Дата: 2019-10-01
Вазифа ва ма?сади ни?оии ?ар як но?ияи и?тисод? дар асоси истифодаи захира?ои и?тисод?, таъмин кардани тара??иёти ?ама?онибаи (комплексии) но?ия мебошад. Инкишофи комплекс? яке аз восита?ои амал? гардонидани стратегияи но?ия оиди му?айё намудани шароити баланди дара?аи зиндагонии а?олии но?ия дониста мешавад.
Но?ия ?амчун звенои (хал?аи) ибтидоии идораи маъмур? ё худ идора территорияв? баромад мекунад. Он на фа?ат ма?м?и ?иссаи территориявии мамлакат, ки ба он хусусият?ои таби?, и?тимо?, милл?, таърих? ва ?айра хос мебошад, балки чун хал?аи муста?или ба низомдароварандаю худинкишофёбандаи зернизоми территорияв? хизмат мекунад. Ма?з, бо воситаи ?амин зернизом унсур?ои дохилии инсон?омеа – табиат – техника – илм – и?тисод - сиёсат бо му?ити берунии он иттилоот, захира?ои модд?, энергетика, ашё, ме?нат, техника, ва ?айра ба ?ам пайваст карда мешаванд.
Дурбини (прогноз)-и но?ия, гарчанде ба мушкилию бетараф? дучор гардад ?ам, тайи сол?ои охир ?онибдорони он торафт меафзоянд. Охирон, а?ида ба он доранд, ки на?ш ва ма?оми дурбин? дар шароити гузаштани но?ия ба муносибат?ои бозор?, яъне ани? гаштани муносибат?ои ти?орат? муста?илият, худидоракун?, худтаъминкун?, худтанзимкун? дар муайян намудани вазъи ?озира ва ояндаи но?ия хеле ?ам баланд мегардад. Но?ия торафт ба ?араён ва ту?ёни пуршиддати муносибат?ои молию пул? (бозор?), яъне чорч?баи механизми та?озо, арза, ра?обат, нарх кашида мешавад.
Дурбин? дар асоси та?ияи илмии тар?резии ?ор? ва ояндабинии фаъолияти исте?сол?, ти?орат? ва бурунмарзии но?ия ва услуб?ои бо таври умум ?абулшудаи низомнок? (ба ?ам мувофи?гардон?), вариантнок?, ботафсил? ва асоснок? ба ро? монда мешаванд. ?анбаъ?ои и?тимоии но?ия чунин ла?за?оро дар бар мегирад:
- таъмин кардани ?у?у?и баробар? оид ба даст овардани маълумот, рушди маънав?, ёрии тибб?, интихоби озодонаи касбу ?унар ва фаъолият-?ои гуногуни со?ибкорию корчаллон?;
- таъмин намудани ?адди а?алли бу?ети истеъмол?, ?ифзи и?тимоии а?ол? аз таваррум ва болоравии худсаронаи нарх ба ма?сулоти х?роквор? ва дигар молу хадамот?ои зарурати аввалдошта;
- гузариш ба сиёсати нави шу?ли а?ол?, гузаронидани исло?от?ои и?ти-сод?, алалхусус, исло?от дар со?аи кишоварз?, сохтмони манзил, молики-яту хо?агидор? ва ?айра.
- ?ор? кардани ?убронпул?, танзими даромад ва дастгирии и?тимоии а?ол? аз ?ониби ?укумати марказ? ва ма?алл?;
- густариши ?у?у?и ша?рвандон ва имконияти иштироки он?о дар ташкилот?ои низоми худидоракунии ма?аллии но?ия;
- ба ву?уд овардани фонд?ои захирав? ба ма?сади подош кардани ?оди-са?ои ?айричашмдошти давраи дурбинии но?ия ва ?айра.
Аз ин ?о, хулоса бармеояд, ки но?ия бо воситаи танзими низоми худ-идоракун?, имконияти бо таври васеъ таъсиррасонии худро ба раванди бозор ва ташаккули ?онуният?ои он ва дар ин асос ?онеъ гардонидани э?тиё?и и?тимоиро бештар доро мебошад:
1.Шароит?ои табиию и?тисод?. Аз ниго?и шароит?ои таби? ё худ и?тисод?, омил?ои зиёдеро метавон номбар намуд, ки ба сифати субъект ё худ объект баромад карда, ба раванди ташаккули беинти?о ва бисёр?анбаи но?ия таъсир мерасонад. Масалан, омили ?ойгиршавии ?у?роф? - паст?, ?амвор?, нишеб?, к??сор, биёбон, ботло? метавонад ба ?осилхезии замин, навъи ему хошок, наботот, сабзавот, мева, ?айвонот ва ?айра таъсир расо-над. Фасл?ои сол, хунукию гарм?, барфу борон, серобию беоб? низ чунин таъсир расонида метавонад.
?ум?урии мо мамлакати к??сор аст, ки баландии мутла?и к???ои он аз 300 то ба 7495 метр мерасад. Аз сат?и умум? 93 фоизи масо?ати онро к???о ташкил меди?анд. И?лимаш континентал? буда, тобистон ?аво то 50 дара?а гарм буда ва зимистон то 50 дара?а хунук мешавад.
Аз ?и?ати захираи об ?ум?урии То?икистон дар байни мамлакат?ои ИДМ (баъди Руссия) ?ои дуввумро иш?ол менамояд. Дар ин ?о 15 ?атор-к???ои бузургтарин, 6 дарёи калонтарин, 22 к?л, 5 пирях?ои маш?ур арзи ву?уд дорад.
2.Базаи (та?курсии) комили та?дид (такрористе?сол) ?ар як но?ияи и?тисод? тиб?и омил?ои таби?, таърих?, и?тисодию и?тимо? ташаккул ёфта, дорои захира?ои ма?дуди худ мебошад. Ин захира?о ?амчун захира?ои дар ?аъри замин ?о? дошта, захира?ои табиат, замин, кандани?ои фоиданоки истифода шуда истода, захира?ои восита?ои исте?солот, ашё?ои истеъмол?, захира?ои ме?нат?, неъмат?ои исте?солию ?айриисте?сол?, ма?-сули а?лонию иттилоот? ва ?оказо арзи ву?уд доранд.
Дар шароити бозор масъалаи асос? ба миён меояд. Оё ин захира?о барои муста?илона ташкил кардани раванди такрористе?солии но?ия коф? мебошанд? Аз ин ну?таи назар сифати пурра ба ро? монда шудани раванди такрористе?сол, нер?и исте?солии но?ия ва ?обилияти он, ки тавонад аз ?исоби худ ва бозор?ои захира?о (модд?, ме?нат?, сармоя, молия) дара?аи зарурии такрористе?солро дар доираи но?ияи мушаххас таъмин намояд, пешни?од карда мешавад
Но?ияшиносон ?исобу китоб кардаанд, ки барои муста?илона таъмин карда тавонистани тара??иёт, ба но?ия зарур аст, ки он дар сат?и стандарти и?тимо? як ?иссаи муайяни восита ва захира?ои модд? дошта бошад. Охирон, муста?иман ба сат? ва дара?аи ташаккули бозор?ои захира, сармоя, ме?нат, молия ва мол?ои саноатию истеъмол? вобаста мебошад.
Аз ин ниго?, ?ар но?ия дар шароити гузариш ба и?тисоди бозор? вазифадор мебошад, ки: таркиби фонд?ои асос? - бино, иншоот, та??изот, мошину механизм?о, ?исми фаъолу пассив? он?оро тиб?и хусусияти со?а?о, алалхусус гуру?и «А» ва «Б» саноат такмил ди?ад. Таносуб байни зариби (коэффисенти) навкун?, нобудсоз?, аз навта??изонии фонд?ои асосиро дар манфиати рушди но?ия истифода барад, м??лати хизмати фонд?ои асосии худро ба ?исоби миёнаи ?ум?ур? наздик намояд.
Бояд тазаккур дод, ки м??лати хизмат?ои фонд?ои асос? дар ?ум?урии То?икистон ба ?исоби миёна 20-25 солро ташкил меди?ад, ки он нисбат ба нишонди?андаи мамлакат?ои и?тисоди бозор? 4-5 маротиба зиёд аст. Аз ин ?и?ат но?ия ниго? на ба нишонди?анда?ои ?ум?ур?, балки ба ?а?они тамаддуни имр?за дошта бошад: дар таркиби исте?солоти ?амъият? вазни ?иёсии автоматикунонии раванд?ои исте?сол? ва истифодаи иттилоот бартар? пайдо кунад.
Аз ин ?и?ат стратегияи илман асоснок карда шудаи тар?резию идора ва дурнамоии но?ия перомуни риво?у равна? додани муносибат?ои бозор?, ташаккули бозори ?айрикомил (мав?уд будани корхона?ое, ки ?одир бошанд раванди тавлид ва ти?оратро назорат кунанд), ани? гардондани раванди тахассус ва мутамаркази исте?солот, истифодаи шакл?ои прогрес-сивии моликият ва хо?агидор? ва дар ин асос ан?ом додани ну?та?ои асосии исло?оти и?тисод? (алалхусус, исло?оти кишоварз?) имкон меди-?ад, ки но?ия аз ?олати касод? эмин ниго? дошта, ба марраи равна? р? оварад ва минбаъд инкишофу та?аввул ёбад.
Самаранокии рушди но?ия муста?иман аз сат? ва дара?аи такмил ва боло бурдани чунин унсур?ои зернизоми бозор вобаста мебошад:
- зернизоми бозори мол? (савдои яклухт, чакана, марказ?ои савдо, хо?аги?ои на?лиёт?, барниго?дор?, музоида?о, фирма?ои таъинот?, (диле-р?, брокер?), ширкат?ои матлубот?);
- зернизоми ташкилот ва муассиса?ои бир?ав? (бир?а?ои фонд?, мол?, асъор?, ме?нат? ва дигар муассисоти он?о, ки ба бозори ?о?аз?ои киммат-нок, бозори мол?, бозори асъор ва ?увваи коргар? хизмат мерасонанд);
- зернизоми ?авзаи со?ибкор? (ширкат?ои са??ом?, корхона?ои хурд, ассотсиатсия?о, консорсиум?о, ширкат?ои холдинг?, консерн ва дигар шакл?ои корхона?о);
- зернизоми кредити (?арзи)-ю бонк? (бонк?ои ти?орат?, су?урта, бир-?ав?, фонд?ои нафа?ав?, ширкат?ои сармоягузорию молияв?, назорати бонк?);
- зернизоми илмию иттилоот? (марказ?ои иттилоотии ти?орат?, шир-кат?ои тахассуси машварат?, ширкат?ои маркетинг?, табли?от?, хизматра-сонии ?айрити?орат?, фирма?ои ти?оратие, ки барои тайёр кардани мута-хассисон ва баланд бардоштани дониши он?о омода гаштаанд).
Ба ибораи дигар, ба?о додани фаъолияти ни?оии но?ия дар шароити бозор дар ?аллу фасли масоили му?ими он: бозор барои но?ия ч? дод? Кадом тадбир?ои андешидаи он, ?олат ва вазъи ?озираи онро бе?тар намуд ва барои рушди он ч? замина гузошт?, Оё дар шароити ?исоби пурраи ти?орат муста?илона ба амал баровардани фаъолияти исте?сол?, ти?орат?, идораю тар?рез? имконпазир буда, минбаъд дар арсаи рушди умумии?тисод озодона арзи ву?уд кардан ва даромаду фоида гирифта, дара?аи нек?а?-волии но?ияро ?удрати баланд бардоштан дорад? Дигар масъала?о низ а?амияти бе?амто пайдо мекунад.
Просмотр: 466
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved