Дата: 2019-10-05
Аз та?лили савол?ои пештара бармеояд, ки и?тисоди милл? ?амчун кулли муносибат?ои и?тисод? – субъект ва агент?ои бешумор сурат мегирад. Фаъолияти он?о дар асоси гирдгардиши анб??и даромад ва хара?оти ма?сулоти ?амъият? ташкил карда мешавад. Аз ин ниго?, барои муайян ва андозагирии фаъолияти ни?оии иштирокчиёни анб??и и?тисод? дар ми?ёси и?тисоди милл?, нишонди?анда?ои мушаххас истифода карда мешавад. Одатан, чи аз диди назария ва чи амалияи хо?агидор? чунин нишонди?анда?ои макрои?тисод? бештар истифода мегарданд: ма?сулоти умумии милл?; ма?сулоти умумии дохил?; ма?сулоти холиси милл?; ма?сулоти ни?оии милл?; даромади милл?; даромади шахс?; анд?хт; истеъмол; пасандоз ва ?айра.
Та?рибаи хо?агидор? тайи 70-80 соли охир нишон меди?ад, ки низоми нишонди?анда?ои макрои?тисод?, ба хусусият?ои низоми и?тисод? (бозор?, амр?.) ?архела ба ро? монда мешавад. Дар и?тисодиёти низоми амр? (сотсиалист?), ки и?тисодиёти миллии То?икистон дар давраи он бунёд ва ташаккул ёфтааст, асосан, нишонди?анда?ои ма?м?и ма?сулоти ?амъият?, ма?сулоти холиси ?амъият?, ма?сулоти ни?оии ?амъият?. даромади милл?, фонди анд?хт, фонди истеъмол ва дигар нишонди?анда?ои макрои?тисод? бо таври васеъ истифода карда мешудаанд. Андозагирии он, асосан, дар мояи назарияи марксист? - та?сим кардани исте?солоти ?амъият? ба ду ?исмат - исте?солоти моддию ?айримодд? ва таносубан ме?нати ?амъият? ба ме?нати ма?сулнок ва ?айрима?сулнок ?арор мегирифт.
Ма?м?и ма?сулоти ?амъият? (ММ?) ?амчун кулли неъмат?ои моддии аз ?ониби со?а?ои исте?солоти модд? (саноат, хо?агии ?ишло?, сохтмон, ало?а, на?лиёт, савдо...) исте?солкардашуда ?исобу китоб карда мешуд. Ба он ?амаи намуд?ои молу ма?сулоти тавлидгардида (фур?хта шудааст ё не) ?амро? карда мешуд.
Ма?сулоти умумии милл? (МУМ) - арзиши бозории ни?оии мол ва хадамоте мебошад, ки дар доираи и?тисоди милл? дар як давраи муайян (1сол) ба ву?уд оварда мешавад. Ба он арзиши чиз?ои истеъмол? ва восита?ои исте?солоте, ки бо ёрии омил?ои исте?солот, аз ?ониби субъект ва агент?ои и?тисод?, ки дар давраи муайяни ба он?о молик будан ба ву?уд оварда шудаанд, дохил карда мешавад. Ба МУМ ?исми даромаде, ки пас аз адои андоз ва пардохт?ои ?атмии дигар, аз ?исоби омил?ои исте?солот аз ?ониби намоянда?ои и?тисод?, берун аз марзи мамлакат (корхона, ширкат, ба филиал ё худ корхона?ои дар хори?а буда) ба ву?уд оварда мешаванд, низ дохил карда мешавад.
Та?рибаи мамлакат?ои ?арб нишон меди?ад, ки МУМ дар асоси ду усул андозагир? карда мешавад: андозагир? аз нига?и харо?от (масраф) ва даромад.
1. Андозагир? аз нига?и харо?от. Барои муайян кардани ?а?ми солонаи МУМ ?амаи намуд?ои харо?отро ба ?ам зам мекунанд: харо?от?ои истеъмоли а?ол?(C), сармоягузор?(Lg), харидкунии давлатии молу хадамот(G), содироти соф(Xn)- ?амчун фар?и содирот ва воридот.
Аз ин ?о МУМ-ро чунин тасвир кардан мумкин мебошад:
МУМ=C+Lg+G+Xn; дар ин ?о:
С - харо?от?ои истеъмолии шахсии а?олие мебошад, ки дар худ масрифоти хо?аги?ои хонагиро оиди мол?ои дуру дароз хизматкунанда (радио, телевизор, яхдон, мошин, компютер...) ва мол?ои истеъмол? (нон, рав?ан, сарулибос, пойафзол...) бидуни харидани манзил дар бар мегиранд. Ба он харо?от?о оиди нига? доштани ?аммом, ?авз?о, сартарошхонаю ?омаш?йхо-на?о низ ?амро? карда мешавад.
Lg - сармоягузори?ои умум?, ?амчун мабла?тузори?ои исте?солии фирма, ки барои харидани сармояи асос? (фонд?ои асос?) азнавта??изон?, навсоз? (иноватсия); сохтмони навсармоягузор? барои бунёд кардани фонди э?тиёт? ва ?айра ?удо карда мешавад, баромад мекунад: сармоягузории умум? ?амчун сар?амъи сармоягузории холис (соф) ва исте?лок (амортизатсия) ба ро? монда мешавад.
G - харидкунии давлатии молу хадамот - харо?от?ое мебошад, ки барои ниго? доштани мактаб, ро?, артиши милл?, идораи мамлакат (яъне со?а?ои ?айриисте?сол? бидуни со?а?ои и?тимоиёт ва пардохт?ои трансферт?) аз ?исоби бу?ети давлат? ?удо карда мешаванд, дохил карда мешаванд;
Xn - содироти холиси мол ва хадамот барои хори?а ?амчун фар?и содирот ва воридоти молу ма?сулот ?исобу китоб карда мешавад. Афзалият ва камбудии он аксар ва?т бо аломати (+) ва (-) нишон дода мешавад. ?одиса?ое кам нестанд, ки харо?оти мол?ои аз мамлакат берун баровардашаванда аз мол?ои воридшаванда баланд ?астанд ё худ баръакс - харо?оти мол?ои воридот? аз мол?ои дохил? зиёдтар мебошад.
Усули эътироф гардида дар мамлакат?ои ?арб бо таври маъмул истифода карда мешавад. Барои ?исобу китоб ?амъи даромад?ое, ки ?омеа дар давоми сол аз ?ониби бошандагони мамлакат (бидуни шахсони хори??, ки камтар аз як сол исти?омат доранд) ба ву?уд оварда мешавад, ба назар гирифта мешавад.
Просмотр: 465
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved