Дата: 2016-05-19
Моддаи 46 КМ ?Т . Бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо ташаббуси корфармо бояд асоснок бошад. Ин?о асос шуда метавонанд:
1) бар?ам хўрдани ташкилот; ?ать ёфтани фаьолияти со?ибкор; ихтисор шудани шумора ё штати кормандон;
2) ошкор гардидани номувофи?ии корманд ба вазифаи иш?олкардааш ё кори и?ро мекардагиаш дар нати?аи нокифоягии ихтисос ё а?воли саломатиаш, ки барои давом додани
?амон кор халал мерасонад;
3) бидуни сабаб?ои узрнок вазифа?ои ме?натиро, ки шартномаи (?арордоди) ме?нат? ё ?оида?ои тартиботи дохилии ме?нат? ба зиммаи ў гузоштааст, мунтазам и?ро накардани
корманд, агар ба корманд пештар чора?ои ?азои интизом? дода шуда бошад;
4) прогул (аз ?умла дар давоми рўзи кор? зиёда аз се соат набудан дар кор) бидуни сабаб?ои узрнок;
5) ?озир нашудан ба кор дар давоми бештар аз чор мо?и бефосила дар нати?аи корношоямии мува??ат?, бидунн ?исоб кардани рухсатии давраи ?омила ва таваллуд, агар ?онунгузор? мў?лати аз ин зиёдтари ниго? доштани ?ои корро (вазифаро) ?ангоми бемории муайян му?аррар накарда бошад. Ба кормандоне, ки ба сабаби латхурии ме?нат? ё бемории касби ?обилияти ме?иатиашонро гум кардаанд, то бар?арор шудани ?обилияти ме?нат? ё му?аррар гардидани маъюб? ?ои кор (вазифа) ниго? дошта мешавад;
6) дар ?олати маст? аз шароб, маводи нашъаовар ва токсик? ?озир шудан ба кор;
7) дуздидани амволи корфармо дар ?ои кор, ки онро ?укми ?увваи ?онун? пайдокардаи суд ё ?арори ма?оме, ки додани ?азои маъмур? ба сало?ияти он дохил мешавад, му?аррар намудааст;
8) ?атъ кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо шахсони дар чанд ?ой коркунанда бинобар ?абули корманди дигаре, ки дар чанд ?ой кор намекунад, инчунин вобаста ба ма?дуд гардонидани кор дар чанд ?ой;
9) ?атъ намудани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо ро?бари ташкилот бинобар иваз шудани молик;
10) вайронкунии да?алонаи яккаратаи ?онунгузори оид ба ме?нат аз ?ониби ро?барони ташкилот (во?ид?ои ало?идаи он) ва муовинони он?о;
11) аз ?ониби корманде, ки бо арзиш?ои пулию мол? бевосита сару кор дорад, содир намудани амали гунахкоронае, ки барои нисбат ба вай гум шудани боварии корфармо асос меди?ад;
12) аз ?ониби корманде, ки вазифа?ои тарбиявиро и?ро менамояд, содир шудани рафтори бадахло?она, ки барои давом додани он кор сазовор намебошад;
13) вайрон намудани тартиб ва коида?ои му?аррар намудаи ?онун ?ангоми ?абул ба кор.
?онун?о, оиннома?о ва низомнома?о оид ба интизом метавонанд дигар асос?ои иловагии бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?натиро низ бо ташаббуси корфармо пешбин? намоянд.
Бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? аз рўи асос?ое, ки дар банд?ои 1 (ба ?айр аз бар?ам хўрдани ташкилот) ва 2 ?амин модда, банди 2 моддаи 53 ?амин Кодекс ро? дода мешавад, агар кормандро бо розигии ў ба кори дигар гузаронидан имконнопазир бошад.
Бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо ташаббуси корфармо дар давраи корношоямии мува??ат? (ба ?айр аз озодкун? аз рўи банди 5 ?амин модда) ва дар давраи дар рухсат? будани корманд, ба истиснои ?олат?ои бар?ам хўрдани ташкилот, ?атъ шудани фаъолияти со?ибкор, ро? дода намешавад.
?амчун бо ташабуси корфармо бекор намудани шартномаи ме?нат? бо занони ?омила ва тифли то сесолаги (модарони тан?о ?ангоми доштани фарзанди маъюби то шонзда?сола) мумкин нест, ба ?айр аз ?олат?ои пурра бар?ам хўрдани ташкилот (ниг., ба мода 172 КМ ?Т ва тафсири он).
?онунгузор асос?ои бо ташаббуси корфармо бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?натиро му?аррар намудааст. Аммо асос?ои пешбин? намудаи моддаи тафсиршаванда пурра нестанд, чунки дигар санад?ои меъёрии ?у?у?? ба таври иловаг? асос?ои бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?натиро му?аррар карда метавонанд. КМ ?Т назар ба Кодекси ?аблан амалдоштаи ?онун?о оид ба ме?нати ?ум?урии То?икистон номгўи васеътари асос?ои бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?натиро му?аррар кардааст.
Дар ?исми якуми моддаи 46 КМ ?Т понзда? асоси бо ташаббуси корфармо бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? муайян шудаанд.
Бар?ам хўрдани ташкилот ё ?атъ ёфтани фаъолияти со?ибкор ду асоси бо ташаббуси корфармо бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? ма?суб мегарданд. Асос?ои бар?ам хўрдани шахсони ?у?у??, ?атъ ёфтани фаъолияти со?ибкор дар модда?ои 26, 62 ва дигар модда?ои КГ ?Т му?аррар шудаанд. Далели бар?ам хўрдани шахси ?у?у?? ?арори муассисон ё ма?оми шахси ?у?у?ии мутоби?и ху??ат?ои таъсис ваколатдор ё ?арори суд шуда метавонад.
Дигар асоси бо ташаббуси корфармо бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? ихтисор шудани шумора ё штати кормандон мебошад. Бе ташабуси корфармо бекор кардани шартномаи ме?нат? бинобар ихтисори штат ё шумораи кормандон дар сурате асоснок ва ?онун? эътироф мегардад, ки агар шарт?ои зерин риоя шуда бошанд: якум, ихтисори во?еии шумора ё штати кормандон ?ой дошта бошад, дуюм, ба корманд дигар кор дар ?амон ташкилот пешни?од шуда бошад; сеюм, му?аррароти моддаи 47 КМ ?Т риоя шуда бошанд (ниг., ба моддаи мазкур ва тафсири он). Во?еан ?ой доштан ё надоштани ихтисори шумора ё штати кормандон бо ?адвали штатии бо тартиби му?арраргардида тасди?шудаи шахси юридик?, инчунин дигар ?у??ат?о, ки дар бораи шумораи кормандон ша?одат меди?анд, собит мегардад. Дар мавриди бо ?у??ат?ои расм? (фармон, ?адвали штат? ва ?айра) тасди? нашудани ихтисори шумора ё штати кормандон бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо асоси номбурда беэътибор ?исобида мешавад, чунки ихтисори шумора ё штати кормандон дар амал ?ой надошта эътироф мегардад.
Асоси дигари бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо ташаббуси корфарморо ошкор гардидани номувофи?ии корманд ба вазифаи иш?олкарда ё кори и?ро мекарда бинобар нокифоягии ихтисос ё а?воли саломат?, ки барои давом додани ?амин кор халал мерасонад, ташкил меди?ад.
Номувофи?ии корманд ба вазифаи иш?олкарда ё кори и?ро мекарда бинобар нокифоягии ихтисос бо хулосаи аттестатсия муайян мегардад. ?ангоми сан?иши сифат?ои касбии корманд, имконият?ои аслии ў оид ба и?рои кор аз ?ониби комиссияи аттестатсион? ба?о дода мешавад. Аз сабаби паст будани ихтисос корманд бидуни гуно? вазифаи аз шартномаи (?арордоди) ме?нат? бармеомадаро и?ро карда наметавонад. Агар корманд ба таври гуна?горона вазифа?ои кориашро и?ро накунад, он го? асоси бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? дигар мешавад.
Бояд дар назар дошт, ки тан?о бад шудани вазъи саломат? ва ?атто маъюбии корманд, асоси коф? барои аз кор озод намудани ў шуда наметавонанд. Бояд тиб?и асноди тибб? исбот шавад, ки бад шудани вазъи саломат? кормандро аз имконияти давом додани и?рои вазифа?ои ме?нат? ма?рум сохтааст. Мува??атан бад шудани саломатии корманд асоси бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? тиб?и му?аррароти банди 3 моддаи 46 КМ ?Т шуда наметавонад.
Мутоби?и ?исми 3 моддаи 6 ?онуни ?ум?урии То?икистон «Дар бораи ёрии тибб? ва бемории рў??» аз 2 декабри соли 2002 номгўи бемори?ои рў?иро, ки монеаи амал? кардани намуд?ои ало?идаи фаъолияти касб? ва фаъолияти бо хатари зиёд ало?аманд мебошанд, ?укумати ?ум?урии То?икистон му?аррар мекунад. Номгўи зикргардида бо дарназардошти та?рибаи ?осилшуда ва дастовард?ои илм? давра ба давра (на камтар аз як маротиба дар 5 сол) та?диди назар мешавад1.
Асоси дигари бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат?, бе сабаб?ои узрнок мунтазам аз ?ониби корманд и?ро накардани вазифа?ои ме?нат?, ки аз мазмуни шартномаи (?арордоди) ме?нат? ва ?оида?ои тартиботи дохилии ме?нат? бармеояд, ма?суб мегардад, ки дар банди 3 ?исми 1 моддаи 46 КМ ?Т нишон дода шудааст. Барои татби?и асоси зикргардида ?онунгузор чанд шартро гузоштааст: якум, бе маъзурат и?ро накардани вазифа?ои ме?нат?; дуюм, и?ро накардани вазифа?ои ме?нат? аз ?ониби корманд такроран бошад; сеюм, такроран и?ро накардани вазифа?ои ме?нат? аз ?ониби корманд гуна?корона бошад; чорум такроран ва гуна?корона и?ро накардани вазифа?ои ме?нат? аз ?ониби корманд дар давраи амали му?озоти интизомии ?аблан татби?шуда, рух дода бошад; пан?ум, азбаски аз кор озод намудани корманд барои мунтазам и?ро накардани вазифа?ои ме?нат? ?амчун му?озоти интизом? ма?суб мешавад, бояд тартиби татби?и му?озоти интизом?, ки дар моддаи 124 КМ ?Т пешбин? шудааст, риоя гардад (нигаред ба моддаи 124 КМ ?Т ва тафсири он).
Банди 4 ?исми 1 моддаи 46 КМ ?Т ду асоси аз кор озод кардани кормандро му?аррар кардааст, ки он?о низ ?амчун асос?ои му?озоти интизоми ма?суб мешаванд. Прогул ?амчун асоси муста?ил маънои бе сабаб?ои узрнок дар ?ои кор дар тамоми рўзи кор? ?озир набудани кормандро дорад. ?айр аз ин бе сабаби узрнок муддати зиёда аз се соат дар давоми рўзи кор? дар ?ои кор ?озир набудани корманд низ, асоси муста?или аз кор озод кардани корманд мебошад. Во?еияти прогул ва муддати зиёда аз се соат дар ?ои кор ?озир набудани корманд бо табели ба?исобгирии ва?ти кор, санади тартиб додаи корфармо, баёнот?ои худи корманд, шахсони мутасад?, шо?идон ва дигар далел?о исбот мегардад.
Дигар ?олат?ое низ, ?ой доранд, ки ?амчун прогул ма?суб мешаванд. Масалан, бе и?озати корфармо (маъмурият) худсарона ба рухсатии ме?натии навбат? баромадан, аз рўз?ои мушаххас? (отгул) худсарона истифода намудан, ё ин ки то ба охир расидани мў?лати ду?афтаинаи ого?? дар бораи аз кор рафтан яктарафа ба кор набаромадан гузоштани кор аз тарафи шахсе, ки бо ин кор пас хатми муассисаи олии таълим? ё миёна махсус фиристода шудааст, дар ва?ти кор? дар ма?лис?о гирди?амои?о, ро?паймои?о, намоишго?ои и?озат доданашуда иштирок кардани корманд, новобаста аз давомнокии ?узур надоштаним ў дар кор
Азбаски прогул ё зиёда аз се соат дар ?ои кор ?озир набудан бе сабаб?ои узрнок асоси му?озоти интизом? мебошанд, ?ангоми бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо ин асос?о тартиб ва мў?лати татби?и му?озоти интизом?, ки ?амин Кодекс (моддаи 124) му?аррар кардааст, бояд риоя шаванд. Дар акси ?ол аз кор озод кардани корманд ?айри?онун? эътироф карда мешавад.
Ба сифати дигар асоси бо ташаббуси корфармо бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? ?озир нашудани корманд ба кор дар давоми бештар аз чор мо?и бефосила дар нати?аи корношоямии мува??ат? му?аррар шудааст. ?онунгузор ба мў?лати зикргардида рухсатии давраи ?омиладор? ва таваллудро дохил накардааст. ?айр аз ин ?онунгузор мў?лат?ои зиёдтари (аз чор мо? зиёдтар) ниго? доштани ?ои кори беморони муайянро пешбин? намудааст. Мувофи?и моддаи 42 ?онуни ?ум?урии То?икистон «Дар бораи ?ифзи саломатии а?ол?» аз 15 маи соли 19971 ша?рвандони мубталои касалии сил вазифадоранд бо талаби муассисаи тибб? муоина шуда худро табобат кунанд. Агар бемор аз муоина ва табобат саркаш? кунад, ў ма?буран ташхис ва табобат карда мешавад. Аз рўи талаботи Укази Президиуми Совети Олии РСС То?икистон аз 3 августи соли 1979 «Дар бораи госпитализатсияи ма?бур? ва табобати касали?ои сил, ки аз худ микробактерия ?удо менамоянд ва аз табобат саркаш? менамоянд»1 табобати ма?бурии касали?ои сил дар муассиса?ои табобатии низомаш махсуси Вазорати тандуруст? аз 6 мо? то 1 сол му?аррар шудааст. ?амин тавр, мў?лати ниго?дории ?ои кори корманди мубталои бемории сил ба мў?лати табобати ў вобаста аст ва аз 6 мо? то як сол му?аррар шудааст.
?онунгузор му?аррар кардааст, ки агар ?обилияти ме?натии корманд бо сабаби осеби ме?нат? ё бемории касб? гум шуда бошад, то бар?арор шудани ?обилияти ме?нат? ё му?аррар намудани маъюб? ?ои кори ў ниго? дошта мешавад. Му?аррар кардани маъюб?, ки он сабаби давом дода натавонистани вазифа?ои ме?нат? шуда бошад, асоси бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?натиро та?йир меди?ад.
Дигар асоси бо ташаббуси корфармо бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? ба асоси чора?ои интизом? дахл дошта ху?уроти худро дар ?олати маст? дар ва?ти кор? ?озир шудани корманд ба ?ои кор дар ?удуди ташкилот ё ташкилоте, ки корманд бо супориши корфармо ё намояндаи ў вазифа?ои ме?натиашро и?ро мекард, меёбад. Во?еияти мастии корманд аз шароб, маводи нашъовар ва токсик? бо санади муойинаи тибб?, баёноти шо?идон тасди? мегардад. Дар ин маврид барои аз кор озод кардани корманд масъалаи барои маст? аз кор дур кардани ў ягон на?ш намебозад. Инчунин му?аррар кардани во?еияти мастии корманд дар о?оз, мобайн ё охири кор барои аз кор озод кордани корманд ягон на?ш надорад. Барои аз кор озод кардани корманд бо асоси мастии ў, корфармо бояд тартиб ва мў?лати татби?и му?озоти интизомиро ба инобат гирад.
Содир кардани дуздии амволи корфармо дар ?ои кор дигар асоси аз кор озод намудани корманд ма?суб мешавад. Во?еияти номбурда бо ?укми суд ва ?арори ма?омоти дахлдори давлат?, ки парвандаи маъмуриро баррас? менамояд, тасди? мегардад.
Дар ?ои кор содир кардани дуздии амволи корфармо тан?о дар сурате асоси бо корманд бекор намудани шартномаи (?арордоди) ме?нат? шуда метавонад, ки дузд? бо санади судии ба ?увваи ?онун? даромада собит шуда бошад. Дуздии амволи ба корфармо мансуб набуда, новобаста аз ?ои содиршудаи он, ки бо ?укми суд собит шудааст, асоси бо банди 7 ?исми 1 моддаи 46 КМ ?Т аз кор озод кардани корманд шуда наметавонад. Дар ?олати зикргардида шартномаи (?арордоди) ме?нат? дар асоси банди 3 ?исми 1 моддаи 53 КМ ?Т ?атъ карда мешавад.
Бо дарназардошти он, ки бо банди 7 ?исми 1 моддаи 46 КМ ?Т аз кор озод кардан чораи му?озоти интизом? мебошад, мў?лати му?арраршудаи якмо?а барои татби? намудани ин му?озоти интизом? аз рўзи ба ?увваи ?онун даромадани ?укми суд ё ?арори ма?омоте, ки барои татби? намудани му?озоти маъмур? сало?иятдор мебошад, ?исоб карда мешавад.
Банди 8 ?исми 1 моддаи 46 КМ ?Т нисбати шахсони дар ду ё якчанд ?ой коркунанда татби? мегардад. Ба кор ?абул кардани дигар корманди доим?, ки ў дар дигар ?ой кор намекунад асоси аз ?ониби корфармо бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо шахсони дар ду ё як чанд ?ой коркунанда мебошад. ?ои кор барои корманди аз кор озодшаванда ?ои кори ягона нест. ?айр аз ин, талаби банди 8 ?исми 1 моддаи номбурда то ?адри имкон аз ма?дуд гардонидани кори корманд якбора дар чанд ?ой иборат аст.
Амали банди 9 ?исми 1 моддаи 46 КМ ?Т тан?о ба ро?барони ташкилот?ое дахл дорад, ки моликашон иваз мешавад. Масалан, чунин ?олат ?ангоми хусусигардонии моликияти давлат?, азнавташкилкунии он ба ву?уд омаданаш мумкин аст. Дар ин маврид молики нав ?у?у? дорад шартномаи (?арордоди) ме?натиро бо ро?бари ташкилот бекор кунад (ба таври муфассал нигаред ба ?исми 2 моддаи 43 КМ ?Т ва тафсири он).
Банди 10 ?исми 1 моддаи 46 КМ ?Т нисбати на ?амаи кормандон татби? мегардад. Доираи кормандоне, ки нисбати он?о меъёри зикргардида татби? мегардад, ма?дуд аст. Ин меъёр тан?о нисбати ро?бари ташкилот, муовини он, ро?барони вохид?ои таркибии ташкилот (филиал?о, сех?о ва монанди он) татби? мегардад. Шахсони мансабдори номбудра дар таъмин намудани шароит?ои зарурии ме?нат барои корманон ў?дадор мебошанд. Вайронкунии яккаратаи да?алонаи ?онунгузорй аз ?ониби чунин ашхос дар шакли прогул, дар ?олати маст? ба кор омадан, таъмин накардани му?офизати бехатарии зидди сўхтор, техникаи бехатар? ва монанди он ифода ёфтанаш мумкин аст.
Азбаски асоси пешбиникардаи банди 10 ?исми 1 моддаи тафсиршаванда ба му?озоти интизом? дахл дорад, аз ин ли?оз ?ангоми татби?и банди зикргардидаи модда бояд тартиб ва мў?лати татби?и му?озоти интизом? аз ?ониби корфармо риоя гардад.
Банди 11 ?исми 1 моддаи 46 КМ ?Т тан?о нисбати шахсоне, ки бо арзиш?ои молию пул? бевосита сару кор доранд татби? мегардад. Корфармо бо шахсони зикргардида шартномаи махсуси хатт? мебандад (нигаред ба моддаи 136 КМ ?Т ва тафсири он). Чунин шахсон бо ?абул, ниго? доштан, та?сими арзиш?ои пулию мол? ва ?айра маш?ул мебошанд. Агар шахси бо арзиш?ои молию пул? бевосита сару кор дошта рафтори гунахгорона содир намояд ва аз ин рафтор зарар расида бошад ва байни рафтору о?ибати рўйдода ало?аи сабаб? ?ой дошта бошад, он го? чунин рафтор ба корфармо дар бораи гум кардани бовар? нисбати корманд асос мешавад. Гум кардани бовар? бо далел?ои эътимоднок, ки рафтори гуна?горонаи шахси бо арзиш?ои молию пул? бевосита сару кор доштаро тасди? менамоянд, бояд собит шавад. Ба доираи чунин шахсон хазинадор, мудири анбор ва дигар шахсони бо арзиш?ои молию пул? бевосита сару кор дошта дохил мебошанд. Мутоби?и ?исми 7 моддаи 8 ?онуни ?ум?урии То?икистон «Дар бораи ба?исобгирии бухгалтер?» аз 14 майи соли 1999, таъин кардан, озод намудан ва аз як ?ой ба ?ои дигар гузаронидани ашхоси масъули модии ташкилот дар мувофи?а бо сарму?осиб сурат мегирад. Аз ин рў, сарму?осиб сало?ияти назорат? дошта вазифаи шахси бо арзиш?ои молию пул? бевосита сару кор доштаро ба ў?да гирифта наметавонад. Бинобар ин, гум кардани бовар? барои аз кор озод кардани сарму?осиб асос намешавад. Дар ин маврид сарму?осиб дар асоси суиистеъмоли мансаб, хунукназар? ?ангоми и?рои вазифа ва дигар рафтори ?айри?онун? аз вазифа озод карда мешавад.
Банди 12 ?исми 1 моддаи 46 КМ ?Т нисбати доираи муайяни кормандон татби? мегардад. Ба доираи амали банди номбурдаи модда корманде, ки вазифа?ои тарбиявиро и?ро менамоянд (мураббиён, муаллимон, омўзгорон, усто?ои таълими исте?соли ва дигар кормандони педагоги) дохил мешаванд. ?у?у? ва вазифа?ои коркунони педагог? дар ?онуни ?ум?урии То?икистон «Дар бораи маориф» аз 17 майи соли 2004 пешбин? шудаанд. Яке аз вазифа?ои коркунони зикргардида аз он иборат аст, ки одобу ахло?и педагогиро риоя намоянд, ?у?у? ва ?адру эътибори кўдак, хонанда, дониш?ўро э?тиром кунанд. Дар сурати рафтори бадахло?она содир кардани чунин ашхос, он?о ба давом додани кор (вазифаи тарбияв?) сазовор намебошанд. Маф?уми рафтори бадахло?она дар Кодекс оварда нашудааст ва ин истило? бо ченаки ба?оди?? маълум мегардад. Та?рибаи суд? нишон меди?ад, ки рафтори бада?ло?онаи корманди ба вазифаи тарбияв? маш?ул буда, дар амали ?абе? нисбати тарбиятгиранда, кўдак, та?кир кардани он?о ?ангоми таълим ва монанди он зо?ир гаштанаш мумкин аст. Рафтори чунин кормандон берун аз фаъолияти кор? низ, ба одобу ахло?и педагог бояд мутоби?ат намояд. Чунки ?инояти бар?асдона (масалан, ?иноят?ои му?обили тартиботи ?амъият? ва ахло?, ки бо модда?ои 237-243 К? ?Т пешбин? шудаанд, ?у?у?вайронкунии маъмур? (масалан, ?у?у?вайронкунии маъмурие, ки тартиботи ?амъиятиро вай-рон мекунад бо модда?ои 166-176 Кодекси ?ум?урии То?икистон дар бораи ?у?у?вайронкунии маъмур? пешбин? шудаанд содир кардани омўзгор низ рафтори бада?ло?она аст, ки барои давом додани фаъолияти таълимию тарбияв? созгор нест.
Дигар асоси бекор намудани шартномаи ме?нат? бо ташаббуси корфармо вайрон кардани тартиб ва ?оида?ои му?аррарнамуда ба кор ?абулкун? мебошад, ки зу?уроти он чунин аст:
а) дар давоми мў?лати таъиннамудаи суд ба кор ?абул намудани ашхосе, ки бо ?укми суд аз ?у?у?и иш?оли мансаб?ои муайян ё маш?ул шудан ба фаъолияти муаян ма?рум карда шудаанд;
б) ба кор ?абул намудани шахсони ба ?авобгарии модд? вобастабуда, ки ?аблан барои тасарруф, порахур? ва дигар ?иноят?ои ?аразнок суд шудаанд, агар до?и суди бардошта ё бар?ам нахўрда бошад;
в) ба кор ?абул кардани хизматчиёне, ки байни ?амдигар хеш ё каси наздик мебошад, агар хизмати он?о ба тобеъият ё зерназоратии бевоситаи яке аз он?о ба дигараш ало?аманд бошад, ба ?айр аз ?олат?ое, ки мутоби?и ?онунгузории амалкунанда мав?удияти хешутабории наздик ва каси наздик будан барои бастани шартномаи ме?нат? мамониат намекунад;
г) ба кор ?абул намудани ноболи?он ё занон ба кор?ое, ки истифодаи ме?нати он?о дар ин кор?о бо ?онунгузор? манъ карда шудааст.
Ба?с?ои марбут ба ?атъ намудани муносибат?ои ме?натиро бо асос?ои мазкур баррас? намуда истода, суд?о дар ?ар як ?олати мушаххас бояд му?аррар намоянд, ки ?ангоми ?абул намудан ба кор ба кадом вайронкунии мушаххас ро? дода шудааст ва оё он барои ?атъ намудани шартномаи ме?нат? асос шуда метавонад.
Дар ин маврид бояд дар назар дошт, ки бо банди 13 ?исми 1 моддаи 46 КМ ?атъ намудани шартномаи ме?нат? тан?о дар он ?олат ?оиз аст, ки агар вайрон намудани тартиб ва ?оида?ои му?аррарнамудаи ?онун ?ангоми ба кор ?абул кардани корманд ро? додашударо бартараф намудан номумкин боша два он барои давом додани кор мамониат кунад.
?исми дуюми моддаи тафсиршаванда аз меъёри ?аволакунанда (бланкет?) иборат мебошад. Тиб?и ин ?исми моддаи 46 КМ ?Т асос?ои иловагии бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо ташаббуси корфармо дар дигар ?онун?о, оиннома?о, низомнома?о му?аррар шуданашон мумкин аст. Масалан, мувофи?и му?аррароти ?исми дуюми моддаи 16 ?онуни ?ум?урии То?икистон «Дар бораи хизмати давлат?» аз 13 ноябри соли 1998, бо ташаббуси ро?бари ма?оми давлат? аз кор сабукдўш кардани хизматчии давлат? бинобар расидан ба синну соли ни?оии дар хизмати давлат? будан, ?атъ гардидани ша?рвандии ?ум?урии То?икистон ва дигар ?олат?о сурат гирифта метавонад . Аз ин рў, ибрози назар дар хусуси он, ки гўё номгўи асос?ои дар моддаи 46 КМ ?Т овардашудаи ?атъ кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо ташаббуси корфармо мукаммал мебошанд, он ?адар беба?с нест. Бояд ёдовар шуд, ки чунин ибрози назар ба мазмуни ?исми 2 моддаи 46 КМ ?Т мувофи?ат надорад, зеро ки ин ?исми модда асос?ои иловагии бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?натиро бо ташаббуси корфарморо истисно наменамояд. Исботи он ?онун?ои дар боло зикргардида мебошанд.
?исми сеюми моддаи 46 КМ ?Т дар мавриди бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо ташаббуси корфармо бинобар ихтисор шудани шумора ё штати кормандон, ошкор гардидани номувофи?ии корманд ба вазифаи иш?олкарда ё кори и?ро мекарда бинобар нокифоягии ихтисос ё а?воли саломат?, ки барои давом додани ?амон кор халал мерасонад ва ба дар мавриди бар?арор кардани корманде, ки пештар ин корро и?ро мекард, як шартро му?аррар кардааст. Ин шарт аз он иборат аст, ки ?абл аз кор озод намудани корманд бо асос?ои зикршуда, корфармо бояд ба корманд ?ои дигари кори мав?уд бударо пешни?од намояд. Тан?о дар сурати розиг? надодани корманд барои ба кори пешни?одшуда гузаштан ё мав?уд набудани дигар кор, шартнома бо чун асос?о бекор карда мешавад.
?исми чоруми моддаи тафсиршаванда ?олат?оеро му?аррар кардааст, ки ?ангоми ?ой доштани он?о бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо ташаббуси корфармо манъ мебошад. Ба ин ?олат?о давраи корношоямии мува??ат? (?айр аз бештар аз чор мо? бефосила корношоям будани корманд) ва дар давраи рухсатии ме?нат? будани корманд ма?суб мешаванд. Бояд дар назар дошт, ки мува??атан корношоям будани корманд ё дар рухсат? будани ў барои бекор намудани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бинобар бар?ам хурдани ташкилот ва ?атъ гаштани фаъолияти со?ибкор садди ро? намегардад.
Корфармо вазифадор аст кормандро дар бораи бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат?, ки ба мў?лати номуайян баста шудааст, дар мў?лат?ои зерин ба таври хатт? ого?онад:
1) ?ангоми бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бинобар бар?ам хўрдани ташкилот, ихтисор шудани шумора ё штати кормандон на дертар аз ду мо?;
2) ?ангоми бекор кардани шартномаи (?арордоди) ме?нат? бинобар ба кори и?ро мекардагиаш мувофи? наомадани корманд аз сабаби нокифоягии тахассус ё а?воли саломат? на камтар аз як мо?.
Дар давраи ого?он? ба корманд ?у?у? дода мешавад, ки барои ?усту?ўи кори дигар ?афтае на камтар аз як рўз ба кор набарояд ва музди кораш ниго? дошта мешавад.
Бо созишномаи тараф?о шартномаи (?арордоди) ме?нат? метавонад аз рўи асос?ои зикршуда то ба охир расидани мў?лати ого?он? бо додани ?убронпул? дар ха?ми на камтар аз музди миёнаи рўзона барои ?ар рўзи бо?имондаи то ба охир расидани ии мў?лат бекор карда шавад.
Корфармо вазифадор аст дар мў?лати му?арраркардаи ?онун дар бораи аз кор озодшавии дар пешистодаи кормандон бо нишон додани ихтисос, дара?аи касб? ва ?а?ми музди ме?нати он?о ба ма?оми дахлдори хадамоти шу?ли а?ол? маълумот ди?ад.
1 Ниг.: Ахбори Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон, соли 1997, №9, моддаи 115.
1 Ниг.: Ведомостњои Совети Олии РСС Тољикистон, соли 1979, №15, моддаи 117.
Просмотр: 2155
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved