Дата: 2014-02-28
1.Мушо?идаи омор? зинаи аввали тадыиоти омор? ба шумор меравад. Маълумоти дар нати?аи мушо?идаи омор? ба даст овардашуда дар зинаои дигари тад?и?от?ои омор? истифода бурда мешавад. Бинобар ?амин мувафа?ият?ои тад?и?от?ои омор? аз сифати мушо?идаи омор? вобастагии калон дорад. Агар маълумоти дар нати?аи мушо?идаи омор? ?осилшуда хато, ё ин ки пастсифат бошад нати?аи тад?и?от?ои илмии дар давр?ои оянда носа?е? мешавад.
Даври дуюми тад?и?оти омор? ?амъбаст ва гур??бандии маълумот?ои омор? мебошад. Дар ин давр маълумот?ои омории дар нати?аи мушо?идаи омор? ?осилшуда аз р?и аломат?ои муайян ?амчун ма?м?ъ ?амъбаст карда мешаванд. Баъд аз ин ма?м?и омории ?осилшуда аз р?и як ё якчанд аломат ба гур???о та?сим карда мешаванд.
Даври сеюми тад?и?оти омор? та?лил бо ёрии нишонди?анда?ои умумикардашуда мебошад. Дар ин давр бузурги?ои нисб? ва миёна ?исоб карда шуда, динамикаи ?одисахои ?амъият? ом?хта мешавад. Намуд?ои гуногуни индекс?о татби? карда шуда баланси фонд?ои асос? тартиб дода мешавад. Барои нисбатан ратсионал? ва а?ён баёнкунии масоле?и ра?ами вай дар шакли ?адвал?о ва график?ои омор? тасвир карда мешаванд.
Мушо?идаи омор? ин мар?илаи аввали тад?и?от?ои оморист, ки хусуияти на?шав?, умум? ва мураттабро дорост. Мушо?ида калимаи араб? буда маънояш «ба чашми худ дидан» мебошад. Мушо?идаи омор?, чунин чорабиние мебошад, ки дар асоси на?шаи пешак? ва илман ташкилшуда тартиб дода шуда оиди фаъолияти корхона?о, муассиса?о, яъне ?одиса?ои ?амъият? маълумоти зарур? ?амъовар? карда мешавад.
Хусусияти мушо?ида дар он аст, ки маълумоти гирдовардашуда характери умум? дорад, яъне ма?м?и ?одиса?оро дар бар мегирад. Масалан, ма?м?и корхона?ои савдо, ма?м?и майдон?ои фур?ш, ?а?ми гардиши моли он?о, сарфи умумии ва?ти кор? коркунони савдо ва ?.
Дар ва?ти мушо?идаи омор? чунин талабот?о риоя карда мешаванд:
Мушо?идаи омор? ?амчун даври якуми тад?и?оти омор? аз р?и барномаи ягонаи илман асосноккардашуда гузаронида шуда раванд ва ?одиса?ои ?аёти ?амъиятиро тавсиф дода маълумот?ои умумии дар асоси ин ба?исобгири ?осилкардашударо ?амъ мекунад.
На ?ар як ?амъи маълумот мушо?идаи омор? мебошад. ?амъи маълумот?о фа?ат дар ?олате мушо?идаи омор? мешавад, ки ?онуният?ои омориро ом?зад. Мушо?идаи омор? бояд мураттаб (аз р?и на?ша) умум? ва системав? бошад. Мураттабии мушо?идаи омор? чунин маъно дорад. Вай аз р?и на?шаи коркардашуда тайёр ва гузаронида мешавад, ки масъала?ои методолог?, ташкил, техникаи ?амъи иттилоот, назорат аз болои масоле?и ?амъкардашуда, эътимоднокии он, ба расмият даровардани нати?а?ои ?осилшударо дар бар мегирад. Тавсифи умумии мушо?идаи омор? чунин маъно дорад, ки адади зиёди ?олат?ои баву?удо? раванди додашударо дарбар гирифта барои ?осилкунии маълумот?ои дурусти омор? на фа?ат во?ид?ои ало?ида, балки тамоми ма?м?ъро тавсифди?и кифоя аст.
Мушо?идаи омор бояд ё системав? ё бефосила ё мунтазам гузаронида шавад. Ом?зиши тамоюл ва ыонуниятои раванд?ои и?тимои иытисод та?йирёби?ои миыдор ва сифатиро тавсифдианда фаыат дар асоси системаноки имконпазир аст.
Масъала?ои ташкил? ва барнома?ои методологии мушо?идаи омор?
Мушо?ида чорабинии ни?оят мураккаб буда дара?аи баланди ташкили илмиро талаб мекунад. Мушо?идаи омор? аз р?и на?шаи пешак? коркардашуда гузаронида мешавад, ки ? масъала?ои барномавии методологиро дар бар мегирад.
Аз ?умла:
Барномаи мушо?ида – ин руйхати савол?ое мебошад, ки барояшон маълумот ?амъ карда мешавад, ё ин ки руйхати аломат?о ва нишонди?анда?ои ба?айдгиранда мебошанд. Барномаи мушо?ида дар намуди бланк (саволнома, вара?аи хизмат?-формуляр) ба расмият дароварда мешавад, ки дар он маълумот?ои аввала дохил карда мешаванд. Ба бланк дастур ?амро? карда шуда маънои савол?о шар? дода мешавад. Таркиб ва мазмуни савол?ои барномаи мушо?ида аз масъалаи тад?и?шаванда ва аз хусусият?ои ?одисаи ?амъиятии ом?хташаванда вобастаг? дорад. Принсип?ои асосии тартиб додани барнома ин?оянд:
1) Барнома бояд он савол?оеро дарбар гирад, ки барои тад?и?оти омор? заруранд. Чи ?адар тад?и?от васеъ гузаронида шавад, ?амон ?адар бояд барнома к?то? бошад;
2) Дар барнома фа?ат савол?оеро дохил кардан лозим аст, ки ба он?о ?авоби ани? гирифтан мумкин аст. Аксаран барои таъмини шар?и якшакла, фа?монидани савол ба ?авобди?андагон лу?ма партофта (подсказка) мешавад;
3) Дар барнома савол?ои шуб?анок ё ин, ки ?авобашонро бар зиди пурсидашавандагон истифода бурдан мумкин аст дохил кардан лозим нест;
4). Чунин барномаи мушо?ида сохтан ма?саднок аст, ?авоб ба як ?исми савол?о имконияти назорат ба ?авоби дигар савол?оро ди?ад.
Масъала?ои ташкилии мушо?идаи омор? ба муайянкунии субъект, ?ой, ва?т, шакл ва тарзи мушо?ида ало?аманд мебошад.
Муайянкунии субъекти мушо?ида маънои муайянкунии ташкилоти мушо?идакунандаро дорад. Ин корро ташкилот?ои омори, коргарони он?о ва дар баъзе ?олат?о дигар мутахассисони ?албшуда ба сомон мерасонанд.
?ангоми му?араркуни ва?ти мушо?ида ё давр (шабонар?з, да?р?за, мо?, семо?а, сол) муайян карда мешавад, ки дар давомаш мушо?ида гузаронида мешавад ё ва?те ки маълумот?о ба ?айд гирифта мешаванд. Ла?заи ва?те, ки дар он маълумот ба ?айд гирифта мешавад, ла?заи дигаргуншавии ?атъии мушо?ида номида мешавад.
Ба ма?сади бомуваффа?ият гузаронидани мушо?идаи омор? на?шаи ташкил? тартиб дода мешавад. Ин ?у??ати асосист, ки савол?ои му?ими ташкили ва гузаронидани чорабинии пешбинишударо дар бар мегирад.
2.Шакл?ои мушо?идаи омор?
Дар та?рибаи омори ду шакли ташкили мушо?ида истифода бурда мешавад.
1) ?исобот – ин чунин шакли ташкили мушо?ида мебошад, ки во?ид?ои мушо?ида маълумотро оиди фаъолияти худ дар намуди формуляр ба тартиб даровардаанд. Хусусияти ?исобот дар он аст, ки вай ?атман ?у??ати асоснок буда, бо имзои ро?бар тасди? шудааст. Вай имконият меди?ад, ки маълумоти пурра оиди фаъолияти корхона, ташкилот ва муассиса ?осил шавад. Хуллас, ?исобот ин шакли мушо?идае мебошад, ки ?амчун ?у??ати тасди?гардида нишонди?анда?оеро дар бар мегирад, ки он?о аз тарафи корхонаю муассиса?о, ташиклот?о ва ?айра тартиб дода шуда, дар бораи вазъу ?олати худ ба орган?ои болоию омор? пешни?од мегарданд. Инчунин аз р?и барномаи пешак? дар м??лати ани? муайяншуда пешни?од шуда, маълумоти заруриро дар бар мегирад, ки бо имзои ро?бари корхона, муассиса ва ?айра тасди? карда мешавад.
?исоботи омор? имконият меди?ад, ки фаъолияти корхона, ташкилот, фирма, муассиса?о ом?хта шуда ба он?о ба?о дода шавад.
?исобот?о ба фавр?, ?ор? ва солона ?удо мешаванд.
?исоботи фавр? дар ?олат?ое тартиб дода мешавад, ки дастраскунии иттилоот оиди нишонди?анда?ои му?ими фаъолияти хо?аг? зарур аст. Барои кор?она?ои ти?орат? ?а?ми фур?ш, захираи мол, харо?оти муомилот нишонди?анда?ои му?им мебошанд. ?исоботи фавр? даври к?то?и пешни?одкуни дорад: 5 р?за, 10 р?за 15 р?за.
?исоботи ?ор? нисбат ба ?исоботи фавр? пурра мебошад. Вай барои мо? ва семо?а тартиб дода мешавад. ?исоботи мо?она ?исоботи семо?аро пурра намуда имконият меди?ад, ки нишонди?анда?ои асосии хо?аг? на фа?ат дар семо?а, балки ?армо?а та?лил карда шавад.
?исоботи солона фаъолияти корхона?оро пурра тавсиф меди?ад. Нишонди?анда?ои он имконият меди?анд, ки фаъолияти корхона?ои ти?орат? ва ?айрити?орат? пурра та?лил карда шаванд.
2) Тад?и?оти омории махсус ташкил кардашуда дар чунин маврид?ое истифода бурда мешавад, ки агар дар ва?ти та?лил намудани ?одиса?о, маълумоти дар ?исобот?ои омор? оварда шуда кифоя набошанд. Масалан, баруйхатгирии а?ол?, ба?исобгирии дастго??о, ма?м?и мол?ои ба фур?шнарафта ва дигар ?одиса?о. Маълумоти дар нати?аи мушо?идаи махсус ба даст оварда, ?амчун ахбороти иловаг? ба ма?м?и маълумоти ?исобот? ба ?айд гирифта шуда, имконияти ба таври пурра ба?о додани ?одисаро ба миён меорад.
?амин, тари? ин ду шакли мушо?ида якдигарро инкор накарда, балки якдигарро пурра мекунанд.
мушо?идаи омор? аз р?и ва?ти ба?айдгир? ба намуд?ои зерин ?удо мешавад:
мушо?идаи ?ор? - мунтазам бурда мешавад. (а?ди нико?, ба?исобгирии исте?соли ма?сулот, пули фур?ши ма?оза?о ва ?.);
мушохидаи давр? дар муддати баробари муайяни ва?т такрор меёбад (бар?йхатгирии а?ол?);
мушо?идаи фавыулода - дар ва?ти лозим будан гузаронида мешавад (ба?оди?? ё азнавба?оди?ии фонд?ои асос? ва ?.).
Савол?ои сан?иш?
2.1. Дар зери маф?уми ахбороти омор? чиро мефа?мед?
Просмотр: 5772
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved