Дата: 2018-10-17
Масъала?ои асос? ва бо?амало?аманд?. Маф?уми «рушди устувор» ба илми ?а?он? ва сиёсат, аз тарафи коммиссияи Брутланд ?амчун рушд ?ор? намуда, ки э?тиё?оти имр?заро ?онеъ мегардонад, инчунин имконият?оро барои ?онеъ намудани э?тиё?оти насли оянда та?дид намекунад. Дар ин маф?ум мар?илаи пештараи рушди экстенсивии инсоният ва ма?дудияти захира?оро инъикос мекунад. Ма?дудияти захира?о тавсифи ма?муави дорад ва тан?о бо ма?дудияти ашёи минерал? ало?аманд набуда, инчунин бо?амало?аманд? ва бо?амтаъсиррасонии байни низоми антроп? ва биосфераро дар бар мегиранд. Даркнамоии ин бо?амало?аманд? ва бо?амтаъсиррасон? ба ?оринамоии маф?уми ?ун?оиши хо?агидории биосфера оварда расонид. Бо истифодаи ин маф?ум аз ну?таи назари эколог?, маф?уми пурраи рушди устувор пешни?од карда шуд: «Рушди устувор – ин чунин рушдеро дар назар дошта мешавад, ки таъсирасон? ба му?ити и?отакардашуда дар доираи ?ун?оиши хо?агидории биосфера ?арор дошта асоси табии азнависте?сол? ?аёти инсонро бар?ам намеди?ад.
Дар ташаккулёбии консепсияи рушди устувор, ки дар доираи низоми СММ зери дастгирии ЮНЕСКО гузашт, метавон якчанд мар?ила?оро маънидод намуд: якумин конференсияи байни?укумат? оид ба му?ити и?отанамудаи инсон? дар Стокголм (соли 1972), конференсияи минбаъда дар Рио-де-Жанейро (сол?ои 1982, 1992) ва конференсияи барпошуда дар Йоханнесбург (соли 2002).
На?ши муайянкунандаро дар аввалин бар?ароршавии консепсияи рушди устувор конференсияи СММ оиди му?ити и?отакардашуда, мо?и июни соли 1972 дар Стокголм (Шветсия) барпо шуд, бозид, ки ?арори ?абулкардашуда барои тамоми инсоният таърих? ба ?исоб меравад. Дар ?амон давра аввалин маротиба из?орот оиди дохил намудан ба барнома?ои амалкунанда дар сат?и ?укумат чора?о оиди ?алли проблема?ои заволёбии му?ити и?отакардашудаи таби? андешида шуда, чунин барнома?о ?абул кара шуданд: барномаи из?оротии иштирокчиён (эломия аз 26 принсип), на?ша амалиёт?о, ки 109 пешни?одро дар бар гирифт ва пешни?од ба асамблеяи гениралии СММ доир ба сохтани Барномаи СММ оиди му?ити и?отакардашуда. Хазинаи ихтиёрии му?ити и?отакадашуда ташкил карда шуд ва Р?зи умуми?а?онии му?ити и?отакардашуда 5 июн му?арар карда шуд. Эломияи Стокголм? оиди му?ити и?отакардаи инсонро ва принсип?ое, ки дар он ?ой доранд аввалиншуда ма?м?и «?онун?ои сабук» дар фаъолити байналхал?ии ?ифзи му?ити зист ифода кард шуд. Дар конференсияи Стокголм? ?у?у?и одамонро оиди «дар му?ити и?отакардаи чунин сифатноке, ки ?аёти пур аз манзаллат ва давлатмандиро дар назар дорад» ифода ёфта буд. Аз ?амин давра сар карда ?исмати зиёди ташкилот?ои байналхал?? ва ?ариб 50 ?укумати давлат?ои гуногун, ?у??ат?ои асос? ё инки сар?онуни миллии худро, ки ?у?у?и инсонро ба му?ити и?отакардаи солим эътироф мекунад, ?абул намуданд. Муаммо?ои му?ити и?отакардашуда ба яке аз масъала?ои афзалиятоки сат?и минта?ав? ва милл? табдил ёфт. Агар то давраи конференсияи Стокголм? 10 вазорати ?ифзи му?ити зист мав?уд бошад, то соли 1982 шумораи чунин вазорат ва департамент?о ?ариб дар 110 давлати дунё сохта шуданд.
Истило?и «рушди устувор» («sustainable development») аз соли 1982 дар ?оле, ки маър?заи Комиссияи умуми?а?онии СММ оиди му?ити и?отакардашуда ва рушд «Ояндаи ?амаи мо», ки онро Г.Х.Брундтланд сарвар? мекард, аз чоп баромад, васеъ па?н шуд. Мувофи?и суханони Г.Х.Брундтланд «комисияи байналхал?? ба хулосае омад, ки рушди устувор бояд ?узъи асос? дар стратегияи та?ийротии глобал? бошад». Дар маърузаи Комиссияи умуми?а?он? оиди му?ити и?отакардашуда ва рушд, ки инчунин ?амчун маърузаи комиссии Брундтланд маш?ур аст, рушди устувор чунин рушде муайян шудааст, ки насли имр?за э?тиё?от?ои худро ?онеъ намуда, имконият?ои ?онеънамоии насли ояндаро оиди ?онеъ намудани ниёз ва э?тиё?от?ои худ, ма?рум намесозанд.
Саммити умуми?а?он? (форум дар сат?и ол?) оиди рушди устувор, ки мо?и сентябри соли 2002 дар ша?ри Йоханнесбур барпо гашт, тамоми ?омеаи ?а?ониро бо тарафдории идеяи рушди инсон? тасди? намуд.
Агар дар конференсияе, ки дар ша?ри Рио-де-Жанейро (Бразилия) муаммои му?ити и?отакардашуда барои ноилшавии ма?сад?ои рушди устувор барар? дошта бошад, дар ин суръат дар Йохеннесбург ба ин муаммо чунин ди??ат ба монанди, му?окимаи масъала?ои и?тимо? ва и?тисод? дода шуда буд. И?рокунандаи ро?бари ЮНЕП дар баромади худ ?айд намуд, ки муаммои глобалии заволёбии табиат аз камбизоат? ва нодуруст та?симнамоии неъмат?о ба ву?уд меояд ва дар мав?еи аввал масъалаи «му?ити и?отакардашуда барои рушд»-ро ?удо намуд.
Бинобар ?амин ?ам дар ду ?у??ати ?абулнамудаи саммити Йоханнесбург (Эломияи сиёс? – Эломияи Йохеннесбург оиди рушди устувор ва На?шаи и?роиши ?арор?ои Вох?рии умуми?а?он? дар сат?и ол? оиди рушди устувор) афзалият ба ?алли масъала?ои и?тимо? барои ноилшавии рушди устувор, пеш аз ?ама азбайбарии камбизоат?, инкишофи со?аи тандуруст?, махсусан, таъмини оби тозаи н?шидан? дода шуда буд. Масъалаи му?ити и?отакардашуда пеш аз ?ама аз ну?таи назари ?ифзи базаи таби?-захиравии рушди и?тисод? ва и?тимо? ва идоракунии он, инчунин та?ийрёбии сохтори истеъмолот ва исте?солот, яъне аз ну?таи назари антропоцентрияв? дида баромада шуда буд. Аммо дар Эломияи сиёсии Йоханнесбург махсусан муаммои аздастди?ии биогуногун? (биоразнообразия), ?амчун дорандаи ифодаи калон ?айд карда шуда буд. Ба шумораи муаммо?ои наве, ки дар Рио-де-Жанейро му?окима нашуда ва дар да?солаи наздик пайдо шуда метавон масъала?ои глобализатсия, савдо, мабла?гузории рушди устуворро номид. Гарчанде, ки дар ?у??ат?ои саммити Йоханнесбург даъвати ошкорро ба давлат?ои тара?икарда оиди кам намудани итеъмолоти худи мав?уд набуда дар он талабот?ои зиёд оиди мабла?гузории рушди устувор ба давлат?ои тара?икарда ?ой дорад.
Меъёр?ои асосии рушди устувор ин?о ба ?исоб мераванд:
– якум, дара?аи таъмини азнавбар?ароркунии захира?о, а?алан бояд он?о кам нашаванд ва захира?ои ба монанди ресурс?ои азнавбар?арорнашаванда на тан?о сарфакорона харо?от шаванд, инчунин он аз ?исоби кушодан ва азхудкунии сарчашма?ои нави энергия ва шакл?ои нави ашё?о пур карда шаванд, яъне он?о бояд ба ресурс?ои беинти?о мубаддал гарданд;
– дуюм, ?адди миёна ва ни?оии захира?ун?оиши и?тисодиёт, яъне мутаносибии харо?от?о ё инки зиёдшавии харо?оти захира?ои таби? нисбат ба ма?сулот ёинки зиёдшавии ма?сулот, а?алан аз ?ад бояд зиёд набошад;
– сеюм, ?адди миёна ва ни?оии ?ун?оиши и?тисодиёт, яъне нисбати партов?о ё инки зиёдшавии партов?ои исте?сол? ва истеъмол?, аз ?умла партов?ои зарарнок ба табиат;
– чорум, сат?и ?осилнокии ме?нат ва ?иссаи омил?ои интенсив? нисбат ба зиёдшавии ма?сулот бояд кам нашавад;
– пан?ум, сатхи даромад бар души а?ол?, а?алан бояд кам нашавад, ва дара?аи нобаробар? дар та?симоти даромад бар души а?ол?, а?алан набояд зиёд шавад.
Ало?аманди?ои шуморавии асос? ?ангоми рушди устуворро метавон тавассути функсияи исте?сол? ва якчанд ма?дудият?ои, ки инъикоскунандаи шароити рушди устувори и?тисод?, и?тимо?, демограф? ва эколог? аст, ифода намуд:
y = Qt/Qo ? 1 Q = f(K,L,N,T,O),
дар ин ?о: у – суръати рушди устувор, Q – ма?сулоти ни?о? ё инки ма?сулоти соф, К – харо?от?ои сармояв?, L – харо?от?ои ме?нат?, N – харо?оти захира?ои таби?, Т – омил?ои илм? техник?, О – омил?ои ташкили-и?тисод?.
Просмотр: 778
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved