Дата: 2019-10-28
Рушд ба амсоли оинаест, ки акси и?тисоди милл? дар он ни?он мегардад. Ма?з аз дара?а ва суръати афзоиши он давра?ои рушди низом?ои и?тисод? байни худ аз ?ам ?удо карда шуда, мамлакат?о, минта?аю но?ия?о чун тара??икарда, инкишофёбанда, ?афомонда, дар ?олати касодию рукуд бо?имонда ва ?айра пазируфта мешаванд.
Ин музаффарият ё худ ма?лубият ба туфайли омил?ои рушд ба даст оварда мешавад. Барои дар амал татби? намудани он тамоми ?удрат ва нер?и анд?хташуда ва мав?удаи мамлакат сафарбар карда мешавад.
Ин ?озиба ва се?ри рушд кай?о боз ди??ати му?а??и?онро ба худ ?алб намудааст. Аз ин сабаб чи дар адабиёти пасгузашта ва чи ?озира, назарияи кулл ва ягонаи мутла? оиди рушд ва омил?ои он, ки ?одир бошад ?ама?ониба «параметр?ои» онро тавсия намояд, вучуд надорад.
Дар адабиёти и?тисод? меъёр?ои гуногуни муайянкунандаи навъ ва омил?ои рушд ба назар мерасанд.
Он?оро чунин тафри?абанд? кардан мумкин аст:
- омил?ои та?озо;
- омил?ои арза;
- омил?ои исте?солот;
- омил?ои мунбасит (экстенсив?);
- омил?ои шиддат (ташдид, интенсив?);
- омил?ои муста?им;
- омил?ои ?айримуста?им;
- омилхои ми?дор?, сифати ва ?айpa.
Омил?ои та?озо омил?ое мебошанд, ки ?амчун сарчашмаи ?изоди?андаи рушди и?тисод хизмат мекунанд. Он?о, асосан, бо ?обилияти ?исмии и?ти-сод бештар ало?аманд мебошанд.
Омил?ои арза омил?ое мебошанд, ки муста?иман на ба ?обилияти таъмин кардани худи рушд, балки бештар ташкилу такмил ва таъмин кардани рушди во?е? ало?аманд мебошанд. Он?о, асосан, барои таъмин намудани инки-шофи и?тисод, ?авза?ои гуногуни он, баланд бардоштани нер?и (и?тидор-?ои) исте?сол?, пурра ва ?ама?ониба истифода кардани захира?ои и?тисод? мусоидат менамоянд.
Омил?ои муста?им омил?ое мебошанд, ки бевосита ?обилияти ?исмии ?одиса ва раванд?ои и?тисодиро оиди таъмин кардани рушди и?тисод тасвир менамоянд. Он?о ?обилият ва ?удратеро доро мебошанд, ки дар як давра ва м??лати муайян доираи амали рушдро васеъ ё худ ма?дуд гардонанд.
Омил?ои ?айримуста?им омил?ое мебошанд, ки имконияти дар амал татби?шавии ?обилияти ?исм? ё худ шакли табдилёбии ин ?обилиятро ба ?обилияти ?а?и?? тасвир менамояд. Аксар ва?т ба онунсур?ои та?озо (паст кардани дара?аи ин?исороти бозор, паст гаштани нарх ба захира?ои исте?сол?, паст кардани андоз аз фоида, имконияти истифодаи ?арз) ва унсур?ои арза (ниг. омил?ои арза) ?амро? карда мешавад.
Омил?ои исте?солот. Намояндагони ?анба?ои гуногуни мактаб?ои и?тисод? а?ида ба он доранд, ки омил?ои исте?солот яке аз фишанг?ои му?имтарини рушди и?тисод мебошанд.
Агар дар ибтидо К.Маркс ду омили асосии исте?солоти капиталист? - сармоя ва ме?натро дар таъмини рушди и?тисод тавсия карда бошад, пас дар шароити ?озира ба он замин, ?обилияти со?ибкор?, иттилоот, ин?илоби илму техника ва ?айра ?амро? карда мешавад.
Ин?илоби илму техника имконияти ба ву?уд овардани намуд?ои навта-рини техникаю технология ва истифодаи онро дар исте?солот, баланд бардоштани сифати ма?сулот ва истифодаи навоварию ихтироот?оро васеъ мегардонанд. Ма?з, дара?а ва сат?и пешрафти илму техника нер? ва ?удрати рушди и?тисодии ин ё он мамлакатро дар давра?ои ало?ида нишон меди?ад.
Мувофи?и тади?оти олими америко? Р.Солоу зиёда аз 80% баланд бар-доштани ?осилнокии ме?нат аз ?исоби пешрафти илму техника ба даст оварда мешавад.
Бояд и?рор шуд, ки ягон давраи рушди низоми и?тисод? бо таври муозин исти?рор ва босубот риво?у равна? наёфтааст. Раванди рушд, яъне тавлиди ма?сулоти ?амъият? ва даромади милл? зери таъсири омил?ои гуногун ?арор гирифта пеш мераванд. Вале ин пешрав? устувор набуда, баъзан и?тисодро р? ба пастрав? мебарад.
Аз ин ?и?ат дар адабиёти и?тисод? омил?оеро, ки ба ин тамоил, яъне суръати афзоиши ма?сулоти милл?, даромади милл?, ?осилнокию шиддат-нокии ме?нат, даромаднокию самаранок?, пасандозу анд?хт ва ?айра таъ-сир расонда, онро халалдор мегардонанд, низ ди??ати махсус дода меша-вад. Ба ?умлаи омил?ои боздорандаи раванди рушди и?тисод? ин?оро ном-бар мекунанд:
- ?онунгузори?ои давлат? оиди танзими фаъолияти со?ибкорию ти?орат, муносибат?ои ме?нат?, ?ифзи му?ити ти?оратию зист, ки татби?гардо-нии он?о аз ?ониби бахши хусус?, бизнес, масрафи иловаро та?озо мена-мояд;
- ?имояи ха??у ?у?у?и моликият, тавлидгарон, фур?шандагон, истеъ-молгарон;
- баланд бардоштани ?осилнокии ме?нат аз ?исоби пешрафти илму техника, баланд бардоштани фондталабии ма?сулот, бе?тар кардани сифати ?увваи коргар?, саялон (мигратсия)-и захираи ?увваи коргар? аз со?а?ои камма?сул ба со?а?ои баландма?сул;
- таъмин кардани ?авасманд? ба навовар?, ихтироъкор?, шу?л варзидан ба фаъолияти со?ибкорию корчаллон?;
- вазъи ноором ва носолими сиёс? - корпартои?о, задух?рд?о, таваррум, б??рон?ои и?тисод?, ами? гаштани и?тисоди ни?о? (сояв?, мав?уф);
- нокоф? будани ?а?ми сармоягузор? ба со?а?ои асосии хо?агии хал?, алалхусус со?а?ои пешрафти илму техникаталаб ва со?а?ои илму маориф ва ?айра;
- бо ном ма?фуз будани захира?ои зиёди и?тисод? (захира?ои таби?, и?тисод?, замин) ва дар амал истифода карда натавонистани он?о ва ?айpa.
Вазъи имр?заи тара??иёти ?увва?ои исте?солкунанда, ки ?амчун нати-?аи сифатан нави рушди и?тисод сурат гирифтааст, имкон меди?ад, ки та?озои ?амъият? пурра бо неъмат?ои и?тисод? ва ?адамот ?онеъ гардонда шавад.
Просмотр: 975
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved