Дата: 2016-05-18
Ба ?айси яке аз субъект?ои ?у?у?и ме?нат? шахси во?е? ма?суб мешавад.
Ма?оми ?у?у?ии шахси во?е? ?амчун субъекти ?у?у?и ме?нат? аз ма?омоти ?у?у?ии чунин шахс ?амчун субъекти муносибат?ои ?у?у?ии ме?нат? (корманд) тафовут дорад. Шахси во?е? ?анўз то дохил шудан ба муносибат?ои ?у?у?ии ме?нат?, яъне бо доро гаштан ба ?обил?у?у?? ва ?обиламалии ме?нат? ма?оми субъекти ?у?у?и ме?натиро касб менамояд.
?обил?у?у?? ва ?обиламалии ме?натии шахси во?е? ?удонопазир буда, дар ?амбастаг? ?обилияти субъект?у?у?ии ме?натии ўро ташкил меди?анд.
?обилияти субъект?у?у?ии ме?натии шахси во?е? бо ма?аки иродав? ва синну сол? тавсиф гашта ба ?обилияти во?еии инсон ба ме?нат (?обилияти ме?нат?) ало?аманд мебошад. ?обилияти ме?нат? бошад, ?амчун ?обилияти ?исмон? ва рў?ии инсон ба ме?нат маънидод мешавад.
Дар ?у?у?и ме?нат? ?обил?у?у?? ва ?обиламал? тавъам буда, бидуни якдигар ву?уд дошта наметавонанд. Дар ?у?у?и граждан? бошад, ?обили?у?у?? ва ?обиламал? ба ?ам рост намеоянд, яъне шахс метавон ?обил?у?у? буда, ?амзамон дорои ?обиламал? набошад.
?обил?у?у?ии граждан? аз ла?заи таваллуди шахси во?е? ба ву?уд омада, бо фавти ў ?атъ мегардад (?.2 моддаи 18 ГК РТ). ?обиламалии граждан? бошад, дар ?а?ми пурра бо фаро расидани бало?ат, яъне бо расидани шахси во?е? ба синни ?ажда? ба миён меояд (?.1 моддаи 22 ГК РТ). Чунин ?олат дар ?у?у?и ме?нат? ?айриимкон аст. Тан?о бо расидан ба синни бало?ати ме?нат? шахси во?е? ?обили?у?у?ии ме?натиро доро мегардад. Аз ла?заи ба синни бало?ати ме?нат? расидани шахси во?е?, инчунин ?обиламалии ме?натии ў низ ба миён меояд.
Чунин ?олатро хусусияти шахс? доштани ме?нат сабаб мегардад. Тан?о шахси во?е? ?амчун субъекти муносибат?ои ме?нат? ва субъекти ?у?у?и ме?нат? метавонад муста?илона ва муста?иман аз ?обилияти ме?натии хеш ихтиёрдор? намуда, онро амал? гардонад. Аз ин ли?оз, истифода аз ?у?у??ои ме?нат? ва и?рои вазифа?ои ме?нат? тавассути намоянда номумкин аст.
?обилияти субъект?у?у?ии ме?нат? (?обил?у?у?? ва ?обиламалии ме?нат?) ба ?обилияти субъект?у?у?ии умум?, пурра, ма?дуд ва махсус та?зия мешавад. ?обилияти субъект?у?у?ии умумии ме?нат? бо расидани шахси во?е? ба синни понзда?, ?обилияти пурраи субъект?у?у?ии ме?нат? бошад, бо расидан ба синни ?ажда? ба ву?уд меояд. Дар ?олат?ои истисно? ба?ри омодасоз? ба ме?нати исте?сол? ва бо дарназардошти ?ифзи саломат?, камолоти ?исмон? ва рў?ии талабагони макотиби та?силоти ?амагон?, омўзго??ои касбию техник?, муассиса?ои таълимии миёнаи махсусро, ки ба синни чорда?сола расидаанд, ба кор ?абул намудан мумкин аст бо шарте, ки якум, кори аз ?ониби чунин шахс и?рошаванда ба гурў?и кор?ои сабук мутаали? бошад, дуюм, кори и?рошаванда ба саломатии ў зарар нарасонад, сеюм, и?рои чунин кор раванди мўътадили таълими (та?сили) хонандаро халалдор насозад, чорўм, барои и?рои чунин кор розигии яке аз волидон ё ашхоси ивазкунандаи он?о гирифта шуда бошад (моддаи 174 КМ ?Т). ?амин тавр, ?обилияти субъект?у?у?ии ма?дуди шахси во?е? аз синни чорда?солаг? ба ву?уд омада, то расидан ба синни понзда?солаг? идома меёбад.
Барои иш?оли вазифаю мансаб?ои муайян шахс бояд дорои ?обилияти субъект?у?у?ии махсус бошад, яъне аз ли?ози омодагии касб?, дара?аи тахассус, ки бо асноди зарур? собит мешаванд, ?авобгўи талабот?ои муайяну мушаххаси тахассус? бошад. Масалан, тиб?и му?аррароти ?.1 моддаи 9 ?онуни ?Т «Дар бораи хизмати давлат?» аз 13 ноябри соли 1998, ба хизмати давлат? ша?рвандони ба синни ?ажда?солаг? расидаи ?Т, ки дорои маълумоти зарур? буда, ба талабот?ои нисбати хизматчиёни давлат? му?арраршуда мувофи?ат доранд, ?абул карда мешаванд. Талабот?ои тахассусии нисбати хизматчиёне, ки мансаб?ои давлатии хизмати давлатиро иш?ол менамоянд, чунинанд:
- дара?аи маълумоти касб? бо дарназардошти гурў? ва тахассуси мансаб?ои давлатии хизмати давлат?;
- соби?а ва малакаи кор? аз рўи ихтисос;
- дара?аи донистани Конститутсияи (Сар?онун) ?Т, ?онун?ои ?Т ва дигар асноди меъёрии ?у?у?? (?.5 моддаи 8 ?онуни мазкур).
?обилияти субъект?у?у?ии ме?нат? ба инсон дар тўли тамоми ?аёти ў таалу? дорад.
Бо ву?уди он, ?онунгузор дар мавриди иш?оли баъзе мансабу вазифа?о синни ни?оиро му?аррар намудааст (масалан, барои иш?оли мансаби хизматчии давлат? 60 (моддаи 17 ?онуни ?Т «Дар бораи хизмати давлат?»), барои иш?оли вазифаи судя 65 (моддаи 11 ?онуни конститутсионии ?Т «Дар бораи судя?о»). Аммо баъди мутаносубан расидан ба синни 60 ва 65 чунин ашхос метавонанд дар дигар мансубу вазифа?ое, ки барои иш?олашон синну соли ни?о? му?аррар нашудааст, кору фаъолият намоянд.
Ша?рвандони ?Т дорои ?обилияти субъект?у?у?ии ме?натии баробар буда, ?онунгузор? ?ама гуна фар?гузор?, и?озат надодан ё ?абул накардан ба кор аз рўи аломат?ои мансубияти милл?, нажод?, ранги пўст, ?инсият, синну сол, дин, а?идаи сиёс?, ма?алли таваллуд, баромади и?тимоиро манъ намудааст (?.1 моддаи 7 КМ ?Т).
?обилияти баробари субъект?у?у?ии ме?нат? тан?о бо ?олат?о ва тартиби му?аррарнамудаи ?онун ма?дуд шуданаш имкон дорад (масалан, бо ?укми ?увваи ?онун? пайдонамудаи суд дар асоси банди «в» моддаи 47 КМ ?Т ма?рум кардан аз ?у?у?и иш?оли мансаб?ои муайян ё маш?ул шудан ба фаъолияти муайян).
Ба ?айси субъект?ои ?у?у?и ме?нат? ша?рвандони хори?? ва шахси бетабаа низ ма?суб мешаванд. Он?о ?у?у? доранд аз ?обилияти ме?натии худ озодона ихтиёрдор? намуда, навъи фаъолият ва касбро интихоб намоянд. Аммо ?обилияти субъект?у?у?ии ме?натии ша?рвандони хори?? ва ашхоси бетабаа дар ?иёс бо ?обилияти субъект?у?у?ии ме?натии ша?рвандони ?ум?урии То?икистон ма?дуд аст.
Ба шахсони хори?? ва бетабаа ?у?у?и кору фаъолият намудан дар ма?омот?ои ?окимияти давлат? ва и?роия, амнияти давлат?, суд, прокуратура, дифоъ, ма?омоти андоз дода нашудааст. Чунин ашхос наметавонанд шомил ба ?айати сарнишинони тайёра, киштию завра??ои ?арб? ё тайёра?ои граждании ?ум?урии То?икистон бошанд.
?онунгузории ?ум?урии То?икистон иш?оли чунин мансаб?о (вазифа?о) ва и?рои навъ?ои зикршудаи фаъолияти ме?натиро тан?о ба ша?рвандони ?ум?урии То?икистон раво дидааст. Зиёда аз он, ?обилияти со?иб?у?у?ии ме?натии ?атто гурў??ои ало?идаи ша?рвандони хори?? тафовут дорад. Дар баробари му?аррарот ва принсип?ои барои тамоми шахсони хори?? умум?, ?онунгузор? дар бахши муносибат?ои ме?нат? барои гурў??ои ало?идаи чунин ашхос ?оида?ои махсуси ?абул ба кор ва баъзе ма?дудият?оро дар мавриди ба амал баровардани намуд?ои ало?идаи фаъолияти ме?нат? пешбин? намудааст.
Му?аррар намудани чунин ?оида?ои махсус ба мў?лат, ?адаф ва асос?ои дар ?аламрави ?ум?урии То?икистон сукунат доштани ашхоси хори??, инчунин байни ?ум?урии То?икистон ва мамлакати тавлиди чунин ашхос мав?уд будани шартнома?ои танзимкунандаи муносибат?о дар бахши ме?нат ало?аманд мебошад1.
Просмотр: 1892
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved