Дата: 2017-03-17
Сол?ои 1917-1992 То?икистон чун давлат ба ?айъати Итти?оди Шўрав? дохил мешуд. Идеологияи давлати Шўрав? атеист? - зиддидин? буд, ки аз он аввалин декрет?ои (?онун?ои) ?абулкардаи ин давлат ша?одат меди?ад. ?укумати Шўрав? декрет?ои оиди «аз давлат ?удо будани дин ва аз дин ?удо будани мактаб» ва «Оиди бекор карда шудани нико?и дин?», «оиди мусодира намудани моликияти калисо барои ёр? ба гуруснагон» - ро баровард, на тан?о молу мулки калисои насрон? инчунин замин?ои ва?фи мас?иду мадраса?о ва молу мулки он?оро мусодира намуд. Дар То?икистон дар даврони Шўрав? ?амаи мадраса?о ва аксари мас?ид?о баста шуданд. Дар давлати Шўрав? дин падидаи зараровар, аз мубориза дуркунанда, зан?ири пои прогрессу инкишоф ва афюни хал? дониста шуда, бар зидди он мубориза бурда мешуд. Дар донишкада?ои ол? фанни «Атеизми илм?» чун фанни ?атм? омўхта мешуд. Аз мактаби миёна то донишго?и ол? тамоми таълиму тарбия характери зиддидин? дошт.
Бо пошхўрии давлати Шўрав? сиёсати ?укумати То?икистон оиди дин пурра та?йир ёфт. Гарчанде, ки дар Конститутсияи То?икистон озодии ви?дон эътироф карда шуда, баробарии ?амаи дину маз?аб?о эълон шуда бошад ва дин кори шахсии ?ар як фард дониста шуда бошад ?ам, ?укумати То?икистон ба ро?и дин ягон монеа нагузоштааст ва баръакс барои рушду риво?и дин тамоми шароит?оро му?айё намудааст.
Дар сол?ои исти?лолият ми?дори калони мас?иду мадраса?о кушода шуданд, на тан?о мас?иду мадраса?ои кў?на бар?арор карда шуданд, инчунин ?азор?о мас?ид?ои нав бунёд карда шуданд. Ба ?авле ми?дори мас?иду мадраса нисбат ба мактабу донишго??ои дуняв? хеле зиёдтаранд. ?ар сол ?азор?о ша?рвандони ?ум?урии То?икистон ба ?а? ба зиёрати Мака мераванд. Ми?дори ?о?иён дар То?икистон аз ми?дори ?а?кардагони дигар давлат?ои соби?и Итти?оди Шўрав? зиёдтар аст.
Дар ?ум?урии То?икистон, бо ?арори Президенти То?икистон бузургдошти хотира ва таълимоти Имоми Аъзам (Абў?анифа Нўъмон ибни Собит) ва дигар намояндагони дину фар?анги то?икон аз ?абили ?алолиддини Рум?, Абдура?мони ?ом? ва дигарон ба таври васеъ ?айд карда шуда, конфронс?о гузаронида шуданд ва оиди ?аёту эъ?одиёти он?о сад?о ма?ола?о ва китолб?ои илм? навишта шуда, ?а?онбинии он?о тар?иб карда шуд.
Дар сол?ои исти?лолият да??о ?унбишу ?изб?ои калону хурд пайдо шуданд, ки ?анбаи дин? доштанд. Таъсири дин ба сиёсат пурзўр шуд. Аммо мутаасифона ин таъсир на ба ба?ри таъмини якпорчагии То?икистон, рушду равна?и он ва бе?будии ?аёти хал? равона шуда буд, балки баръакс ба тафри?а ва ?удоиандоз?, ба тундгароию экстремизм, кўшиш?ои зўран ?асб намудани ?окимият, равона шуда буд. ?оло мо якчанд ?избу ?унбиш?ои дар То?икистон ?ойдоштаро дида мебароем ва вобаста ба он вазъи дину сиёсати давлатро та?лил менамоем:
?изби На?зати Исломии То?икистон 4-уми декабри соли 1991 ташкил шудааст, саромад ва идеологи он Саид Абдуллои Нур? ?исоб мешуд. Ин ?изб дар оташ занонидани ?анги ша?рванд? дар То?икистон, ки дар он ?азорон одамон ?урбон шуданд, на?ши калоне бозидааст ва сарвари мухолифин, ки бар зидди давлати ?онун? ме?ангид аъзоёни ?амин ?изб буданд. Сол?ои 1992 - 1997 ?изби На?зати Исломии То?икистон дар ?ум?урии Исломии Аф?онистон амал намуда, баъди бастани Созишномаи умум? дар бораи исти?рори сул? ва ризоияти милл? ба фаъолияти ?изб дар ?ум?урии То?икистон и?озат дода шуда, 28 сентябри соли 1999 ва 15 октябри соли 2003 он ?амчун ?изби сиёс?, аз нав ба ?айд гирифта шуда буд.
Ч? хеле, ки прокуратураи Генерал? ва Суди олии То?икистон ?айд менамояд: «Гарчанде таъиноти асосии таъсисёбии ?НИТ, барномаи он, аз ?ифзи исти?лолияти сиёс?, и?тисод? ва фар?анг?, ?имояи якпорчаг? ва тамомияти арзии То?икистон, ?имоят аз исти?рори сул?, таъмини ва?дати милл? ва ?амзистии бародаронаи хал??ои ?ум?ур? иборат бошад ?ам, вале сол?ои охир аъзоёни он теъдоди зиёди ?иноят?ои хусусияти террористию экстремист? (ифротгаро?)-доштаро содир намуда, дар байни а?ол?, аз ?умла бо истифодаи восита?ои ахбори омма норозигию и?во ва кинаю адоват барангехта истодаанд, ки ин амал?ои он?о боиси халалдоршавии ?аёти осудаи ша?рвандон ва амнияти ?амъият? гардида, ба асос?ои сохти конститутсион? ва со?ибихтиёрии ?ум?урии То?икистон та?дид менамояд».
Ч? хеле, ки С. Ятимов «Шуури ?амъият? ва амнияти ?амъият? (Шуури му?аррар?)» ?айд мекунад: «?одисаю во?еа?ое, ки дар ?а?он, минта?аи Осиёи Марказ? ва аз он ?умла дар То?икистон ба амал меоянду ба ?ам ало?аманданд, ба ?ам таъсир мерасонанд, ба та?лилу та??и? ва хулосабарории илм? э?тиё? доранд. Чунин кишвари ?афомондаю ?ангзадае ба мисли То?икистон, дар муддати кўто?и ба даст овардани исти?лолияти милл?, ?ам дар со?аи и?тисод?, ?ам дар со?аи и?тимо? ва ?ам дар со?аи барпо намудани давлати милл?, ба муваффа?ият?ои беназир комёб шудааст, ч? душманони дохил?, ч? душманони хори?ии то?иконро ба ташвиш наоварда наметавонист.
Давлат?ои абар?удрат тамоми гўшаю канори ?а?онро, ки аз он?о ?азор?о фарсах дур аст, ба доираи манфиат?ои ?аётан зарурии худ дохил менамоянд, агар ин хал?у давлат?о сиёсати муста?ил бурдани шаванд, манфиат?ои миллии худро ба мадди аввал мондани шаванд, яъне инодкору гапнодаро бошанд, ?амоно душмани демократия эълон карда мешаванду дар он ?о «ин?илоб?ои демократ?» ташкил карда мешавад, дар ин кишвар?о ?анг?ои ша?рванд? ба ву?уд оварда мешаванд ва ?атто аз ?у?уми рўирост ?ам тар?ибгарони «демократия» шарм намедоранд. ?одиса?ои дар Иро?, Миср, Сурия ва як ?атор кишвар?ои дигар мисоли ин вазъият шуда метавонад.
Муаллифи ма?ола ?айд менамояд, ки «Яке аз сабаб?ои аслии рўйдод ва та?йироти сифат? дар самти кўшиши инкори падида?ои мусбии рушди устувори давлат?ои милл?, вазъи шуури ?амъият?, аз ?умла шуури му?аррарии ?ишр?ои муайяни а?олии он кишвар?о ма?суб мегардад». Муаллиф ?айд мекунад, ки «масъалаи кор бо шуур, сохтани ?а?онбин?, акнун аз доираи сало?ият ва вазифаи як давлат берун рафтааст». Таъсиррасон? ба шуури омма аз хори?и кишвар бешуб?а пур?увват шудааст ч? тавре ки муаллиф ?айд мекунад «Сохтани «Давлати ислом?», ?одиса?о дар атрофи Иро? ва Сурия, ширкати ?авонони то?ик дар амалиёти террорист?, пурра ба марз?ои То?икистон наздик шудани толибон, ?одиса?ои марбут ба дастаи террористии аъзои ?ирзби На?зати Ислом ?. Назарзода ?амчун раванд ?айричашмдошт нестанд. Аъмоли охирин, нати?аи кори навбатии ма?садноки душманони давлати милл?, сул?у субот ва ором? дар кишвар аст. Ин рўйдод?о ?узъи одии системаи на?ша?ои бозигарони геополитик? мебошанд. Ва иштироки фаъоли назарзода?о, кабири?о дар ин ?араён характери инструментал?, бозичаг?, абзор? дорад».
Аз сол?ои пуршўру шарри навадуми асри ХХ ?оло та?рибан 25 сол сипар? гаштаст. Хал?и азияткашидаи то?ик, он сол?ои муд?ишро, ки дар нати?аи фаъолияти ифротгароёнаи исломиён ва хусусан ?НИТ, ки кишварро ?ар?и хун карда, ?азор?о то?икро ?атли ом карда буданд, бо да?шат ба хотир меоварад. ?оло то?ик:
Кунад нафрин ба он солу ма?и шум,
Ки дур? додаш аз ободу аз бум.
?ам хал?и то?ик ва ?ам ?укумати кишвар уммедвор буданд, ки аъзоёни ин ?изб ва сарварони он саба?и хуби таърих? гирифта, минбаъд ба?ри рушду нумўи кишвар, равна?у исте?солоту риво?и демократия хизмат хо?ад кард. Аммо ма?сади ?НИТ-у аъзоёни он тамоман дигар буд, он?о мехостанд, ки бо кадом ро?е, ки набошад ?окимияти сиёсиро ба даст оваранд, давлати исломиро аз ?абили Эрон ё Аф?онистон дар То?икистон барпо намоянд ва то?иконро ба Аср?ои Миёна боз гардонанд.
Сарвари ин ?изб М. Кабир? ба саволи журналистон, пеш аз интихоботи президент соли 2013 ?авоб дода, ?айд мекунад, ки гўё ў «…тарафдори То?и?истони озод, демократ? ва дуняв? аст. Тарафдори сохтест, ки эъти?од кори ?ар як шахс буда, озодии ви?дон тар?иб карда мешавад. Боз, гўё, ў зидди давлати теократ? аст, ки дар он давлатро аз номи дин идора мекунанд» .
?амаи ин гуфт?о дурў?у риё мебошад, зеро сол?ои охир аъзоёни ?НИТ теъдоди зиёди ?иноят?ои хусусияти террористию экстремист? (ифротгаро?)-доштаро содир намуда, дар байни а?ол?, аз ?умла бо истифодаи восита?ои ахбори омма норозигию и?во ва кинаю адоват барангехта истодаанд, ки ин амал?ои он?о боиси халалдоршавии ?аёти осудаи ша?рвандон ва амнияти ?амъият? гардида, ба асос?ои сохти конститутсион? ва со?ибихтиёрии ?ум?урии То?икистон та?дид менамояд.
Тан?о дар 5 соли охир 45 нафар аъзоёни ?НИТ ?иноят?ои вазнин ва махсусан вазнин, 17-тои он?о бошанд барои содир намудани ?иноят?ои хусусияти ифротгаро? ва террористидошта, аз ?абили ташкили итти?одия?ои ?иноят? ва иштирок дар он?о, даъват?ои оммав? барои бо ро?и зўровар? та?йир додани сохти конститутсионии ?ум?урии То?икистон ва барангехтани кинаю адовати дин?, ки барои нооромии авзои сиёс? мусоидат менамоянд ба ?авобгарии ?иноят? кашида шуданд.
Боз аъзоёни ин ?изб чандин ?иноят?ои зиёди вазнини зиддихал?ию зиддидавлат? содир намуданд.
?амин тари?, пешвоён ва аъзоёни ?НИТ аз номи дини Ислом, вале хилофи му?аррароти он баромад намуда, кўшиш ба хар? додаанд, ки ва?дати милл?, якпорчаг?, со?ибихтиёр? ва амнияти ?амъиятиро дар То?икистон тавассути содир намудани амал?ои экстремистиву террорист? халалдор созанд.
Оиди аз ?ониби ?НИТ бартараф намудани ?онуншикани?ои дар фаъолияташон ?ойдошта дар давоми сол?ои 2014 ва 2015 аз ?ониби Вазорати адлияи ?ум?урии То?икистон чандин маротиба ого?нома?о ирсол карда шудаанд, вале ро?барияти ?НИТ ба ин ниго? накарда, амал?ои ?инояткоронаи худро ?и?ати ?асби ?окимияти конститутсион? тар?рез? намуданд.
?амин тари? муайян карда шуд, ки ма?сади асосии ?НИТ аз сарнагун намудани сохти конститутсионии ?ум?урии То?икистон, со?ибихтиёр?, тамомияти марз? ва халалдор намудани амнияти давлат иборат мебошад.
Бо дарназардошти ?олат?ои зикргардида Суди Ол? аризаи Прокурори генералии ?ум?урии То?икистонро ?онеъ намуда, ?изби На?зати Исломии То?икистонро ?амчун ташкилоти ифротгаро (экстремист?) - террорист? эътироф намуда, фаъолияти ?избро ?атъ ва ?амчун шахси ?у?у?? бар?ам дода, нашри рўзномаи «На?от» ва сомонаи интернетии ?изби На?зати Исломии То?икистон, ба ?удуди ?аламрави ?ум?урии То?икистон ворид намудан ва па?н кардани аудио ва видеосабт?о, исте?сол, чопу нашри рўзномаю адабиёт ва вара?а?ои ?изб манъ карда шуд .
Сол?ои охир дар минта?а?ои гуногуни мусулмоннишин равияю ?аракат?ои сиёс? ва и?тимоие рўи кор омаданд, ки аксари он?о хусусият ва характери ифротиву тундгаро? доранд ва таъсири он?о дар кишвар?ои Осиёи Марказ? аз он ?умла То?икистон низ ба ?айд гирифта шудааст. Ин?аракат?о ва??обия, равияи салаф?, ?аракати исломии Ўзбекистон ва ?айра?о мебошанд. Ин ?аракат?о го? ошкор, го?е пин?он? кору фаъолият мебаранд, доираи фаъолияти он?о аксаран наврасон ва ?авононро дар бар мегирад, ки он?о эъти?оду маърифати сусти дин? доранд ва ба табли?и он?о зуд фирефта мешаванд. Ма?сади асосии ин ?аракат?о на бе?буд? бахшидан ба вазъи диниву диндории ?омеа ва арзиш?ои ислом?, балки тавассути дин ро? ёфтан ба му?ити сиёс? ва халалдор намудани оромиву суботи ?омеа мебошад. ?айд намудан ?оиз аст, ки ?амаи ин ?аракат?о ба шеваи диндории мардуми минта?а зид буда, ба он муносибати ревизионист? доранд ва маз?абу оини пешгузаштагони то?икро хурофоту бидъат меноманд.
Ва??обия ва салафия. Дар бораи ва??обия мо дар мавзўи пешгузашта маълумот дода будем, акнун ин ?аракат дар шакли нав, бо номи салафия маълум шуда истодааст. Салафиён худро пайравони «салафи соле?» (аз калимаи араб? салафа, - гузаштагони накўкор) меноманд ва ба баргаштан ба исломи замони му?аммад? ва са?оба?о даъват менамоянд. Вале он равияи салафие, ки имрўз дар Осиёи Марказ? ва аз он ?умла То?икистон густариш ёфта истодааст аз исломи замони ибтидо? ва салафи соле?и он давр?о ба таври кулл? фар? менамояд. Ин ?аракат дар зери таъсир ва мабла?гузории доираи динии чанде аз кишвар?ои араб ба монанди Арабистони Сауд?, Аморати Мутта?идаи Араб ва дигарон зу?ур карда бештар ?адаф?ои сиёс? дорад, ки ин ?адаф?о зидди манфиат?ои миллии кишвар?ои дигар аз он ?умла То?икистон мебошад. Шеваи асосии салафи?о ?амон шеваи ва??обия мебошад, ки баъд аз ма?оми худро аз даст додан ва беобрў шудани он, бо номи дигар ба са?наи дин? – сиёс? омадааст. Фароиз?ои динии ва??обияю салафия як хел мебошад, он аз унсур?ои ?узъи ва ному?имми и?рооти дин? аз ?абили баланд гуфтани омин ?аногми намоз, васеъ гузоштани пой ?ангоми намоз, дар болои Сина гирифтани даст?о ва ?айраро сармаш?и худ ?арор дода, ба шакли анъанавии диндории ?анафии мардуми ма?алл? шуб?аомез ва бо каро?ат ниго? мекунанд. Он?о чун ва??обиён зиёрати мазор?о, хондани ?уръон дар сари ?абр?о, хайру сада?а ба арво?и гузаштагон, тўю ра?су муси?иро пурра рад мекунанд. Та?лили ?иддии салафия нишон меди?ад, ки ма?сади асосии он?о Аслан бо воситаи фазои дин? ро? ёфтан ба фазои сиёсиву и?тимо? мебошад.
Дар Т о?икистон фаъолияти салафи?о аз соли 2000-ум о?оз ёфта сол?ои 2005-2008 пайравони он?о дар ша?ри Душанбе ва дигар наво?и?ои ?ум?ур? пайдо шуданд. Пешвоёни он?о мусулмонони ма?алл? буда, дар кишвар?ои бегона таълим гирифта, расму оини он?оро байни ?авонон тар?иб намуданро сар карданд. Дар ин муддат чаендин муно?иша ва бархўрд?ои а?идав? байни он?о ва исломи анъанав? ба амал омада вазъи ?умъ?уриро муташанни? намуд. Аз ин рў Вазорати адлияи ?ум?ур? соли 2009 салафияро равияи ифрот? дониста, фаъолияти онро дар ?аламрави ?ум?ур? манъ намуд.
?изб ут-та?рир. ?аракати дигари маз?абие, ки худро ?унбиши ислом? меномад, ба фаъолияти ?изби ифротию сиёсии дин? ?изби та?рир таалу? дорад, ки дар кишвар?ои Осиёи Марказ? хеле фаъол шудааст. Он дар охир?ои мав?удоти Итти?оди Шўрав?, дар замони бесару сомони бозсоз? ба минта?а?ои мусулмоннишини кишвар хусусан Ўзбекистон ро? ёфта, баъд ба дигар кишвар?о па?н шудааст. Аз таърихи пайдоиши ин ?изб маълум мешавад, ки он аз тарафи Та?июддин Наб?он? (1909-1977) ва пайравонаш Абдул?адими Заллум, Ра?аб Биюз? ва Асъад Биюз? соли 1953 дар Ўрдун таъсис ёфтааст.
Аз аввали пайдоишаш ин ?изб худро ташкилоти сиёсии а?ли суннат ва ?амоат эълон карда, ба баргаштан ба тарзи ?аёти ислом? дар асоси меъёр?ои шариат даъват менамуд. Барои расидан ба ин ма?сад ташкили хилофати исломиро, ки он бояд тамоми мусулмонони оламро ба як давлат мутта?ид созад зарур медонист. Воситаи асосии ташкили хилофатро бошад ?и?од ме?исобад. Мувофи?и ?у??ат?ои асосии ин ?изб ?окимон ва сарварони ?амаи кишвар?ои мусулмон? кофир ва бедин эълон карда шуда, ?амаи иллат?ои ?омеаи мусулмониро дар набудани низоми идораи ислом? мебинанд. Аз ?амин ?у??ат?о бармеояд, ки аъзоёни ин ?изб бояд барои озодкунии мамлакат?ои мусулмоннишин аз дасти ?окимони бедин муборизаи шадидро ба ро? монанд.
Агарчанде, ки ин ?изб дар ягон кишвари мусулмоннишин сабт нашудааст, шўъба?ои он дар Лубнон, Сурия, Фаластин, Миср, Туркия, Индонезия, Ўзбекистон ва як ?атор кишвар?ои дигар ташкил ёфта дар байни ?авонони 18-30 сола кор?ои ташви?ию тар?иб? мебаранд. Сохтори ин ?изб ба ташкилоти махфии ?арб? монанд аст ва зина?ои идораи он ба ?ам ало?амандии зич доранд. Ба То?икистон ин ?изб бо воситаи Ўзбекистон ро? ёфта, бисёр ?авононро гумро? намудааст. Дар То?икистон фаъолияти ин ?изб бо ?арори Суди Ол? аз соли 2001 ?амчун ?аракати ифротию экстремист? манъ карда шудааст. Пайравони зиёди он дар То?икистон ошкор ва аз тарафи ма?ом?ои ?удрат? дастгир ва ма?бас карда шуда бошанд ?ам, вале намояндагони он пин?он? ба фаъолияти худ давом меди?анд
?аракати исломии Ўзбекистон. Ин ташкилот соли 1996 дар асоси ?аракату ?унбиш?ои ?айри?онун?, ?инояткорона донисташудаи Ўзбекистон аз ?абили «?амъияти адолат» (Адолат уюшмас?), «?изби исломии Туркистон», «Лашкари ислом» ва ?айра?о пайдо шудааст. Дар худи Ўзбекистон ва дигар кишвар?о ин ?изб ?амчун ташкилоти экстремистию терорист? дониста шуда, пайравони он дар ?олати пайгир? ва боз?ўии ?идд? мебошанд. Он?о бор?о вазъияти Ўзбекистонро муташанни? намуда ба хунрез? оварда расониданд. Аз ?амин рў ин ?изб дар хори?а фаъолият менамояд, маркази идораи он аввал дар ?анда?ори Аф?онистон буда, баъд аз шурўъи амалиёт?ои зиддитерорист? ба маноти?и дурдасти Аф?онистон ва Вазиристони Покистон кўчид.
?укумати То?икистон ба дину эъти?од?ои мардум бо э?тиром ва некбинона назар мекунад, он аз ?ар як ша?рванди То?икистон, аз он ?умла диндорон ватандўстию ватандор?, ме?нат намудан ба?ри рушду риво?и кишвар, некбину та?аммулпазир буданро таманно менамояд.
Кори муста?илона дар зери ро?барии устод
Саво?о оиди муста?кам намудани мавзўъ
1. Озодандеш? чист?
2. Барои ч? Су?ротро озодандеш меноманд?
3. Мо?ияти таълимоти Абулмаор? аз чат аст?
4. Мо?ияти озодандешии Ибни Рованд? дар чист?
5. Мо?ияти а?ида?ои озодандешонаи Ибни Сино дар чист?
6. Да?риён кистанд?
7. Барои ч? фаъолияти ?НИТ аз тарафи Суди Олии То?икистон манъ карда шуд?
Ниг. http://islamnews.tj/interview/389-m-kabiri-ya-ne-storonnik-teokratii-gde-lyudmi-pravyat-ot-imeni-boga.html.
http://www.pressa.tj/article/ ?НИТ - ро-суди-ол?-террорист?-эълон-кард.
Просмотр: 4560
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved