Дата: 2016-05-19
Та?ийирёби шартномаи ме?нат? ин та?ийт ёфтани шарт?ои шартномаи ме?нат? мебошад. Дар шартномаи ме?нат? шарт?ои ?атм? ин музди ме?нат, ?ойи кор, функсияи ме?нат? (касб, тахассус, квалификатсия, мансаб) мебошад. Дар мавриде, ки яке аз ин шарт?о та?ийр ёфт шартномаи ме?нат? низ та?ийр меёбад. Дар КМ ?Т асосан чунин ?олат?о ба ?айси ?олат?ои та?ийрёбандаи шартномаи ме?нат? пешбини шудаанд.
Моддаи 35. Гузаронидан ба кори дигари доим? . Ба дигар кори доим? гузаронидан (та?йир ёфтани вазифаи ме?натии корманд), супоридани кор аз рўи ихтисоси дигар, тахассус ва вазифаи дигар тан?о бо розигии корманд мумкин аст. Супоридани коре, ки ?ангоми и?рои он шароити ме?нати дар созишномаи тараф?о муайяншуда хеле та?йир меёбад ва бо сабаб?ои асоснокгардидаи исте?сол?, ташкил?, технолог? ва и?тисод? ало?аманд намебошанд, низ ба дигар кор гузаронидан ?исоб мешавад ва розигии кормандро талаб мекунад. Розигии корманд барои дар худи ?амон ташкилот ба дигар кор гузаронидан, ба дигар ташкилот гузаронидан ва ё ба ма?алли дигар, ?атто як?оя бо ташкилот гузаронидан ?ам, бояд ба таври хатт? гирифта шавад. Дар худи ?амон ташкилот ба ?ои дигари кор гузаронидан, ба бахши таркибии ?амон ма?ал гузаронидан, дар доираи тахассус, дара?аи ихтисос ё вазифа дар дигар дастго? ё та??изот кор супоридан, ки аз шарти шартномаи (?арордоди) ме?нат? бармеояд ва дар айни замон шароити ме?нат мо?иятан та?йир намеёбад, ба кори дигар гузаронидан ?исоб карда ва розигии корманд гирифта намешавад. Корфармо ?у?у? надорад кормандро ба коре, ки хилофи вазъи саломатиаш аст, гузаронад. Агар давом додани кор аз рўи вазифаи ме?нат?, ки дар шартномаи (?арордоди) ме?нат? му?аррар гардидааст, бо сабаб?ои объектив?, ки ?онун пешбин? намудааст, имконнопазир бошад, корфармо вазифадор аст ба корманд кори дигареро, ки дар ташкилот мав?уд аст, пешни?од намояд. ?ангоми аз тарафи корманд рад гардидани пешни?оди гузариш ба кори дигар амали шартномаи (?арордоди) ме?нат? метавонад дар асос?ои умум? ?атъ гардад. Пойдор? ва устувории муносибат?ои ме?нат? яке аз рукн?ои му?ими ?ифзи ?у?у? ва манфиат?ои ме?натии кормандон ма?суб мешавад. Корфармо ?у?у?и аз коркун талаб намудани и?рои кори дар шартномаи ме?нат? ?айду шарт нашударо надорад. Аммо ?аёт ва исте?солот чунин шароит?оеро ба бор меоранд, ки зарурати ба кори дигар гузаронидани кормандро ба миён меоранд. Мутаассифона, дар ?онунгузории ме?нат? таърифи маф?уми ба дигар кор гузаронидан (табдили кор) дода нашудааст.
Табдили кор гуфта, чунин вазъу ?олатеро меноманд, ки дар нати?аи он функсияи ме?нат? (касб, тахассус, квалификатсия, мансаб) ва (ё) ?ои кори корманд та?йир меёбанд. Та?йир ёфтани шароит?ои му?ими ме?натии дар шартномаи (?арордоди) ме?нат? шарткардашуда низ (?айр аз маврид?ои дар моддаи 36 КМ ?Т пешбинишуда) ?амчун табдили кор ма?суб мешавад. Санаи о?ози кор, мў?лати амали шартномаи (?арордоди) ме?нат?, низом ва ?а?ми музди ме?нат, ре?аи кор, давомнокии рухсатии ме?нат?, таъвизи касб?о, та?йири дара?аи кор?о ва номи касб?о, дара?аи муста?илият ва масъулияти корманд ва дигар шарт?ои дар шартномаи (?арордоди) ме?нат? ?айду дар?шуда, аз ?абили шарт?ои му?ими он ма?суб мегарданд. Ба дигар кор гузаронидани корманд тан?о дар асоси ризоияти хаттии ў имкон дорад, ?айр аз маврид?ои дар ?онун пешбинишуда (ниг., ба модда?ои 37, 38, 39 КМ ?Т ва тафсири он?о). Бояд дар назар дошт, ки агар ба дигар кор гузаронидан бе гирифтани розигии хаттии корманд ба амал бароварда шуд. Гузаронидан ба кори дигар ду намуд дорад: якум, гузаронидан ба кори дигари доим? ва дуюм, гузаронидан ба кори дигари мава??ат?. Гузаронидан ба кори дигари доим? дар навбати худ аз се намуд иборат аст: якум, гузаронидан ба дигар кор дар худи ?амон ташкилот; дуюм, ба ташкилоти дигар ва сеюм ба ма?алли дигар дар як?ояг? бо ташкилот, ки тан?о бо ризоияти хаттии корманд сурат гирифтанашон мумкин аст. Аз ?ониби корманд рад намудани таклиф дар хусуси гузаштан ба дигар кори доим? дар ?амон ташкилот ва ташкилоти дигар, ?е? гуна о?ибати ?у?у?иро барои корманд ба бор намеоварад. Дар сурати аз ?ониби корманд рад шудани таклиф дар хусуси гузаштан ба ма?али дигар дар як?ояг? бо ташкилот бошад, боиси бо ў ?атъ намудани шартномаи (?арордоди) ме?нат? мегардад. Тиб?и му?аррароти ?исми 4 моддаи тафсиршаванда ?ойивазкунии му?аррар? дар худи ?амон ташкилот ё баво?иди таркибии дар ?амон ма?ал во?еъбудаи ташкилот, ба корманд супурдани кор дар дигар дастго? ва та??изоти дар доираи касб, тахассус, квалификатсия ё мансаб, ки дар шартномаи (контракти) ме?нат? шарт шуда буданд, табдили кор ?исоб наёфта, бе ризояти корманд амал? шуданаш мумкин ?аст, ба шарте ки дар ин маврид?о шароит?ои му?ими ме?нат? та?йир наёбанд. Вале агар шароит?ои дар ин ?исми моддаи овардашудаи ме?нат? ?ангоми бастани шартномаи (?арордоди) ме?нат? махсусан таъкид шуда, дар шартнома (?арордод) шарту ?айд шуда бошанд, та?йири минбаъдаи он?о тан?о бо ризоияти корманд имкон дорад.
Моддаи 36. Та?йир ёфтани шароити ме?нат. Корфармо ?у?у? дорад шароити ме?натро та?йир ди?ад, агар чунин та?йирот дар технология ва ташкили исте?солии ме?нат пешак? му?аррар шуда бошад. Дар шартнома?ои коллективй метавонад машварати пешак? бо ма?омоти ?ифзкунандаи манфиати кормандони ташкилот оид ба та?йироти шароити ме?нат барои гурў??ои ало?идаи кормандон пешбин? карда шавад. Корфармо вазифадор аст кормандро оид ба та?йирёбии ояндаи шароити ме?нат на дертар аз ду мо? ого? созад. Агар корманд дар шароити нави ме?нат ба идомаи кор роз? набошад, пас шартномаи (?арордоди) ме?нат? метавонад ?атъ карда шуда, ба ў барои аз кор рафтан ба андозаи на камтар аз ду маоши миёнаи мо?она мабла? пардохта шавад. Корманд ?у?у? дорад дар бораи аз ?ониби корфармо та?йир додани шароити ме?нат ба суд арз кунад. ?ангоми баррасии ба?с корфармо вазифадор аст исбот кунад, ки ниго? доштани шароити пештараи ме?нат имконнопазир аст. Дар маврид?ое, ки та?йирот дар исте?солот, ме?нат ва ?а?ми кор боиси ба таври оммав? аз кор озод гардидани кормандон мегардад, корфармо бо ма?сади ниго? доштани ?ои кор? ?у?у? дорад бо розигии ма?омоти намояндагии дахлдори кормандони ташкилот, бидуни риояи мў?лати ого?он?, ки ?исми 3 ?амин модда пешбин? намудааст, шароити ме?нати кормандонро та?йир ди?ад. Бе ризояти корманд та?йир додани шароит?ои му?ими ме?нат мумкин нест, ба ?айр аз маврид?ои пешбининамудаи ?онунгузории ме?нат?.
Тиб?и ?исми 1 моддаи тафсиршаванда корфармо метавонад дар иртибот бо та?йирот?ои ташкил? ва технологии ме?нат як?ониба шароит?ои му?ими ме?натро та?йир ди?ад (аммо бидуни та?йири касб, ихтисос, квалификатсия ва мансаби корманд). Корфармо дар ин маврид вазифадор аст робитаи бевоситаи та?йироти ташкилию технологии ме?нат ва та?йири шароит?ои му?ими ме?натро собит созад. Дар акси ?ол, аз ?ониби корфармо та?йир додани шароит?ои му?ими ме?нат, ки он?оро ?ониб?ои шартномаи ме?нати муайян намуда буданд, ?айри?онун? дониста мешаванд. ?исми 2 моддаи тафсиршаванда имконияти ан?ом додани машварати пешакии корфармо ва ма?омоти намояндагии кормандони ташкилотро ?и?ати та?йир додани шароит?ои му?ими ме?нати баъзе гурў??ои ало?идаи кормандон пешбин? менамояд. Чунин му?аррарот кафолати му?имест дар ?одаи ?ифзи ?у?у?у манфиат?ои ?онунии кормандон ?ангоми та?йири шароит?ои му?ими ме?нат. Шарти му?име, ки онро корфармо дар мавриди та?йири шароит?ои му?ими ме?нат риоя менамояд, ого?созии хаттии кормандон мебошад, ки бояд 2 мо? ?абл аз шурўъ намудан ба та?йири шароит?ои ме?нат сурат гирад. ?адаф аз му?аррар намудани чунин мў?лат он аст, то корманд имкон дошта бошад, таи ин мў?лат дар хусуси давом додан ё надодани кор дар шароит?ои нав ба хулосаи муайян биёяд. Агар корманд барои идомаи кор дар шароит?ои нави ме?нат роз? нашавад, пас шартномаи (?арордоди) ме?нат? метавонад ?атъ карда шуда, ба корманд кўмакпулии аз коррав? дар ?а?ми на камтар аз ду маоши миёнаи мо?она пардохта шавад. Ба корманд инчунин ?у?у? дода шудааст, ки дар хусуси аз ?ониби корманд та?йир додани шароит?ои му?ими ме?нат ба суд арзи норизо? намояд. Дар ?исми 3 моддаи тафсиршаванда боз як кафолати ?ифзи ?у?у?у манфиат?ои кормандон дар мавриди та?йир ёфтани шароит?ои ме?нат пешбин? шудааст, ки тиб?и он ба?ри ниго? доштани ?ой?ои кор? ва пешгирии аз кор озодкунии омавии кормандон корфармо метавонад бо розигии ма?омоти намояндагии дахлдори кормандони ташкилот бидуни риояи мў?лати 2-мо?аи ого?соз?, шароити ме?натии кормандонро та?йир ди?ад (нигаред ба тафсири моддаи 42 КМ ?Т). Агар давом додани кор аз рўи функсияи ме?нат?, ки дар шартномаи (?арордоди) ме?нат? шарт карда шуда буд, бо сабаб?ои объектив? номумкин гардад, корфармо вазифадор аст ба корманд дигар кори дар ташкилот мав?удбударо пешни?од намояд (дар мавриди ихтисори шумора ё штати кормандон, ошкор шудани номувофи?ии корманд ба вазифаи иш?олкарда ё кори и?рокардаистода ба сабаби нокифоягии ихтисос ё вазъи саломат?). Дар сурати аз кори пешни?однамуда даст кашидани корманд шартномаи (?арордоди) ме?нат? бо ў бо асос?ои умум? ?атъ мегардад.
Моддаи 37. Мува??атан ба кори дигар гузаронидан дар сурати бекорист?. Дар сурати бекорист? кормандон бо назардошти ихтисос ва дара?аи касбашон дар худи ?амон ташкилот дар тамоми давраи бекорист? ба кори дигар, бо розигии он?о ба ташкилоти дигар, вале дар ?амон ма?ал ба мў?лати то як мо? гузаронда мешаванд, агар дар шартномаи коллектив? мў?лати дигар му?аррар нашуда бошад. ?ангоми гузаронидан ба кори каммузд дар нати?аи бекорист? музди ме?нати корманд дар ?а?ми на камтар аз мабла?и миёнаи мо?она (маош) дода мешавад. Бекорист? гуфта, тава??уфи ночори корро меноманд, ки ?олат?ои ?айричашмдошти хусусияти исте?сол? дошта (?атъи инти?оли нерўи бар?, шикасти дастго?, набудани маводи хом, сўзишвор? ва ?айра) боиси он гаштаанд. Бекорист? сабаби талафи ва?ти кор?, бесамар гаштани ?увваи кор?, афзудани харо?оти ?айриисте?сол? мегардад. Аз ин рў, ба кори дигар гузаронидан дар рафъи чунин о?ибат?ои номатлуби бекорист? на?ши му?имро мебозад. КМ ?Т асос?о ва тартиби ба кори дигари мува??ат? гузаронидани кормандро дар сурати бекорист? муайян намудааст. Дар ?исми 1 моддаи тафсиршаванда омадааст, ки дар сурати бекорист? кормандон бо назардошти тахассус ва квалификатсияи он?о ба дигар кор дар ?удуди ?амон ташкилот дар тамоми давраи бекорист?, бо ризоияташон бошад, ба дигар ташкилоти дар ?амон ма?ал во?еъбуда ба мў?лати то як мо? гузаронида мешаванд. Мў?лати мушаххаси ба дигар кор гузаронидан дар сурати бекористиро шартномаи коллектив? му?аррар менамояд. Бо баробари аз байн рафтани ?олат?ое, ки боиси бекорист? гашта буданд, корманд бояд ба кори пешинааш баргардонда шавад.
Агар корманд дар сурати бекорист? ба кори муздаш камтар гузаронида шавад, он го? музди корманд дар ?а?ми на камтар аз мабла?и миёнаи мо?она дода мешавад.
Моддаи 38. Мува??атан боздоштани исте?солот. Агар ташкилот душвори?ои дорои хусусият?ои исте?сол?, и?тисод?, технолог? ё ташкилиро ?ис намояд, дар ин ?олат корфармо метавонад бо розигии ма?омоти намояндагии дахлдори кормандони ташкилот кори во?ид?ои (сех?о, участка?о, бригада?ои) ало?идаро бидуни гузаронидани чора?ои ихтисори шумора ё штати кормандон мува??атан боз дорад. Мува??атан боздоштани ташкилот чун бекористии бидуни гуно?и корманд ?исобида мешавад ва дар сурати имконнопазир будани гузаронидани кормандон ба кори дигар дар ?а?ми мабла?и мо?она (маош) ?а? дода мешавад. Мува??атан боздоштани кор бидуни додани ?а??и бекорист? манъ карда мешавад, агар корфармо барои ба кори дигар гузаронидани кормандон имконият надошта бошад. Дар маврид?ои ба мушкилоти исте?сол?, и?тисод?, технолог? ва ташкил? муво?е? гаштани ташкилот корфармо метавонад бо ризоияти ма?омоти дахлдори намояндагии кормандони ташкилот кори баъзе во?ид?ои ало?идаи ташкилотро (сех, бригада, участка) мува??атан боздорад. Мува??атан боздоштани во?ид?ои ало?идаи ташкилот ?амчун бекорист? бидуни айби корманд ма?суб мешавад. ?ангоми рух додани бекорист? бинобар мува??атан боздоштани исте?солот, ба рухсати бемаоши тўлон? фиристонидани кормандон ё аз кор озод намудани он?о бо сабаби ихтисори шумора ё штати кормандон манъ аст. Кормандон бояд мува??атан ба дигар кор гузаронида шаванд. Агар корфармо имконияти ба дигар кор гузаронидани кормандро надошта бошад, пас ?у?у? надорад бе ?а?ди?? барои бекорист? корро мува??атан хобонад, балки ў?дадораст музди ме?нати кормандро дар ?а?ми мабла?и мо?она пардозад.
Моддаи 39. Ма?дуд кардани гузаронидан ба кор?ои ?айритахассус?. Дар ва?ти бекорист? ва ?олат?ои мува??атан иваз иамудани корманди ?озирнабуда кормандони ихтисоснокро бидуни розигии он?о ба кор?ои ?айритахассус? гузаронидан мумкин нест.
Мува??атан ба кори дигар гузаронидан дар мавриди бекорист? ва мувак?атан иваз намудани корманди ба сабаб?ои узнок дар ?ои кор ?озирнабуда бояд бо дарназардошти манфиат?ои мута?обили корфармо ва корманд сурат гирад. Дар назар доштани манфиат?ои мута?обил ифодаи худро дар он меёбад, ки мува??атан ба кори дигар гузаронидан дар мавриди бекорист? ва ивази корманди дар кор ?озирнабуда, бидуни ризоият, вале бо назардошти ихтисос ва дара?аи касбии корманд ан?ом дода мешавад (?исми 1 моддаи 37 КМ ?Т). Дар айни замон му?аррароти ?исми 1 моддаи 37 КМ ?Т нисбати баназаргирии ихтисосу дара?аи касбии корманд мутла?о омирона набуда, балки хусусияти шарт? дорад. Далели ?а??онияти чунин ибрози назарро аз моддаи 39 КМ ?Т дарёфт бояд кард, ки тиб?и он ба кор?ои ?айритахассус? гузаронидан дар мавриди бекорист? ва иваз намудани корманди дар кор ?озирнабуда, бидуни ризоияти корманд мумкин нест. Аз мазмуни моддаи мазкур дарк кардан мумкин аст, ки он имконияти бо ризоияти корманд ба кори ?айритахассус? гузаронидани ўро дар мавриди бекорист? ва иваз намудани корманди дар кор ?озирнабуда истисно намесозад.
Моддаи 40. Мува??атан ба кори дигар гузаронидан бинобар зарурати исте?сол? ва бекорист?. Бинобар зарурати исте?сол? ва бекорист? кормандро бидуии розигии ў ба мў?лати то як мо? ба кори дигар мува??атан гузаронидан мумкин аст. Дар айни замон кормандро ба коре, ки хилофи вазъи саломатии ў мебошад, гузаронидан мумкин нест. Дар давраи мува??атан гузаронидан ба корманд аз рўи кори и?рокардааш, вале на камтар аз музди миёнаи пештара ?а? дода мешавад. Дар ?олат?ои зарурати исте?сол? мў?лат?ои ни?оии гузаронидан ба кори дигар, инчунин ?а?ми мушаххаси музди ме?нат дар шартномаи коллектив? му?аррар карда мешавад, агар шартнома баста нашуда бошад, онро корфармо баъди машварат бо ма?оми намояндагии кормандон муайян менамояд.
?онунгузор? ду ?олатро ?амчун зарурати исте?сол? ме?исобад:
1) ?ой доштани ?олат?ои фав?улодда ва ?айричашмдошт, ки ба ?араёни мўътадили исте?солот таъсир мерасонанд (офати таби?, садамаи исте?сол?, ?одисаи нохуш, талаф ва вайрон гаштани амвол ва ?айра);
2) и?рои корро манфиат?ои тан?о ?амин ташкилот та?озо намояд.
Иваз намудани корманди бо сабаб?ои узрнок дар ?ои кор набуда низ ?амчун зарурати исте?сол? ма?суб мегардад. Ба кори дигар гузаронидан бинобар зарурати исте?сол?, аз ?умла бинобар иваз намудани корманди мува??атан дар кор ?озирнабуда тавассути фармон ё амри ро?бари ташкилот дар сурате ба расмият дароварда мешавад, ки агар ин ду ?олат ?ой дошта бошанд. Гузаронидан ба кори дигар бинобар зарурати исте?сол? ба мў?лати то як мо? и?озат дода шуда, ба корманди бинобар зарурати исте?сол? мува??атан ба кори дигар гузаронидашуда аз рўи кори и?рокарда, вале на камтар аз музди миёнаи пештара ?а? дода мешавад. Мў?лати ни?оии табдили кор ба сабаби зарурати исте?сол?, инчунин ?а?ми мушаххаси музди ме?нати корманд дар шартномаи коллектив? му?аррар карда мешавад. Дар сурати дар ташкилот баста нашудани шартномаи коллектив?, чунин мў?латро корфармо баъди машварат бо ма?омоти намояндагии кормандон муайян менамояд. Кормандро ?ангоми ба ву?уд омадани зарурати исте?сол? ба чунин коре, ки ба саломатии ў зараровар аст, гузаронидан мумкин нест.
Моддаи 41. Мува??атан ба кори дигар гузаронидан бо ташаббуси корманд. Хо?иши корманд дар бораи гузаронидан ба кори дигар бояд аз ?ониби корфармо ?онеъ гардонда шавад, агар ин хо?иш сабаб?ои узрнок дошта, чунин кор дар ташкилот мав?уд бошад. Номгўи сабаб?ои узрнокро барои мува??атан ба кори дигар гузаронидан, инчунин тартиби пардохти музди ме?натро ?ангоми гузаронидан ?амин Кодекс, шартномаи коллектив?, агар он баста нашуда бошад, корфармо баъди машварат бо ма?оми намояндагии кормандон ва розигии тараф?о муайян менамояд. Мува??атан ба кори дигар гузаронидан на тан?о бо ташаббуси корфармо, инчунин бо ташаббуси корманд низ ба амал бароварда мешавад. ?исми 1 моддаи тафсиршаванда имконият ва зарурати бо ташаббуси корманд мува?катан ба кори дигар гузарониданро бо ?ой доштани сабаб?ои узрнок ва дар ташкилот мав?уд будани кори мувофи? вобаста месозад. Номгўи сабаб?ои узрноки барои мува??атан ба кори дигар гузаронидан зарур? ва тартиби пардохти музди ме?нат ?ангоми гузаронидан ба кори дигар, на бо моддаи мазкур, балки бо дигар модда?ои дахлдори Кодекси ме?нати ?Т, шартномаи коллектив? ва агар чунин шартнома баста нашуда бошад, бо созиши корфармо ва корманд муайян карда мешаванд. Сабаб?ои узрноки барои бо ташаббуси корманд мува??атан ба кори дигар гузаронидан зарур?, аз ?умла дар ?исми 1 моддаи 151 ва моддаи 163 КМ ?Т муайян шудаанд (нигаред ба модда?ои мазкур ва тафсири он?о).
Просмотр: 1770
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved