?и Эъломия ?амчун ?исми мазмуни Принсипи истифода набурдани ?увва ва та?диди ?увва истифода мешуд. Ба ?айси принсипи асосии ?у?у?и байналхал?? он дар муносибат?ои байналхал?? аз 1 августи соли 1975 шинохта шуд. Акти Хотимавии машварати сарони давлат?о доир ба бехатари ва ?амкори?о дар Аврупо принсипи накардани сар?ади давлатиро чун принсипи муста?ил дар муносибат?ои байналхал?? ба ву?уд оварад.
Гурў?и дуюм принсип?ои ?амкори?ои байналхал?? ном дорад, ки ба он принсип?ои зерин шомил мебошанд.
Принсипи баробарии со?ибихтиёрии давлат?о ба он нигаронида шудааст, ки тартиботи ?у?у?и байналхал?иро дастгир? намояд ва бо ма?сади таъмини пурраи баробарии ?у?у?? ва ?урмати иштирокчиён мебошад. Ин маънои онро дорад, ки ?ар як давлат ў?дадор аст, ки э?тироми муста?илияти дигар иштирокчиёнро дар масъалаи моликият, ?онунгузор?, и?рои ?окимияти суд? ва сиёсати берунаи он давлат?о дахолат накунанд. Баробарии со?ибихтиёрии давлат?о яке аз асос?ои муносибат?ои байналхал?ии муосир мебошад, ки дар банди 1 моддаи 2 Оинномаи СММ нишон дода шудааст. Ташкилот дар асоси баробарии со?ибихтиёрии ?ама аъзоёнаш ёфтааст.
А?амияти и?тимоии Принсипи баробарии со?ибихтиёрии давлат?о – ин таъмини баробарии иштирокчиён дар муносибат?ои байналхал?? вобаста аз сохти и?тимо?, и?тисод? ва сиёсии он?о мебошад. Эъломия «Дар бораи принсип?ои асосии ?у?у?и байналхал??» аз 24 октябри соли 1970 маф?ум ва элемент?ои принсипи баробарии со?ибихтиёрии давлат?оро му?аррар намудааст. Мувофи?и Эъломия ба ?айси элемент?ои со?и бихтиёрии давлат?о ин?о эътироф шудаанд.
Дар ма?мўъ элемент?ои номбаршуда маф?уми принсипи баробарии со?ибихтиёрии давлат?оро ташкил меди?ад.
Принсипи ?амкори?ои давлат бори нахуст ба ?айси принсипи асосии ?у?у?и байналхал?? тиб?и Оинномаи СММ шинохта шуд. Та?асуми худро дар банди 3 моддаи 1 Оинномаи СММ ёфтааст. Ба амал баровардани ?амкори?ои байналхал?? дар ?алли масъала?ои байналхал?? и?тисоди, и?тимо?, фар?анг? ?аракати гуманитар? дошта ба васеъ намудани инкишофи э?тироми ?у?у?у озоди?ои инсон, сарфи назар аз ?инс, нажжод, забон, дин ва ?айра замина мегузорад.
Эъломия «Дар бораи принсип?ои асосии ?у?у?и байналхал??» аз 24 окябри соли 1970 ?амкории давлат?оро ў?дадории ?ар як давлат номид. Принсипи дахолат намудан ба кори дохилии дигар давлат та?ассуми хешро дар банди 7 моддаи 2 Оинномаи СММ ёфтааст. Тиб?и Оинномаи СММ ?у?у? ба кор?ое, ки ба сало?ияти дохилии ?ар як давлат шомил мебошанд дахолат кардан надорад. Принсипи мазкур ?уз ба Эъломияи соли 1970 ва Акти Хотимавии дар Эъломия «Дар бораи ро?надодан ба интервенсия ва дахолат ба кор?ои дохилии давлат» аз 9 декабри соли 1981 муста?кам карда шудааст.
Тиб?и принсипи дахолат накардан ба кор?ои дохилии дигар давлат ?амаи субъект?ои ?у?у?и байналхал?? ў?дадор мебошанд, ки аз дахолати ошкоро ва пин?они ба кор?ое, ки ба сало?ияти дохилии дигар давлат мансуб мебошад худдори намоянд. СММ ?ама гунна акт?ои террорист ива зўровариро, ки сохти давлати муайянро та?ир меди?анд ма?кум мекунад. Дар ?олати вайрон кардани присипи мазкур ташкилот?ои байналхал?? ва давлати ?у?у??ояшон поймол гашта чора?ои ?атъи меандешанд.
Принсипи бови?дона и?ро кардани ў?дадори?ои байналхал?и таърихи ?адима дорад, зеро он дар заминаи Принсипи назораи шартнома?ои байналхал?? ба ву?уд омадааст. Дар сарсухани Оинномаи СММ ба таври зайл омадааст: «Ташкили шароит?о, ки метавонад риояи адолатноки ва э?тиромро нисбати ў?дадори , ки аз шартнома ва аз дигар сарчашма?ои ?у?у?и байналхал?? ба ву?уд омадаанд таъмин гардад» мо?ияти принсипи мазкурро ташкил меди?ад. А?дномаи Венаг? «Дар бораи ?у?у?и шартнома?ои байналхал?и» аз 23 маи соли 1969, ки аз 27 январи соли 1980 ба ?увваи ?у?у?и даромадааст дар чунин шакл дар моддаи 26 маф?уми Принсипи бови?дона и?ро кардани ў?дадори?ои байналхал?? дода шудааст: «?ар як шартномаи амалкунанда иштирокчиёри хешро ў?дадор намудааст, ки бови?дона ?атмии онро и?ро намояд».
Гурў?и сеюми принсип?ои асосии ?уку?и байналхал?и номи «Принсипи ?имояи ?у?у?и инсон, хал? ва миллат?о» - ро дорад, ки ба ?айаьти он принсип?ои зеррин ворид мешаванд:
1.Принсипи баробар?у?у?и ва хал?у миллат?о;
2.Принсипи э?тироми ?у?у? ва озодии асосии инсон.
Принсипи баробар?у?и ва худмуайянкунии хал?у миллат?о дар замони ин?илоби буржуазия, демократия арзи ву?уд намуд ?амчун Принсипи Милли баъди ба итмом расидани ?анги якуми ?а?он номи ?озираи хешро гирифт. Принсипи баробар?у?у?и ва худмуайянкунии хал?у миллат?о аз зулми мустамликадори озод гаштани хал?у миллат?о мав?еи му?имро бозид ва тиб?и он ?ар як давлат бе монеъа метавонад худаш муста?илона низоми сиёс?, и?тисоди ва фар?ангии хешро му?аррар созад.
Принсипи э?тироми ?у?у? ва озодии инсон ало?аманд мебошад бо ?абули як ?атор санад?ои ?у?у?и байналхал?? ва талош?ои инсоният ба?ои бо таври во?еи дастрас гаштанаш ба ин ?у?у?у озоди?о. Зеро ?у?у?у озоди?ои асосии инсон ?адру ?иммат ва мав?еи онро дар ?омеа му?аррар месозад.
Ба сифати заминаи ?у?у?и эътироф гаштани ?у?у?у озоди?ои асосии инсон ба ?айси Принсипи асосии ?у?у?и байналхал?? ин ?абули санад?ои зерин ?у?у?и байналхал?и хисоб мешаванд:
III.Кадификацияи принцип?ои асосии ?у?у?и байналхал??.
Оинномаи СММ аввалин санади ?у?у?ии байналхал?? мебошад, ки Принсипи асосии ?у?у?и байналхал?иро ба низом даровардааст. Дар моддаи 1 ва 2 Оинномаи СММ номгўи 7 принсипи асосии ?у?у?и байналхал?? дар? гардидааст, ки ?ар як субъекти ?у?уки байналхал?? дар фаъолияти хеш принсип?ои асосии ?у?уки байналхал?иро ба ро?бари мегирад. Оинномаи СММ чунин принсип?ои асосиро дар худ муста?кам намудааст:
1.Принсипи бо таври осоишта ?ал кардани ба?с?ои байналхал?? / п.3 м.2/
2.Принсипи баробар?у?у?и ва худмуайянкунии хал?у миллат?о /п.2 м.1/
3.Принсипи баробар со?ибихтиёрии давлат?о /п.1 м.2/:
4.Принсипи бови?дона и?ро кардани ў?дадори?ои байналхал?? /п.2м.2/;
5.Принсипи истифода набурдани ?увва ва та?диди ?увва /п.4 м.2/;
6.Принсипи ?амкории давлат?о /п.3 м.1/:
7.Принсип?ои дахолат накардан ба кор?ои дохилии дигар давлат?о /п7.м.2/. баъдтар санади ?у?уки байналхал?ие ки бевосита масъалаи принсип?ои асосии ?у?уки байналхал?иро дар бар мегирад ин Эъломия: «Дар бораи ?амкори?ои ?у?уки байналхал?? ки ба муносибат?ои дустона ва ?амкори?ои байни давлат?о мувофи? ба Оинномаи СММ мебошад » аз 24 октябри соли 1970. Маф?ум ва мав?еи принсип?ои дар муносибат?ои байналхал?? бо таври мукаммал зикр шудааст.
Акти Хотимавии Машварати оиди бехатар? ва ?амкори дар Аврупо аз августи соли 1975 принсип?ои э?тироми ?у?у? ва озодии асосии инсон вайрон накардани сар?ади давлат? ва ягонагии ?аламрави давлатро чун Принсипи асосии ?у?уки байналхал?и муаррифи намуд. Дар Айни ?ол дар муносибат?ои бйналхал?и 10 принсипи асосии ?у?у?и байналхал?? мав?уд аст, ки он?оро та?ассуми воситаи хешро дар санади ?у?уки байналхал?и ёфтаанд.
?ум?урии То?икистон чун давлати со?ибихтиёр муносибат?ои хешро дар асоси сиёсати сул??ўёна дар амал татби? менамояд ва со?ибихтиёрии исти?лолияти дигар давлат?оро эътироф менамояд. Инчунин дар ва?ти ба амл баровардани муносибат?ои хори?и хеш ба меъёр?ои байналхал?? такья намуд ва вобаста ба манфиат?ои хал?и То?икистон ?амкори?ои муфидро ба ро? мемонад.
Принсипи асосии ?у?у?и байналхал?? та?ассуми худро дар моддаи II Конститутсияи ?ум?урии То?икистон ёфтаанд. Тиб?и он асоси сиёсати берунии ?ум?урии То?икистонро принсип?ои асосии ?у?у?и байналхал?? ташкил меди?анд ё бо ибораи дигар гўем ?ум?урии То?икистон муносибат?ои хори?ии хешро бо воситаи принсип?ои асосии ?у?у?и байналхал?? муайян менамояд. Э?тироми ?у?у? ва озодии инсонро ?Т му?аддас шуморида риоя ва ?ифзи онро дар ?аламрави хеш таъмин мекунад. Баробар?у?у?и ва худмуайянкунии тамоми хал?у миллат?оро эътироф менамояд.
Зарурияти та?ассуми принсип?ои асосии ?у?у?и байналхал?? дар Конститутсияи ?ум?урии То?икистон дар он мебошад, ки То?икистон ба ?айси як субъекти комил?у?у?и байналхал?? аз ?ониби зиёда аз 120 давлати ?а?он эътироф шудааст ва Конститутсия ин санади ?у?у?ие, ки ифодакунандаи ?олати ?у?у?ии давлат чи дар дохилу чи дар хори? мебошад. ?ум?урии То?икистон аз дахолат кардан ба кор?ои дохилии дигар давлат, истифода бурдани ?увва ва та?диди ?увва доир ба ?алли масъала?ои байналхал?? дар муносибат?ои берунии хеш худдори менамояд. ?амкори?ои байналхал?иро дар асоси эътирофи со?ибихтиёр? ва исти?лолияти давлат?о ва дар шакл?ои ду?ониба ва бисёр?ониба ро? мемонад. ?ама ў?дадори?ое, ки аз шартнома?ои байналхал?и бо давлат?ои гуногун бастааст бови?дона и?ро мекунад. ?ум?урии То?икистон чун дигар субъект?ои ?у?у?и байналхал?? дар фаъолияти хеш принсип?оро ба ро?бари мегирад ва он?оро чу насоси муайянкунандаи муносибат?ои хори?и худ тиб?и Конститутсияи ?Т ?исоб менамояд.
Просмотр: 3105
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved