Дата: 2016-01-10
Максад: шарх додани сохти ?обилиятхои одам ва шинос намудани донишчуён бо усулхои ташхиси ?обилиятхо ва муаммои ошкор сохтани бачагони ?обилиятнок.
Мафхумхои асоси: ?обилият, аломату нишонахои анатомию физиологи, истеъдод, типи умумии фаъолияти олии асаб, мехнатдусти, шавку хавас, майл, лаёкати касб, касбмуайянкунии талабагон.
НАКША:
?обилият ин чунин хусусиятхои фардию – психологии одам мебошад, ки онхо талаботхои фаъолияти муайянро каноат мекунанд ва шарти бомуваффакият ичро намудани он мегарданд.
Аз ?обилият суръат, чукури, осони ва устувории чараёни азхудкунии донишхо, махоратхо ва малакахо вобаста аст. ?обилиятхо хусусиятхои фардию – психологии нисбатан мураккабтар аст.
Хар як фаъолият аз одам доштани якчанд ?обилиятро талаб мекунад. Масалан, ?обилияти бадеи, мушохидакор будан, хотири накши ва тасаввури эчоди доштан, фикрро анику ифоданок баён карда тавонистанро талаб мекунад. ?обилият дар фаъолият зохир мегардад.
?обилиятхо сифати ва микдори шуда метавонанд. Барои омузгор дар андозаи муайян зарур аст, ки ба чи ?обилият доштани хонандаро маълум намояд. Мувофикан кадоме аз хусусиятхои фарди-психологии шахсияти у дар чараёни фаъолият хамчун шарти зарурии пешрафти у чалб карда мешаванд (характеристикаи сифатии ?обилият) ва ба кадом андоза хонанда барои ичрои талаботхое, ки фаъолият мегузорад, ?обилият дорад. Чи кадар тезтар, осонтар ва асоснок вай малака ва махорати донишхоро нисбати дигарон аз худ менамояд (характеристикаи микдории ?обилият).
Аз тарафи дигар хусусиятхои сифатии ?обилият хамчун мачмуи мураккаби хосияти психологии одам баромад мекунад, ки муваффакияти фаъолиятро таъмин менамояду барои ба максад расидан имконият медихад.
одам дар психология
Муаммои ташхиси ?обилиятхои одам дар психология таърихи дуру дароз дорад. Хануз дар охири асри 19 ва ибтидои асри 20 як катор психологхои бурчуази (Кеттел, Термен, Спирмен ва дигарон) дарачаи ?обилиятхои таълимгирандагонро муайян намуданд. Вале муаммои тавсифи микдории ?обилият аз лахзаи пайдоиши худ дар шароити чамъияти бурччази хосияти дутарафа гирифт.
Таьлили чукури муаммои ?обилият аз чониби Б.М.Теплов кор карда шуд. Мувофики консепсияи инкишофдодаи у ва хамкасбонаш факат хусусиятхои анатомию физиологи ва функсионалии одам, ки барои инкишофи ?обилиятхо заминахои муайянро ба ву?уд меоранд ва он аломатхои ?обилият (задатки) номида шуда, модарзоди буда метавонад.
Аломатхои ?обилият бехад сермаъно аст, онхо танхо заминаи инкишофи ?обилиятхоанд. Онхо ба инкишофи ва хамчун лахзаи аввала дохил мешаванд. Аломатхои ?обилият сабаби роххои гуногуни ташаккули ?обилиятхо:
-ба дарачаи комёби, тезигии инкишоф таъсиррасони.
4. Сохти ?обилият
Одатан намуди ?обилиятро аз руи равонагии он фарк мекунанд.
Аз ин чихат ?обилияти умуми ва ?обилияти махсусро чудо мекунанд. Хар як ?обилият сохти худро дорад, дар он хусусияти пешбаранда ва ёрирасон чудо мекунанд. Хамин тавр, масалан, хусусияти пешбаранда дар ?обилиятхои адаби, математики, педагоги ва бадеи зеринхо мебошанд:
Дар ?обилияти адаби:
- хусусияти хаёли эчоди ва тафаккур;
- образхои равшан ва аёнии хотир, аён
- инкишофи хиссиёти зебопарасти;
- хиссиёти забон.
Дар ?обилияти математики:
- махорати умумигардони;
- нафисии равандхои фикри;
- сабук гузаштан ва рафти рост ба рафти акси факр.
Дар ?обилияти педагоги:
- такти педагоги;
- мушохидакори;
- мухаббат ва бачахо;
- талабот дар гузаронидани донишхо. Дар ?обилияти бадеи:
- хусусияти хаёли эчоди ва тафаккур;
- хосияти хотири бинои, ки барои сохтан ва нигохдории эхсоси
нисбати даркшаванда зохир мешаванд;
- сифатхои иродавии шахс, ки табдили фукрро дар амалия
таъмин менамояд.
?обилият дар асоси ин ё он хусусиятхои равандхои психики ташаккул меёбад, вале лахзахои эхсоси-иродави ва муносибатро низ дар бар мегирад.
?обилияти одам дар рафти фаъолияти дуруст ташакилкардашуда ташакул меёбад ва таракки мекунад. Дарачаи баланди ?обилият ин истеъдод мебошад.
Истеъдод – пайвастагии мусоидатарини ?обилиятхост, ки барои бо муваффакият ва эчодкорона ичро намудани фаъолияти муайян имконият медихад.
Тараккиёти истеъдод омузиши бардавому устувор ва мехнати зиёдро талаб мекунад.
Шавку хавас ва майл нисбат ба фаъолият одатан дар ягонаги бо ?обилият таракки мекунад. Масалан, майл ва шавку хаваси талаба нисбат ба математика уро мажбур мекунад, ки бо хамин фан бештар машгул шавад ва ин барои тараккиёти ?обилияти математики сабаб мегардад.
Барои дар фаъолият ба муваффакият ноил гаштан гайр аз ?обилият, шавку хавасу майл доштан, боз як катор хислатхои характер пеш аз хама мехнатдусти, мутташакали, муттамарказият, максадноки, суботкори, устувори, катъият ва гайрахо низ лозим аст.
Вазифаи асосии системаи тарбия – хаматарафа таракки додани ?обилияти бачагон мебошад.
Саволхо барои мустахкамкуни
Просмотр: 6611
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved