?олати ?у?у?ии минта?а?ои озоди и?тисод? тиб?и ?онуни ?Т «Дар бораи минта?а?ои озоди и?тисоди дар ?умхурии То?икистон» аз 17 майи соли 2004 № 24 му?аррар мешавад.
Минта?а?ои озоди и?тисод? – ?исми ало?идаи (ма??дуди) ?аламрави ?ум?урии То?икистон мебошад, ки дар ?удуди он на фа?ат низоми махсуси гумрукию андоз?, балки тартиби соддакардашудаи рафтуомади ?айрирезидент?о ва меъёр?ои имтиёзноки истифодаи захира?ои таби? амал мекунад
Ма?сади тасиси минта?ахои озоди и?тисод? дар ?умхурии То?икистон ин:
—     ба ?омеаи и?тисодии ?а?он? самараноктар ?алб намудани и?тисодиёти ?ум?ур? ва минта?а?ои ало?идаи он;
—     таъмин намудани шароити мусоид барои ?алби инвеститсия?ои хори??, технология ва та?рибаи идоракун?;
—     рушди и?тидори и?тисодии минта?а дар заминаи ?амгироии инвеститсия?ои хори?? бо восита?ои пулию моддии корхона ва ташкилот?ои ватан?, ки ба шакл?ои гуногуни моликият асос ёфтаанд;
—     ташкил намудани инфраструктураи исте?сол? ва и?тимоии ?озиразамон;
—     ?ани гардонидани бозори дохили бо ма?сулот ва мол?ои таъиноти истеъмол? ва исте?сол?;
—     бе?дошти шу?л ва баланд бардоштани сат?и зиндагии ахол? аст.
Дар ?аламрави ?умхурии То?икистон мумкин аст шакл?ои гуногуни функсионалии минта?а?ои озоди и?тисод? ташкил карда шаванд. Шакли функсионалии минта?а?ои озоди и?тисод? мувофи?и ма?сади таъсиси он?о ва самти фаъолияти инвеститсион? дар минта?аи озоди и?тисод? муайян карда мешавад. Дар минта?а?ои озоди иктисод? метавонад фаъолияти исте?сол?, илмию технологи, воридоти, содироти, савдо, сайё?ию истиро?ат?, инвеститсион?, биржав?, су?уртав?, бонк? ва намуд?ои дигари фаъолият, ки конунгузории ?ум?урии То?икистон пешбини намудааст, инкишоф ёбад.
Минта?а?ои озоди и?тисоди  метавонанд фарогири вазифахое бошанд, ки он?о хоси якчанд шакл?ои функсионалии минта?а?ои озоди и?тисодиянд. Сар?ади ?удудии минта?ахои озоди и?тисодиро Ма?лиси намояндагони Ма?лиси Олии ?ум?урии То?икистон бо пешни?оди ?укумати ?умхурии То?икистон тасди? мекунад.
Минта?ахои озоди и?тисоди бо ?арори ?укумати ?умхурии То?икистон мувофи?и барномаи давлатии таъсису инкишофи минта?ахои озоди и?тисоди дар ?аламрави ?умхурии То?икистон ва ?онун «Дар бораи минта?а?ои озоди и?тисод? дар ?ум?урии ТО?икистон» таъсис ва бар?ам дода мешавад.
Субъект?ои минта?аи озоди и?тисод? субъект?ои фаъолияти со?ибкорие мебошанд, ки новобаста аз шакли ташкилию ?у?у?ияшон тиб?и тартиби пешбининамудаи Кодекси граждании ?ум?урии То?икистон дар минта?аи озоди и?тисод? фаъолият мекунанд, инчунин филиал?ои шахсони ?укукии хори?ие  низ мебошанд, ки дар ?аламрави минта?аи озоди и?тисоди мутоби?и ?онунгузории ?ум?урии То?икистон аз тарафи маъмурияти минта?аи озоди и?тисоди ба ?айд гирифта шудаанд. Ба?айдгирии давлатии субъект?о дар ?аламрави минта?аи озоди и?тисод? мутобики ?онунгузории Чум?урии То?икистон сурат мегирад. Ба?айдгирии ?исобии филиал?о ва намояндаги?ои он?о аз ?ониби маъмурияти минта?аи озоди и?тисоди бо тартиби муайяннамудаи Низомнома оид ба минта?аи озоди и?тисод? амали мегардад. Дар ?удуди минта?а?ои озоди и?тисод? вазифаи идоракуниро маъмурияти минта?аи озоди и?тисод?, ки онро ро?бар сарвар? мекунад, и?ро менамояд. Тартиби фаъолияти маъмурияти минта?а?ои озоди иктисод? дар Низомнома оид ба минта?аи озоди иктисод? муайян карда мешавад. Ро?бари маъмурияти минта?аи озоди иктисод? аз ?ониби ?укумати ?ум?урии То?икистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешавад.
   Маъмурияти минта?аи озоди и?тисод? дорои чунин сало?ият аст:
—   базаи иттилоотию та?лилии дурнамои инкишофи самараноки минта?аи озоди и?тисодиро ташкил мекунад;
—   барнома?оро оид ба рушди минта?аи озоди и?тисод? та?ия ва амал? намуда, он?оро такмил меди?ад;
—   манфиат?ои исте?солкунандагону истеъмолкунандагонро ?имоя мекунад;
—   ягонаги ва фаъолияти пурсамари минта?аи озоди и?тисодиро таъмин менамояд;
—   барои ?алб намудани инвеститсия?ои ватанию хори?и ва дигар захира?о шароити мусоид фаро?ам меоварад;
—   риояи низоми ?у?у?ии минта?аи озоди и?тисодиро назорат мекунад ва барои ворид намудани та?йироти зарур? ба ин низом ба ?укумати ?ум?урии То?икистон таклиф?о пешни?од менамояд;
—   дигар ваколат?ои аз тарафи конунхои ?ум?урии То?икистон пешбинишударо, ки барои тезонидани рушди самараноки муносибат?ои бозоргон? равона гардидаанд, амал? менамояд.
И?рои санад?ои маъмурияти минта?аи озоди иктисод?, ки дар доираи сало?ияти он ?абул гардидаанд, дар ?аламрави минта?а барои тамоми шахсони во?еи ва ?у?у?и, ки мувофи?и тартиби му?арраршуда ба ?айд гирифта шудаанд, ?атм? мебошад.
Минта?а?ои озоди и?тисод? вобаста ба хусусият?ои хоси худ аз дигар минта?а?о фар? карда мешаванд, ки аз низоми ху?у?и дар минта?а?ои озоди иктисод?, низоми махсуси гумрук?, танзими молияв? ва асъор?, имтиёз?ои андозбанди, танзими муносибат?ои мехнат?, бу?ети муста?ил, мабла?гузори барои таъсис, ниго?дор? ва рушди минта?аи озоди и?тисод? ва ?айра бармеояд. Дар минта?а?ои озоди и?тисод? низоми махсуси гумрук?и, молиявию асъор? ва андозбанд?, тартиби соддашудаи воридшав?, и?омат ва хори?шавии резидент?о ва ?айрирезидент?о, ки бо Низомнома оид ба минта?аи озоди и?тисод? муайян шудаанд, инчунин дигар низом?ое, ки ба ?алб намудани сармоя, ?авасмандкунии инкишофи со?ибкор? ва рушди и?тимоию и?тисодии минта?а?ои озоди и?тисод? нигаронида шудаанд, му?аррар карда мешаванд. Барои таъмин намудани низоми зикргардида аз ?ониби ма?омоти давлатии ваколатдор бо тартиби му?арраршуда дар чунин минта?а?о во?ид?ои сохтории хадамоти гумрук? ва андоз таъсис дода мешаванд. Дар минта?аи озоди и?тисод? низоми махсуси гумрук? амал мекунад, ки ин?оро пешбини менамояд:
—     пурра ё ?исман озод намудан аз бо?и гумрук? ?ангоми ворид кардани мол?о ба минта?аи озоди иктисод?;
—     тартиби соддакардашудаи инти?оли бор?о ва восита?ои на?лиёт аз сар?ади минта?аи озоди и?тисод?;
—     бекор намудани тадбир?ои сиёсати ?айритариф?.
Барои ?исоббаробаркуни?о дар минта?аи озоди и?тисод? асъори миллии ?ум?урии То?икистон ва асъори мубодилашавандаи давлат?ои хори?и бо тартиби муайяннамудаи Бонки миллии То?икистон истифода карда мешавад. Хусусиятхои махсуси танзими молияв? ва асъори дар ?удуди минта?аи озоди и?тисоди мутоби?и ?онунгузории ?ум?урии То?икистон амали карда мешаванд.
Шахсони во?е? ва ?у?у?ие, ки бо тартиби му?арраршуда дар ?аламрави минта?а?ои озоди  и?тисод? ба ?айд гирифта шудаанд, мутоби?и ?онунгузории андози ?ум?урии То?икистон дар давраи фаъолияташон дар минта?аи озоди и?исод? аз андоз?о ?исман ё пурра озод карда мешаванд. Барои фоида ва даромад?ои субъект?ои минта?аи озоди и?тисод?, ки дар ?араёни фаъолияташон дар минта?аи озоди и?тисоди ба даст овардаанд ва ба со?а?ои исте?солии дигар минта?а?ои ?ум?урии То?икистон равона гардидаанд, имтиёз?ои андозбандии пешбининамудаи ?онунгузории ?ум?урии То?икистон ниго? дошта мешаванд.Муносибат?ои мехнат? дар минта?аи озоди и?тисод? мутоби?и ?онунгузории ?ум?урии То?икистон, шартнома?ои коллектив? ва шартнома?ои инфиродии ме?нат? танзим карда мешаванд. Шартнома?ои мехнатии коллективию инфирод? набояд шароити кормандони корхонаю ташкилот?ои минта?аи озоди и?тисодиро нисбат ба шароит?ои пешбининамудаи ?онунгузории ?ум?урии То?икистон ва инчунин санад?ои ?у?у?ии байналмилалие, ки ?ум?урии То?икистон эътироф намудааст, бад созанд.
Минта?аи озоди и?тисоди бу?ети муста?или худро доранд. Ин бу?ет аз ?исоби даромад?ои худи ва дигар пардохт?о, ки аз ?ониби Ма?лиси намояндагони Ма?лиси Олии ?ум?урии То?икистон  бо пешни?оди ?укумати ?ум?урии То?икистон  му?аррар ва аз тарафи шахсони во?еию ?у?у?ии дар ?аламрави он ба?айдгирифташуда пардохт карда мешаванд, ташкил меёбад. Бу?ети муста?или минта?аи озоди и?тисод? бо ма?оми ваколатдори давлат? дар со?аи молияи давлат? мувофи?а карда мешавад. Мабла?ггузор? барои таъсис, ниго?дор? ва рушди минта?аи озоди и?тисод?, аз ?умла инфраструктураи исте?сол?, на?лиёт? ва ?айра аз ?исоби бу?ети муста?или минта?аи озоди и?тисод? амали карда мешавад. Дар ?аламрави минта?аи озоди и?тисод? Хазинаи инкишофи минта?аи озоди и?тисод? бунёд карда мешавад, ки идоракунии он аз тарафи Шўрои хазинаи инкишофи минта?аи озоди и?тисод? амали гардонида мешавад. Манбаъ?ои таъсисди?ию ниго?дории Хазинаи инкишофи минта?аи озоди иктисод? ва сохтору ваколат?ои Шўрои он аз тарафи ?укумати ?умхурии То?икистон тасди? карда мешаванд. ?а?ми маоши ро?барони маъмурияти минта?аи озоди и?тисодиро ?укукмати ?ум?урии То?икистон му?аррар менамояд.
Минта?а?ои озоди и?тисоди дар ?олат?ои зерин метавонанд бар?ам дода шаванд:
—   гузаштани мў?лати амалиёти минта?аи озоди и?тисод?, ки Низомнома оид ба минта?аи озоди и?тисод?и му?аррар кардааст;
—   набудани пешни?оди асосноки ма?омоти во?иди марзию маъмур?, ки дар ?аламрави он минта?а?ои озоди и?тисоди таъсис дода шудааст, оид ба дароз кардани мў?лати мазкур ?ангоми фаъолияти бобарори минта?а?ои озоди и?тисод?;
—   ба манфиат?ои амнияти давлат, аз ?умла амнияти и?тисодию эколог? номувофи? будани фаъолияти минта?а?ои озоди и?тисод?;
—   пешни?оди ма??омоти ?окимияти и?роия ё ма?оми во?иди марзию маъмур?, ки дар ?аламрави он минта?ахои озоди и?тисод? ?ойгир шудааст.
Дар ?олат?ои дигар бар?ам додани минта?ахои озоди иктисод? манъ аст. Дар мавриди бар?ам додани минта?ахои озоди и?тисод? субъект?ои фаъолияти со?ибкор?, ки дар минта?а?ои мазкур ба ?айд гирифта (аккредитатсия) шудаанд, аз ?у?у? ва ўхдадории худ , ки ?онун «Дар бораи минта?а?ои озоди и?тисод? дар ?ум?урии То?икистон» пешбини менамояд, ма?рум мегарданд. Бар?ам додани минта?а?ои озоди и?тисод? ба ягон о?ибати ?у?у?? ?ихати фаъолият  бар?амди?ии шахсони ?у?у?? ва филиал?ои шахсони ?у?у?ии хори?? оварда намерасонад ва он?о дар ?аламрави минта?аи озоди и?тисодии пештара фаъолият мекунанд ё тиб?и ?онунгузории ?ум?урии То?икистон бар?ам дода мешаванд.
А. Минта?аи дорои андозбанди имтиёзнок(оффшор?).
Минта?аи дорои андозбандии имтиёзнок ин ?удуде аст, ки дорои сат?и пастари андозбанд? нисбат ба дигар ?удуд?о мебошад. Минта?аи зикршуда минта?аи имтиёзноки андозбанд?, юридиксияи андозбанд? ва ё оффшор? номида мешавад. Дар айни ?ол дар тамоми ?ахон 60 минта?аи анозбанд? имтиёзнок ва  3 миллион ташкилот?ои оффшор? ба?айд гирифта шудааст. Ба сифати ин минта?а?о давлат ва ё ?удуди ало?идаи он дохил мегардад ба монанди Гонконг, Ирландия, Панама, Кипр, ?азира?ои бегон, Белиз, Бармуд, Бритони, Виргинии, Гибралтар, ва ?айра. Мисол дар Кипр аз 20 ?азор ташкилот?ои бакайдгирифташуда ?арсол 200 милион долари ИМА ба бу?ети давлат ворид менамоянд. Оид ба минта?а?ои дорои  андозбанди имтиёзнок дар КА ?Т моддаи мушахас ?ой дорад. Тиб?и моддаи 168 КА ?Т агар резидент муста?им ё ?айримуста?им дорои зиёда аз 10 фоизи фонди оинномав? ё зиёда аз 10 фоизи са?мия?о бо ?у?у?и овози корхонаи хори?? бошад, ки вай дар навбати худ дар мамлакати дорои андозбандии имтиёзнок даромад мегирад, як ?исми чунин даромад, ки ба резидент тааллу? дорад, ба даромади (фоидаи) андозбандишавандаи вай (резидент) дохил карда мешавад.  Давлати хори?? ?ангоме давлати дорои андозбандии имтиёзнок ?исобида мешавад, ки агар меъёри андоз дар он нисбат ба меъёри  мувофи?и КА му?арраршуда 30 фоиз кам бошад ё ?онун?ое дошта бошад, ки дар бораи махф? ниго? доштани маълумоти молияв? ё маълумот дар бораи ширкат?о, ки барои ниго? доштани сирри со?иби во?еии амвол ё даромадгиранда (фоидагиранда) имконият меди?анд, ву?уд дошта бошанд. Сиёсати андозбанди ин минта?ахо чунин аст, ки таъмини мабла?гузори инистут?ои умуми пеш аз ?ама аз ?исоби ?алби сармоягузории иловагии ?орич? дар ?удуди худ, инчунин ?амнамои пардохт?ои ба?айдгирии ?арсола аз ташкилот?ои ?айрирезидаент? ташкил меёбад.
Асосан чунин намуд?ои юридиксияи андозбанд? вобаста ба типашон бо назардошти нишона?ои зерин та?сим мешавад:
-даромад пурра андозбанд? намешавад;
-андозбанди намуди муайяни фаъолият ва корхона?о озод карда мешавад;
-андозбандии намуд?ои фаъолияти ало?идаи со?ибкор? дар асоси паст кардани мабла?и андоз амал? мегардад;
-андозбанди имтиёзнок тан?о бо ташкилот?ои шакли ташкили ?у?у?ии хос па?н мегардад, масалан, нисбати холдинг?о;
-андозбанди имтиёзнок тан?о нисбати ташкилоти ?айриризидент? пешбини шудааст;
-даромади берун аз ?удуди ин минта?а бадастомада андозбанд? намешавад.
1)  Ташкилотхои милли- резидент буда дар фаъолияти худ ма?дуд намегардад аммо ба он?о ўхдадории андоз пурра па?н мегардад.
2) Ташкилоти Милли бо ?олати махсуси андозбанд?- нисбати он мануки?ои ало?ида ?ангоми нисбати он?о па?нгардидани имтиёз?ои андоз ?ой дорад. ?олати махсуси андоз дар ва?ти ба?айдгир? ва баъд аз он бадастоварда мешавад.  Аз ла?заи ба?айдгири ?олати махсуси андозро ин ташкилот?о бадаст меоранд:  
— Ташкилоти байналхал?ии кор?(делавая).
— ташкилоти оффшор?.
— ташкилоти байналхалк?.
Ба сифати ташкилотхое, ки ?олати махсуси андозро баъд аз ба?айдгир? бадаст меоранд, шартан ташкилоти имтиёзнок номбурда мешаван, ки аз андоз аз фоидаи шахси ?у?у?? озод мегарданд.

Просмотр: 4231