Дата: 2015-03-05
Таърихи пайдоиши Интернет
?анўз 20 сол ?абл Вазорати мудофиаи ИМА шабакаеро сохт, ки ба Интернет асос гузошт ва он ARPAnet ном дошта, бо ма?сади дастгирии тад?и?от?ои илмии со?а?ои саноати ?арб?, аз ?умла тад?и?и усул?ои сохтани шабака?ои ?исман осебдида тобовар ва дар шароити ?ассос ба таври мураттаб фаъолияткунанда сохта шуда буд. Принсипи асос? аз он иборат буд, ки ?ар гуна компютер метавонист бо компютери дигар пайваст шавад.
Инти?ол додани маълумот ба воситаи шабака дар асоси протоколи Интернет (IP) созмон дода мешуд. Протоколи IP ма?мўъи ?оида?о оид ба кор бош абака мебошад. Шабака тавре ба на?ша гирифта ва сохта мешуд, ки аз истифодабарандагон ягон ахбор дар бораи сохтори мушаххаси шабака талаб карда намешуд.
Тахминан 10 сол баъди ба ву?уд омадани ARPAnet Шабака?ои Мухтори ?исоббарор?, ба монанди Ethernet ва ?айра?о ба амал омад. Дар аксари стансия?ои ШЛ?, Системаи оператсионии UNIX гузошта шуда буд, ки имконияти бо протоколи Интернет (IP) фаъолият кардан дошт.
Ташкилот?ое пайдо шуданд, ки бо истифода аз протоколи IP шабакаи муста?или худашонро месохтанд. Акнун зарурати пайваст кардани ШЛ? бо ARPAnet ба миён омад.
Яке аз чунин шабака?ои муста?ил шабакаи NSFNET буд. Онро Бунёди Милии Илмии ИМА (NSF) сохта буд.
Дар охири сол?ои 80 NSF пан? маркази азимтарини компютериро созмон дода, он?оро барои истифодабар? дар муассиса?ои илм? дастрас гардонд. Аммо кўшиши барои ташкили ало?а истифода бурдани ARPAnet ба девори бюрократии со?аи низом? рў ба рў шуда ба ноком? дучор гашт. Дар нати?а NSF дар заминаи IP технология?о шабакаи худашро бунёд кард. Марказ?о бо хати махсуси телефон? ба ?ам пайваст буданд, ки имконияти гузарондани 56 K?ps доштанд.
Як?оя истифодабарии компютер?о истифодабарии бисёр чиз?ои дигарро, ки ба компютери азамат дахл надоштанд, имконият медод. Гурухи ахбор дар шабака зиёд мешу два дар ни?ояти кор шабака ва хат?ои телефонии пайвасткунандаро пур кард.
Соли 1987 ?арордод дар бораи истифодабар? ва рушди шабака ба ширкати Merit'Network Inc дода шуд. Ширкати мазкур як?оя бо ширкат?ои I?M ва MCI бо шабакаи таълимии Мичиган маш?ул буд. Шабакаи ?исман кў?нашуда бо хат?ои телефонии нисбатан наву зудфаъолият (тахминан 20 маротиба пур?увват) иваз карда шуд. Компютер?ои идоракунанда ?ам нав карда шуд.
Талаботи истифодабарандагони Интернет рўз ба рўз зиёд шудан мегирифт. Аксари мактаб?ои олии ИМА, Аврупои ?арб? аллакай бо Интернет пайваст буданд ва кўшиш мекарданд, ки мактаб?ои миёнаро ?ам ба ин шабака пайванданд. Истифодабарандагони шабакаи Интернет бартари?ои онро ба хуб? дарк карда буданд. ?амаи ?амин чиз?о ба бебозгашт Рушд кардани шабака ва рушди технология?о ва система?о оварда расонд.
Маф?ум?ои асоси оиди шабакаи глобал? (Интернет).
Протоколи Интернет (IP)
Интернет маълумотро пурра ба ну?та?ои гуногуни олам мерасонад. Ин корро ровени шабакавии модели ISO OSI ан?ом меди?ад.
?исм?ои гуногуни Интернет байни ?амдигар ба воситаи компютер?о пайваст мешаванд. ки онро узел меноманд. Узел?о намунаи шўъба?ои почта?о мебошанд, ки дар он ?о дар бораи усули инти?оли пакет дар шабака, ро?и минбаъдаи пакети почта муайян карда мешавад. Байни узел?о ало?аи бевосита мав?уд нест.
Барои кор дар чунин ситема талаб карда мешавад, ки ?ар як узел дар бораи ало?а?ои мав?уда, ба кадом узел?ои наздиктарин додани пакети ахбор маълумот дошта бошад, Дар Интернет узел?о муайян мекунанд, ки пакети маълумотро ба ку?о фиристанд, онро ба ку?о фиристанд ва мефиристанд. Чунин протсесс хати сайр номида мешавад.
Узел?ое, ки ба хатисайрсоз? маш?уланд узели хатисайрсоз номида мешавад. Дар Интернет номгўи ?оида?о оид ба кор бо пакет?о мав?уд аст. Протоколи Интернет (IP) ба масъалаи адресат?о ва ч? кор кардан бо пакет?о дар тўли сафарашон сару кор дорад. Мо?ияти кори протоколи IP ба ?оида?ои пакети почта монанд аст. ?ар як пакет дорои сарлав?а мебошад, ки дар он маълумот дар бораи адресати пакет ?ойгир карда шудааст. Ин маълумот барои ба ку?о расондани пакет басанда аст.
Адрес дар Интернет аз 4 байт иборат мебошад. ?ангоми навиштан байт?о аз якдигар бо ну?та?ои зерин ?удо мешаванд: 111.22.345.99 ё 3.33.33.3.
Адрес аз рўи мо?ият аз якчанд ?исм иборат аст. Аввали адрес дар бораи ?исме на?л мекунад, ки фиристанда мебошад. ?исми охири рости адрес дар бораи компютер ё хости ?абулкунандае на?л мекунад, ки пакет ба он равона мегардад.
?ар як компютер дар Интернет мутоби?и ?амин на?ша адреси махсус дорад, ки ба индекси му?аррарии почта монанд аст.
Ахборе, ки ба воситаи шабака?ои IP фиристода мешавад, ба ?исм?ое ?удо мешавад, ки ба пакет?ои ало?ида гузошта мешаванд. Дарозии ахбор дар дохили як пакет одатан ба 1 то 1500 байт баробар аст. ?ангоми чунин кор бо ?амаи истифодабарандагон ?у?у??ои баробар дода мешавад. Аз ин рў ?ар ?адаре ки аз шабака бештар истифода баранд, он барои истифодабарандагони минбаъда ?амон ?адар сусттар кор мекунад.
Соли 1982 карордоди назорати интикол/карордоди интернет TCP/IP (Transmission Control Protocol)/( Интернет Protocol) ихтироъ карда шуд, ки он огози тантанаи Интернет ба хисоб меравад. Ба воситаи ин карордод ба хамдигар пайваст шудаанд. То 1 уми январи соли 2000 Интернет 70 –миллион компютерро ба хамдигар пайваст намудааст.
Дили шабакаи Интернетро якчанд компютерхои пуриктидор ташкил менамоянд, ки онхо ба воситаи хати алока информатсия дар ин компютерхо ба 200 млн. бит дар як сония хатхои алокаи сураъти мубодилаашон сусттар хазорхо компютерхои дигар пайваст мешаванд. Бо компютерхои навбати ба воситаи каналхои махсус ва хатхои мукаррарии телефони боз садхо хазор компютерхои дигар пайваст шуда, дар натича алокаи миллионхо компютерхоро ба воситаи шабакаи Интернет бо хамдигар баркарор менамоянд.
Тавре, ки кайд карда шуд, шабакахои локали як микдор компютерхои ягон ташкилотро бо хам пайваст кунанд хам, вале огхо дастрас намудани информатсияи дар компютерхои ба ин шабака пайваст набударо таъмин карда наметавонанд. Дар чунин мавридхо истсфодабарандагон метавонандаз шабакахои регионали истифода баран, ки онхо хамаи шабакахои локалии як регионро (ташкилотхо, нохияхо, шахрхо ва гайра) дар худ муттахид месозанд. Бисер муассисаву ташкилотхо ба мисли ташкилотхои харби, бонки ва гайра, барои хифзи информатсия дар байни худ шабакахои ташкил менамоянд. Шабакаи глобалии компютерии Интернет бошад, дар худ шабакахои зиеди локали, регионал ива корпоративиро муттахид намуда, фазои информатсионии ягонаи чахониро ба вучуд овардаас, ки аз хизмати он миллионхо одамон хар руз бархурдоранд.
Сохтори шабакавии глобалии Интернет. Ба воситаиИнтернет сели информатсия ба дастахо (пакетхо) чудо шуда, баъд ба муштариен равон карда мешавад. Се намуди асосии хизматрасонии Интернет (протокол, яъне карордод) вучуд дорад.
Мубодилаи файли (FTR –карордоди интколи файл)
Почтаи электрони (SMTR –карордод)
Мубодилаи гиперматни (HTTP-карордод)
IP- адреc.
Барои дар Интернет хамдигаро бехато ефта тавонистани компютерхо, системаи ягонаи муайянкунии сурогахо (адресхо) кор карда баромада шудааст, ки асоси онро IP-адрес ташкил медихад. Мувофики он, хар як компютери бо Интернет пайвастшуда сурогаи такрорнашавандаи худашро дорад, ки вай аз 32 бит иборат аст. IP-адрес сурога аз ду кисм иборат буда, якеаш сурогаи шабака ва дигараш сурогаи компютери шабакаро ифода менамояд.
Барои истифодабарандагони Интернет дар хотир нигох доштани сурогаи ададии (IP-адрес) компютерхо кор карда баромада шудааст, ки барои ба хотир гирифтан бисер кулай аст. Ин система ба хар як IP-адреси ададии компютер номи мувофики хавзавии (рамзи) такрорнашавандаро мегузорад. Таксимкунии сурогахоро дар байни истифодабарандагон ассотсиатсияи амрикоии IntuqNic ба ухда дорад. Ин ташкилот кисми ягонаи Интернет буда, ба таври марказонидашуда идора карда мешавад. Хар гуна дастаи информатсияи ба воситаи Интернет кабул е фиристондашаванда тахти рохбаладии барномаи махсуси хидмати накл карда мешавад, ки дар он
IP-адреси компютери равонкунанда ,
IP-адреси компютери кабулкунанда,
Огози вакти кабул е равон кардани информатсия,
Анчоми вакти кабул е равон кардани информатсия нишон дода мешавад.
Домены. (?авзахо).
?ар як компютери марказ? истифодакунандаи Интернет суроuаи худ мебошад.
Компютер?о суро?аи ра?амиро низ доранд: ки чунни навишта мешавад% 114.203.15.16. ь ин ки инхел нависондан ?ам мумкин аст. ping 192.168.123.100 -t ва бо дигар усул?оям чунин кор?оро и?ро кардан мумкин аст.
Чунин навишт мураккаб аст ва истифодакунанда кам дар ёд мегирад. Аз ин рe системае бунёд шуд: ки ба компютер?о суро?аи фард? ва суро?аи ра?ами сад? бо ном меди?ад.
Ин системаро DNS (Dowain Name Service – системаи ном?ои мав?е?): ки барои па?ни маълумот?ои матн? истифода мешавад.
Суро?аи фард? чунин аст:
Истифодабаранда @ зердомен. домен
Истифодакунанда (пользователь) – ин номи шахсе: ки ин суро?аро истифода мекунад (масалан: Юсупов А?ад)
Рамзи @ номи истифодакунандаро аз сурощаи компютери шабакав? ?удо месозад?
Масалан: суро?аи электронии Юсупов А?ад чунин аст:
ahad84.84@mail.ru
Дар rисми дуюми суро?а номи компютери Юсупов А?ад. нишон дода шудааст: ки ба Интернет пайваст аст. Ин ном аз ду цисм иборат аст: ки аз якдигар бо нуrта ?удо карда шудаанд. Ва як чизи дигаро цайд кардан лозим аст: ки дар вацти номи почта гузоштан фаrат бо [арф[ои лотини (English) нависондан лозим аст.
?исм?о номи домен?о (domains)-ро доранд. Калимаи «домен»-ро ?амчун территория, мав?еъ (область) фа?мидан мумкин аст. Домен?о мав?еи ?ойгиршавии истифодакунандагонро нишон меди?анд.
Масалан: ИМА дар ибтидо аз 6 доменёо истифода мебурд:
edu- муассиса?ои таълим?
mil – муассиса?ои ёвар?
gov – муассиса?ои ?укумат?
net – шабака
com – муассиса?ои ти?орат?
org – муассиса?о
Домен?ои mil ва gov фа?ат ба муассиса?ои ИМА тааллу? доранд, домен?ои бо?имонда дар тамоми ?а?он па?ншудаанд.
Барои мамлакат?ои дигар ба сифати домени сат?и му?аррар? коди ду?арфа истифода мешавад:
ru – Россия:
fr - Франсия:
au – Австралия:
tj – То?икистон ва ?айра?о.
?ар як мамлакат кўшиш мекунад, ки домен?ои худро дошта бошад.
Шабакаи ?а?онии World Wide We? (WWW) ва дигар хизматрасонии Шабака.
Гипертекст як навъ разметка?ои ба он гузошташудае мебошад, ки ягон ?ойи матни мазкур ба ?у??ат?ои дигар, расм?о, файл?о ало?аманд мебошад ?ангоми аз назар гузарондани гипертекст бар барномаи броузер, ки матн?ои повара?ро коркард менамояд ва амал?ои мутоби? ан?ом меди?ад, дар матн калима?ои бо ягон ранг ишорашударо ?удо менамояд.
Агар ба болои он курсорро гузоред ва ба тугмаи ?у??ати дигар пахш кунед матни дохили повара? равшан мешавад.
Ба воситаи WWW оид ба повара??о ба матни ?у??ати дигар ворид шудан мумкин аст. Шумо ба воситаи ин барнома ?атто метавонед ба матни дар компютери дигар мав?удбуда ишора намоед. Ва?те шумо ?амон ишораатонро пахш кардед матни бароятон зарури компютери бегонаро дар компютери худ мебинед, агар барномаи мултимедиа дошта бошед, пас садо?о, муси??, суханрониро ?ам мешунавед.
Аз рўи имконият?ояш WWW ба Gopher монанд аст, аммо ин барномаи комилан дигар аст. Gopher дорои сохтори махсус мебошад. ?ангоми WWW ?у??ат метавонад дорои гиперматни дара?аи мураккабиаш гуногун бошад. Истифодабаранда худаш метавонад сохтори менюро дар гиперматн созад.
Агар дар ихтиёри шумо гиперматни забони HTML дошта бошед метавонед сохтори дилхо?и гурў?и кориро, аз ?умла ?у??ат?о, файл?о, маълумот, сурат?о, барнома?о созед. Сохтани му?аррирон бо интерфейс?ои дўст яке ах проблема?ои асосии WWW мебошад.
Дар сахифахои рузномаю мачаллахо, телевизион ва гайра зуд-зуд навиштхои зайл
http://www.dushanbe/ru
http://www.moscovnews/ru
http://www.somoni/ru
ва гайраро вохурдан мумкин аст, ки онхо сурогахои электронии ширкату ташкилотхо е шахсони алохида буда, веб- сахифахо ном доранд. Абревиатураи WWW аз харфхои авали калимахои англисии тарчумаи «Тури чахонии анкабуд»-ро дорад, ки онро We? низ мегуянд. То пайдошавии WWW кор дар Интернет бисер захматталаб буд. Тамоми амалиетхо ба воситаи системаи оператсионии MS DOS ичро карда мешуданд, ки барои ин азед донистани номхои хеле зиеди фармону директорияхо, файлхо ва гайрахо лозим меомад. Махз пас аз пайдо шудани технологияи WWW ин мушкилихо бартараф гардиданд, ва Интернет ба як шабакаи пуриктидор табдил ефт. Вазифаи асосии WWW аз он иборат аст, ки тамоми информатсияи ба воситаи Интернет дастрасшавандаро, новобаста аз намудашон (информатсияи матни, графики ва хоказо), хамчун як объекти умуми тасвир намояд.
Яке аз хосиятхои асосии WWW ин истифодаи гиперматнхо ба хисоб меравад. Гиперматн (фавкматн)-нишонест, ки ба воситаи он аз дохили як хуччат якбора ба як е якчанд хуччати дигар (файлхои матни е информатсияи дигари намудхои гуногундошта) алока баркарор карда мешавад. Гиперматнро аз матни одди ба осони фарк кардан мумкин аст, чунки хангоми ба болои он овардани нишондихандаи муш , вай шакли махсусро (панчаи даст)-ро мегирад. Пас аз пахши тугмаи чапи муш, идоракуни ба кисми дигари хамин хуччат е ба хуччати дигари компютери мазкур ва е хатто ба хуччатхои компютерхои дигари ба шабакаи Интернет пайвастбуда, ки ба ин матн ягон алокамандие доранд, ба амал меояд.
We?.
«Веб» (We?)-шакли мухтасари World Wide We? аст, ки онро метавон хамчун “Шабакаи чахони ” тарчума намуд. Ин мафхум системаи фавкматнии тавзеъшуда, мухити информатсияиеро ифода мекунад, ки дар асоси Интернет амал намуда, чузъи асосии онро таркиб медихад.
Асли фавкматн мушкил нест-китъа?о xудогонаи матн дар санад пайвандхо ба санадхои дигарро дар бар мегиранд. Масалан, шумо санадеро аз назар мегузаронед, ки дар он сайераи Миррих зикр мешавад. Дар баробари ин, калимаи “Миррих” метавонад аз тарафи муаллифи санад ?амчун пафванд ба санади дигаре шакл дода шавад, ки он шомили информатсияи та?рири дар бораи ин сайера мебошад. Хангоми аз назар гузаронидани санад дар компютери шумо , ин пайванд бо сурати ба худ хос фарк карда меистад (аксар вакт- бо ранг ва зерхатдор будан). Кофист, ки бо муш руи пайванд клик кунед, то ба таври сареъ маълумоти лозимаро касб намуда, ба санади дигаре гузаред.
HTTP (Hypertext Transfer Protocol- карордоди интиколи фавкматн).
Дар Интернет карордод?ои мухталифи бисере мавриди истифода мебошанд, ки дар асоси он?о теъдоди бисере аз хизматрасонии информатсияи е «замима?ои Интернет» амал мекунад. WWW –и биноефта бар карордоди HTTP яке аз чунин замима?ои дугона мебошад, ки дар замони хозир ба таври хеле васеъ мавриди истифода мебошад. Замимаи дуюм почтаи электрони аст, ки махсус барои мубодила кардани паём?о мебошад (муштарии почтаи электрони низ дар таркиби бастат Mozilla Fire Fox дохил мебошад).
HTML (Hypertext Markup Language).
Хамаи сервисхои WWW забони махсуси HTML -ро истифода мебаранд. HTML –?уxxатхо файл?ои матние мебошанд, ки асоси он?оро фармон?ои махсус ташкил додаанд.
URL.
Ин суро?аи манба дар Интернет бо якчояги протоколи ишорашуда барои дастрас ба ин манба, барнома?о барои о?оз ба сервер е номи файл дар сервер, ки ба он муроxиат мешавад. Масалан: http://www.durahshon.tj/index.htm. http:// суро?а?ои минбаъда We? – са?ифа, www.durahshon.tj, номи каталог iclass дар сервер, index.htm- номи файл буда, навишта мешавад.
Барномаи муштари барои кор бо WWW браузер (аз калимаи лотини ?rowser-варакгардони кардан, чашм давондан) номида мешавад. ?амчунин истило?и мурургар низ истифода мешавад. Вазифаи ин барнома дарефт кардани санад[о аз сервисди[анда ва намоиш додани онхо барои кор мебошад.
Барои xустуxуи информатсия дар Интернет барномахои махсус-?rowser (броузерхо) хизмат мерасонанд. Масалан, Интернет Explorer мисоли чунин программа шуда метавонад. WWW тамоми ча?онро ба фазои ягонаи информатсияи табдил меди?ад.
Барои ?устуўи информатсия сайти махсус Яндекс (yandex.ru) мав?уд аст, ки бо ёрии он мо информатсияи лозимиро дар ёфт карда метавонем.
Почтаи электрон? (E-mail)
Почтаи электрон? (E-mail)- ин яке аз сервисёои па?ншудаи Интернет мебошад.
Почтаи электрон? яке аз дастовар?ои бузурги технология?ои компютер? мебошад. Имрўз аллакай миллион?о одамон дар тамоми ?а?он аз ин воситаи муосири ало?а васеъ истифода мебаранд. Бо ву?уди ин почтаи электрон? ?амаг? 5 фоизи шабакаро банд мекунад.
E-mail шакли электронии почтаи му?аррар? мебошад. Ба воситаи почтаи электрон? кор?ои зеринро ан?ом додан мумкин аст:
информатсия фиристодан;
информатсия гирифтан;
ба муштариён ба таври автомат? посух гуфтан;
нусхаи мактуб?оро ба якчанд суро?аи дигар фиристодан;
бо якчанд адрес?о мубо?иса намудан.
Сервер?ои зиёде мав?уд аст, ки чунин хизматрасониро и?ро мекунанд. Ба суро?аи чунин хизматрасони E-mail фиристода мешавад, ки дар он фармон?ои ?амон хизматрасони мав?уд аст, дар посух ба воситаи E-mail файли зарур? мерасад.
Дар чунин режим истифодабарии почта тан?о ба воситаи гирифтани фармон?ои хизматрасонии ftr имконпазир мегардад.
E-mail имконият фаро?ам меорад, ки телеконференсия?о ва мубо?иса?о ташкил намоем. Барои ин барномаи махсуси рефлектори почта лозим аст, ки дар баъзе мошин?ои узел насб карда шудааст. Рефлектори почта баъди ?абул кардани мактуб?о нусха?ои он?оро ба дигар обуначиён мефиристад.
Узел?ои ало?аи маш?ули хизматрасонии хабар? онро ба ?амсоя?о мефиристад ва хабар?о дар шабака зуд па?н мешаванд.
Баъди насб кардани барномаи муштар? хизматрасонии Usenet дар компютери истифодабаранда рўихати гурў??о сохта мешавад, ки ў дар он?о хо?иши иштирок намудан дорад ва бюллетени хабарии ўро мудом дастрас мекунад.
Ин намуди хизматрасони пайваста аз ftp-сервер?ои беном дар бораи файл?ои мав?уда ахбор мегирад. ?амин барнома имконият меди?ад, ки аз рўи ном ?усту?ўи файл?о ва директория?о ва файл?ои номдор аз рўи калима?ои сарлав?а?ояшон ан?ом дода шавад
Просмотр: 20810
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved